Z.K.H. Prins Bernhard verjaart j
Van Eendagskuikens,
Broedeieren,
Vliegtuigen en nog wat
Martinytoer
Fan de
000000O000O000
door Nederland
No. 49
Dinsdag 29 Juni 1948
44e Jaargang
West* en Zuidwest Friesland
Streekblad voor
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA -
Bo 1 sward
Tj. de J.
Kimsert.
W. L. L. SMITS.
Inzameling, die zulk een prachtig resul
taat heeft opgeleverd, zal 1 Octqber als
de scholen weer begonnen zijn, hervat
worden.
De motorrijder G. uit Rotterdam, die op
de Zuiderzeestraatweg bij Doornspijk
voor 'n wegrijdende trailer stopte, is door
een achter hem aan komende auto zo
danig aangereden, dat hij tussen de trac
tor en de aanhangwagen terecht kwam.
De duo-passagiere werd gedood.
In April zijn 2164 nieuwe woningen ge
reed gekomen, waarvan In Rotterdam
100. In April werd er begonnen aan 2738
nieuwe woningen, aan het eind van die
maand waren er 42103 in aanbouw.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
De militairen in West Indië hebben
344.000 sigaretten verzameld voor hun
collega’s in de Oost. Een dezer dagen
zal deze gift per K.L.M. arriveren.
Toch een 2e zuivelschool. De Alg. Secr.
van de Land- en Tuinbouwbond, ir. A. E.
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetfllng
Advertentieprijs10 cent per m m
Giro 87926
De jongen dy komme,
De Alden dy gean.
Neat bliuwt op ós ierde,
Foar ivich bistean.
4
fan Gysbert Japiks
i
De moart Is troch de redaksje al üt-
brocht It Jowt nou ek neat mear en
set in ünnoazel gesicht, ja ik haw der in
wike tusken üt west. De earste dels nel
de Wieringermar, hwer’t twa bruorren
fan e’ frou boer binne. De iene hat syn
pleats wer krige, dy sit yn In nlj opboud
spul, de oare sit yn sa’n roune sinken
needwennlng en tusken de striepakken,
dy is Jlt net oan bar. Der lelt jit hiel
hwat stikken en de earste trije jier is der
de saek noch net wer yn oarder. De ge
wassen stiene 8êst, de nöten lizze swier,
biten en ierapels stean fleurich. It lAn
skynt net folie lit to hawwen. Mar it
hea, dat oare jie<en tsjin hege prizen
forkoft waerd, wie net folie fraech mear
nei. De prizen sahwat de helt. De beurs
yn Middenmeer wie drok, de boarge-
master fan Boalsert soe der jaloersk op
wurde, sjonge jonge, hwat in drokte en
negoasje. Ek hjir leit it skaed fan Lief-
tinck op 'e minsken. Hwant, doe’t hja
hjir alles troch de oerstreaming forlea-
ren, hawwe hja letter de skea forgoede
krige. It Aide reau stie foar lege sifers
op ’e balAns mar it nije guod, faken min
der fan kwaliteit, is fjouwer, fiif kear
sa djür. Sa liket it dat hja folie mear
bisitte as foar de oarloch en Lieftinck
freget syn 50 pet. In minne boel foar in
party lju.
Ek dêrré binne al lju mei harsels oan.
Troch de Mar hinne nei Alkmaer Is mar
in dea eln, mar fuort nei Alkmaer stiene
al bern, mei sloffen ierdbeljen, oan 'e dyk
In slof fan 5 poun foar f 4.Dat wie
noch net forgees. Dochs wiene de tin
kers net botte moedlch. De opbringsten
fan de lerbeljen wurde alle jlerren lytser,
men skynt ek hjir alllnnich mei strakke
seleksje op pell blluwe to kinnen, krekt
as by de ierapels. Yn Beverwyk haw Ik
nei de felling west, raer hwat In guod,
en ütsein de blomkoalen, knappe pri
zen. Troch Amsterdam hinne hiene wy
wurk genöch om It paed to finen, mar yn
de Y-polders en yn de Haerlemmermar
stiene de gewassen tige by tige, allln
nich de earte hiene In bulte lést fan fret-
terij, der hle al sa’n nijmoadrich flean-
tüch dwaende west mei spuitsjen. It ris.
seltaet moat fierders öfwachte wurde.
