Taak en doel
van het Ned. Rode Kruis
faartinytoer
Jthk-JÓlCuS
door Nederland
van het „Welfare werk”
Fan de
00000000000000
00000000000000
No. 41
Dinsdag 1 Juni 1948
44e Jaargang
Streekblad voor West* en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa, A. J. OSINGA - Bolsward
Tj. de J.
fan Gysbert Japiks
soen (sigaretten, chocolade, enz.) opge
slagen ligt.
De dames in uniform vinden dit werk erg
aantrekkelijk, omdat het niet slechts een
sociale, doch ook een sterk menselijke
Nederlands Volksherstel is overgegaan
tot een tweede uitkering uit het Fopds
Noodgebieden. Zeeland ontvangt ditmaal
ruim f 275.000.
Dubbel zilver. Zaterdag werd te Eind
hoven een 25-jarige bruiloft gevierd van
een echtpaar waarvan man en vrouw in
hun eerste huwelijk reeds 25 jaren ge
huwd zijn geweest. De weduwe bracht
bij haar tweede huwelijk 10 kinderen
mee en de weduwnaar 12. Beide Oudjes
zijn thans 81 jaar.
Germaine Deveze, een 26-jarige Franse
pianiste, won de eerste prijs in de afde
ling piano van het internationaal con
cours te Scheveningen.
Voortgaande techniek. Naar verluidt zal
binnen afzienbare tijd een tweede tele
visiezender van Philips worden opge
steld bij de N.F.S. te Hilversum.
liet militaire tehuis te Ede, door de oor
log gedeeltelijk verwoest, is thans geheel
gerestaureerd en werd Woensdagmiddag
onder grote belangstelling geopend.
De Ned. aankoopcommlssie in de V. S.
blijft gehandhaafd; de aankopen belopen
gemiddeld 1 millioen per maand, vnl.
machinerieën, alsmede materiaal.
Het Ned. motorschip Margaretha, van
Blyth naar Southampton, is Woensdag
met machlneschade te Dover binnenge
lopen.
Veuchijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Freon, dy’t sa skraepje, gear je en
heapje,
Hwat sill’se neimels der foar keapje?
.Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bQ vooruitbet; ilng
Advertentieprijs10 cent per m.m.
Giro 87926
Voor 25 jaar
Geadverteerd wordt met Fantasie-
mantels f 4.75, kwaliteit Gabardine
mantels a f 9.75, Blouses f 0.50, Idn-
dermantels a f 2.Costuums'f 7.50.
Der is faken in greate tsjinstellingtusken
it sichtbere en it ünsichtbere, tusken It
stoffellke en it geastllke. Fan 'e wlke,
doe’t de boeren foar in great part de
masines setten yn it jonge gers, doe’t
Fryslén op syn moaist wie en it geju
bel fan 'e fügels net fan ’e loft, wie der
earne yn Fryslén in 'boer glêd mei him
seis oan. Foar de oarloch buorke hy al
swier, sykte en tsjinfallers wiene him net
sparre bleaun, mar yn de oarloch hie
er hwat mear groun Onder de fuotten
krige en like it der op, dat it wol wer
gean soe. Nou trije jier nei de oarloch
komt de swiere lést fan Minister Lief-
tinck. En it iene pompier nei it oare for-
sömbert it takomstbyld fan dizze man.
Hy wie de sechtich al foarby, krêft en
moed net mear as yn de jonge jierren, in
swak lichem en in net oersterke geast
wrakselen mei de driging fan finansiële
ündergong. Hwa sil stzze, hwat dizze
man ütstien en trochmakke haf yn him-
sels. De léste nacht hat er it net mear op
béu üthélde kinnen, aloan lei er foar de
stoel to bidden en dwaelde er troch
skuorre en büthOs. Tsjin ’e moarn hat er
de kij noch mei ophelle, jit ien kou mei
Ambtenaren van de P.RAjC. te Gronin
gen hebben tijdens een collaboratie-on-
derzoek bij J. ter Horst, fabrikant te
Veendam tussen een hoop lompen een
bedrag van f 85000 gevonden.
