flnzFwee^geni^
Martinytoer
Fan de
00000000000000
door Nederland
No. 71
44e Jaargang
r^'.nadc.g 2i £gpt. *?48
Streekblad voor West-
Zuidwest Friesland
OSINGA - Bolsward
e n
61
enz. enz.
Er wordt hier gezaagd, gestampt, gevijld,
aangehouden.
Tj. de J.
Voortaan zullen we op deze plaats gele
genheid geven voor het aankondigen van-
vergaderingen, enz. De aankondigingen
mogen slechts kort zijn en alleen plaats
en tijd aanduiden. Nadere bijzonderhe
den kunnen in deze rubriek niet worden
opgenomen, natuurlijk wel in de gewone
advertenties of op gezonden convocaties.
Wij geven hier enkele (natuurlijk gefin
geerde) voorbeelden:
Der is gjin oare haven noch middel ta
stiltme as de dead.
Dinsdag 21 Sept:
Bolsward: 7 uur de Doele: Gezelschap
Haas.
Parrega: 8 uur, lokaal: Jaarvergadering
Oranjevereniging.
Blauwhuis; 5 uur, clubhuis:'Knutselclub.
'eischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetillng
Advertentieprijs: 10 cent per m.m
Giro 87926
as men heart dat yn In oar plak len fan
de boereforienings sa’n bytsje bigryp fan
lendracht blykte to hawwen, dat hja op
de gearkomste fan de Ünderskate orga-
nlsaesjes kamen mei de eask, dat har
foriening de foarsltter en de slktaris oan-
wize moast fan de karkommisje, <oars
woene se net meldwaen. Hwa yn de
goedlchheit hat nou bllang by sok dwers-
bongeljen? Tinkt men op sa’n wlze de
sympathy to winnen fan de boeren, dy’t
op in stik of hwat baesspylders nel neat
ha moatte fan sok stokeljen en igge-
wearjen? It is der fier by troch en it
docht neat as skea oan de forhéldingen,
dy’t hjlr yn Fryslfin dochs al sa lijd haw-
we fan strlld en Jltteris strlld. Op In oar
plak wie dyselde organisaesje der op
tsjin, dat de boerearbeiders meidyngen
oan it wurk fan de fékarring. Welja,
krekt bin wy wer safier dat de arbeids-
forhéldingen in bytsje minskliker en
kristliker wurde en der wurdt wer roet
yn it iten smiten. Hearre dy minsken, dy’t
it hiele jier it wurk oar de beesten dog-
ge der sa’n dei net by? Hokfor mentali
teit hélde party minsken der dochs op
nei? It is nou ien kear mar al to wier,
dat ien, twa lju mear bidjêrre kinne as
hündert oaren goed meitsje kinne. En
dy’t nocht oan ünnoch* ha, mei him der
dan yn forheugje. Mar in goedmienend
minske sil min syn moed ha, dat it sa
altyd moat. Bigjinsels moat men respek-
tearje, mar dwerse en wrantlike lju
moast men de lije net langer jaen. Stean-
de foar nije swiere tiden, ek foar de boer
en syn folk, is it Ünbigryplik hwat som
mige lju biweecht. Wy hawwe mei great
nocht de ienriedigens fan de Warkumer
boeren oan it wurk sjoen en wy winskje
harren fan herten lok mei dit kostbere
bisit Lit it sa bliuwe, mannen. It is
skoander wurk en it strekt ta nut fan
jimme allegearre.
Opgaven voor deze rubriek, die alleen
Dinsdags wordt geplaatst, kunnen (bijv,
per briefkaart) uiterlijk worden gezon
den met de postbestelling van Maandag,
morgen, of Maandagsmorgens uiterlijk 9
uur gedeponeerd worden in de brieven
bus, Marktstraat 13.
De onkosten zijn zo laag mogelijk ge
houden en bedragen f 0.50 per plaat
sing.
