Buitenlands Overzicht Provinciale Kroniek 00000000000000 44e Jr^rgBng No. 25 Vrijdag 2 April 1948 Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland Uitgave van Drukkerij Fa= A J. OSINGA - Bolsward Vk. als men binnenslands de slechte econo schijnt gelijk ook Hitler scheen gedaan te heb- wapenen tegen Rusland. fan Gysbert Japiks Abonnementsprijs 1.25 per kwartaal bij vooruitbetrllng Advertentieprijs10 cent per m.m. Giro 87926 De Arabische landen bulten dat uit en maken er bij du oplossing der Palustlna-kwestle gebruik of liever mis bruik van. Om de afvoer van petroleum uit het Mldden-Oosten te vergemakkelijken zijn de Amerikaanse en Engelse ollemaatschap- pljen gezamenlijk begonnen met de aanleg van een pijpleiding van de Perzische Oolf naar de Middellandse Zee, n.l. naar bidon In de Libanon. Van belde kanten werd er aan gewerkt, maar Niet anders doen trouwens die Zuid-Ameri- kaanse landen, welke op de thans te Bogota geopende Pan-Amerikaanse conferentie het vraagstuk der Europese bezittingen op het Westelijk halfrond aan de orde stellen en wensen dat Europa dezen opgeeft. Waren er niet zo scherpe tegenstellingen in Europa, welke alle Europese landen en de Ver. Sta ten groter zorg baren, dan zou deze kwes tie stellig thans niet zo scherp gesteld wor den. Wel dringen de Ver. Staten en Brazilië ter conferentie op matiging aan, maar be langrijke landen als Argentinië, Venezuela, Chili stellen deze els, die officieel aanhangig werd gemaakt door Onderling wantrouwen tussen Oost en West maakt ook de oplossing van het Japanse vraagstuk Ónmogelijk. De commissie van elf naties voor het Verre Oosten, welke te Washington ze telt, heeft dezer dagen haar plannen voor de ontwapening van Japan gepubliceerd. Ze zijn zeer af doend, maar te voren staat al vast dat er weinig van zal komen. Nu China verdeeld blijft, de communisten er zelfs veld wonnen, vormt het geen sterke tegenstander tegen Rusland in het Verre Oosten en te verwachten is dus, dat de Ver. Staten zullen trachten Japan weer die rol te doen spelen, natuurlijk onder Amerikaanse leiding. Wel licht met een jarenlange Amerikaanse be zetting ook, omdat in Japan allerlei krachten werken, reactionnaire en communistische, welke het Westen nog heel onaangename verrassingen zouden kunnen bereiden als ze niet in toom worden gehouden. Wat het verdere nieuws betreft, allerlei geruchten over nieuwe wa penen o.a. de radio-actieve wolk, over Rus sische onderzeeërs, die voor de Amerikaan se kust zomaar opduiken, laten we voor wat ze zijn, In een tijd dat de oorlogsvrees weer over de wereld gaat zijn ze even vanzelfsprekend als de communistische verkiezingsoverwinning in Roemenië voor het Volksfront waren 405 van de 417 zetelsl de tegenstanders van het huidige bewind hadden er geen vrij heid van handelen. Heeft Finland nog die vrijheid bij zijn besprekingen te Mos kou over het verdrag van wederzijdse bij stand dat de Russen eisen? Terwijl we dit schrijven, tasten we nog in het duister, Vol gens Finse berichten stellen nieuwe Russi sche voorwaarden de Finnen voor een zeer moeilijke beslissing, hoewel „overeenstem ming” zou zijn bereikt. In de Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Bolsward Telefoon 451 (K 5157) een groter verband, afscheiding te propageren. Indien dat gepropageerd werd, zou er alle reden zijn om het hoofd te schudden, maar waar de nadruk op wordt gelegd is het klaarmaken van het Friese volk voor zelfbe stuur binnen het Nederlandse Rijk. Men ziet dus hieruit al, dat het nu nog niet zover is, maar dat men wil trachten het zo ver te krijgen, omdat men alleen daarin de redding ziet van het Friese