De Constellation Ph-tdb van de K.L.M.
is op het vliegveld Kemajoran door de
burgemeester van Batavia gedoopt met
de naam Batavia.
Jubileum. De Vereniging tot behartiging
der belangen van slechthorenden zal haar
40-jarig bestaan op 5 Jurii a.s. op, fees
telijke wijze vieren te Lunteren.
Het troepenschip De Grote Beer is te
Amsterdam aangekomen. De troepen
werden namens de Prinses-Regentes ver
welkomd door lt. ter zee 1ste klasse C.
W. T. baron van Boetzelaer en namens
de regering door minister Flévez.
De heer G. J. M. Simons, nestor van de
Nederlandse dagbladcorrespondenten in
de Ver. Staten, is 71 jaar oud, plotse
ling overleden.
De herdenking van de Vrede van Mun
ster vanwege de Ned. Herv. Kerk zal niet
5 Juni maar Donderdagavond 10 Juni te
Amsterdam plaats hebben.
De smokkelaars hebben weer 'n nieuwe
methode om te smokkelen ontdekt. Het
zijn thans de postduiven die voor smok
keldoeleinden worden gebruikt, speciaal
voor geld en verdovende middelen.
wat de geheimen zijn van borduur- en
weeftechniek. De bonte speelgoeddieren
theemutsen, kleedjes en gebruiksvoor
werpen vinden via verschillende bazars
veel aftrek.
Op de stand van het Rode Kruis op de
Multishop II te Bolsward werd bijvoor
beeld voor ongeveer f350.aan Wel-
faregoederen verkocht, en dat terwijl de
stand practisch alleen ’s avonds bezoek
had en ook dan nog niet beschikte over
een ideale plaats.
De opbrengst wordt besteed voor aan-
koop van nieuw materiaal of voor prac-
tische zaken, zoals In dit geval een
ultra moderne pickup-installatie die het
uitzenden van eigen programma’s moge
lijk maakt. Wie zou er niet luisteren,
wanneer twee groepen patiënten, die
naar de aard van hun ziekte of verwon
dingen Ingedeeld zijn, elkaar op het aar
dige terrein der hersengymnastiek be
vechten? Of wanneer het eigen platen-
verzoekprogramma gedraaid wordt?
Een hoogtepunt is het, wanneer de da
mes van de Welfare de kleurige bloemen-
schat, die de Utrechtse veiling overge
houden heeft, op een grote wagen langs
de bedden rijden en iedere patiënt een
plant of een ruikertje overhandigen. In
middels Is het duidelijk, dat de Welfare
alleen maar kan bestaan door de mede
werking van velen. De afgevaardigden
van het Rode Kruis, die fabrieken en di
verse instellingen afgaan en voor zachte
prijzen wol, vilt, hout en verder mate
riaal inkopen in zoverre zij dit niet
ten geschenke krijgen kunnen niet
alles doen. Daarom houdt de Welfare
zich hartelijk aanbevolen voor de toe
zending van boeken, tijdschriften, kort
om, van alles, wat voor ontspanning en
knutselwerk waarde I heeft.
Maar de doelstelling van het Welfare-
werk behelst meer.
Eten van de plannen is het opvoeren van
het cultureel ontwikkelingspeil bij de
mannen, die door hun verwondingen
wreed bulten het maatschappelijk ver
band gestoten schijnen, maar die er,
meer dan wie ook, een eigen plaats be
horen te krijgen, als zij bijv. „Aarden
burg”, het hospitaal te Doorn, hebben
verlaten. Er werd en wordt veel gedaan
in deze Inrichting en die er eens rond
wandelt staat verbaasd over de moge
lijkheden, die zelfs eenvoudige therapieën
als sport en massage kunnen bieden,
Het vooroorlogse Javase Bank-papier is
weder tot de| volle nominale waarde
wettig betaalmiddel verklaard.
Zelfverdediging. Jhr. mr. D. J. de Geer
schreef een nieuwe brochure „Aan de
eindpaal” ter verdediging van zijn terug
keer in Nederland.