Opmerklik is, dat Ir. Cleveringa op de
den foar de pülfruchten meidielde, dat al
dat spuitsjen en sa de boel glêd yn de
war brocht It ienige middel om de cul-
tuer soun to hAlden wie neffens him it
brüken fan dong. It folie gebrük fan
kunstmest en sproeistoffen hie in for-
kearde ynfloed op de struktuer en it bak-
ierylibben fan 'e groun, sa sei dizze des
kundige, wy moasten wer nei de natuer
tobek. It Aide wurdt wer nij, sa’t it liket
en it wol my hiel wol oan. Mei de knip-
pige lannen ha wy deselde Onderfining
ek al opdien. Alle stikken lAn, sei Ir.
Cleveringa- moatte om de twa trije jier
flink mei dong bimeste wurde, oars for-
lieze wy it biologyske lykwicht tusken
groun, bacterieflora en gewassen. Hwat
sille de Aldere boeren soks mei nocht
hearre. Yn de Betuwe wie it ien kers,
allegearre kers. De beammen sieten bést
fpl, mar de boeren woene net plökje. De
aangeschaft. Dit jaar treft het wel bij
zonder, nu na het instellen van de z.g.
keuzebon, het kippenvoerprobleem gro
tendeels is opgelost. Nu de voederpo-
sitie ruimer is, worden bovendien ook
de slachthanen weer favoriet. Ook de
z.g. sportfokkers, die lang met het voe-
derprobleem hebben te kampen gehad,
zijn thans in vele gevallen dank zij
Marshall geholpen. Wïj hopen dan
ook zeer, dat na de gewone gebruiks-
hennen, er op de komende markt veel
interessante soorten te zien en te koop
Wikseljend, folgjend,
As de wolk oan ’e loft.
Sa wie it, sa bliuwt it,
De tiid hAldt gjin skoft.
op ieder boerenerf en in iedere kippen
ren, niet alleen kerngezond, maar ook
volwaardig kippenmateriaal te vinden is.
In dit opzicht kan voor West- en Zuid-
West-Friesland de pluimveemarkt ie
Bolsward van grote betekenis worden.
Wanneer de komende markt op 8 Juli
zal slagen, ligt het in de bedoeling van
de marktcommissie, zoals U ook reeds
via eert A N. P.-bericht in de dagbladen
hebt kunnen lezen, deze markt jaarlijks
te doen terugkeren. Wij achten de daar-
toegekozen tijd uiterst geschikt. Zo be
gin Juli, na de hooiing, wanneer de boe
ren en misschien ook de arbeiders
welverdiend weqjr eens een vrijde dag
kunnen nemen, zal de markt ongetwij
feld veel publiek trekken. Maar dit is
toch niet het voornaamste, waarom wij
de tijd zo geschikt achten. Midzomer is
juist de geschikte tijd de eigen pluimvee-
stapel te herzien. Oude en oudere kip
pen moeten worden opgeruimd, jonge
hennen of pieken, die voor de winterleg
kunnen zorgen, dienen dan te worden
De eerste dag van een kuikenleven uit
een modern hoenderbedrijf is rijk aan
gebeurtenissen. Nauwelijks heeft het
donzige ding zich moeizaam door de
eierschaal naar buiten geworsteld, of er
staat al iemand klaar, die met een snelle
handige beweging een genummerd me
talen kuikenmerk aan de nauwelijks
zichtbare vlerk bevestigt. Nog maar net
bekomen van de eerste schrik, worden
ze in kartonnen dozen gezet en per auto
naar Schiphol gereden. Even later zit
ten ze met zijn allen op enkele duizenden
meters hoogte in een Vliegende Hollan
der op weg naar een stad ergens in
Europa of zelfs in Zuid-Afrika of Zuid-
Amerika. x
Eigenlijk is dit voor duizenden kuikens
al eerder begonnen. Want, in de vorm
van broedeieren, hebben vele toekom
stige kuikens al lange luchtreizen ge
maakt, zoals enkele weken geleden, toen
K.LMvliegtuigsn 150.000 broze eieren
o.a. van het door ons bezichtigde hoen
derpark de Jong uit Siegerswoude, naar
Belgrado brachten, zonder dat er ook
maar één gekneusd op de plaats van be
stemming aankwam.
