g
„Hwat moat
üs jonkje wurde?”
Martinytoer
Fan de
door Nederland
No. 43
Dinsdag 8 Juni 1948
44e Jaargang
West» en Zuidwest Friesland
Streekblad voor
i
Het is niet toevallig, lezer, dat boven
staande kop tussen aanhalingstekens
de meest
schitteren-
'herschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
34
Buten op it fjild biloitsje wy
In libbene wünderskilderij.
Biloitsje »jogge.
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per m.m
Giro 87920
düdllk. Der wurdt ek raek snijd, fornlm
ik wol. De boeren, dy’t yn '45, doe’t de
polder der Onder strüpte, skeaforgoedlng
krlgen, moatte nou swler bloede. It spü-
et der Ififis de kltnen, soe Wlbren Al
tena wol sizze. En In dlel fan harren
komt it raer oer It mat, hwant hja haw-
we In hlele hoart mei frljhwat sinten yn
'e büse roun en der kin elk net like goed
tsjln. Trlje jler lang hat It harres west
en net by elk Is It blwarre bleaun, mar
Lieftlnck freget sines like goed. It sll
wol net oars kinnen ha, mar It Is wol
spltlch, dat It sa lang duorre hat, foar-
dat dlzze operaesje komd Is. En nou dit
waer der oer hlnne. Der hoecht net folie
mear by to kommen, dan Is de helt fan
de heawaerde fuort. De forllezen oan
fledingsstoffen blnne tige great as It hea
mei dit waer op it lén lizze moat. Ek yn
opers lljt lt ek frljhwat. De Rykslên-
boufoarljochtingstsjinst hat der wakker
op oan stien, ruters to brüken, nou’t der
jit gjin sür is foar de Finske methoade
en ta myn bliidskip seach ik hjir en der
jercn oan it hearuterjen. Dat treft al-
niel dit jier. En it mist net, dat forskate
twivelders der tige spyt fan hawwe, dat
se dy goede rie net folge ha; it waer is
alhiel ruterWaer! Licht dat in bouboer
jit wol hwat ruters to Hen hat, dy brükt
se dochs noch net Trijepoatsruters kin-
ne goed brükt wurde, mar fjouwerpoats
foldogge betten Hja steane hwat stevi
ger en lade mear op. Ek hat men wol
fan dy dakruters, mar dy kinne hjir
net sa goed brükt wurde, dizze jowe de
wyn fofolle bod en dan giet it hie'e
saekje faken ünderst boppest. Foar in
pounsmiet hat men likernóch 10-12 ru
ters nedich. By it opsetfen moat it gêrs
wyn droech wêze, likernóch as. by oper-
jen. De poaten fan de ruters net to fier
ótmekoar sette, sahwat in goed meter yn
it fjouwerkant. lt opladen en opsetten is
150 op 125 gram gebracht.
De troonsafstand van H. M. Koningin
Wilhelmina zal geschieden op 4 Sep
tember. De plechtige beëdiging en in
huldiging van de nieuwe Koningin zal
plaats vinden op 6 September.
Zuid-Litnburg is nog niet vol. Integen
deel, er zal de hele zomer volop plaats
zijn ook in Valkenburg, al blijft tijdige
plaatsbespreking aanbevelenswaardig
Het Bijzonder Gerechtshof te Arnhem
veroordeelde de Duitse officier Fullriede,
die de bekende vergeldingsmaatregelen
tegen Putten moest nemen, tot 2J/2 jaar
gevangenisstraf met aftrek.
De ijsbereiders hebben de minister een
telegram gestuurd met het verzoek, de
weeldebelasting op, de ijsjes niet te hef
fen, zo lang zij de nieuwe prijzen-be-
schikking niet kennen en dus niet we
ten, waar zij aan toe zijn.
Haastige spoed. De regering deed de
voorzitter der Tweede Kamer een lange
lijst van wetsontwerpen toekomen, die
zij gaarne nog zag behandeld vóór de
Kamer wordt ontbonden.
delegatie dank gebracht.