De feesten binne wer foarby. Wiken
oanien hawwe de flaggen op 'e tuorren
stien, dan hjlr en dan der. Rounom haw
we minsken harren ynspand om yn dit
bisündere jier har blidens en tank oan it
Oranje-hüs, oan de beide Keninginnen
to uterjen.
En ek oeral wiene dingen, hwerfan it
folk wille en geniet hie. Mar dat diz kear
yn de forsiering en it feestjen de greate
plakken it woun hawwe,. soe ik net
graech sizze wolle. Fansels Amsterdam
hie de greate kéns dit jier en ek yn Den
Haech sil it wol kostber en deftich wêze.
Mar hwerom it yn Dokkum nou sa tref
lik wie en yn Ljouwert mar sa, sa. Hwer
om lytse doarpen in pracht fan in feest
joegen, wylst de aide Gysbertstêd hast
net fan eini komme koe en him mar mei
moeite ta feestjen sette, hwa sil dat for-
klearje?
Feestjen woe hjir oars altyd sa goed.
De stêd Boalsert hie yn dat opsicht in
treflike namme. Hoefolle feestwiken yn
gewoane jierren binne hjir net hélden,
dy’t de hiele omkrite hjir hinne lükte
En nou yn dit bisündere jier, mei safolle
reden, ta blidens en echte wiere freugde
koe it gjin sprekken lije. Né, de echte
gong siet der net yn, al hoe’t in diel fan
de biwenners him ek ütsloofd hat. Earlik
moat sein wurde, dat Warkum hiel oars
in die uithoek van Nederland, waar het
Schoonebekerdiep de grens vormt met
Duitsland. De stalen gevaarten der boor
torens verrijzen boven de bomengroepen,
de zwaarwichtige Ja-knikkers staan
overal in het veld zo zonder enig toe
zicht en zonder het tegen Iemand in het
bijzonder te hebben, maar „ja” te knik
ken, grote, ronde metalen dozen, de olie-
houders, staan hier en daar verspreid,
grote en kleine auto’s jachten over de
zelf aangelegde wegen, de frisse bun
galows staan te pronken met al hun
spiegelende vensters tussen de nog kale
tuintjes, de lage kantoorgebouwen schui
len half weg onder het groen en de
spooktrein zuigt zich vol onder het ma
gere geraamte der pijpleidingen, en dit
alles om de Nederlanders een gedeelte
te kunnen brengen van de brandstof
voor hun vliegtuigen, hun automobielen,
hun dieselmotoren en hun huizen.
Gecompliceerd als het leven zelf is dit
bedrijf.
carosserie: Coles Cranes. Deze was be
rekend voor 6 ton.
Eigenlijk is het toch merkwaardig, dat
zulke reuzen zich daar kunnen bewegen
en trouwens ook al dat andere rijdende
materiaal. Nog niet zo heel lang gele
den zal dat ook inderdaad grote moei
lijkheden hebben opgeleverd, maar nu
zijn er door de maatschappij prachtige
wegen aangelegd. De maatschappij doet
dat niet zelf, maar laat het werk uitvoe
ren door particuliere ondernemers. Tot
nu toe zijn er 30 km eigen wegen aan
gelegd. Ook dit brengt veel drukte met
zich mee en zo werken er daar een dui
zend man, waarvan ongeveer 650 man
in dienst zijn der maatschappij en dus
direct werken aan de oliewinning. Hier
van komt een groot gedeelte uit Schoo-
nebeek en omgeving. Voor vele Schoo-
nebekers heeft het olieterrein weer
nieuwe perspectieven geopend. Van ouds
was het ook vooral turfland, maar, het
veen was al in hoofdzaak vergraven en
de verveners, of althans de mensen die
het veen verwerkten, zagen een donkere
toekomst tegemoet, daar er geen werk
meer voor hen was.
En zie, inplaats van turf wordt er nu olie
gewonnen en vele handen, die vroeger
steekijzer en turfmateriaal hanteerden,
werken nu aan boorputten en ander ma
teriaal voor de productie van de olie.