Weelde en... tabak. Bij de Tweede Ka
mer is een wetsontwerp ingediend tot
verhoging van tabaksaccijns en tot uit
breiding der weeldebelasting.
Een rechercheur van de Amsterdamse
politie, verdacht van heling en samen
werking met een beruchte inbreker, werd
door de rijkspolitie gearresteerd.
Schipper Arte Poot uit Vlaardingen bood
H. M. de Koningin twee oranjevaatjes
Hollandse nieuwe haring aan, elk inhou.
dende zestig stuks.
Wie danst er mee? Te Amsterdam werd
het Ne'derlandse kampioenschap voor
amateurs en professionals verdanst.
De „Dorus Rijkers” heeft de sleepboot
„Vulcan 1", die bij Den Helder was ge
strand, behouden binnen gebracht.
De Nederlandse haringreders hebben
duizend vaten haring van de vangst-1947
ter beschikking gesteld van de hulp-actle
voor de noodlijdende kinderen.
Goed voorbeeld. Te Lemmer legden 53
kinderen van de lagere scholen uit Lem
mer, Oosterzee en Bantega het verkeers-
examer af.
Krenten, rozijnen en sucade zullen in het
vervolg vrij van distributie zijn. De ver
deling van de aanvoer zal dientengevol
ge in de toekomst door de handel zelf
geschieden.
Wegens belediging van minister Mans
holt is P. W. R., redacteur van de Nieu
we Post, veroordeeld tot zes weken voor
waardelijke gevangenisstraf met een
proeftijd van drie jaar en een boete van
f 200.—.
Een praehlstorisch graf, daterend uit de
bekercultuurtijd, wordt aan de verkeers
weg tussen Harskamp en Otterlo, gem.
Ede, onder leiding van dr. Brunstlg van
het Rljksmuseum voor oudheden te Lei
den ontgraven.
Hwat in pakesizzers. Pake en Beppe O.
Silvlus en M. Silvlus-Kramps te Sneek
gaven heden kennis van de geboorte van
hun 50ste kleinkind. Inmiddels is ook hun
51e geboren.
Het consumptie-ijs, waaronder tevens
begrepen plombières, sorbets en derge-
lljke, is bij K. B. onder de werking der
Omzetbelasting gebracht -
Oenemuider mattenfabrikanten, die tij
den de bezetting camouflagematten
voor de Duitsers hadden vervaardigd,
zijn door het Zwolse tribunaal veroor
deeld tot geldboeten variërende van
f 10.000 tot f 100.
Zaterdag is brand uitgebroken in het
voorruim van het s.s. „Rossum" van de
rederij Vinke en Co., dat aan de Suri-
namekade te Amsterdam was gemeerd
en geladen was met copra en katoen.
maar het gaat hier niet alleen om licha
melijk herstel, ook de geest dient ver
zorgd te worden, want bij zijn terugkeer
in de samenleving moet de oorlogsge-
wonde niet minder goed op de hoogte
zijn van de vraagstukken uit het dage
lijks bestaan als ieder die hier geen dag
behoefde te laten gaan.
Voor de inwoners van Doorn zijn de ver
pleegden van „Aardenburg” geen onbe
kenden en ook menige seizoengast kent
hen en.bewondert hen om de wijze
waarop zij zich bewegen, ondanks het
feit, dat sommige hunner één of meer le
dematen hebben moeten missen. De
„Aardenburgers” deden in de afgelopen
tendens heeft. Zij leggen geduldig uit, z in h* bad Woestduin„ n%t Jn.
vi/QT rla crohoftrinn <7nn onn nnrn 11 ti c»n
der voor andere zwemmers en ook in
komend seizoen zullen zij er stellig niet
ontbreken, doch wie hen daar gadeslaat
zal moeilijk kunnen beseffen, hoeveel
moeite en uithoudingsvermogen deze
mensen aan de dag hebben moeten leg
gen om zich weer te kunnen gedragen
als wie zonder letsel door het leven gaat.