Een 85-jarige. Op Vrijdag 18 Juni zal
het 85-jarig bestaan der Weeslnrlchtlng
„Neerbosch” bij Nijmegen worden her
dacht.
Export van paarden. Binnen afzienbare
tijd zal weer een aantal paarden geëx
porteerd worden naar» Spanje (plm.
4000) en Frankrijk (plm. 2300).
De Holl. Constructie Werkplaatsen te
Lelden hebben in de jaarvergadering de
jaarstukken over 1947 goedgekeurd en
het dividend vastgesteld op 8%.
Hogere prijzen voor Amerikaanse auto
mobielen worden binnenkort verwacht,
tengevolge van de grote loonsverhoging
bij de General Motors en Chrysler.
Eten bronzen medaille naar een) reliëf
van Pieter d’Hont zal ter herinnering aan
de 50ste jaarbeurs aan de deelnemers
worden uitgereikt.
Een ernstige ontploffing, vermoedelijk
door een storing in de gascirculatie heeft
zich voorgedaan in de machinekamer
van een graanmolen te Heerlen. De ei
genaar en een zoon werden zwaar ge
wond en moesten in het ziekenhuis wor
den opgenomen.
De groetplicht ten aanzien van de leden
van het Ned. Rode Kruis is door de mlJ
nister van oorlog afgeschaft. Van hen
mag ook de militaire groet niet meer
worden verlangd.
De hoeveelheid paardevlees, verkrijgbaar
„In earm mlnske moat hjir ek mar oeral
tsjln kinne” sel in koartswlllch man fan
'e wlke by de skearbaes. „lt hea op lt
lan en de kachel fan earmoede noch oan.
En dat is dan de Üngetlld”. Nou der Is
hwat fan oan, lt waer is glêd mei de
tlld yn 'e war. En de boeren sitte der
mar mei. Hwat kant moat it üt? It like
in del of tslen lyn sa aerdlch, goed gêrs,
binammen derre hwer’t de bimesting net
forgetten wie, goed molke en knap fet
oer it ginnerael, it fuorjen dien, dus de
rekkens net sa heech, de boeren stapten
wer moedich ütein. Der wiene noch by,
dy’t hast twa dübeltsjes fan de fabryk
barre koene, ja, dan moast it fet tichl
by de fjouwer persint sitte fanseis, mar
alia, sokke wiene der dochs. Ek wie it
sin net minder wurden, doe’t party fabri-
ken har potjild ütbitellen. Dat wie de
muoite ek wol wurdich. Sa’n dofke yn-
ien kear, dat hat altyd in smaek en in
neismaek. En dat fuoft nei Maeije, wie
in plaster op it hierbiteljen of de bisite
fan Lieftinck.
Okkerdeis, doe’t ik yn de Wieringermar
wie, sei der in boer: Lieftinck fytst lijoed
zonder meer worden opgenomen in va-1 ek wcr de polder troch. Ik seach al ak-
stand wanneer de ouders enkel en
Dichter, wy kinne noch sêd iten krije;
mar üs jonkje woe juster in gouden
stoel foar Mem .meitsje
en hja soe in wein ha mei fjouwer
hynders der foar
as hy seis sinten fortsjinne,
en ik krige in nije piip.
degedeeld en desnoods verwezen naar
meer deskundige en ervaren adviseurs,
dan de ambtenaren van het arbeids
bureau, ondanks hun speciale opleiding
in deze richting, uit de aard der zaak
kunnen zijn.
Van veel belang lijkt ons ook de grote
deskundigheid waarmede de studie en
opleidingsmogelijkheden worden aan
gegeven. Onze huidige samenleving telt
een dusdanig aantal scholen, opleidin
gen, officiële en sem-officiële leergan
gen, vakdiploma’s, enz. enz. dat het
voor aen niet-ingewijde uiterst moei
lijk, zo niet onmogelijk is, hierin de
juiste weg te vinden, vooral ook daar
de diverse opleidingen telkens weer
aan veranderingen onderhevig zijn. Op
de afdeling beroepskeuze wordt men
echter van iedere verandering, in welke
vorm van opleiding dan ook, op de
hoogte gehouden, zodat ook in dit op
zicht men hier een vraagbaak van grote
betekenis vindt.