volk als volk. De cul turele strijd heeft het zover niet kunnen krijgen en nu wordt .de strijd verlegd naar het terrein der politiek. Men wil komen tot het federalisme, een idee, die tegenwoor dig leeft in de harten van duizenden en niet alleen Friezen. Is er al niet een sterke be weging die de Federatieve Staten van Eu ropa propageert? Nou ja, maar Friesland is zo klein. Dit is natuurlijk geen argument want, al zouden we alleen maar letten op de grootte, dan is het gebleken, dat ’t Groothertogdom Luxem burg, in oppervlakte kleiner dan Friesland en met een inwonertal van nog minder dan de helft van die van Friesland, belangrijk genoeg was om in de Benelux te worden opgenomen. Is Nederland voor ons minder belangrijk omdat het ongeveer 1/16 deel van de oppervlakte van Frankrijk uitmaakt? In ieder geval is het Friese volk voor de men sen van „Frysllln Frij” belangrijk genoeg om er al hun krachten voor in te spannen, dat het zijn eigen stijl behoudt en niet weg zinkt in de nivellerende massa. Meermalen is er op gewezen, dat de hou ding van de Ver. Staten ten opzichte van de Palestina-kwestie waar de onlusten zich thans hebben ontwikkeld tot bijna een for mele oorlog tussen Joden en Arabieren met tientallen doden in aanzienlijke mate werd beïnvloed door het oiievraagstuk. De rijkdom der petroleumvelden van de Ver. Staten zelf neemt af, zowel daardoor als door het steeds stijgend verbruik van petroleumproducten moet Amerika nu ruwe olie invoeren, inplaats van dat het afgewerkte petroleumproducten uitvoert. Uit de Z.-Amerikaanse landen t men niet op» een sterk toenemende aanvoer te moeten rekenen, zodat een groot deel van de wereld voor voorziening met deze producten meer en meer afhankelijk wordt van het Mldden-Oosten, waar de pro ductie sterk toeneemt en nog zeer grote re serves zijn ontdekt. In het bijzonder ook Europa wordt daarvan afhankelijk, nu Amerika zelfs niet meer vol doende produceert voor zich zelL Volgens de berekeningen voor het Marshall plan gemaakt, zal West-Europa ongeveer 00 millioen ten olie per jaar behoeven, De Amerikanen zijn wel bereid in de eerste jaren dergelijke aanko pen voor W.-Europa te financieren door er dollars voor beschikbaar te stellen, maar ze verwachten dat het Mldden-Oosten de olie voor W.-Europa zal produceren. Men ziet dus welk een belangrijke positie dat Mldden- Oosten eigenlijk In de moderne wereld In neemt. Syrië heeft roet In het eten gegooid door te wei geren goedkeuring te verlenen de pijpleiding door zijn gebied te leggen In verband met het feit, dat de Ver, Staten meewerkten aan het verdeelplan van Palestina, Inmiddels heeft Amerika zoals bekend In deze zijn houding herzien, zodat de mogelijkheid be staat dat Syrië ook toegevender wordt, maar reeds zouden de Ver. Staten overwegen de leiding nu een veel Zuidelijker monding te geven, n.l, In Egypte, waar het echter ook nog met een der partners der Arabische Liga te doen heeft. Amerika is olie-arm. Syrië had de stok bij de deur. Rusland zit eveneens met oliegebrek. De Pan-Amerikaanse conferentie wil het vraag stuk der Europese bezittingen oplossen. Over de Sovjet-voorstelled inzake atoomcontröle zal niet meer worden gediscussieerd. Het Japanse vraag stuk. Radio-actieve wolk en Russische onder zeeërs. Zweden gaat zich wapenen. Zal Spanje ,ook van het Marshall-plan profiteren? De Pauselijke Paasboodschap. Scandinavische landen ziet men met grote bezorgdheid naar wat zich tussen Moskou en Helsinki afspeelt. Zweden breidt zijn militaire voorbereidingen uit, ofschoon het nog altijd meent, geen keuze te behoeven te doen tussen Oost en West en dus neutraal wil blijven; in Dene marken en Noorwegen is er groter geneigd heid de knoop maar door te hakken en zich bij het Westen aan te sluiten. Hoort Franco Spanje ook in een Westelijk blok? Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden meent blijkbaar van wel, het heeft met 140 tegen 52 stem men uitgemaakt, dat ook Spanje van de Marshall-hulp kan profiteren, de Senaat zhi dit besluit echter ook nog moeten goedkeu ren en van Amerikaanse zijde wordt verze kerd, dat de andere W,-Europese landen eventueel zelf Spanje kunnen uitsluiten. Gaandeweg schijnt echter ieder land Inge deeld te worden in een antl-communlstisch of communistisch front, zelfs in India roeren de communisten zich hevig en ook dat Is geen wonder. Welk een succes voor Rusland zou het zijn als het zijn invloed onder der- gelljke grote volkenmassa's zou kunnen ves tigen, In zijn Maatr behalve deze heel-fascisten lopen er ook nog grote scharen half-fascisten rond. Ook hun gedachten gaan uit naar een sterke bewapening met het oog op een komende oorlog met Rusland. Maar daarbij blijft het niet. Hun hoop richi zich op de leiding van de sterke maai. Zij zijn niet fascistisch! Welnee, foei, wat denkt u wel! Zij zijn fatsoenlijke nette lieden. Maar toch, de democratie brengt toch wel heel grote gevaren mee! Zij werkt langzaam en deze tijd eist snel en krachtig handelen. Een ietwat gema tigde democratie, duidelijker: een gemo dereerd en gemitigeerd totalitarisme heeft in deze crisistijd toch wel heel veel aantrekkelijks! In Frankrijk is deze stroming misschien wel het allerduidelijkst. Het is de Gaulle met zijn beweging. In Frankrijk raakt in derdaad de democratie in een impasse. Is dat de schuld van de democratie als zodanig? Welnee, het is de schuld van ’t gebruik, dat van de democratie wordt gemaakt! Het is de conservatieve weer stand tegen dringend nodige economi sche en sociale maatregelen en hervor mingen, die de Communisten de wind in de zeilen blaast, de ene regering na de andere machteloos maakt, de werking der democratie verlamt en de roept wekt om de sterke man: de Gaulle. En hij staat volgens zijn laatste toespraak In Compiegne gereed om de acht over te nemen. En welk constructief economisch en sociaal program biedt de Gaulle? Letterlijk niets. Hij heeft helemaal geen maatschappelijk program! Het enige, waar we over horen, is: een sterke re gering, een sterk leger en een sterk Frankrijk. Wie voelt niet het volstrekt ontoereiken de van zo’n „program"? Daarmee kan men zich alleen maar op een strijd met het Communisme voorbereiden, die men bij voorbaat als onvermijdelijk stelt: een sterk leger tegen de buitenlandse en i m nenlandse communistische v/ird. Maai Fryslfln Frij! Er is in de afgelopen week niet veel schok kends gebeurd of het moest zijn, dat er velen geschokt zijn door de publicatie van „Striid- boun Fryslfln Frij 1” Uit verschillende reacties bleek, dat er blijk baar tegenwoordig zeer vluchtig gelezen wordt, terwijl er aan de andere kant weer dingen worden gelezen, die er niet staan. Verschillenden hebben er uit gelezen, dat Friesland weer een apart rijkje wenste te worden en dan schudden ze hun hoofden- stomverbaasd en tevens verontwaardigd over Venezuela, dat buur van onze Antillen is, en daarom door Den Haag speciaal In het oog moet worden gehouden. De Ver. Staten zullen in verband met hun verhouding tot Rusland er vooral prijs op stellen, dat het gemeenschap pelijke Amerikaanse verdedigingsplan, waar toe reeds verleden jaar In beginsel werd besloten, snel wordt uitgewerkt en het is mogelijk dat bepaalde Z.