Medische nood
S.I.M.A.V.I.
Onze Weekagenda
■I
s
Buitenlands
Overzicht
Provinciale Kroniek
door
gelenigd
00000000000000
No. 74
44e Jaargang
Vrijdag 1 Oct. 1948
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA
- Bol sward
West-Duitsland,
Zuid-Amerika,
een
fan Gysbert Japiks
Russen
hebben immers nu ook contröle op het
Spaak
beweerde, dat evenmin als voor Hitler,
het Westen ooit zou buigen voor het
communisme, bij welks wroetende vijfde
colonnes die van Hitler slechts kinder
spel waren.
Wij, aldus
Bevin,
zijn de slachtoffers van de koude oorlog
die door Moskou tegen ons gevoerd
wordt. Niet uit eigen verlangen of door
eigen fout zijn wij nu gedwongen ons van
ons herstelwerk ai te keren en een deel
van onze middelen te gebruiken voor de
productie van munitie, die wij practisch
opgegeven hadden.”
Er is geen enkele reden te verwachten
dat wad de
Grote Vier
niet in zeer geheime onderlinge bespre
kingen konden bereiken, een verzoening
der standpunten, wel bereikt kan worden
in een openbare behandeling, waar de
propaganda ook nog een woordje mee
spreekt. Daden kunnen van de Veilig
heidsraad ook nieft worden verwacht.
Rusland kan een veto over elk besluit
uitspreken en zelfs al ware dat niet het
geval, machtsmiddelen staan niet ter be
schikking van de raad. Misschien leidt
de behandeling van deze kwestie zelfs
tot uittreding van'Rusland en zijn satel
lieten uit de Ver. Naties en wordt deze
organisatie er een van een deel der we
reld gericht tegen een ander deel. Bevin
heeft daarop in zijn rede ook gezinspeeld
Dit beknopt rapport is naar waarheid
opgemaakt, om te dienen, waar zulks
zal behoren.
Deze rubriek wordt Dinsdag weer ge
plaatst Opgaven moeten vóór Maandag
morgen 9 uur in ons bezit zijn.,
gehele vliegtuigverkeer geëist en de an
dere geallieerden hebben gezworen dat
ze te Berlijn zullen blijven. Wanneer de
Russen trachten hun plannen ter contröle
en natuurlijk belemmering van de aan
voer per vliegtuig door de Westelijke
geallieerden naar Berlijn, door te zetten
zou een enkel incident tot een oorlog
kunnen leiden. Over het algemeen is men
echter in het Westen en in het bijzonder
ook in de Ver. Staten van oordeel, dat
het nu nog. niet tot een oorlog behoeft
te komen. Men meent, dat ook de Rus
sen ongelukken zullen trachten te ver
mijden en dat Frankrijk, als zwakste en
meest blootgestelde der partijen, zeker
niet aan het afbreken der besprekingen
met Rusland in dit stadium zou hebben
meegedaan als het verwachtte, dat daar
uit een oorlog zou kunnen voortvloeien.
De Ver. Staten en Engeland zullen nu
wel trachten de Westelijke Unie zo snel
mogelijk militair volwaardig te maken,
om hun tekort aan manschappen in ver
gelijking met het Russische mensenre
servoir op te heffen en het oog slaan op
medewerking van Scandinavië, misschien
Spanje en Italië, en op
dat economisch hersteld, een geweldig
actief op de Westerse balans zou vor
men. Een probleem blijft o.a. een even
wicht te vormen tussen de economische
heropbouw van het berooide W.-Europa
en de militaire; reeds nu moeten in En
geland mannen aan de export-industrie
onttrokken worden om voor de oorlogs
industrie te werken.
Rusland, dat in mensenmateriaal het
Westen ver vooruit is, staat industrieel
daarbij ver ten achter en de Russische
politiek in Oost-Europa zal er nu nog
wel met meer kracht op gericht worden
zijn invloedssfeer zo te organiseren, dat
deze geheel dienstbaar wordt gemaakt
aan Ruslands verdere industrialisatie.
Met meer dan gewone belangstelling zal
men in deze dagen, nu de Ver. Staten
trachten de wereldopinie tegen de Rus
sen te mobiliseren, ook zien naar
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Soemenep, den 24 Aug. 1948.
De Regent vd.
(w.g.) AMIDJOJO.
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij Tooruitbetrllng
Advertentieprijs10 cent per m m
Giro 87920
In „De Wélden” gebeuren de laatste ja-
ren nogal eens dingen, die getuigen van
durf en initiatief en vertrouwen in de
toekomst.