In de jaren, voorafgaande aan de oor
log had de export van Nederlandse
broedeieren en eendagskuikens zich meer
en meer uitgebreid. De ontwikkeling
hiervan werd van 1939 tot 1945 onder
broken, maar is nu weer sinds drie jaar
met kracht ter hand genomen. Sedert
dien is de belangstelling in het buiten
land voor deze producten gestadig ge
groeid. De koper in het buitenland is er
zeker van dat hij dieren van eerste kwa
liteit ontvangt, niet alleen, omdat er
strenge selectie en hygiënemaatregelen
worden toegepast, maar ook omdat de
regering voortdurende contröle op de
fokkerij en de productie van broedeieren
en eendagskuikens uitoefent. Sinds 1933
namelijk is in Nederland de plulmvee-
fokkerlj bij de wet geregeld. De kern
van de Nederlandse pluimveestapel be
staat uit pl.m. 150.000 dieren, verspreid
over' 200 verschillende fokkerijen. Elk
jaar wordt deze stapel verjongd. Niet
alleen aan de productiviteit en de samen
stelling, maar ook aan de gezondheids
toestand wordt bijzondere aandacht ge
schonken.
Het zijn de vermenigvuldiglngsbedrijven,
die de broedeieren leveren, welke voor
de verjonging van de Nederlandse pluim
veestapel vereist worden. Om broed
eieren van hoge kwaliteit te kunneh
voortbrengen, heeft men bepaald, dat de
dieren vrij mogen rondlopen en dat zij
een uitgebrelde ruimte tot hun beschik
king hebben. Het is niet geoorloofd om
de productie te forceren voor en tijdens
het broeden door kunstlicht of andere
hulpmiddelen te gebruiken. Nederland
bezit een totaal van pl.m. 2800 verme-
nlgvuldiglngsbedrijven, waar bijna
850.000 kippen de eieren voor de broed
machines leveren. Op de fokkerijen en
vermenigvuldiglngsbedrijven tezamen
zijn er 1 mlllieen kippen, waarvan meer
dan 80 uit witte leghorns bestaat. BIJ
export naar het buitenland worden alle
zendingen broedeieren voorzien van leve-
Vandaag wordt Prins Bemhard 37 jaar.
