Workum’s
nieuwe Magistraat
geïnstalleerd
p Onze Weekagenda
Martinytoer
Fan de
00000000000000
t
door Nederland
00000000000000
No. 75
44e Jaargang
Dinsdag 5 Oct. 1948
StreeKblad voor West* en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA -
Bo I sward
De
e
a
Tj. de J.
fan Gysbert Japiks
Leden van de Raad, Secretaris,
Dames en Heeren.
Nu ik hier officieel het ambt van Burge
meester der gemeente Workum ga aan
vaarden, moge ik allereerst vanaf deze
plaats mijn eerbiedige dank betuigen aan
Hare Majesteit de Koningin voor mijn
benoeming tot burgemeester dezer ge
meente. Tevens betuig ik mijn hartelijke
dank aan Haar adviseurs, Zijne Excel
lentie de Minister van Binnenlandse Za
ken en den Heer Commissaris der Ko
ningin in Friesland en verder allen, die
mijn sollicitatie hebben willen steunen.
Mijnheer Hartung, ik stel het zeer op
prijs, dat U als vertegenwoordiger van
dc Commissaris der Koningin hier tegen
woordig bent.
Deze dag, waarop een mijner vurigste
verlangens in vervulling gegaan, gaan
mijn gedachten onwillekeurig terug naar
de tijd, waarin het vreemd geweld ons
drukte en de vrijheidszon bloedrood on
derging. Het recht struikelde op de stra
ten, gezinnen werden uiteengerukt, ver
raad, marteling, dood en verderf loerde.
Dat alles kon ons echter niet ontnemen,
wat diep in het hart leefde, de liefde en
trouw aan het zuchtend Vaderland.
En dan doemen ze weer voor ons op, de
duizenden onbekende helden, het mach
tige leger van gecamoufleerde strijders,
dat ongezien zijn moeilijke paden ging,
de ongrijpbare colonnes van hartstoch
telijke werkers en stoere vechters. Nooit
overwonnen, omdat ze maar één alter
natief kenden: de vrijheid of de dood.
Zij konden niet leven onder een regiem,
dat de geestelijke vrijheid bond aan de
Wees voorzichtig. De 4-jarige Tineke
van Ek uit Hilversum, die een stukje op
een orgel meerijden mocht, viel er af en
kreeg een der wielen over de borst. Ze
is aan de bekomen verwondingen over
leden.
Cultureel accoord. Vrijdag 1 en Zater
dag 2 October werd op het landgoed
De Hoge Veluwe de 12de vergadering
van de Nederlands-Belgische commissie
ter uitvoering van het culturele accoord
gehouden.
t
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bols ward
Telefoon 451 (K 5157)
g
e
e
v
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbet? ling
Advertentieprijs: 10 cent per mm
Giro 87920
n-
a.
•s.
e
r.
ir
n-
ur
e-
)s.
d.
e-
)s.
)s.
en
n-
ur
:r-
:r
Ie
i.
n
r.
1-
ti.
1
10
(-
s.
n.
:n
in
s.
ir
s.
er
ir
er
s.
n.
n.
:n
a.
n.
j-
e-
el
en
e-
30
en
!i-
fortroud, alles 'kaem kreas op syn poat-
sjes wer to lênne; doe gyngen hja oan
it wurk: ploeijen, eidzjen, jirpeldollen,
gersmeanen, sichtsje, drainearje, ja ek
drainearje, se makken yn ien hael in
gleuf fan 75 c.m. djipte mei fan boppen
in breedte fan goed 25 c.m. en ünder
in fikse palm (d.m.). Men koe der de
pypkes sa mar ynlizze. In mirakel wie
dat. Der wie ek in masine, dy makke
gatten yn ’e groun foar it setten fan
peahen of it plantsjen fan beammen.
Gatten fan in meter djipte en sa’n ding
koe wol 500 oant 600 fan dy gatten yn
ien dei meitsje. Ek wie der in masine
foar it opladen fan sekken op in wein.