Zo is de afgelopen week de Kruiden-
drogerij geopend te Westergeest en
overgedragen aan de Kruidencoöperatie
G.A. Westergeest. Dit bedrijf biedt vele
perspectieven voor de „kleine man” en
wel speciaal voor die van de gemeenten
Kollumerland, Achtkarspelen, Dantuma-
deel en Tietjerksteradeel, de gemeenten
waarin de leden van de nieuwe Kruiden
coöperatie gevestigd zijn.
Waar de drogerij een dergelijke kostbare
inrichting was, dat het bouwen daarvan
de draagkracht van de kruidentelers ver
re te boven ging, heeft de regering de
gelden gefourneerd, daar zij dit zag als
een groot algemeen belang. De condi
ties, waaronder het bedrijf aan de coöpe-
Hij zeide: indien het onmogelijk zou blij
ken de V. N. op een wereldbasis te hand
haven, reorganisatie op regionale basis
nodig zou kunnen blijken. Misschien, al
dus Bevin, kan juist uit deze regionale
samenstelsels die wereldregering groeien,
waar de mensheid naar verlangt en
waar zij reeds zo lang voor geijverd en
gestreden heeft. En de
Westerse Unie
ter sprake brengend voegde hij hieraan
toe: „Wisjinski heeft gezegd, dat het
door ons met Frankrijk en de Benelux
gesloten verdrag tegen de Sovjet-Unie is
gericht. Ik ontken dit, maar ik kan u
verzekeren, dat besloten is een Unie te
vormen, die op eigen benen kan staan
en haar eigen bevolking kan verenigen
tegen elke tegen haar gerichte agressie
van welke zijde ook.”
En Spaak op zijn beurt, zeide ronduit
dat vrees voor de bedoelingen van de
Sovjet-Unie tot de vorming van derge
lijke verbonden leidt.
Op dezelfde tijd dat deze redevoeringen
werden gehouden waren te
waar bij de regeringen zeker geen sym
pathie voor het communisme helstaat,
maar waar men ook allerminst aan de
leiband van Washington loopt. In het
bijzonder Argentinië, waar een mislukte
aanslag op dictator Peron deze een
prachtige gelegenheid schonk te fulmi
neren tegen het Amerikaanse kapitalisme
dat de hand in deze aanslag zou hebben
gehad. Maar de Argentijnse grondwet
moet herzien, waarbij dan de invloed
van het buitenlands kapitaal zal worden
besnoeid tegelijk trouwens met die van
het binnenlands, en welk een prachtige
propaganda voor die besnoeiing biedt
deze aanslag!
Mert moet de redevoeringen, welke de
staatslieden de afgelopen dagen in de
algemene vergadering der Ver. Naties
te Parijs hielden, zien tegen de achter
grond van het besluit der grote Weste
lijke geallieerden de Berlijnse kwestie
voor de Veiligheidsraad te brengen.
Marshall hield nog een gematigde rede,
want deze werd gehouden vóór een to
taal onbevredigend antwoord van Mos
kou op de laatste nota van het Westen
inzake Berlijn kwam. Maar toen de Rus
Wisjinski sprak, wist deze natuurlijk hoe
het Russische antwoord zou uitvallen en
de nog later gehouden rede van de En
gelse minister van buitenlandse zaken,
Bevin, droeg eigenlijk het stempel van
een definitieve afrekening met Moskou.
Wisjinski had de Ver. Staten verweten
een imperialistische politiek te voeren,
de regering van Zuid-Korea was een
Amerikaanse vazalstaat, de Balkancom-
missie partijdig, het plan Marshall
maakte de hulp ontvangende staten sa
tellieten van Amerika en verergerde de
economische noodtoestand van Europa,
de Veiligheidsraad steunde in Indone
sië de agressie van Nederland, interna
tionale contröle op de atoomenergie was
mislukt, omdat Amerika weigerde die te
beginnen met het vernietigen van zijn
atoombommen en dat alles om de Ame
rikaanse plannen tot wereldbeheersing te
verwezenlijken.
Het luidt aldus:
Ondergetekende, R. T. A. Amidjojo, Re.
gent van Soemenep (Negara Madoera),
verklaart hierbij betreffende het Rode
Kruis-werk in zijn Regentschap het on
dervolgende:
1. Het Rode Kruis, meer bekend onder
de naam van het Tweede Friese Mobiele
Rode Kruis-team, hetwelk onder leiding
staat van de medisch leider, Dr. W. H.
Beekhuis, heeft succesvol zijn werkzaam
heden in dit Regentschap verricht vanaf
medio Februari van dit jaar.