Bijna twaalf jaar vertoeft de Prins thans temidden van het Neder-
landse volk. 4r
Ons kwamen dezer dagen onder ogen de woorden, die de Prins kort Jr
na zijn verloving met H. K. H. Prinses Juliana via de radio tot de R
Nederlanders richtte. „Ik hoop mij te laten leiden door het voorbeeld W
van de zo bijzondere verhouding welke van ouds bestaat tussen Ne-
derland en het huis van Oranje,” zo zeide hij toen. Als er ooit een
„vreemde” prins zich in de goede zin des woords populair heeft
weten te maken, dan is het wel de echtgenoot van onze Prinses^ Jr
Regentes, straks koningin Juliana. Jr
Het is de bedoeling dat ieder op de verjaardag van Z. K. H. Prins R
Bemhard met een door de post bezorgde anjer zal zijn getooid. Deze w
anjer zal dan echter nog moeten worden gecompleteerd met een
rood-wit-blauw embleem, dat bij kruideniers, bakkers, sigarenwinke- v\
liers en bloemisten verkrijgbaar is tegen een vrije gift. De winke- ff
liersorganisaties hebben hiervoor belangeloos hun medewerking toe. V\
gezegd. jy
De opbrengst der collecte zal worden aangewend voor culturele doel- W
einden, voor de helft voor subsidiëring van landelijke organisaties, w
terwijl de andere helft van het in iedere provincie bijeengebrachte m
bedrag voor het provinciaal anjer-comité zal worden verdeeld onder V\
in de provincie op cultureel gebied werkende instellingen. M
DE TUD HALDT GJIN SKOFT.-
Earst maitiid, dan simmer,
Dêmei komt de hjerst.
Dêrop folget de winter,
Sa hat it altyd al west.
Sa giet it mei ’t minskdom,
Hja komme to wrAld,
De iene stjert jong
En de oare wurdt Aid.
De repatriëringsdienst, welke 1 Augustus
a.s. wordt opgeheven, deed meer dan
100.000 avacué’s, o-w. bijna 4000 zieken,
naar het vaderland terugkeren.
Inbeslagname van 1 levend en 2 ge
slachte varkens, vet en kaas te Kocken-
gen leidde tot de ontdekking van een
uitgebreid èomplot van clandestiene
slachters.
Te Rosmalen brandde een dubbele wo
ning af. Een 80-jarige man, die een I<oe
uit het brandende achterhuis haalde,
werd zo gewond, dat hij in een zieken
huis moest worden opgenomen.
De Ned. Zondagsschoolvereniging hield
te Amersfoort een drukbezochte jaarver
gadering, waarin o.m. de aandacht werd
gevraagd voor de betekenis van goede,
verantwoorde films.
De 22-jarige Warmold WIcherink uit
Hooghalen is op de onbewaakte over
weg nabij Assen door de sneltrein
ZwolleGroningen gegrepen en ge
dood.
Het Fries Natuurhistorisch Museum te
Leeuwarden ontving 15 Juni van de heer
S. Bangma te Orouw - een mannetjes-
wouwaapje, een vrij zeldzaam broedvo-
geltje in onze provincie.
Een complot van clandestiene slachters
is In de provincie Utrecht ontdekt. Ne
gentien personen zijn aangehouden. In
totaal zijn acht koelen en 105 varkens
geslacht.
Na een botsing met een militaire wagen
is te Nijmegen een autobus ingereden op
een groep wandelaars. Een jongen werd
gedood en drie anderen gewond.
Op de puinhopen, het toekomstig ker
misterrein te! Nijmegen stond een 10-
jarlge jongen op los zand, dat plotseling
weg zonk; de Jongen viel In een 20 m. jaar geëxporteerd kon worden.
japi, u weef we[( de jeugdgctle papier-
prlzen wiene har net heech genöch. Op it
hout wiene se djQr forkoft, mar de Bel-
gyske kersen namen de djüre prizen der
handlch öf en dêrom lieten se de kersen
mar hwat sltte. Alle dagen groelje se
noch, sei in Betuwske boer tsjin my en
It waer doocht ek net, it is net waerm
genöch, de minsken moatte mear toast
krije. Fan GelderlAn binne wy BrabAn
yn gien, de sAngroun op. De rogge en de
ierapels diene it bést, mar mei de greide
en it haellAn stiet it der mar sütrlch. Op
hiel hwat stikken lAn wurdt it gers op
stam ta hea.nou dan wit jo It oare
wol. Dat wie ek yn de Efterhoeke en
Twente itselde lietsje. De bou goed en
kreas forsoarge, mar de greide In minske-
griis. Bosken stlkels, oergroeld gers oan
ien trie wei.