Materiaal is er heel wat nodig, hetgeen
misschien nog wel het beste hieruit
blijkt, dat er een nieuw magazijn wordt
gebouwd met een oppervlakte van 1300
vierkante meter. En dan komt er niet
maar zo hier en daar wét te staan, neen,
de oppervlakte wordt gebruikt en goed
gebruikt.
Was het magazijn, althans de inhoud er
van, al indrukwekkend, nog veel meer
was dit het geval met de werkplaats. Nu
heb ik eenmaal een zwak voor werk
plaatsen en kijk me er de ogen uit. Het
is niet mogelijk alles op te nemen wat
daar aan werktuigen en gereedschap is
ondergebracht. Zo’n hypermoderne
werkplaats doet aan als een sprookje.
Een werkman drukt een klein handeltje
naar beneden en een ontzaglijke pneu
matische hamer dondert op een aam
beeld, met enkele slagen een dik stuk
nieuw hout tot moes stampend. En dan
te bedenken, dat de man aan het kleine
handeltje deze enorme kracht in zijn
hand houdt en de slag, die daverend zal
neerkomend, juist een centimeter boven
het aambeeld tot stilstand kan brengen.
Of de man, die een eindje verderop een
dikke stalen plaat doorzaagt en er gril
lige lijnen intrekt, als moest het een leg
kaart worden. En dat alles met het ge
mak van een kind dat plaatjes uitknipt.
foar it Ijocht komd is. Prachtich wie dat,
Earst al dy massale forsiering fan de
hiele stêd. Sa yn ’e pronk hie Ik de Aide
stêd, nea sjoen. Fan It Noard oan 'e Syl
ta, len sé fan grien, flaggen en blom
men, alle winkels yn ’e pronk, etalage-
wedstriden, bernefeesten, findelswaeijen,.
fügelsjltten, en far sa mar fuort, Blnam-
men de Woansdel wie In seldsume del.
Midden yn ’e stêd hawwe dé Warkumer
boeren de moarns In fékarring hélden,
dy’t de oprjochte blwündering fan alle
gearre opröp. Hwat in gléns, hwat In
pracht wie dat, dy lange rigen kostlik
Frysk fé, royael forsoarge, en allegearre
mei it Sneinske pakje oan. Gjin stride-
raesjes oer hwa’t It dwaen moast, mat
allegearre mei yn ’e ploech. De Stlfting
foar de Lénbou, hwer’t alle'boeren fan
de trije organisaesjes mei de trije arbei-
dersorganisaesjes elkoar yn fine kinne,
hie de lieding. En de pet kin der foar öf.
Dat wie keardelswurk, mannen, dat
hoegde net better. Seldsum bést fé haw
we de lju dêrre. Jonge, jonge, men koe
jin de eagen ütsjen. Litte se dan mar
lekskoaije fan marlén en licht lén yn it
Heidenskip, mar de boeren witte der
hwat fokken bitsjut en hja sette mannige
klaeihoeke in pyk. Mear as trije hündert
fokbeesten stiene der oan 'e touwen en
fierder noch in moaije kolleksje skiep en
lammen. En it wie swart fan ’e minsken
op dizze fékarring. In iensens en in bliid
optein wêzen stie elk op it antlit.
En men koe de gedachte net kwyt wur
de, dat de lju dy’t yn oare plakkenen
formiddens dit wurk opkeare troch har
dwarsens en stivens, dochs wol in greate
forantwurding op harren lade. Hwat yn
de goedichheit lient him nou ünder boe-
r n better foar mienskiplik gearwurkjen
as it hélden fan in fékarring? Der sit
nou gjin inkeld bigjinsel oan fêst, deryn
binne alle boeren deselde yn har greate
bilangstelling en leafde foar in moai
beest. En it soe jin mankelyk meitsje
De Nieuwe Kerk te Amsterdam werd na
de inhuldigingsplechtigheid door 38723
volwassenen en 1118 kinderen bezich
tigd.
Henriëtte Roland Holstvan der Schalk
zal, indien de ledenvergadering dit goed
keurt, het erelidmaatschap der Maat
schappij van Letterkunde worden aange.
boden.