Tenslotte zij nog vermeld, dat de ad
viezen niet alleen worden gegeven aan
ouders van kinderen, maar ook aan vol
wassenen zelf, die van beroep wensen
te veranderen en zich gaarne op de
hoogte gesteld zagen van de diverse
mogelijkheden in een bepaalde richting.
Wanneer wij ons niet vergissen zal de
afdeling beroepskeuze in de loop der
jaren aan betekenis winnen en eenmaal
de tijd komen, dat wij ons de maat
schappij zonder deze instelling eenvou
dig niet meer kunnen voorstellen.
Een uiterst felle brand woedde bij de
N.V. Bertels Oliefabrieken te Amster
dam. Aan voorraden en technische in
stallaties is een schade toegebracht,
welke op drie kwart millioen werd ge
schat. Deze schade wordt door verze
kering gedekt.
De wereldgraanpositie is hoewel ver
beterd nog van die aard, dat de dis
tributie van brood en veevoeder ge
handhaafd moet blijven.
Nederlandse toeristen zullen deze zomer
hun vacantie niet in België of Luxem
burg kunnen doorbrengen, daar de Ned.
regering van mening is, dat er geen de
viezen voor dit doel beschikbaar kun
nen worden gesteld.
De heer Koppens uit Den Haag, chauf
feur van de H. T- M.; die onlangs bij
de trambotsing bij Wassenaar ernstig
werd gewond, is Woensdagnacht over
leden.
Een felle brand heeft gewoed in een
loods op het terrein van het bewarings-
kamp te Laren.
Wegens moord met roof op mevrouw L.
te Roosendaal heeft de officier van jus
titie bij de rechtbank te Breda tegen P.
de J. te Roosendaal levenslange gevan
genisstraf geëist.
De Prinses-Regentes heeft Donderdag 'n
bezoek gebracht aan de jeugdgevange
nis te Zutphen.
Drie gesneuvelde spoorwegmannen zijn
geëerd door het aanbrengen van een ge
denkplaat in de hal van het station te
Deventer.
De musicus Jos. Vranken Is Dinsdagmor
gen plotseling na aankomst te Daune,
waar hij zijn enige dochter ging bezoe
ken, overleden.
Voor het opnemen van kinderen uit gro
te Franse gezinnen heeft president Aurioi
Dichter, mar hwat moat sa’n jonkje
wurde?
Onwillekeurig moesten we dezer dagen
aan bovenstaande versregels denken,
toen wij ten kantore van het Arbeids
bureau alhier de heer Kramer, advi
seur voor de beroepskeuze van het Ge
westelijk Arbeidsbureau te Leeuwar
den, interviewden. Want ook al liggen
Op slag gedood. Een 28-jarige arbeider
uit Groningen, die opruimingswerkzaam
heden verrichtte op het vroegere vlieg
veld Peets bij Norg (Drente), vond on
der het puin een pantservuist. Ondeskun
dig demonteren had bovengemeld ge
volg.
Bij Kon. Besluit zijn de leger- en vloot-
commissies opgeheven en is tegelijker
tijd ingesteld een defensle-commissie.
Dodelijk drankje. In een onbewaakt
'ogenblik heeft het tweejarig dochtertje
van de familie v. d. Boge'rt te Ammer-
zoden Dinsdagmiddag een flesje» wol-
wit, een soort bleek water, leeggedron- een door hem ontvangen Nederlandse
ken. Het kindje is hieraan vrijwel ter
stond overleden. -
Een felle brand heeft In, twee winkelpan
den In de Türfstraat te Zutphen ge
woed.