2. Overeenkomstig de bevindingen van
de Districtshoofden (Wodono’s) heen
dit Team medegevoerd tot enorme ver
betering van de gezondheidstoestand van
het volk, een uitkomst bij uitnemendheid
voor de wederopbouw van Madoera in
het algemeen, Soemenep in het bijzon
der.
3. Het door dit Team volbrachte liefda
dig werk wordt door de bevolking over
al elders ten zeerste geapprecieerd, ge
tuige de toejuichingen van voldoening
van de bevolking bij het passeren van
het Team in de dessa’s en de behulp
zaamheid van het volk ten aanzien daar-
ratie is verhuurd, zijn alleszins aan
vaardbaar, daar de huur 15 cent per kg.
afgewerkt product bedraagt. Bovendien
bestaat in de toekomst de mogelijkheid,
dat de telers het bedrijf zullen kunnen
ovememen.
Er zal gewerkt worden voor de binnen
landse markt, maar ook, en wel hoofd
zakelijk, voor de buitenlandse. Echter
moet deze markt nog worden veroverd
en dit zal alleen kunnen slagen, indien
er een] uitstekend en uniform product
kan worden afgeleverd. Gezien de per
sonen, aan wie de leiding van het be
drijf is toevertrouwd en wel in het bij
zonder de directeur, de heer P. T. Reit-
sma, is het vertrouwen op het slagen
van de onderneming algemeen.
De Commissaris der Koningin betuigde
in zijn rede dan ook zijn grote ingeno
menheid met de moed van de kleine man
Sommige lju leare al har Hbben troch
wol bistipe to sprekken en bikroadzje
har der net lens oer om har Ebben ts
better jen.
Parijs
de ministers van oorlog der Westerse
Unie en militaire vertegenwoordigers
van de Ver. Staten en Canada bijeen om
de gezamenlijke defensie te bespreken.
Er is besloten tot de organisatie van
een gemeenschappelijke verdediging der
5 landen, en tot de vorming van
gemeenschappelijke generale staf. Het
gaat toch eigenlijk maar langzaam met
deze organisatie en met de medewerking
van de Ver. Staten en Canada er aan, te
langzaam op een tijdstip, dat er onmid
dellijk gevaar voor oorlog is, doordat
de mogelijkheid blijft bestaan dat 'de
toestand te Berlijn op de spits wordt ge
dreven. De
van, aangezien hun feiten zijn aange-
toond, dat van de reeds behandelde pa
tiënten ruim 50 pet. radicaal zijn gene
zen.
4. Van de door het Team geboden hulp
is echter nog uitbreiding gewenst.
5. Eventuele beëindiging van ’t Tweede
Friese Rode Kruiswerk kan indien
mogelijk op zijn vroegst plaats vin
den per eind December van dit jaar, met
dien verstande, dat daarna het Rode
Kruiswerk voortgezet dient te moeten
worden door een ander nieoiw team,
aangezien de bevolking van dit Regent
schap, vanwege de ontberingen gedu
rende de afgelopen perioden, naast de
Plaatselijke Medische hulp, voorlopig
nog dringende behoefte heeft aan de
hulp van meergenoemd Rode Kruis-
Team.
die zes maanden zéér van hen gaan hou
den, ik zou er node één kunnen, missen,
want we zijn als één gezin.
Een der ergste ziekten in de tropen is
wel de framboesia tropica, waaraan vele
millioenen lijden. Er zijn streken, waar
70 pet., ja in Indramajoe zelfs 90 pet.
van de bevolking lijdt aan framboesia.
Tegen deze ziekte bestaat een machtig
geneesmiddel, het neo-salvarsaan. Toen
wijlen Prof. Flu in een speciaal framboe
sia hospitaal in' Suriname dit middel'
voor het eerst op de lijders toepaste, k$m
dit hospitaal na een paar behandelingen
worden gesloten. Tussen de eerste en de
tweede wereldoorlog had de Dienst der
Volksgezondheid in N.I. speciaal werk
gemaakt van de framboesia-bestrijding
met salvarsaan. De toverachtige werking
ervan op de framboesia-zweren deed de
bevolking bij duizenden toestromen. Een
kilo neo-salvarsaan is voldoende voor
3000 inspuitingen.
De framboesia-bestrijding is voor de
Westerse geneeskunde het grote pro
pagandamiddel geworden onder de in
heemse bevolking. Helaas, onder de Ja
panse bezetting is het hele gebouw van
de Nederlandse verzorging der volksge
zondheid ineengestort en daarmee ook de
framboesia-bestrijding.