-Amerikanse landen in ruil daarvoor de oplossing van de kwes tie der Europese bezittingen zullen eisen. Overigens betreft het hier ook de Zuidpoolgebieden. waar volgens sommige geleerden uranium te vinden zou zijn, dat, als bron van atoom energie, al evenzeer de aandacht geniet als petroleum. Wat die atoomenergie betreft zij nog ver meld dat dezer dagen de grote Westelijke geallieerden in de werkcommissle voor de atoomenergie der Ver, Naties hebben ver klaard, dat verdere discussie over de Sovjet- voorstellen met betrekking tot de atoom- contróle geen enkel nut zou afwerpen. Dit was te verwachten. Nu onderling wan trouwen heeft geleld tot nieuwe oorlogsvoor bereiding, zal men het nooit met Rusland eens worden, dat-bovendien eist dat Ame rika zijn voorsprong laat varen, n.l. zijn reeds gereed zijnde atoomwapens moet ver nietigen, vóór zelfs het Russische systeem van contróle dat niet afdoend is In werking zou mogen treden. Hier vliegen de Amerikanen natuurlijk niet In. bul. Paulus vermaant: wordt van het kwade niet overwonnen, maar overwin het kwade door het goede.. Het kwade is hier inderdaad het communisme in zijn demonische verwringing van de idee der gerechtigheid. Het goede is hier de so-, ciale gerechtigheid in haar zuivere vorm. Angst is een slechte raadgeefster. En angst wordt levensgevaarlijk wanneer zij ons om het Communisme te ontgaan, in de armen ener heel of half-fascistische reactie drijftï En dat gevaar bestaat en het groeit sinds ’t gebeuren in Tsjecho- Slowakije! Nog eens: geen reactie, geen sterke man, geen hele of halve dictator, maar alleen een sterke wil tot sociale gerechtigheid biedt hier de uitweg. Over die gerechtigheid dan in een slot artikel. Paasboodschap heeft de Paus er op gewezen, dat er geen plaats meer is voor halfslachtigheid, voor de besluiteloosheid van degenen, die geloven twee meesters te kunnen dienen. Z.H. drong er op aan, dat men niet blindelings geloof zou hechten aan de verzekeringen van hen, die verklaard hadden respect voor de gods dienst te hebben en naderhand de heiligste zaken bleken te verachten. mlsche wantoestanden niet opheft, kan men het Communisme vervolgen, het on der de grond drijven, maar niet over winnen. En het zal op het gevaarlijkste moment, wanneer de botsing met het buitenlandse Communisme, lees met Rus land en zijn satellieten, losbreekt, zijn kop opsteken en het vaderlandse front in de rug bedreigen. Laat men toch eindelijk eens inzien: het Communisme in eigen land overwint men niet met geweld, met geen burgerwach ten en met geen vrijwillige landstorm. Men overwint het alleen door op een an dere en betere wijze te geven wat het Communisme toch In wezen najaagt: so ciale gerechtigheid. Reactie Is altijd en overal de grote gangmaker van de re volutie, ook van de communistische. Hitlers consequent nationaal socialisme Is een In wezen reactionaire beweging geweest. Zij heeft het Communisme be vorderd. De Gaulle's half-fasclsme is een In wezen evenzeer reactionaire bewe. Rusland heeft ook zelf niet voldoende petroleum om in zijn groeiende behoefte te voorzien, het zoekt daarom ook aanvoer uit het Mldden- Oosten. Bekend is zijn druk op Perzië om Moskou toe te staan met eigen maatschap pijen petroleum in de Noordelijke Perzische provincie Azerbeidsjan te winnen. De Rus sische pogingen mislukten, doordat de Ver. Staten Perzië openlijk bijstand toezegden als het door een weigering bloot zou staan aan een Russische inval, maar nog steeds tracht Rusland er zijn doei te bereiken, thans uiter aard meer door te trachten groepen in Perzië wat de Friezen toch bezielde om in een tijd welke op de hand van Moskou zijn, aan het nu toch duidelijk alles zoekt om juist bewind te brengen. Intussen