Kaatsvereniging „OnderOns", Oosterlittens
jubileert
Oosterendi Centrum van
Martinytoer
4GlLS-4C>lCLS
Fan de^
00000000000000
door Nederland
00000000000000
Boerenbelangstelling
1
No. 51
44e Jaargang
Dinsdag 6 Juli 1948
Friesland
Streekblad voor West-
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA
Bolsward
r
.1
fan Gysbert Japiks
2 nikkelen trekpotten verkregen, terwijl
de premie, 2 nikkelen asbakjes, ten deel
viel aan M. Buwalda en P. Reinalda.
Het ligt in de bedoeling dit gouden ju
bileum der K.V. „Onder Ons” op 18 Juli
a.s. feestelijk te herdenken met een ju-
bileumledenkaatspartij en de opvoering
van eeh revue door het plaatselijk Reci-
teercollege „Nut en Genoegen”.
Velen hebben zich gedurende dit 5O-jarig
tijdperk voor de vereniging verdienste
lijk gemaakt en ondanks vele ups en
downs, vooral ook in de moeilijke be
zettingstijd, toen heel wat saamhorigheid
van ons werd gevraagd, kan „Ond$r
Ons” aanspraak maken op een boeiende
dorpsvereniging te zijn.
'herschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetrllng
Advertentieprijs10 cent per m m
Giro 8792Ö
r
r
1
gers is to inkeld en nel de (Ingetild is
it net botte produktyf. It wlnterkoarn wie
ryp of sahwat ryp, it flaechs bigoun to
forkleurjen en it koalsied sette him nei
rypjen. De winterweet stie goed, binam-
men de Alba, better as Carsten en Lo-
vink, de hjouwer en de earte wiene bést
flaechs, koalsied, biten en rogge goed,
sünder ut to blinken, mar binammen de
klaver stie folie better as op It Aide lAn.
De kalkrykdom fan dit nije lÊn wlerret
de klaver tlge yn 'e kaert al moat men
ek hjlr de.rom tinke, dat men troch to
folie stikstof de klaver net forjaget. Der
arbeidzje llkernöch in dikke fjouwertü-
zen man yn 'e polder, ütsein it liedende
personeel fan de Direksje. Derfan komme
llkernöch 1200 man ut de omkriten, alle
dagen op ’e fyts of mei de bus. Mar mei
dat léste wie it sukkeljen, hwant de For-
kearsynspeksje wol gjin tastimming jaen
foar aparte bussen. Hja moatte mar mei
de tsjinst en' dat jowt frijhwat arge-
waesje en mear kosten. It gemiddelde
lean fan de arbeiders wie om en de by
f 50- yn ’e wike. Van Maert öf hiene
hja f51.meitsje kinnen. Dat wie in
goed lean en deroer wiene de lju ek wol
aerdich tofré.
Minder wie it mei de boeresoannen, dy’t
dêrre hinnegien binne om der in takomst
to finen, De earsten, de saneamde pio
niers, hawwe dit jier in pleats krigen,
d.w.s. lAn, hwer’t meidertiid in pleats
op komme'. sil, mar hja koene lang net
allegearre oan bod komme.
Dat wie noch den oan ta, as it dan mei
harren takomme jier mar slggge, mar
sa sit it net. De Direksje mmt gjin in-
kelde forplichting mear op har om de
jonge boeren oan plak to helpen. Hja seit
net ja en hja seit net né. It wurk wurdt
bitelle en dermei binne de oanspraken
üt’ Hwat noch komme kin, moat öfwach-
te wurde, de Direksje hAldt de hannen
gelen door een
dat er in zit. Het is de bedoeling dat
elk deel ongeveer 25 mm. water krijgt.
I’ -
zelfde plaats. Is dit klaar dan wordt j derfoar dat it net fordroeget.