Een 25-jarige inbreker uit Ede, die een
jaar lang op de Veluwe opereerde, en
daar ruim honderd inbraken pleegde,
werd gearresteerd.
Wegenwacht populair. Nog geen twee
jaar na de instelling van het speciale we-
genwachtlidmaatschap noteerde de A. N.
W. B. dezer dagen het 60.000ste lid.
Een Fries kampioen. Bij de motorraces
te Numansdorp behaalde de heer A. Hei
de te Gorredijk het kampioenschap van
Nederland.
Frankrijk zal trekpaarden uit ons land
betrekken. Voorlopig is een overeen
komst getroffen voor de levering van
800 stuks.
Eindelijk. Een vijfde deel van het corps
C.C.O.-ambtenaren werd ontslag aange^
zegld, waardoor het Rijk zes millioen
gulden bezuinigt.
Te Eindhoven worden bevrijdingsfees
ten gevierd, waaraan de door veldmaar
schalk Montgomery te Portsmouth ont
stoken vrijheidsfakkel, die de weg volg
de, welke de bevrijdingslegers afgelegd
hebben, groter luister bijzet.
De Chr. Democratische partijen zullen schuldig te hebben gemaakt. In verband
van 17 tot 20 September te Den Haag met deze zaak is ook haar stiefvader
een internationaal congres houden.
Een tweetal bejaarde dames, de 84-jarl-
ge wed. A. H. Birnie en de 69-jarige
Amsterdamse verpleegster A. Groten
dorst, zijn door gasverstikking om het
leven gekomen.
Tot tweemaal toe heeft de 19-jarlge D.
C. V. te Leiden getracht haar moeder te
vergiftigen. De politie heeft haar thans
gearresteerd.
Het deerlijk verminkte lijk van een ver
pleegster uit een Inrichting voor geestes
zieken te Drunen-Elshout is Dinsdagmor
gen gevonden op de spoorbaan bij Den
Bosch.
De heren Muyselaar en Walden (de „da
mes” Snip en Snap) hebben op aandrang
van de Niwln besloten in Maart voor 3
maanden naar Indonesië te vertrek
ken.
Het troepentransportschip „Johan van
Oldenbarneveldt” zal 24 September met
militairen naar de Oost vertrekken.
Prinses Wilhelmina Is met een défilé en
een kinderspel gehuldigd door het per
soneel van Het Loo. Zij nam afscheid
van de oude getrouwen, al hoopt zij nog
meermalen op het Loo te vertoeven.
Met het s.s. „Waterman” dat op 17 Sep
tember van Rotterdam vertrok, heeft de
Niwln de eerste 20.000 Kerstpakketten
verzonden. Deze pakketten zijn bestemd
om op of omstreeks Kerstmis te worden
uitgereikt aan de militairen en burger-
plonlers in Indië als een groet van het
Nederlandse volk.
Eet meer stokvis. De maximumprijsrege
ling voor geïmporteerde stokvis is In
getrokken, zodat de prijs van dit pro
duct thans vrij is.
Bij Woudenberg is een wielrijder van
Duin, die uit de richting Zeist kwam,
tegen een vrachtauto gereden en op
slag gedood.
Sprookjesachtig. De firma Blok-Van der
Heyst te Waalwijk ontving de 'vererende
opdracht gouden ballet-schoentjes voor
de Parijse Opera te vervaardigen.
Een 100-jarlge. Zaterdag 2 October be
staat de N.V. Vernis en Verfwarenfa-
briek v.h. J. Wagemakers en Zonen te
Breda honderd jaar.
Waar de wol blijft Te Vlijmen werd de
eerste steen gelegd voor een spinnerij
van de Kon. Ned. Fabrieken van Wollen
Dekens N.V. te Leiden. Op den duur zul
len er zestien spinnerijen worden geves
tigd.
Zeg het met bonen. De Nederlandse re
gering heeft besloten 50 ton witte bonen
en 50' ton erwte^ ter beschikking te
stellen ten behoeve van de Arabische en
Joodse vluchtelingen.