Hwat wurdt hjir jit In iten forgriemd. Ik
koe my op it lést ek net mear stil hAlde
en frege oan in Twentsk boerke: Hwer-
om yn de goedlchheit litte jimme de
boel hjir sa forwurde? Och, sei er, it is
jit gjin heawaer.en wy kinne it ek
noch net wachtsje. Wy moatte de biten
noch skjin meitsje en mei dit waer groeit
it tüch tige hurdl
Ruters haw ik der net sjoen, mar oan
Alm^o ta stean tüzenen H.A. h^alAn mei
de Aide prük op en kinne se straks strie
yn pleats fan goed hea nei de heaberch
bringe. Dat kostet fan ’e winter foer en
molke, dat sille hja ünderfine. Wis, de
üngetiid is fan it jier net noflik west, mar
sa’t men hjir de boel lizze lit, moat it jin
oandeare. Oan ’e Dütske grins stiene de
Tommy’s. Der kaem gjin minske oer de
grins. Nou, wy hiene der ek gjin langst
nei. Dy tiid hat west. Yn FryslAn lei de
glAns oer it nijgers en röp üs it wolkom
ta. Eala I
Jow Oranje, Leave Heare!
Dizze eare,
Dat dy üs de fré bifjocht
Dat wy der lof foar sjonge,
Aid en jonge
From ienfaldich, sljocht en rjocht
ringsdocumenten, die de goede kwaliteit
der producten waarborgen. De eendags
kuikens worden niet alleen van docu
menten vergezeld, maar zijn ook herken
baar aan het officieel contröleteken In
een hunner vleugels. Men is er in Neder
land in geslaagd om tijdens de bezetting
een behoorlijke kern fokdieren te bewa-
ren, hierdoor Is nu het vooroorlogse peil
alweer vrijwel bereikt, terwijl grote hoe
veelheden van deze dieren voor de ex
port beschikbaar zijn.
En dat Is het, wat men op Schiphol re
gelmatig kan cbnstateren. „Vliegende
Eiermijnen^’ zijn, ook al geen ongewoon
gezicht meer en de eendagskuikens gaan
bij vele dozen tegelijk naar het steeds
groeiende aantal afnemers, o.a. naar
Portugal, Zwitserland, Scandinavië en
naar buiten Europa, naar Zuid-Afrika en
Zuld-Amerlka, waar zij een belangrijke
bijdrage leveren tot uitbreiding en her
stel van de pluimveestapel. Hierbij wor
den zij geholpen door het vliegtuig, het
bij uitstek geschikte middel van vervoer
voor deze kwetsbare vracht, dat er voor
zorg draagt, dat de afnemers of zij zich
nu in Lissabon of Rio de Janeiro bevin
den, zij het dan niet altijd eendags-,
dan toch hoogstens driedagskuikens ont
vangen.
Op deze deviezenbron hoe belangrijk ook
moeten wij ons echter niet blind staren.
Ook onze binnenlandse pluimveestapel
moet op peil blijven. Het is verblijdend
dat onzé pluimveeteelt een nationale bron
van welvaart wordt. We mógen echter
niet eerder tevreden zijn, voordat ook
zullen zijn.
Het welslagen van de ingestelde vee
markt en straathandel te Bolsward heeft
bewezen, dat tenzij er bij koper en
koopman beide een zekere goodwill aan
wezig is er met vereende krachten
wel iets te bereiken valt. Zo is het ook
met de komende pluimveemarkt, waar
over we elders in dit blad nadere bij
zonderheden geven. „Meielkoar de skou-
ders der Ander,” zoals een fouragehan-
delaar zei, die spontaan een zak och-
tendvoer en een zak „gemengd” be
schikbaar stelde als premie. En za moet
het ook zijn. De marktcommissie kan
slechts tevreden zijn als bij de komende
markt aan twee voorwaarden wordt vol
daan: voldoende aanvoer en voldoende
afname. Het welslagen van de markt
hangt van uw aller medewerking af.
de binnenkort op te fehten Middelbare
Zuivelschool, die vermrodelijk te ’s-Her-
togenbosch zal worden gevestigd.