Er is echter in 1945 en 1946 al weer een
aardig begin gemaakt. Nederlandse art
sen konden aan het werk op Celebes,
Pontianak, op Halmaheira, Nieuw Gui
nea, de Sanggih-eilanden enz. Zij allen
vonden een bevolking half verhongerd,
gekleed in lompen, geteisterd door ma
laria, dysenterie, mijnwormziekte en door
framboesia. Het gouvernement nam de
zaak ter hand, maar de noden bleken
te groot en vele artsen wendden zich tot
Simavi met de bede om kinine, emetine,
maar vooral om salvarsaan. Zij werden
met enige kilogrammen geholpen, waar
mee duizenden inspuitingen konden wor
den gedaan. Ook het Ned. Rode Kruis,
afd. Indonesië, klopte bij Simavi aan.
Het hoofd der afd. mobiele teams, Dr.
van Leersum, vroeg om 25 kg. Hij zei
echter: „U begrijpt, collega, dat deze
ogenschijnlijk enorme hoeveelheid nog
maar een begin is; we hadden evengoed
het tienvoudige kunnen vragen.”
Simavi zond de 25 kilo neo-salvarsaan
ter waarde van f30.000.juist op tijd
om de mobile teams Je bevoorraden op
het ogenblik, dat zij hun zegenrijk werk
in de nieuw bezette gebieden van Java
gingen aanvangen: „Een hunner schreef:
„De toestanden, welke wij aantreffen,
zijn onbeschrijfelijk. De verwaarlozing
op geneeskundig gebied is ten hemel
schreiend.
Simavi heeft de hand kunnen leggen op
ruim 130 kg. neo-salvarsaan-praepara-
ten, een waarde vertegenwoordigend van
ongeveer f 150.000.De geneesmidde
len zijn door het Rijksinstituut te Leiden
onderzocht. Hiermede kunnen enige
honderdduizenden framboesia-patiënten
worden ingespoten.
Wat zal Simavi met deze hoeveelheid
doen?
Een paar kilo wordt gezonden naar het
hospitaal Kabel in Suriname. De Inspec
teur der Volksgezondheid van Oost-In-
donesië in Makassar zond een verlang
lijstje van vier doktoren. Aan acht an
dere doktoren werd 2 kilo gezonden en
aan 10 adressen, die het Medische Mis-
sie-Comité opgaf, eveneens. Van het Ned.
Rodq Kruis, afd. Indonesië, ontving men
een telegram: „Gelieve ons 100 kilo sal-
varsaanpraeparaten te zenden.”
Het Ned. Rode Kruis werkt in de bezette
gebieden op Java en Sumatra, de andere
aanvragen komen alle uit Oost-Indone-
sië, Borneo, en Nieuw-Guinea, zodat ge
heel Indonesië, voorzover bereikbaar, van
deze buitengewone gelegenheid profi
teert. Simavi voorziet zowel de gouver-
nementsartsen, de Rode Kruis-artsen als
de zendingsartsen en de Katholieke mis
sieposten, omdat zij allen hard aan het
werk zijn, tot heil der bevolking, maar
met onvoldoende middelen.
Of die bevolking omvat de Mohamme
danen op Java of Madoera, de Hindoes
op Bali, de door zending of missie ge
kerstende bevolking van Ambon, Mena-
do, Flores, Timor of Nieuw-Guinea of
de animistische of heidense stammen in
Midden Celebes enz., het is Simavi alles
hetzelfde. Het Indonesische volk lijdt me
dische nood, Simavi wil trachten bij de
leniging daarvan een steentje bij te dra
gen.
Ten slotte geven we hier een afschrift
van een rapport van de Regent van Soe
menep. Dit stuk, door de Regent per
soonlijk ondertekend, werd ons ter inza
ge afgestaan door Mevr, ten Cate-Beek-
huis alhier.
■1
I
J
Ff i
Uit let propagandablad, dat Simavi in
1947 uitgaf, klonk een kreet om hulp van
doktoren en zusters, die hun door de
oorlog afgebroken werk hadden hervat
en op eenzame posten in Indië opnieuw
de strijd begonnen waren tegen de
grootste vijanden der inheemse bevol
king, de vele verschrikkelijke tropische
ziekten.
Het beroep van Simavi op het Neder
landse volk om hen niet zonder genees
middelen te laten, is niet tevergeefs ge
weest. Door de geboden hulp, lezer,
konden voor tienduizenden guldens ge
neesmiddelen en! instrumenten worden
verzonden naar N. Guinea, Halmaheira,
Sangir, Borneo, Suriname. Op verzoek
van het Ned. Rode Kruis, afd. Indonesië,
kon onmiddellijk voor f 30.000.neosal-
varsaan, kinine, enz., worden gezonden,
met andere geneesmiddelen, uit een Ca
nadese dump voor niet te hoge prijs ge
kocht. Ook de> Medische Missie werd
niet vergeten en in Suriname werd
f45000.ongeveer een derde van de
bouwsom, bijgedragen voor het nieuwe
hospitaal te Kabel.