Fan it bigjin öf, doe’t wy stroffeljende
en glldende de nije öfslütdyk biseagen,
hat it wurk fan it droechmeitsjen fan de
Sudersé de bilangstelling hawn fan in
great diel fan FryslAn. Fan ’e wike wie
ne wy wer ris yn it Suderleech om to
sjen, hoe’t it der foarstiet. Wy troffen
in freonlike opsichter, dy’t üs oan alle
kanten to wille wie en de jouns yn it
kamp Luttelgeest koene wy mei ünder-
skate Ald-learlingen jitteris op de tekst
komme oer de Noard-East-Polder en de
minsken dy’t derre it nije NederlAn meit
sje. It Westlik diel fan ’e polder is jit net
yn kultuer, der is it jit in lAn fan reid en
wyld sompeguod, sadat it wol liket oft
men yn in oerbosk sit. It greatste diel
is ünder hannen. Troch buizendrainage,
greppeljen en ek mei takkebosken en
reidbosken is dat droechlein en yn kul
tuer brocht. De wichtichste diken binne
goed yn oarder, alhoewol to smel, mar
dat komt letter wol klear. De gewassen
sector be- steane oér it ginnerael goed, allinnich
De A. N. W. B. bestaat thans vijf en zes
tig jaar. De bond heeft thans 220.000
leden.
Prof. Mr. P. J. M. Aalberse, minister van
Staat, is te Den Haag overleden. Met
hem ging een van de meest vooraan
staande staatslieden heen.
Door de mede-oprlchter M. Buwalda
werden aan de vereniging twee wlssel-
medallles geschonken, die nog steeds
leder jaar hun wandeling maken.
Wijlen Buwalda, erelid van „Onder Ons”
heeft steeds veel voor de kaatssport ge
daan. Dat Oosterlittens in de kaatswe-
reld van zich deed spreken, mc^e blijken
uit de analen, waarin we opgetekend
vonden, dat „Onder Ons” tienmaal een
Bondsprijs wist te veroveren, waaron
der drie 2e en twee 3de prijzen, toen
de kaatsers R. J. H. Brink, J. Boelens en
H. van der Veer heel wat presteerden.
In 1933 en '34 won Oosterlittens op de
Freulepartlj te Wommels de zilveren
klpkjes met J. Stellingwerf, W. Toering
en J. Lemstra; en eerstgenoemden en D.
Wagenaar in 1937 de Jong Nederland-
partlj. De eerste prijs van de eerste
Freulepartlj te Wommels was voor R. en
T. van Buren en H. van der Veer, Oos
terlittens.
Onder de leden van „Onder Ons” zijn er
heel wat, die in de loop der jaren de eer
van hun kaatsclub hebben hoog gehou
den, getuige de fraaie collectie van 23
eretekens aan het vaandel.
Het tegenwoordige bestuur, dat alleszins
actief is, bestaat uit de heren Jac. Toe
ring, voorz., M. Lettinga, seer., A. van
der Kooi, penn., P. M. Santema en C.
Hilverda.
alhiel frlj, Dat is in rare tsjinfaller foar
dizze groep en der binne fan ’e winter
dan ek forskate nei hüs gien. Oaren
sjogge it hwat minder pesslmistysk en
tinke: Wy blluwe ticht by it fjür, üs kAns
sil der wis net minder om wêze. Mar it
drukt harren wol, hwant om 'e nocht
hoege hja der net to wêzen. Siker, de
doarpen bouwe oan, rounom komme
neist de barakkenkampen de silhouetten
fan huzen en strjltten, twa biwaerskoal-
len yn Emmeloord en Marknesse, trlje
legere skoallen, yn dizze selde plakken
en ien yn Ens. De skoalle to Emmeloord
hat al In foech hündert en fjirtich berrj,
de oaren elk In twelntich, tritich. Mar de
bouwerij is it swakke punt altyd noch. It
programma, hwat de Direksje yn ’e holle
STIMME.
Sawn July moatte wy wer stimme,
En op hwa? Ja, dat stiet eltsien frij.
Op ’e list twahdndert nammen,
Der is net ien forkearden bij.
Men kin yn ’e Twadde Keamer stimme,
Korthals, Scheefhals, de Jong en Oud,
De Wit, de Bruin, Swarts en Knapen,
Gortsak, de Leijer en Elout.