Wie behandeld wordt in het „medisch
hart” van het cenltrum, de massagekamer
of, om met de verpleegden te spreken
„de martelkamer”, waar met tal van ap
paraten en toestellen de verstijfde spie
ren weer soepel gemaakt worden, moet
de tanden op elkaar zetten, want pijnloos
is dit lang niet altijd. Maar de moeite
wordt in vele gevallen rijkelijk beloond
De deelnemers aan de motor-elfst®-
dentocht op Pinkstermaandag ge
bruikten de lunch in Bolsward.
mar inkeld forlles yn sjogge. En dan
blnne der jit élderen, mar yn dit opslcht'
net wizeren, dy’t soks priizgje mei de
wurden, dat lt tsjüget fan fris en fül
llbben. Sil dit folk, dat yn syn hlstoarje
jit sa faek bliken jown hat fan to min
realisme en to folie falsk idealisme, dat
syn swakke krêften jit altyd forgrlemt
mei Onderlinge strideraesjes, nea leare
hwat de wel is nel har Ideael?
Dr. Koek, de forneamde psychiater, hat
hjlr in drokke praktyk. lt ps#chyske is
by de Friezen tear en fetber foar 6fwl-
kings. It tal minsken, dat mei de holle
of de senuwen to krljen hat is great. It
tal tragyske feiten, sa as hjlr boppe for-
teld is, folie greater as normael. Nearne
mear hat it Fryske folk forlet fan as fan
harmonyske öntjowing, rêstich troch-
tochte idealen en praktyske methoaden
om der to kommen. Derby moat it him al
oan to wacht nimme tsjin wrokjen, hün-
jen, lêbjen en lekskoaijen. Net ien, dy’t
der ea in stap fierder mei komt, it is
krekt oarsom, it is folslein negatyf. Litte
de lju, dy’t de saek skerper en better
ynsjo'gge, komme mei har argumentaesje,
litte se propagearje, oertsjögje, pleitsje
en binammen op forantwurdlike posten in
man ütmeitsje, dy’t ynfloed en gesach
kriget, fortrouwen en sympathy. Dêrmei
is Fryslén allinnich de wei op to krijen
fan mear rjocht en mear eigen libben,
mear earmslach en mear foech. Mar ai
dat hoantsgedoch, dat Ófreagearjen fan
in wankantich, brutael kweajongesaerd,
Het Muziekcorps Hollandla behaalde
met Pinkster op het muziekconcours
te Hindeloopen in de le afd. de 2e
prijs met 66 punten.
Denkt U toch niet, mevrouw, dat hand
werken een kunst is, die alleen vrouwen
verstaan. Wij hebben werkstukken ge
zien, die op een tentoonstelling niet zou
den misstaan en die door mannen waren
gemaakt. Door volwassen kerels, die
zich krom gelachen zouden hebben als
je ze een jaar geleden voorspeld had,
dat ze met naald en draad nog eens goe
de resultaten gouden bereiken en die
het idee van „een handwerkje” met echt
mannelijke superioriteit verwierpen, tot
dat ze.zelf begonnen, omdat ze an
deren zagen handwerken.
Dat gebeurde toen ze in het militaire
hospitaal terecht kwamen, omdat ze
gewond of ziek waren. Daar lagen ze
in bed, werden goed verpleegd, maar ze
verveelden zich, want je kunt toch niet
de gehele lange dag lezen. Toen kwam
de welfare-werkstei van het Nederland
se Rode Kruis aan hun bed en stelde
voor, dat ze ook eens zouden proberen
om iets te maken met hun handen: een
speelgoedbeest, een kleedje, leerwerk of
een kruissteekpatroon op een theemuts
of een kussen. Die welfare-werkster ken
den ze, omdat ze boeken bracht, omdat
ze allerlei dagelijkse problemen als
boodschappen in de stad voor ze oploste
en omdat ze ook bij belangrijker vraag
stukken raad en bemiddeling gaf en zo
enigszins mogelijk een oplossing trachtte
te bereiken. Als zo’n Rode Kruls-welfare
dan zei: „probeer 't eens", dan probeer
den ze het. Anderen deden het toch ook.