III.
Het wetenschappelijk onderzoek van de
Nederlandse bodem op grotere diepte,
speciaal met het doel om olie op te spo
ren, dateert pas na 1930. In ons land
maakt men gebruik van de geophysische
methode, waarbij men met behulp van
precisie-instrumenten gegevens verkrijgt,
betrekking hebbende op de ondergrond.
Van de verschillende geophysische me
thoden, welke er bestaan, worden er in
Nederland maar een drietal toegepast
en wel de gravimetrische, waarbij ver
anderingen in de zwaartekracht gemeten
worden, de magnetische, die afwijkingen
van het normale magnetische aardveld
aangeeft en de seismische, die de terug
gekaatste trillingen registreert van die
per gelegen aardlagen, welke trillingen
door explosies worden veroorzaakt. De
explosies worden teweeggebracht door
betrekkelijk dicht onder het aardopper
vlak een kleine hoeveelheid springstof
tot ontploffing te brengen. De hierdoor
ontstane trillingen worden op de schei-
dingsvlakken van de aardlagen weer
kaatst en door zeer gevoelige seismo
grafen geregistreerd. Uit het tijdsverschil
tussen explosie en registratie van de
echo kan de diepte van een laag worden
afgeleid. Echter kunnen de geophysische
methoden, welke dan ook, geen afdoend
antwoord geven of er oliehoudende la
gen zijn en of een boring er rendabel
zal zijn. Eenl proefboring zal altijd moe
ten beslissen. Een met ander is een kost
bare geschiedenis en kan alleen worden
uitgevoerd door kapitaalkrachtige maat
schappijen, die over een prima uitrusting
en grondige ervaring beschikken en. bo
vendien het risico van een negatief re
sultaat kunnen dragen.
In 1935 werden door de Bataafse Petro
leum Maatschappij geophysische waar
nemingen gedaan, naar aanleiding waar
van 12 verkenningsboringen werden ver
richt, waardoor ’t bestaan van een struc
tuur ten westen van Coevorden aange
toond kon worden.
Zover was men dus, hoewel men toen
nog niet wist of er al dan niet aardgas
of aardolie In voldoende mate aanwezig
was, terwijl men er intussen reeds drie
jaren (1937, 1938 en 1939) aan had ge
werkt. Het exploratiewerk werd toen
stopgezet, maar in 1941 begon men weer
met pravimetrisch en seismisch onder
zoek, gevolgd door proefboringen en en
kele exploratieboringen.
Een exploratieboring gaat dieper dan 'n
proefboring en het doel ervan is om te
zien of in de structuur aardgas of olie
aanwezig is. Van 1937 tot! 1944 zijn on
geveer 60 boringen verricht, waarvan er
slechts twee productief bleken te zijn. Alleen het maakt wel wat meer lawaai.
Deze beide boringen waren 9 km en 12
km ten oosten van Coevorden en wer
den resp. verricht In Mei 1943 en Maart
1944. Thans zijn er in het Schoonebe-
kerveld 56 putten geboord, waarvan er
49 in productie zijn. Men Is met dit ter
rein trou/wens nog lang niet klaar en de
boringen gaan nog steeds, door. Men
boort niet vlak bij elkaar, maar bij een
onderlinge afstand van ongeveer 400 m.
Deze afstand is maar niet willekeurig
genomen. De ondervinding heeft geleerd
dat als men zich houdt aan deze distan
tie, de putten onderling geen hinder van
elkaar ondervinden. Maakt men de af
standen kleiner, dan gaat dit ten koste
van de productiviteit van de afzonder
lijke putten.
Br wordt echter niet alleen te Schoone-
beek geboord, maar ook vinden explo
ratieboringen plaats te Delft, Zaandam,
bij Gouda, bij Emmen en te Steenwijker-
moer ten Westen van Coevorden. Op
de laatste plaats is, zoals de couranten
reeds hebben vermeld, aardgas aange
boord, maar dat deze put Drente en mis
schien zelfs Overijsel van gas zou kun
nen voorzien, is schromelijk overdreven.