Tabar, de Haan, de Vos en Kikkert,
De Haas, Roolvink, Stokvis en Moll,
Krult mei Vonk en Muisewlnkel,
Hoogland en Lageveen ek wol.
Sa soe Ik wol hwat troch gean kinne,
Mei 't gearstallen fan üs LAnsbistjür,
Ik bin 'r mei oan, hwa sil ik stimme,
’n Prefester, Sakenman of Boer?
Klmswert. W. L. L. SMITS.
ogenblikkelijk de hoeveelheid water in
een meetglas gemeten, en het gemid
delde van de twee busjes wordt dan
als hoeveelheid aangenomen. Is het
dan aan het maaien toe, dan worden
deze perkjes afzonderlijk gemaaid en
het gras gewogen, alsmede een mon
ster van het gras genomen.
In de aanstaande winter worden dan
deze gegevens uitgewerkt tot een rap
port, om te zien welke voordelen dit
alles heeft. Het doel is, indien mogelijk
steeds gras voor de drogerij beschik
baar te hebben om zodoende de renta
biliteit van een drogerij te verhogen.
Menig boer probeerde wel door het
strooien van kunstmest dit doel voor
zich zelf te bereiken, maar was het
droog weer en bleef de verwachte re
gen uit, dan kwam de kunstmest niet
tot zijn recht. Nu valt op het bestrooi-
Hwa ea üntfinzen hat goe gave
En lit se roastgje en brukt se net,
Hy libbet ruch en ünbiskave.
Oosterend staat tegenwoordig in het
centrum van de belangstelling van de
veehouders in Friesland en daar bui
ten. De nieuwe grasdrogerij, welke
daar dit voorjaar is geopend, is een
van een geheel ander type, dan men in
Friesland en Nederland gewoon is.
Het is de Templewood, waarmee in
Engeland zulke goede resultaten be
reikt zijn. Het groot aantal bezoekers,
en de plaats waar zij vandaan kwamen
bracht het bestuur er toe een gasten
boek aan te schaffen. Vóór het aan
schaffen van dit gastenboek waren er
al meerdere buitenlanders geweest.
Zo werd voor veertien dagen de
grasdrogerij nog door een gezelschap
Fransen bezocht, die hun namen ook
plaatsten in het gastenboek. Verder
vonden wij plaatsnamen uit alle delen
van de provincie vermeld, en ook vele
van daar buiten.
Ouwehands dierenpark heeft een insec-
tarium gekregen, da<t door de burge
meester van Rhenen dezer dagen is ge
opend.
Te Arnhem is de geborte van de 100.000e
inwoner aangegeven; het was het meisje
Elly van Andel.'van wie de gelukkige
vader die dag juist 36 jaar werd. -■
Tien „Raumboote” uit de Duitse oorlogs
buit zuilen bij de Kon. Marine dienst
doen als mijnenvegers.
28 Militairen hebben na een studie aan
een avondschool te Medan hun diploma
H. B. S. ontvangen.
Wegiens moord op de Groningse kunst
schilder C. de Boer heeft de krijgsraad
te velde Noord de oorlogsvrijwilliger J.
F. veroordeeld tot 8 jaar.
De drie oudste prinsesjes hebben Prins
Bernhard op zijn verjaardag verrast met
zelfgemaakte cadeautjes.
Susver rbereikt Een banketbakker te Den Haag, wiens
bedrijf wegens het berekenen van te ho-
i ge prijzen was gesloten, is veroordeeld
I tot een boete van f 12500,
De Prinses-Regentes heeft ter gelegen
heid van het 35-jarig bestaan van de
militaire luchtvaart een nieuwe vlag uit
gereikt.
De heer J. Baars uit Blaricum heeft een
aanklacht ingediend wegens smaad
schrift tegen de redacties van Het Vrije
Volk, het Parool en het weekblad „De
Vlam”.