leert het bovenstaande wel waarom er om'de gunst van de landen in het Midden oosten zo geconcurreerd en gekonkeld wordt, het is om de petroleum, het bloed voor het verkeer zowel in vredes- als oorlogstijd. Daardoor hebben ook de Arabische landen bij de huidige verdeeldheid tussen Oost en West zo volop de gelegenheid in troebel water te vissen. Side, doek, forwiel en lekken, Kriget ’t minske, om sa to sprekken, Fan omheech, om, lyts en great, Yn to klaeijen, elk nel steat zwarte dictatuur! Die reactie heeft ons land nationaal gesproken, aan de rand wan de afgrond gebracht in het uur van tiet gevaar. In het hart van brede lagen per bevolking leefde de liefde voor het éigen land nog maar nauwelijks meer, 'omdat dat land hen gedurende vele jaren aan het naakte gebrek had overgeleverd. Eerst de Duitse terreur deed de kwijnen de liefde voor eigen land en volk weer herleven I Laat ons uit al deze dingen lering put ten voor het heden I A.u.b. geen on vruchtbaar anti-communisme zonder meer, dat reactionaire, heel of half-fas- cistische vormen aanneemt, alleen maar droomt van geweld, van een sterk leger tegen de buitenlandse vijand en van sterke bewapende burgerformaties tegen de binnenlandse. Het is alles ijdel pogen om de duivel uit te drijven met Beëlze- Toch Is dat werk van minister Drees. En niet minder het werk van minister Lieftlnck, die door zijn belastingwetgeving de financiële lasten op de sterkste schouders het zwaarste drukken laat. Daarom heerst er In Nederland betrekkelijke sociale rust. Stel daartegenover de sociale politiek in het rijke Nederland na de eerste wereld oorlog. Na de eerste schrik over de drel- gevaar naderbij gebracht, maar integen- gende Novemberrevolutie (die zelfs de deel Hitlers opkomstl Maar dat zien de Nieuwe Rotterdammer voor enkele we- onbekeerde Nazi’s en fascisten niet In. ken vooruitstrevend maakte!) stak al Zij raken door ’t opkomend en groeiend gauw de reactie de kop op en een sociaal communistisch gevaar alleen nog mna en economisch conservatisme maakte dieper overtuigd van Hitlers geniale zich breed en wist tegenover de revo- vooruitziende blik. En zij hopen op één lutionaire strekkingen, die gebleken wa ding: met de andere volken samen nog ren, alleen maar de burgerwachten te eens te mogen optrekken tegen Sovjet- stellen. En toen In de jaren van 1929 en Rusland. Dat zou Duitslands herstel zijn later de vreselijke economische crisis en het zijn nieuwe kans brengen. Tal- kwam, werd de hoogste wijsheid: bezul- loze Duitsers, misschien de allenneesten nlgen, bezuinigen en aanpassen en lede- denken In dit schema. En de wensen en de constructieve politiek ontbrak. En gedachten van de N.S.B.ers in de West- ondertussen steeg de nood en werden Europese landen gaan wezenlijk In de- brede scharen ontvankelijk voor het poli- zelfde richting: Jatem de voikeren zich tleke extremisme van communisme en nationaal socialisme, voor rode of voor in enkele voorgaande artikelen tracht ten wij een analyse te geven van het Russische en communistische drijven en vast te stellen, wat daartegen gedaan kan en moet worden. Wij stellen ons voor in een tweetal vervolgartikelen nog iets te zeggen over hetgeen o.i. in geen geval geschieden: moet, maar waarvoor wel degelijk gevaar bestaat en over so ciale gerechtigheid, waarvan wij de verwezenlijking het enig juiste middel tot overwinnig van het communis tisch gevaar hebben genoemd. Vele mensen is de schrik in de benen geslagen na de gebeurtenissen in Tsje- cho-Slowakije. Zij hebben daardoor ont dekt, hóe nabij het Russische en com- munstische gevaar gekomen is. Het blijkt steeds duidelijker: nu