Als men te Schoonebeek komt, merkt
men al gauw, dat de oliewinning héél
wat bedrijvigheid met zich mee brengt.
Daar in het Schoonebekerveld rijden au
to’s van de meest uiteenlopende con
structie maar af en aan. Snelle luxe wa
gens, krachtige vrachtauto’s, zware
trucks en zelfs zag ik een geweldige
kraanwagen, waarop de bestuurder hoog
boven de weg, troont in een doorzichtige
koepel.
Mijn begeleider was kennelijk trots op
deze merkwaardige verschijning en dus
moesten wij dit gevaarte eens van dicht
bij gaan bekijken. De chauffeur verliet
zijn hoge zitplaats en toonde ons de in
de wagen gebouwde generator, welke
door een benzinemotor wordt aangedre
ven. De kraan wordt dus electrisch be
diend, wat een zeer soepele manipulatie
mogelijk maakt. De naam, waaronder
deze reuzen bekend zijn, stond op de
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J.
Inderdaad is dit een machtig bedrijf daar| 00000000000000
fan Gysbert Japiks
Tot 1 September 1948 zijn 1003 monta-
gewoningen gereed gekomen. Op die
datum waren er 3464 in aanbouw en
voorts nog 1429 gegund.
De naam Oprechte Haarlemmer Courant
zal voortaan verbonden zijn met de naam
Haarlems Dagblad, aldus de laatstge
noemde courant.
Toekomstdroom. Verwacht wordt dat 'n
groot aantal dlstributle-artlkelen voor 1
Januari van de bon af zullen zijn.
Kapitein H. Alsem, die In de Nieuwe ketk
een kleurenfilm liet opnemen, werd om
verschillende redenen bij de Legerfilm-
dienst geschorst en de door hem opge
nomen filmen werden in beslag geno
men.
De tentoonstelling „De Nederlandse
Vrouw 18981948” te Den Haag werd
reeds door meer dan 125000 mensen be
zocht.
Koningin Juliana en Prins Bernhard vlo
gen naar Londen en brachten er een be
zoek aan een school voor slechtziende
kinderen mede om na te gaan of het mo
gelijk zou zijn een dergelijke school In
ons land op te richten.
Prins Bernhard hield voor de radio een
rede, waarin hij ons volk opwekte dj
derde kerstpakkettenactie van de NIW1N
eehdrachtig te steunen.
De vondeling. Dezer dagen is, (zoals
men weet, te Oldelamer een kindje te
vondeling gelegd. De ongehuwde moe
der heeft bekend zich aan dit misdrijf
Woensdag 22 Sept:
Bolsward: 8 uur, Hof van Holland: bil-
jartavond.
Bolsward: 8 uur, Heeringa: Zangrep.-
De Zangvogels.
Burgwerd: 8 uur, lokaal: Muziekuitvoe
ring.
gedraaid, kortom hier worden alle be
werkingen toegepast, welke men maar
op metaal kan toepassen en dus wordt
er ook gelast. In een hoek van het ge
bouw staat een groot aantal beitels, waar
de scherpste kantjes af zijn. Ze hebben
gedraaid in zand en steen en het ge
hande gedeelte is er afgesleten. Dat kan
echter worden verholpen. Juist zet de
lasser een der beitels vast in een ring
vormige bankschroef, zet zijn stoel op
de meest geschikte plaats en neemt zijn
gereedschap er hand. Een druk op een
knopje en een helle vlam schiet uit het
gebogen buisje. Een stangetje wordt bij
het afgesleten gedeelte van de beitel ge
houden en sissend en sputterend wordt
de beitel opnieuw voor gebruik in ge
leedheid gebracht.
Vele en veelsoortig zijn de werkzaam
heden welke hier worden verricht en al
les door prima vakmensen, zowel in deze
werkplaats als in de reparatlewerkplaats
voor de verscheidenheid van auto’s
waarmede het bedrijf werkt.
Bolswards Nieuwsblad
AARD OLIE
j