Bij de Tweede Kamer Is een wetsont
werp ingediend tot wijziging betreffende
echtscheidingen teneinde lichtvaardige
echtscheiding tegen te gaan,
De Ned. Spoorwegerf, hebben plannen
om in de nabije toekomst een radicale
wijziging in het Ned. selnwezen aan te
brengen, waardoor ons land, naast Ame
rika de eerste plaats op dit gebied zal
Innemen.
gesprek met de betrokkene, èn inlich
tingen van onderwijzend personeel,
eventuële mede-opvoeders, èn rapport
cijfers hebben terdege hun invloed op
het te geven advies. Natuurlijk worden
door geschoold personeel de proefper
sonen ook getest, een alleszins verant
woord en noodzakelijk hulpmiddel om
de aanleg te bepalen. De adviezen wor
den niet eerder gegeven, dan wanneer
de behandelende ambtenaar zich een
zo zuiver mogelijk beeld heeft gevormd
niet alleen van het kennen en kunnen,
het karakter en de capaciteiten, de
eigenschappen van hart en hoofd, de
en lichamelijke mogelijkhe
den van de persoon in kwestie, maar
ook van het milieu waarin deze is op
gegroeid, alsmede de financiële draag
kracht en zo nodig de maatschappelijke
en religieuse instelling van de ouders.
Het zou b.v. dwaasheid zijn een kind
van gereformeerde ouders te adviseren
dansleraar te worden of een kind van
financiëel behoeftige ouders aan te
sporen tot studie voor notaris. Integen
deel met alle mogelijkheden en moeilijik
heden wordt rekening gehouden en
met het geven van advies gaat men
zich volkomen bewust van de ver
antwoordelijke taak in dezen uiterst
voorzichtig te werk. Is een bepaald ge
val zo werd ons tijden» het interview
herhaaldelijk verzekerd dusdanig
gecompliceerd, dat een overhaast advies
voorbarig zou zijn, dan wordt dit niet
verheeld, maar zonder voorbehoud me-
geplaatst is. „Hwat moat üs jonkje
wurde?” is n.l. een versregel uit een
van de beste tijdzangen van de zeer ze
ker te weinig bekende Friese dichter
Joh. D. de Jong. In zijn moderne rijm
loze gedicht „Need” gaf deze auteur in
1936 een gesprek weer met een werk
loze, die hij aan het slot laat zeggen:
Ik haw fan ’e wike al fiif skipkes foar
him makke
en nou in moune, as ik fan it stim-
peljen kaem.
Oare jierren hie ik yn it lün stien of
mei modder feam,
Ik sil der wol oan wenne, dichter, en
„werkschuw” wurde.
Dat sei in boer lésten, dy’t my wyks
alf goune bea.
En toch legt dit laatste veel gewicht in
de schaal. Wat is er al een leed,gele
den door de minder begaafde kinderen
van intellectuëlen, die tóch, het koste
wat het koste, moesten studeren. Wat
zijn er niet veel mislukte levens veroor
zaakt door het feit dat de betrokkene
geen plezier had in zijn werk. Wat kan
omgekeerd ook gezonde arbeidsvreug
de het leven veraangenamen en de ar
beidsprestatie verhogen. Wat is het
breder gezien een economisch belang
en een zegen voor land en volk wan
neer overal de rechte man op de rechte
plaats wordt gevonden.
Aangenomen dat opgroeiende kinderen,
zo ongeveer in de leeftijd dat ze de la
gere school, desnoods het Mulo onder-
wijs gaan verlaten, door diverse om-
standigheden in onze tijd niet meer
Uitgave van Drukkerij Fa, A. J. OSINGA - Bolsward
00000000000000
fan Gysbert Japiks
de problemen thans radicaal anders dan js> er echter niet gemakkelijker op
in 1936, de vraag niet alleen wat er I het is dan ook een goede gedachte
van onze kinderen zal worden, maar
óók wét ze zullen worden is in hoge
mate actueel en is vaak een dagelijkse
zorg in het gezin.
Voorbeen koos de zoon het beroep
van de meisjes beperkte zich toen nog
vrijwel tot „dienen” - in verreweg de
meeste gevallen het beroep van zijn
vader. Of eigenlijk hij koos bet niet,
het ging als het ware vanzelf. De zoon
van de boerenarbeider \yas voorbe
stemd eveneens boerenarbeider te wor
den, de bakkerszoon werd bakker,
groeide men op in een schoolmeesters
gezin, dan werd men bijna vanzelf
sprekend onderwijzer. Hoewel men
vaak niet eens de moeite nam zich af
te vragen of de persoon in kwestie wel
geschikt was en zich daardoor het ge
val van een totale mislukking kon voor
doen, had dit svsteem toch ook - iets
moois. In bepaalde‘geslachten werden
tradities gevormd. Bij het uitbrëiden
en uitbouwen van de zaak kon een
zelfde familie op een bepaald gebied
iets groots tot stand brengen.