Het resultaat is meestal, dat ze telkens
moeilljker werkjes gaan doen, ingewik-
kelder patronen nawerken eni. zelfs ont
werpen; en vooral dat ze er plezier in
krijgen en onder het werk vergeten dat
ze ziek zijn en dat ze arme kerels zijn
die In een hospitaal liggen, terwijl an
deren.
Hun genezing komt dat in de meeste ge
vallen ten goede; want een patiënt, die
voortdurend ligt te piekeren over zijn
toestand en zijn toekomst, gaat niet
vooruit zoals een ander, die het onver
mijdelijke aanvaardt en die belangstel
ling heeft en die daardoor zijn stemming
Het bouwen van 12 volkswoningen
voor het Algemeen Stadsarmenhuis te
Bolsward werd gegund aan de heer
C. v. d. Witte, aldaar.
Ter vervulling van kerkelijke plech
tigheden werd Bolsward bezocht door
de Aartsbisschop van Utrecht, Mon
seigneur H. v. d. Wetering.
en menigeen dankt het hernieuwde 11-
chaamsgebruFk <an de medische ver
zorging, die is; ingesteld op de nieuwste
methoden, evenals de prothesen die van
rijkswege worden verstrekt aan wie een
arm of een been mist. Er zijn patiënten
die met kunstledematen zo goed leerden
omgaan, dat zij zelfs kunnen schaatsen
en voetballen en het is aan de deskun
digen van „Aardenburg” te danken, dat
dit mogelijk is.
Naast het lichaam is echter de geest van
even groot belang en dank zij de belan
geloze medewerking van allerlei artisten
en amateurs kunnen regelmatig amuse-
mentsavonderl worden georganiseerd,
waarbij films, cabaret-programma’s
en voordrachtkunst niet ontbreken, doch
dit is niet voldoende.
jEr is méér nodig en daarom wil de
commandant van Wardenburg” terecht
van zijn mannen eisen, dat zij zich op de
hoogte stellen van hetgeen er in het eco
nomisch leven te doen is. Om dit te be
reiken heeft de overste het plan ontwor
pen lezingen te laten houden over aller
lei practijk-onderwerpen als scheepvaart,
fabriekswezen, ambachten enz. en reeds
hebben vooraanstaande deskundigen
toegezegd, hieraan hun daadwerkelijke
steun te geven. Een en ander zal op po
pulaire wijze geschieden, doch de vrees
bestaat wel, dat niet ieder eigener be
weging zal komen luisteren.
'komme se mei grouwe bülen forkeard
to lénne. Mar gjin selskrityk is it ge-
folch. Yn hai toloarstelling en pine skelle
se op allegearre, dy’t sokke sprongen net
dwaen wolle omdat se der gjin winst)
op peil houdt. Het welfare-werk van het
Nederlandse Rode Kruis in de militaire
hospitalen is dus een soort geestelijke
verpleging en het wordt als zodanig ge
waardeerd door patiënten zowel als doc
toren.
In het begin ging het natuurlijk wat
stroef dat is altijd zo als er nieuwe
dingen worden ingevoerd maar nu ze
gewerkt hebben, hebben de welfare-
werksters van 't Nederlandse Rode Kruis
haar plaats veroverd in de Militaire
Hospitalen van Assen, Nijmegen, Arn
hem Doorn, Zeist, Den Haag, Amersfoort
en Utrecht.
In de beide laatstgenoemde plaatsen zijn
twee militaire hospitalen ten In beide
werkt het Nederlandse Rode Kruis, ter
wijl er ook een welfare-werkster is, die
de in andere ziekenhuizen verspreid lig
gende militairen bezoekt en.tracht te
helpen.