De millioenenbevolking van Ned. Indië
wordt geteisterd door vele tropische
ziekten, waartegen zij geen afdoande
afweermiddelen heeft. De doekoens op
Java en Sumatra, de tovenaars in de nog
heidense streken, trachten door inlandse
kruiden, door amuletten, bezweringen en
offeranden de zieken te behandelen of
de boze geesten te verdrijven, die volgens
hun mening de ziekten veroorzaken.
Sedert het begin dezer eeuw werd door
de Dienst der Volksgezondheid en door
particuliere instellingen, waaronder in
de eerste plaats de medische zending
genoemd moet worden, prachtig werk
gedaan, waardoor de vreselijkste ziekten
met succes konden worden bestreden.
Hospitalen werden gebouwd, poliklinie
ken geopend, inlandse meisjes tot ver
pleegster of vroedvrouw opgeleid en in
heemse jongens tot verplegers.
De Japanse overheersing heeft veel ver
nietigd.- Maar het werk is hervat. Pio
niers als Dr. de Groot, Dr. van Blom-
mestein en Dr. Goedhard zijn dankbaar
voor de geneesmiddelen, die Simavi
zond. Dankbaar ook voor het medeleven
van Nederland, dat daaruit spreekt.
Uit een brief van Dr. van Blommenstein
citeren we:
Vandaag is het een bijzondere dag en
wij staan om het voorwerp daarvan, de
kist met obat, die is aangekomen en wij
misschien vindt u dat gek of overdre
ven wij zijn heel stil geworden en
konden niets zeggen en de tranen sprin
gen mij heus in de ogen. Een gigantische
fles met het wormmiddel oleum cheno-
podii en talloze dozen vol ampullen met
salvarsaan, het middel tegen framboesia.
U lacht. Weet U wat dat zeggen wil? Ik
zal U er iets van vertellen. Iets van mijn
district Halmaheira N.O., genaamd To-
belo.
De bevolking telt 25 A 30.000 zielen.
In deze oorlog is hier dichtbij een Japans
hoofdkwartier geweest, de bevolking is
in het oerwoud gevlucht of gejaagd. Al
les tot de grond toe stuk en leeggeroofd;
alles verwilderd tot een rimboe, de be
volking verlamd door malaria, mijnworm
ondervoeding, framboesia, en beri-beri.
Hier ben ik geplaatst met twee ervaren
zusters. Daar komt een stevige kerel aan.
Hij loopt links op zijn tenen met gebo
gen knie en bij de hiel zien we een groot
groen blad geplakt, een straaltje etter
is er uit gelopen. Een wond als een hand
zo groot, de voet opgezet, al een paar
jaar. Op zijn andere been zie ik de bot-
zwellingen. Zo komen er vele mannen,
vrouwtjes, jongens en meisjes.
De pijnlijke voetzoolkloven van die 2de
jongen doen hem 3 dagen reizen hierheen
Slap staat hij er bij. Wat moet ik het
eerst aanpakken? De koorts, die hij tel
kens heeft, de wormen, die hij zeker
herbergt of de framboesia, die de voet
zolen verraden en waarvoor hij komt?
Matöpökö is zijn eerste woord: de soen-
tik, injectie, de heilbrengende.
Malaria, waaraan bijna iedereen hier
lijdt, en die slapte, traagheid en futloos
heid veroorzaakt, met mijnwormen en
framboesia zijn de gesels, waarmee deze
streek geslagen wordt. En nu zijn de
medicijnen van Simavi aangekomen,
voor wel 2000 mensen een nieuw levens
begin. Maar 50 jaar geleden waren dit
nog zeerovers en nu heb ik een troepje
verpleegsters, die „orang hamba”, die
naar willen zijn voor anderen. Dit is
een lange lange weg, waar in het Oosten
de woorden medelijden en genade, vóór
de komst van enige getuigen van deze
begrippen, niet voorkwamen. Maar het
Is nu een enthousiast troepje. Ik ben in
Bevin rekende af met Moskou. Praten,
praten en nog eens praten. De Berlijnse
kwestie voor de Veiligheidsraad. Zullen
de Ver. Naties zich reorganiseren? De
conferentie te Parijs. Het Westen ver
wacht nog geen oorlog. West-Duitsland
een belangrijk actief. De toestand in Z.-
Amerika.
Bolswards Nieuwsblad
64
BEVIN
Jt'
I
I
I
r
■-
r