Foar de aerdichheit gyngen der in stik
as fiif jonge boeren op stean en hupla
der gyngen se hinne, kreas op ’e wein,
alle fiif. Nou sille dizze dingen fuort gjin
boer oerhelje in tractor oan to tügjen,
mar it liet dochs sjen, hwat der alle-
gearre mei dien wurde kin.
De measte ambysje wie fanseis foar it
lünwurk. Hwant der haf eltse bouboer
mei to krijen. Nou, dat wie hast noch
moaijer. In ploege mei fiif risters, dy’t
net allinnich brükt wurde koe foar it
skyljen fan de stoppel, né likegoed foar
it djipploeijen. Hy ploege op in djipte
fan 28 c.m. mei fiif skjirren en gyng der
troch pf de groun büter wie. It wie hast
net to leauwen, dat soks koe. Mar de
Ford-Mayor stie nearne foar.
Ek mei de kultivator makke dizze lüker
prachtich wurk. Dat wie in draeijende
kultivator, in soarte fan grounfrees, dy’t
yn ien biwurking de groun alhiel klear
makke foar it siedzjen. Hy makke ba
nen fan sahwat 1.20 meter breedte en
der koe men mei de hén wol de setters
yn lizze sa moai kaem de groun foar it
Ijocht. Ek de greate sproeimasine foar
jirapels of koalsied wie in wünder fan
technyk, sawn sproeistangen mei net
minder as 28 forstowers dyngen tage-
lyk har wurk en makken in tichte nevel
fan sproeistof. De meanmasines en sicht-
masines, de jirapeldolmasine, dy’t de
jirapels yn ’e sek brocht wie ek seldsum
Dat hat der forline wike yn it Suderleech
of Noard-Eastpolder in machtige demon-
straesje west fan de müglikheden, dy’t
der yn de mechanisaesje lizze. De Ford-
fabriken hawwe yn Ens sjen litten,
hwat mei de tractor allegearre net üt
’e wei setten wurde kin en wy moatte
sizze, dat de tüzenen boeren, dy’t dizze
beide dagen dit spul bisjoen hawwe der
forbaesd fan wiene. Nou kin men fansels
wol sizze en ik siz net, dat it net wier
is, dat de Fordfabriken dealiske goed
wisten hwat en hwer se soks ütheev-
den. Yn it Suderleech mei syn moaije
savelige groun, allegearre draineerd en
mei in prachtige struktuer, dat koe net
geskikter. Ek de greate fjouwerkante
kavels 15n liene har der it béste foar.
Men kin ek sizze, it wie sierlik hjerst-
waer en it lên wie yn de béste kondysje.
Ik siz jitteris, ik sil it gjin Ijeagen nea-
me, mar it resultaet wie dan ek sa
machtich, dat it alle bisikers optein mak
ke. Ek de organisaesje wie treflik yn
oarder, men( koe alles sjen en bisjen
en de monteurs en chauffeurs stiene
hieltyd klear om it nochris wer to dwaen
en alles üt to lizzen. Doe’t nei it wol-
komswurd fan de hear Maarsman fan
de Fordfabriken de traktor-chauffeurs
earst ris sjen lieten, dat se ride koene,
doe tocht men algemien hjir komme ün-
gelokken fan, hwant se rieden skean by
in hichte op en hongen op side as in
B.M.er op de Snitsermar. Mar it wie
Geachte Wethouder de Vries,
U hebt na het vertrek van mijn voor
ganger, burgemeester Oppedijk van Veen
het burgemeestersambt waargenomen.
Veel werkzaamheden hebt U in het be
lang der gemeente moeten verrichten,
wat veel tijd in beslag nam, zodat er
weinig tijd voor de behartiging van Uw
eigen belangen overbleef. U stond voor
een zware taak en bij het aanvaarden
van deze taak, kan ik niet anders doen,
dan U de verzekering te geven, dat ik
met inzet van alle krachten zal trachten
Vrijdagmiddag j.L vond te Workum de plechtige installatie plaats
van de nieuwe Burgemeester, de heer J. Russchen van Wolvega.