is Finland aan de beurt. Het heeft zich reeds be reid verklaard met Rusland besprekin gen te voeren over een verdrag van vriendschap eni wederzijdse bijstand (lach niet, lezer!) en daartoe naar Mos kou te komen. En gelijk hiervóór reeds geschreven werd: in Italië verweet mi nister-president de Gaspari de Commu nisten vorming van comité’s van actie gelijk in Tsjecho-Slowakije geschied is. In Frankrijk schijnt het niet anders te zijn en in ons eigen land schijnen de Communisten het met z.g. comité’s van welvaart te willen gaan proberen. Het is overal hetzelfde spelletje: men rekent blijkbaar op een Russich conflict met de rest van de wereld. En dan zal Rus land trachten door te stoten naar de kusten van de Noordzee en Atlantische Oceaan. En, dan moeten overal de com munistische vijfde colonnes paraat zijn. Of, andere mogelijkheid: men streeft naar communisering van West-Europa van binnen uit door een koude revolutie fl la Tsjecho-Slowakije, waarbij de com munistische comité’s van actie de straat opgaan en het economische en politieke leven onder druk zetten tot him eb onder de schone leuzen van volks 'er cratle zijn ingewilligd. Hoe dit zij, het communistische gevaar is acuut geworden: de Russen staan sprongbereid aan de Elbe en de com munisten binnen de grenzen der West- europese landen weren zich. Angst heeft zich meester gemaakt var veler hart. De sterke: trek naar Amerika en Zuid-Afrlka heeft niet alleen agrari sche of andere economische oorzaken. Zij draagt zeer zeker ook het karakter van een vlucht uit het gevaarlijk ge worden West-Europa. Men ontvliedt ec gevaarlijk gebied! En zij, die blijven? Die niet weg kun nen of misschien ook niet weg willen? Velen leidt hun angst tot een doffe be rusting en eem werkeloos afwachten van wat onvermijdelijk schijnt geworden. Anderen: blijken geneigd tot een vol strekt negatief antl-communisme, zich uitlatend in een botte afwijzing zonder meer, In een politiek en economisch con servatisme, een zuiver reactionaire ge zindheid, zich bovenal uitend In de roep ---. --- - om de sterke man, laat Ik het kind maar ging, Zij zal het Communisme misschien bij de naam noemen, In een heel of half voor een tijdlang terug kunnen dringen, fascisme. gelijk ook Hitler scheen gedaan te heb- Nlet alleen in Duitsland en Italië hopen ben. Het zal zich na korter of langer tijd de natlonaal-soclallsten van vroeger, die met verdubbelde kracht doen gelden! zich noch geenszins van de dwalingen Dat Engeland en Nederland, ondanks huns weegs bekeerd hebben, op een hun grote economische moeilijkheden In nieuwe kans in een nabije toekomst. Zij onze chaotische wereld betrekkelijk nog herinneren zich Hitlers woord; als wij eilanden van rust mogen heten, Is te ondergaan, slepen wij de rest van de danken aan de progressieve politiek, die wereld mee In onze val. Het schijnt, dat daar wordt gevoerd: daar wordt temld- hlj gelijk zal krijgen: met de ondergang den van de schrijnende nationale armoe- van het natlonaal-soclallstlsche Duits- de naar een stuk sociale gerechtigheid land is het laatste bolwerk tegen het gestreefd. Noemen wij alleen maar het Communisme verdwenen. niet meer dan schijn I Hitler heeft met zijn fantastische politiek het communis tisch gevaar opgeroepen, dat hij meende te moeten en te kunnen bestrijden. Hij heeft zelf met zijn roekeloze politiek zijn land tot de ondergang gebracht, waar door Inderdaad West-Europa voor het communisme is open komen te liggen. Niet Hitlers val heeft het Communistisch Bolswards Nieuwsblad Gevaarlijke angst 16 PAUS PIUS XII I aanvoe

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1948 | | pagina 1