Generaal Orsborn, het hoofd van het Le
ger des Hells, is Donderdagmiddag per
K. L. M.-vliegtuig uit Nederland naar
Stockholm vertrokken,
De doodgraver te IJzendijke (Zeeuws-
Vlaanderen) was bezig met het delven
van een graf, toen hij op 1 meter diepte
op een Engelse bom van 500 pond stoot
te.
In de Engelbrecht van Nassau-kazeme
te Roosendaal zijn 300 militairen gearri
veerd, die de komende weken in West-
Brabant behulpzaam zullen zijn bij het
rooien van aardappelen.
In verband met knoeierij met „spaarbrie-
ven” in West-Brabant is in het huis van
bewaring te Breda opgesloten een ver-
zekeringsinspecteur, die zich ingenieur
noemde.
Bij een contröle van de rijkspolitie en
CCD te Hoevelaken is een personenauto
aangehouden, waarin vier Haagse inbre
kers bleken te zitten, die van 'n „kraak”
terugkeerden.
Droog feest. De gemeenteraad van
Utrecht heeft met 17 tegen 14 stemmen
besloten tot een tapverbod na 7 uur 's
avonds voor de komende feestweek.
Mgr. Kierkerls, geboren in Nederland, is’
benoemd tot pauselijic nuntius te New
Delhi.
Een inbraak is gepleegd bij de Reders-
vereniging te IJmuiden. De daders heb
ben eten kluis geforceerd en zijn met
2300 loonzakjes, f 18000 kasgeld èn 10
maal f 1000 in verzegelde enveloppen
verdwenen.
De Inspectie van Invoerrechten en Accijn
zen te Maastricht heeft een uitgebreide
smokkelbende van spoorwegpersoneel
opgerold, die grote partijen textiel ons
kmd heeft binnengesmokkeld.
In 1901 volgde aansluiting bij de Ned.
Kaatsbond, thans K. N. K. B. Dat de tijd
van 50 jaar terug ook niet rooskleurig
was, tekent zich wel af in het feit, dat
de vergoeding voor de Bondswedstrijd
bedroeg voor afgevaardigde f2.—, kaat
sers f 1.en vaandeldrager f 0.50 voor
die dag. Een jaar na de oprichting werd
door enige dames aan de K.V. „Onder
Ons” een vaandel geschonken, terwijl in
1911 Kerkvoogden en Notabelen der Ned.
Herv. gemeente toezegging deden de z.g.
Noorderflnne steeds als kaatsterrein te
mogen gebruiken, een geste, die natuur
lijk ten zeerste op prijs werd gesteld.
Het is waarlijk geen wonder, dat ex
cursies aan de orde van de dag zijn,
en dat men overal voor deze geheel
enige drogerij in ons land veel be
langstelling heeft. Zij wordt volauto
matisch geregeldl
Geen wonder ook dat door de Rijks-
landbouwvoorlichtingsdienst deze
drogerij werd aangewezen als proef-
drogerij met de z.g. besproeiïingsproe-
ven. Onder leiding van de heer Ir. H.
van der Molen, Rijkslandbouwconsu-
lent voor Zuid-West Friesland te
Sneek, worden te Oosterend en omge
ving deze proefnemingen gedaan. Al
leen op die percelen welke voor het
drogen bestemd zijn. Dit zijn zuivere
proefnemingen, aldus Ir. van der Mo
len. En wat is het doel Men gaat
een stuk land op de volgende wijze
behandelen. Men neemt een monster
van de bodem en gaat op dat wei
land als het ware zes grasperkjes aan
leggen van 4 x 4 m. Deze vakjes wor
den met kunstmest bestrooid, en wel
zo, dat er gerekend wordt op 200 kg.
per ha., omgerekend is dit gemiddeld
320 gr. per grasperk. Verder gaat
men van deze perkjes, welke drie aan
drie naast elkaar liggen, van de eerste
rij de middelste en van de rij er naast
de beide uiterste perkjes bedekken
met een waterdicht zeildoek.
Deze drogerij heeft een capaciteit van
ongeveer 250 kg. droog gras per uur.