Nadat de nieuwe magistraat het ambtsketen was omgehangen, sprak
deze de volgende rede uit:
deze taak naar behoren te vervullen. Ik
ben U en wethouder Gaastra erkentelijk
voor de wijze, waarop U mijn vrouw en
mij hebt ontvangen bij de eerste offi
cieuze entree, in deze gemeente. Voorts
voor de wijze waarop U heren Wethou
ders mij het totaal beeld van de ge
meente hebt getoond.
Zij geven mij het vertrouwen in een har
telijke samenwerking in het dagelijks
bestuur waardoor de gemeente en haar
inwoners beide worden gediend.
Ik spreek de wens uit, dat deze samen
werking in dezelfde harmonie bij den
voortduur bestendigd moge blijven.
Met U, mijnheer de Secretaris, zal ik in
mijn ambt dagelijks omgang hebben. Ik
ben ervan overtuigd, dat U mij met raad
en daad terzijde zult staan. Uw, door
deskundigen zeer geroemde bekwaam
heid, is mij een waarborg, dat we sa
men nog veel in het belang der gemeen
te kunnen verrichten.
Verder richt ik mij tot alle ambtenaren
en werklieden, uw belangen zullen mij
zwaar wegen. Bedenk, dat uw werk een
onmisbare schakel is voor het welzijn
der gemeente. Een geest van onderling
vertrouwen en bijstand in het werk,
schept een goede sfeer en is bevorder
lijk voor de te bereiken resultaten. Wan
neer ge op deze wijze Uw werk verricht
kunt ge rekenen op mijn volle aandacht
voor Uw belangen.
In de nieuwe regeling, de politie betref
fende, is getracht de positie van de bur
gemeester tot haar recht te doen komen.
De bestuurlijke politietaak, de zorg voor
de handhaving van de openbare orde
en rust blijft aan de burgemeester toe
vertrouwd en uit dien hoofde staat de
in de gemeente dienstdoende politie,
onder zijn bevelen. Van harte hoop en
vertrouw ik, dat de persoonlijke verhou
ding van mij tot de gezaghebbers dier
politie en de politie zelve, van zeer aan
gename aard zal zijn.
Vader en Moeder. Het is voor U en voor
mij een schone dag. Ik ben zeer blij, dat
U beiden op uw hoge leeftijd nog bij
mijn installatie aanwezig hebt kunnen
zijn. Ik zal in handel en wandel mij toet
sen aan het beginsel, waarbij U mij hebt
opgevoed.
Verder ^eg ik al mijn familieleden en de
vele vrienden hartelijk dank voor hun
belangstelling. Met velen van U mocht
ik in bezettingstijd en vlak daarna,
nauw samenwerken. In die periode hebt
gij uw beste krachten gegeven. Blik te
rug in het verleden, niet om op uw lau
weren te rusten, doch om een les te leren
uit de historie. Onze gevallen vrienden
zouden ons toeroepen: „Bouw voort op
ons werk, wees sterk en heb goede
moed.”
En mij wendende tot alle ingezetenen
der gemeente Workum, kan ik mijn ge
voelens tegenover U ’t allerbeste vertol
ken door te zeggen, dat ik niet alleen
een burgemeester, maar ook een bur
gervader zal willen zijn. De activiteit
van de plaatselijke verenigingen zal voor
het welzijn der gemeente onontbeerlijk
zijn.
Tevens doe ik. een beroep op de pers,
om door goede voorlichting de gemeen
schappelijke taak te dienen.
Thans nog een laatste woord tot U,
burgemeester Oppedijk van Veen. Bij uw
afscheid als burgemeester van Workum
bleek ondubbelzinnig, welk een grote
plaats U in de harten der gemeentenaren
innam. Dat was alleen mogelijk door
Uw sympathiek, onbaatzuchtig, doch te
vens doortastend optreden voor de be
langen der gemeente. Gaarne wil ik
eventueel nog een beroep doem op Uw
ervaringen hier en ik acht het mijn aan
gename plicht, U nogmaals hartelijk te
danken voor het vele, dat U voor de ge
meente Workum hebt kunnen en mogen
doen. Ik hoop dezelfde genegenheid te
verwerven door in veel dingen Uw voet
sporen te drukken.