WIJ hebben na deze oorlog vele goede
zaken van de geallieerden overgenomen
en de Welfare-actie is hiervan stellig
niet de minste. Voor de zieke en gewon
de militairen is dit begrip psychologisch
veel gaan betekenen. De oude wijsheid,
dat bezig zijn een onmisbaar bestanddeel
van het levensgeluk uitmaakt, is met de
Welfare, die ontspanning en arbeidsthe-
rapie In zich verenigt, in practljk ge
bracht. In „Oog en Al” ligt het militair
hospitaal, waar men enkele maanden na
de bevrljdlng onder auspiciën van het
Rode Kruis met dit werk begon en men
heeft de harten -der patiënten stormen
derhand veroverd. Zoals de leidster, mej.
de Boer, die de rang van luitenant heeft,
ons vertelde, is de kennismaking in het
begin nog wel eens stroef, omdat men
voor figuurzagen, het vullen van kussens,
het weven van kleedjes of het knutselen
van speelgoeddieren terugschrikt. Maar
het eigen kantoor in het hospitaal wordt
al spoedig de plaats, waar de lopende
patiënten zeer gaarne komen om met de
Welfare-ploeg vier dames in het ge
heel van gedachten te wisselen over
alle mogelijke problemen. Want hier is
ook de eigen bibliotheek en een uitge
breide tijdschriften-collectie onderge
bracht, terwijl tal van evenementen, die
de saaiheid van het ziek-zijn doorbreken,
tenslotte in dit vertrek hun ontstaan vin
den. Wij denken aan ping-pongwedstrij-
den en wat dies meer zij, terwijl ten
slotte en dit mag vooral niet vergeten
worden de vriendelijke dames de kast
beheren, waarin het begeerde Cadi-rant- molken, doe wie er syn macht oer de
Vanaf Hemelvaartsdag tot een week
na Pinkster was het voor 25 jaar geen
dag droog. Al het jonge gras was ver
trapt. De weiden zagen zwart van de
modder. Hier en daar werd het vee
weer gestald.
geast kwyt. Tslen minuten letter foun
de arbeldér him. yn ’e skuorre.
dea.
i'ragyk yn Fryslênl ik haw de man skoan
kennen, in stille bidaerde man, goed foar
folk en fé, graech ré ont’maetsklplik si
nes to dwaen. En nou sal Né, ik haw
gjin oardiel en gjin forwyt. It hat my
djlp oanpakt en ik wie der stil fan. Hwat
sil de Iene minske fan de oare slzze,
hwannear sokke dingen oer him komme.
Hwannear it stjür oan de hanneh Qnt-
sjlt en de minske as in swak reld troch
de weagen oerspield wurdt. It is in tra-
gysk barren en gjin minske wit lt nets
te. Dat) wit God allinnich en wy hoopje,
dat Syn barmhertigens ek oer dizze ear-
me swalker Syn alforjowende genede
gean litte sil. Fryske tragyk. Der binne
lju, dy’t op dit stuit sa yn lt gerüs fan
har eigen drokke wurden fortiisd sitte,
dat hja gjin klear bigryp mear hawwe
fan it Fryske folk en syn nuodlike po-
sysje. Dy’t miene, dat it klear is as der
mar löd en fel opsprutsen wurdt en
leafst raest en oangien. Dy’t lêbje en
lekskoaije op eltsenien, dy’t har methoa-
de fan fjochtsjen net oernimme wolle.
Dy’t net sjogge, dat Fryslén pas de ear-
ste. stap set hat nei in tasten, dy’t in
harmonyske groei fan dit folk müglik
meitsje sil. Dy’t gjin each hawwe foar
de nuodlike kanten fan it Fryske aerd en
fan de nuodlike kanten fan de ekono-
myske lizzing fan Fryslan. Wy binne der
net mei hwat oerstjüre wurden, wy haw- in wanxanuen, oruraei Kweajongesaero,
we bigryp, geduld en trou fan nedcn_d^cht de Fryske saek tigc Skea. En hwer t
Aloan bisykje sommige lju fan de flier nien y? goedichheit de paedagogyske
op ’e souder to fleanen en hyltyd werw>'sheit weihellet, dat soks eat is om
bliid mei to wêzen, dat is in ding, hwat j
ik fan Jan Piebenga c.s. graech ris hearre
woe.
Bolswards Nieuwsblad
32
t
V
t
Neimela hiernamaals