Het hoogste dat tot c- --
werd is 304 kg. per uur. In tegenstel
ling met andere drogerijen wordt deze
drogerij met olie gestookt. Door de
prijsstijging van de olie is dit thans
wel iets duurder, maar wellicht komt
dit prijsverschil nog wel eens weer te
vervallen en dan zal olie wel weer het
voordeligst zijn, daar er dan ook geen
personeel nodig is voor het stoken.
Zoals in vrijwel alle dorpen in dit deel winnaars D. de Jong en Q. Terpstra, die
van Frleslands greidhoek werd in Oos- ..„.i- im
terlittens in vroeger dagen veel aan de
kaatssport gedaan.
Zowel boeren als arbeiders vermaakten
zich gezamenlijk met de kleine bal en
werd er een wedstrijd gehouden, het was
de kastelein die meestal voor de prijzen
zorgde. Van enig verband evenwel was
geen sprake, doch voor ruim een halve
eeuw, toen de zusterdorpen Winsum en
Wommels reeds een kaatsclub hadden,
kwamen ook hier een aantal kaatslief-
hebbers bijeen en werd voor Oosterlit
tens opgericht de kaatsvereniging „On
der Ons”, dit was medio Juni 1898, toen
begonnen werd met 33 leden en als eer
ste bestuur de heren D. de Jong, voor
zitter, H. Pienema, secr. en M. Buwalda
penningmeester. Een reglement werd
vastgesteld-waarin een contributie van
i 0.02 per week werd vastgelegd.
Van de oprlchtingskaatspartlj werden
de land dadelijk regen. Op de reeds
besproeide stukken weiland tekenen
de resultaten zich duidelijk af op de
proefvakjes. Zal alles nog blijken uit
te kunnen ook gelet op de kosten?
Dat moeten de cijfers nu nog uitwijzen
in de rapporten. Deze proefnemingen
zijn voor ons land geheel enig. Van de
zijde der veehouders ziet men met be
langstelling deze dingen aan. Men
hoopt en critiseert, maar de R. L. V.-
Dienst werkt door en zal straks pu
bliceren. Wij wachten af.
Het is thans nog moeilijk om voort
durend gras beschikbaar te hebben
voor een grasdrogerij. En daar de
grasdrogerij verleden .week ook eens
geen gras had te drogen, heeft ’t ge
hele personeel onder leiding van de
heren F. Vellinga en D. H. de Boer
een excursie gemaakt naar drie ande
re typen drogerijen, n.l. die te Wor-
kum, Balk en Langweer. Het perso
neel kon zich nu zelf ook eens over
tuigen van het verschil in werkme
thode en techniek, alsmede in het ver
schil van het eindresultaat.
De spoorweg Mechelen-Terneuzen voor,
zover deze op Nederlands gebied ligt,
is in eigendom overgegaan van de
N. S.
Een wit zwaluwenpaar een zeer zeld
zaam verschijnsel heeft op de Drie-
hoeve bij Haaren (N;B.) een nest ge
bouwd.
Prinses-Regentes Juliana zal Zaterdag
10 Juli de uitvoering van het Jeugdspel
in hét Olympisch Stadion te Amsterdam
bijwonen.
Oosterhout (N.B.) vierde reeds van 3 tot
en met 6 Juli feest in verband met het
regeringsjubileum van de Koningin.
Aan gehuwde militairen, behorende tot
het verlofpersoneel, die langer dan zes
maanden in werkelijke dienst zijn, kan
voortaan worden toegestaan thuis te
overnachten.
Twee beschonken Tilburgenaren, die
kermis gevierd hadden, zijn op weg naar
huis slaags geraakt met enkele politie
agenten. De hoofdagent Dusee is hierbij
door de 23-jarige W. met een dolk ern
stig, doch niet levensgevaarlijk in de rug
gewond.
Tijdens de Olympische Spelen zal de K.
L. M. de zevenmaal dagelijkse dienst
naar Londen van 5 Juli af met Sky-
mastefs (jiltvoeren 'in plaats van met
DC 3-vliegtuigen.