Heren leden van de Raad. Nu ik mijn
ambt aanvaard, bid ik God, dat Hij U
en mij die wijsheid en die kracht geve
om ons ambt zodanig te vervullen, dat
dit moge zijn tot eer van Zijn Naam, tot
welzijn van deze gemeente en tot zegen
van ons, zelf.
Ik dank u.
gevallen kameraden streden om het
hoogste en gaven het hoogste, wat een
mens geven kan, hun leven, hun bloed,
waaruit onze vrijheid weer zou op
bloeien.
Velen mijner beste vrienden zijn geval
len in de moordende strijd tegen het
bruut geweld. Ik ben echter gespaard
gebleven en nu weer tot een nieuwe taak
geroepen. Daarvoor ben ik Gode dank
baar, maar het legt mij tevens zeer hoge
verplichtingen op. Te leven in dezelfde
geest en te blijven strijden voor het
zelfde ideaal, waaruit zij leefden en
waarvoor zij hun leven gaven. Het hei
lig altruïsme, dat niet vraagt hoe bereik
ik het meeste, maar dat bereid is, ook in
deze tijd, tot geven, tot strijden, tot offe
ren voor waarden, die onvergankelijk
zijn. We willen ze volgen op het lichten
de spoor, dat onze gevallenen ons afte
kenden, hoog heffen het vaandel, dat
wij overnamen uit hun stervende han
den, waarin met gulden letters staat
geschreven: „Ik dien”; dan kunnen we
de toekomst van ons volk en vaderland
met vertrouwen tegemoet zien. Wij heb
ben onze daden te confronteren met de
geest waaruit zij. met hun leven de vrij
heid voor ons verwierven.
De bevrijdingsdag bracht ons slechts
een korte zucht van verlichting, doch
tevens tekende zij heel schril de ma
teriële en geestelijke desolate toestand,
waarin wij er» ons land verkeerden, met
een zekere wanhoop voor de toekomst,
Maar als wij ons de geestelijke moed
en overtuiging eigen maken van hen,
die hun leven voor de vrijheid gaven,
hun vast vertrouwen, dat God ook ons
land bestuurde, dan is er uitzicht voor
de toekomst.
Toen het bericht van mijn benoeming
mij bereikte, veroorzaakte dit bij mij
een innerlijke bewogenheid van grote
blijdschap. Naast deze grote blijdschap
hierover, voelde ik echter de druk, wel
ke wordt veroorzaakt door het besef,
dat een moeilijke taak wachtend is.
Een moeilijke taak, zeer zeker, maar ook
daarom juist zulk een mooie.
Een nieuw arbeidsveld ligt voor me.
Nieuw, niet alleen omdat ik met de ge
meente Workum tot dusver vrijwel geen
contact had, doch ook nieuw, omdat 't
ambt van burgemeester in veel opzich
ten zoveel verschilt met hetgeen ik tot
dusver deed.
U moet niet van mij verwachten, dat ik
hier thans een werkprogramma zal ont
vouwen. Ik hoop mij zo spoedig moge
lijk in de gemeentezaken van Workum
in te werken. Eerst na die periode, zal
ik een volledig inzicht kunnen hebben
in de behoeften, die Workum speciaal
heeft en zal ik mij een mening kunnen
vormen waarop die behoeften het best
kunnen worden bevredigd.
Vanzelfsprekend zal mijn aandacht uit
gaan naar verdere ontginning van de
Workumer Waard en de exploitatie daar
van, terwijl door restauratie nog veel
tot verhoging van de schoonheid der
stad Workum kan worden gedaan. Het
woningvraagstuk zal ook hier weer
steeds onze aandacht vragen, terwijl uit
breiding van industrie bij den voortduur
onze belangstelling zal moeten hebben.
Heren leden van de Raad, de vraagstuk
ken, welke een oplossing vragen, zullen
niet gering zijn. Teneinde een goede
oplossing hiervoor te krijgen, is Uw bij
drage door vruchtbare en zakelijke gè-
dachtenwisseling een onmisbare fac
tor.