Wie zich in ’s vaders beroep niet thuis
gevoelde en wat anders wilde, zocht
veelal zijn eigen weg of liet zich door
min of meer toevallige omstandigheden
leiden. Het gevaar van de spreekwoor-
delijk geworden twaalf ambachten en
dertien ongelukken was bij dit alles niet
uitgesloten, ook al konden d„ -
zelfstandigen zich soms een
de carrière maken.
Onze moderne tijd geeft aan-de ene
kant beperkte mogelijkheden en is aan
de andere kant zeer gecompliceerd. Het
is een ieder duidelijk dat, onder de hui
dige omstandigheden niet iedere boe
renzoon boer kan worden, niet iedere
ambtenaarszoon ambtenaar. De nood
van de tijd alleen brengt met zich mee,
dat veel jonge mensen een ander be
roep moeten kiezen, nog afgezien van
het feit, dat de betrokkene al of niet
geschikt zou zijn voor het beroep van
zijn vader.
Een verzoek. De bevolkingsgroepen van
Ambon, Menado en Timor hebben een
verzoekschrift aangeboden aan de Ko
ningin, wa*arin zijl vragen een Neder
lands overzees gebiedsdeel te mogen
worden.
In een liftkoker gestort en op slag ge
dood is Mej. A. Houtman te Alphen a.d.
Rijn, toen zij in een fabriek te Bodegra
ven de deur in de koker opende en, ach
teruit stappend, niet bemerkte, dat de lift
zich een verdieping hoger bevond.
Nederland en Canada hebben een over
eenkomst getekend, waarbij deze landen
elkaar volledige luchtverkeersrechten
verlenen.
Minister Mansholt, die op het ogenblik
in Frankrijk vertoeft, heeft de eretekenen
van Commandeur du mérite agricole ont
vangen.
Vijftig officieren van het Zwitserse le
ger kwamen te Middelburg aan. Zij ma
ken een reis door ons land om de aan-
valsmethoden van de geallieerden te be
studeren.
De Utrechtse politie is op het spoor ge
komen van een uitgebreide veesmokkel,
die van Weert uit werd bedreven. Zes
leden van het complot zijn reeds gear
resteerd.
In slach en in weet, dat moat men earst
ris in pear kear sjen en dwaen lltte, dan
fait it genóch mei.
En dan kin men ek by dit waer wis wê
ze dat men mei.In wlke as trlje, hea yn
'e golle kriget, dat fan kwaliteit bést is
en ek net tofolle broelje sll. Hwant net
alllnnlch dat heabroel góns kostet oan
fiedende stoffen, der kin 'maklik in fjlr-
depart fan wei broelje, lt is ek sa’n
noedllk aventue/ mei de kéns op brAn,
dat men jln wol tslen kear bltlnke moat
foar dat men ien kear slof hea yn 'e
skuorre hellet. Praktysk Is it dochs sa.
Dy’t syn pleats troch brün forspllet, Is
him kwyt en Joast mei witte, hwannear
hy de nije wer sjen sll. lt moalje spul
fan Damstra hjir oan ’e Warkumer dyk, op een vleesbon van 100 gram, is van
selt yn dizzen genóch. Dat de gêrsdroe-
gerljen drok wurk hawwe, lit him mak
lik bigripe, mar lt gêrs, dat hea wurde
soe, is der foar üt noch -yn net geskikt.
Dat is fierst to lang en ik hoopje, dat
de bistjüren it stjQi) goed yn hannen
hélde sllle, nou’t der safolle forüngelokke
hea oanbean wurdt. Foar droegjen moat
it gers in hünbré lang wêze, oars is dit
net forantwurde. Al mei al in lêstige
üngetiid foar de measte boeren. In bulte
Onkosten en in stadich of min produkt.