Het s.s. „Zuiderkruis” waarmee het Frie
se bataljon naar Nederland terugkeert,
passeerde 1 Juli Perion.
Prins Bernhard streek ter gelegenhefcl
van het zeifeest te Grouw Zaterdagmid
dag in een watervliegtuig neer op het
Pikmeer.
Op 90-jarige leeftijd overleed de heer A.
H. Gerhard, de laatste oprichter van de
S. D. A. P. en oud-lid der Tweede Ka
mer.
hie, komt jit lang net klear. Dan is dit
der wer net en dan dat. En dêrom binne
hja ek sa stadich mei it ütjaen fan it
lAn, hwant dizze hierders rekkenje fan-
sels op in wente. Sakelju moatte it yn
it earstoan meast dwaen mei in sutelfor-
gunning, wol wie men dwaende mei in
pakhüs foar it Sintrael Bureau en mei
in greate garaesje mar oars hast allin
nich wenten. Alles hinget öf fan it ma-
teriael en de boufakarbeiders. Sa hat it
Kantoargebou yn Emmeloord wikèn
wachte op in pear stukadoars en by de
63 needbuorkerijen siet men op it gat
fanwege is schok-beton, hwat mar net
komme wqe. Yn Emmeloord wiene fan
it foarjier 80 wenten klear komd en ek
in stikmannich winkels. De saneamde
Finske en Eastenrykske wenten, dy’t
greatendiels fan hout makke wurde, siet
ek noch gjin skot yn. Allinnich de fun-
dearring wie sahwat klear, mar de kel
ders gappen noch as wiete gatten Troch-
sette en moedhAlde, dat is hjlr it bied-
wurd. Mar hja komme alle dagen fier
der en hja rédde it. Dat is grif!
Tj. de J.
en Zuidwest
De drogerij is een zogenaamde lage
temperatuur droger, d. w. z. dat de
droögtemperatuur slechts 140-150° C,
bedraagt. En toch geeft dit een goed
droog product en biedt dit het voor-
déel dat er bij het drogen nagenoeg
geen voedingswaarde aan eiwitstoffen
verloren gaat. Het gras wordt ge
worpen op een brede toevoerbaan,
en meer egaal over de baan ver
deeld door een penapparaat, dat rond
draait. Vervolgens wordt het nog
weer meer uit elkaar gehaald door de
opvoerhark, die het te drogen gras op
een droogband brengt. Van deze bo
venste band, gaat het over op een be-
nedenband. Dus dan is het gras al ge
deeltelijk droog. Vervolgens wordt
hete lucht door de droogmatten ge
zogen van beneden naar boven.
Dus het al nagenoeg droge gras krijgt
de warmste lucht dan ook nog door
zich heen. Van de benedenste droog
band valt het op een dwarse band, die
het gras, dat dan droop is, naar de
pers voert.
Aan twee tegenovergestelde zijden
gaat men een busje plaatsen, dat dan
tevens besproeid wordt. Men heeft de
24 pk. motor op een platte wagen bij
de sloot staan, waaruit het water
wordt gezogen. Een stel buizen, dat
gemakkelijk aan elkaar gekoppeld kan
worden, wordt het land in gelegd tot
een lengte zo nodig van 100 m. Aan
het einde komt dan het „kanon” te
staan, dat door de druk van het wa
ter een ronddraaiende beweging
maakt, of bij hoeken een
schrijft van minimaal 10°. Alles te re- it nije complex greide kin jit gjin sprek-
automatisch apparaat ken lije. Dat sit binammen hjiryn dat
men derfoar it lichtste lAn ütsocht hat, lyk
as yn de Wieringermar. Mei opsetlik
Het „kanon” staat vijf kwartier op de i wetterynlitten (ynfiltraesje) soarget men
zelfde plaats. Is dit klaar dan wordt I derfoar dat it net fordroeget. Mar it
Bolswards Nieuwsblad
42
i
1.
i
r
Üntfinzen ontvangen.
Roastgje roesten.