Bedenk, dat verschil van inzicht, ook in
bezettingstijd, vaak spanningen veroor
zaakte, maar, mits van goede intentie,
juist een'stimulans kan zijn om het gen
heel duidelijker te belichten. De gevol
gen van 5 jaar oorlog zijn zodanig en
het werk, dat hieruit voortvloeit is zo
omvangrijk, dat, om hierin verandering
te brengen, een volledige inzet en Uw
volledige belangstelling vereist wordt.
Een geest van vertrouwen en hartelijke
samenwerking zal ons werk moeten be
heersen, derhalve verzoek ik U, mijn taak
zo gemakkelijk mogelijk te maken, ter
wijl ik zal trachten Uw vergaderingen
zo onpartijdig mogelijk te leiden. Laten
we daarbij voor ogen houden, dat sa
menwerking leidt tot welvaart. Geve
God U en mij de kracht om de duur ge
kochte vrijheid zo voor ogen te stellen,
dat wij met Zijn hulp deze toestand te
dictatuur van bestiale instincten. Onze boven komen.
Donderdag 7 October:
Bolsward. 'Convent. Samenkomst
jonge Kerk.
Vrijdag 8 October:
Bolsward. Gebouwen Gasthuissingel.
8 uur. Chr. Recüeerclub. Fryske
Joun.
Onder Boxtel verongelukte een militair
lestoestel, waardoor de twee inzittenden
om het leven kwamen.
„Recht door zee”. Het aantal onjuiste
aangiften van geleden oorlogsschade
werd geschat op 10.000.
Werelddierendag 1948. 4 October werd
te Amsterdam een hondenshow gehou
den, waarbij er op werd gelet, of de
honden goed waren onderhouden.
Honderdtwintigduizend Kerstpakketten
voor de militairen over zee heeft de Ni-
win verscheept. Bovendien zijn 588
damborden, 150 dozijn mondorgels, 450
camera’s en een grote hoeveelheid ma
terialen voor de welzijnsverzorging der
militairen in 'de hospitalen, naar Indië
verzonden.
Nog een ongevaL De 12-jarige J. P. te
Amsterdam klom op het hek van de Je-
ruzalemkerk, viel en kwam met zijn buik
in een der pennen van het hek terecht.
Bij aankomst in het ziekenhuis bleek,
dat hij reeds was overleden.
De eeuw vol. Maandag 4 October vierde
Remmelt Boerhof te Nieuw Dordrecht
zijn honderdste verjaardag. Na een druk
en arbeidzaam leven woont hij thans in
bij zijn 72-jarige dochter.
Twee dames uit Castricum gingen sa
men winkelen in Amsterdam. Toen de
politie hen arresteerde bleken zij in een
koffer en een tas voor ruim 400 gulden
gestolen ondergoed, parfum, speelgoed,
kousen, sokken, leren tabakszakken,
flanel en een tafellaken te hebben: de
oogst van bezoeken aan verschillende
warenhuizen in de stad.
Blijde huismoeders. Met ingang van 1
October 1948 werden geldig de bonnen
gemerkt: „textiel N vijf punten”, „textiel
reserve N” ter waarde van 10 punten,
„textiel N één punt” en „textiel P één
punt”.
Na de oorlog. Bij het opruimen van Duit
se bunkers op het vliegveld Twenthe is
de 50-jarige arbeider Christenhuis uit
Deurningen, gemeente Weerseloo, door
'n vallende muur geraakt en gedood.
De Tweede Kamer Iheeft Donderdag
avond laat, na een uitermate levendig
debat, het wetsontwerp tot wederin
voering van de totalisator met 45 tegen
25 stemmen aangenomen.
Tragisch ongevaL Te Gorinchem sloeg
een afsluithek van de juist dichtge
draaide Visbrug, doordat de brug
enigszins doorzakte toen er een vracht
auto opreed, plotseling dicht en duwde
twee kinderen, die naast de vrachtauto
liepen er onder. Beide kinderen werden
op slag gedood.'
Schandalig en laaghartig. Het monument
van de Friese volksschrijver Waling
Dijkstra te Leeuwarden is met een
blauwachtige verf ontoonbaar gemaakt.