Dy’t ynküle hat, profitearret wol hwat
fan it reinwetter, mar it is oant nou ta
fierst to kéld, binammen foar lt lege lan.
Der is men waermte brek, dat sjocht men
yn ’e Marlannen mar al to goed. Al mei
al stiet de measte greidbperen it sin net
to bést en soe it my gjin nij dwaen as
der tsjntwurdich wer moarnske boeren
komme. Pat as jo dizzer dagen de streek
opgeane, tink in bytsje om it tsjil, it bin-
ne net allinnich de iere fakünsjegon-
gers, dy’t min har moed hawwe. Lit üs
hoopje dat wy takomme wike mei Gys-
bert-O'm sjonge kinne: Wolkom freuch-
de fan 'e wréld... Tsj. de J.
leen bij de dan noodwendige beroeps
keuze afgaan op de wens van de kin
deren. Het is een grove misvatting, dat
het antwoord op de vraag „Wat wil jij
eigenlijk worden?” beslissend moet zijn
voor de toekomst van het kind en wel
om de eenvoudige reden, dat het kind - -
in hoge mate onbevoegd is tot het doen tehjKe
van de goede keuze. Alleen reeds het
feit, dat er momenteel 8500 (zegge en
schrijve acht en een half duizend!) be
roepen in ons land voorkomen, beroe
pen, die men veelal slechts kan bekle
den na voldoende vakstudie, opleiding
en het „halen” van de meest uiteenlo
pende diploma’s, bewijst reeds dat het
kind, i.c. de ouders, zonder goede voor
lichting nimmer de goede keuze krui
nen doen.
Een kind in de geschetste jaren laat
zich door toevallige omstandigheden en
bovendien valse voorstellingen maar al
te gemakkelijk leiden. Ter wille van het
onbeperkt kunnen eten van taartjes en
andere lekkernijen wenst een jongen
banketbakker te worden; na het lezen
van een boeiend boek over het varens-
leven misschien zeekapitein, of bij het
desbetreffend motorgeronk wellicht
vliegenier. Zeker het kan voorkomen,
dat een bepaalde interesse van een kind
van blijvende aard is, zijn beroepskeuze
mede dient te bepalen, het blijkt in de
practijk echter maar al te vaak dat dag
dromers en luchtkasteelbouwers, zoals
we de kinderen in puberteitsjaren veelal
kunnen kenmerken, ambities van voor
bijgaande aard blijken te bezitten.
Dit alles maakt de keuze voor de
ouders, die een zeer verantwoordelijke
en
goede gedachte ge
weest, dat in het begin van dit jaar aan
de Gewestelijke Arbeidsbureaux een
afdeling voor advies inzake beroeps
keuze is gevestigd. De adviezen, die ook
(n.l. voor de gemeenten Bolsward,
Workum en Wonseradeel, voor jongens
telkens de eerste Donderdag en voor
meisjes de eerste Vrijdag in de maand)
ten kantore van het Arbeidsbureau al
hier worden gegeven, zijn niet alleeh
geheel kosteloos, maar ook vrijblijvend,
d.w.z. dat U niet bij eventuele be
zwaren uwerzijds per sé gehouden is
de gegeven adviezen op te volgen, in
geval U met Uw zoon of dochter zich
(zo mogelijk na schriftelijke mededeling
vooraf) in de zittingsuren om raad heeft
gevraagd. Trouwens er blijken bij het
publiek meer misverstanden te bestaan,
die wij gaarne willen wegnemen. Zo
heerst b.v. de mening dat het advies
enkel wordt gegeven naar aanleiding
van de psycho-technische testing. Dit i>
echter niet het geval. En een persoon
lijk onderhoud met de ouders, èn een
ders bedrijf of vaders beroep gaan kie- ker> mar hie him fuort noch net troch.
zen, het is en blijft een groot misver- Doe gyng der in frommis foarby mei
al-1 wapperjende papieren... en wie de saek
Bolswards Nieuwsblad
z