Met een maatschappelijk kapitaal van
f 300.000 is opgericht de Jansen’s een-
denfokkerij N.V. te Ermelo, welke ten
doel heeft de eendenfokkerij en -broe-
derij en alles wat daarmede samenhangt,
te bevorderen.
Te 's-Gravenhage werden drie meisjes
aangehouden, zusjes, resp. 15, 13 en 12
jaar oud, die ervan worden verdacht zich
aan ongeveer twintig diefstallen van
gij^d, dat zij uit tasjes van onderwijze
ressen haalden, schuldig te hebben ge
maakt.
Luchtreizen naar Amerika kunnen voort
aan door Nederlandse Ingezetenen in
guldens worden betaald. Reist men ver
der dan New York, dan zal het traject
van New York af in dollars moeten wor
den betaald.
Van de textielkaart VA 804 worden we
derom 25 punten geldig verklaard. Vijf
ervan moeten ook thans als extra wor
den beschouwd.
Heerlijk. Op het station te Roosendaal
mag langs de internationale trelnën wor
den gevent met Engelse sigaretten en
chocolade zonder bon.
Te ’s-Gravenhage zal half October een
„Nationaal Vredes-Congres” worden ge-
Kromwijk is benoemd tot directeur van houden om grotere belangstelling voor
de U. N. O. op te wekken.
De productie van ruwe aardolie in Dren
te bedroeg in April j.l. bijna 33000 ton.
In ’46 bedroeg de aardolieproductie van
Nederland nog slechts 5250 ton per
maand.
De zes Douglas-vllegtuigen, genoemd
naar de leden van het Prinselijke gezin,
zullen 6 Juli door Frins Bernhard wor
den „gedoopt”.
De Nederlandse Bank deelde mede, dat
de „ceremoniën” voor het verkrijgen van
deviezen voor korte zakenreizen aanzien
lijk worden vereenvoudigd.
Het ABC-cabaret, dat onder leiding van
Wim Kan staat, dat met groot succes op
Curasao en Aruba voorstellingen heeft
gegeven, is weer In ons land terug.
Rijst op komst. Er zijn twee ladingen rijst
onderweg naar ons land, een uit Birma
van 2000 ton en een uit Egypte van 3000
ton.
Een knaap. De heer Y. de Vries te Har
lingen ving de vorige week met een ge
wone hengel een snoek van 16/a pd.
diepe put. Een kermisreiziger liet zich
aan een touw in de put zakken en
slaagde er in de knaap te redden.
Ged. Staten van Friesland stellen voor
ten behoeve van de restauratie der Ned.
Herv. kerk te Eestrum een subsidie te
verlenen van maximaal f5.150.-
De Ned. Vlasspinnerij kon in het afge
sloten boekjaar de productie enigszins
opvoeren. De i'esultaten-rekening sluit
met een voordelig saldo.
De speelkamer der Ned. Spoorwegen die
enige jaren gevestigd is geweest in het
Centraal Station te Amsterdam, zal ge
durende de zomermaanden (van 3 Juli
af) in het station Scheveningen worden
gevestigd.
Een Prot Chr. streekziekenhuis zal ge
bouwd worden op het landgoed Hoeke-
lum te Bennekom. Voor de bouw zijn 5
millioen nodig, welke men hoopt te ver
krijgen door leningen.
Vijf millioen kilogram verse haring zal
Nederland aan Tsjecho-Slowaklje leve-
den, eenzelfde hoeveelheid als verleden
De blêdden oan ’e beammen,
De planten har blom,
Dy kdmme gewoanlik,
Eltse maitiid werom.
Bolswards Nieuwsblad
40
i i
i
tl