De verf is over de bronzen beeltenis ge
dropen. Aan de achterkant van het mo
nument was een plakkaat geplakt, met
het opschrift: „Weg met de Friesland
Vrij-roepers”.
Drie vertegenwoordigers der samenwer
kende Nederlandse vakcentralen zullen
op uitnodiging van de gouverneur naar
Suriname gaan om daar de sociale toe
standen te bestuderen.
Goed voorbeeld. Met ingang van 1 Oc
tober zijn de posttarieven, die op een
halve cent eindigen, naar beneden afge
rond tot hele centen.
Papierschaarste. De thans verkrijgbare
postzegels met de beeltenis van H. M.
Koningin Juliana zullen te zijner tijd
vervangen worden door zegels van klei
ner formaat.
Filmridder. De heer D. van Staveren
werd bij zijn afscheid als voorzitter van
de Centrale Commissie voor de filmkeu
ring befioemd tot ridder in de Orde van
de Nederlandse Leeuw.
om to sjen. It like earst dat hjir nochal
ris in jirapel by troch rekke, mar dat
wiene allinnich tige lytse, kriel siz mar.
Hwant doe’t de boeren yn ’e groun om
sochten om to sjen oft de boel der wol
skjin üt wie, koene se gjin jirapel mear
fine, hy hie se der skoan en skjin üt.
Mar troch it sau rügele in diel fan it
kriel wer op ’e groun. Sa wie it iene
neffens it oare en al hoe’n pessimistyske
bril men op hie, men moast tajaen,
dat der mei sa’n Ford-tractor in almeu-
gend stik goed wurk forsetten wurde
koe. Nim der nou mar in bytsje öf foar
de tige gunstige omstannichheden, nim
der noch mar hwat öf foar de nije en
bitüft-stjürde traktoren, der bliuwt ien
gedachte oer, dy’t men net kwyt wurde
kin, al soe men it noch sa graech wolle
en dat is dizze: De tractor is op kom-
mende wei, like wis as foar in 25 jier
lyn de meanmasine en de heaskodder.
Doe’t ik Freeds dêrop op it Saeilén stie,
blykte my wol hoe’t de Fryske bouboer
tige syn omtinken oan de tractor jowt.
In pear boeren üt de Bildhoeke koften
elkmis in tractor en hy moast daliks
mei, dan koe hy de middeis fuort oan it
ploeijen. It sprekt wol fansels, dat men
by it sjen fan dizze dingen tige tinke
moat oan de rentabiliteit fan sa’n djür
ding. It is fuort net allegearre winst,
mar dat men mei ’n pear jier folie bou-
boeren fine sil, dy’t gjin traktor haw
we, leau ik net. Hwant it peil fan it
wurk en it lean yn de bou sil der tige
ta meiwurkje om de mechanyske krêft
folie mear to baet to nimmen. En de
hege bilêstingen dogge der harres jit by.
Hwant men kin der fan sizze hwat men
wol, mar men hat leaver in tractor foar
it jild, as dat it nei it kantoar brocht
wurde moat. Yn hoefier dit allegearre
foar üs lan as winst bisjoen wurde moat
is fers twa. Dêroer en oar de oare din
gen, dy’t men der sjen en- hearre koe in
oare kear jit in wurdmannich.
Te Tilburg heeft de raad der Katholieke
actie er tegen geprotesteerd, dat de film
„Le diable au corps” door de Katholieke
Film-Actie toelaatbaar werd verklaard
voor personen «boven de 18 jaar.
De Noorderhavendam te Harlingen Js
gedicht. Deze zeedijk, gemaakt van bi
tumen, is honderd procent Nederlands
fabrikaat.
Een bejaarde wielrijder is te Leeuwarden
door een uit de richting Stiens’ komende
tankauto aangereden en gedood.
Bolswards Nieuwsblad
65
e
■z'
l.
n
V
e
lp
De genèsmaster sil oaren heelje mar
blyn yn syn eigen sjochtme wêze.
Genèsmaster geneesheer, dokter;
sjochtme kwaal.
