ES
ALBERTSMA-STATE
ÏN
Buitenlands
Overzicht
Provinciale Kroniek
ngen
00000000000000
00000000000000
No. 88
Vrijdag 19 Mot, 1948
tidrikjt
Hjs te
wedn,
Streekblad voor West» en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA -
Bo 1 sward
U
i e
8 uur
ons
fan Gysbert Japiks
113
RD
19 tot
>ol te
De medezeggingschap van het Roergebied.
Komt er een Noord Atlantisch Pact? Waar
het in feite om gaat De kloof met Rusland.
Naar een betere verhouding met Grieken
land? De toestand in China. De vredes
pogingen in Palestina. In Zuid-Afrika is
men het oneens. Ierland vrij! Franse
Parlement beschuldigt de Cominform.
schijnlijk, dat tenminste een initiatief van
de Ver. Naties succes heeft.
We bedoelen de besprekingen, welke,
onder directe leiding van de Ver. Naties,
thans tussen Griekenland, Bulgarije, Z.-
Slavië en Albanië begonnen zijn om te
trachten een betere verstandhouding tus
sen
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Giro 87926
ree!
35HS
It lichem sil ear't jo sêd brinne fan it to
bruken, of om better to sizzen to mia-
bruken, öfbrükt wêze.
wel resoluut achter Frankrijk had ge
schaard.
Zowel voor het slagen van de
Marshallhulpactie
als voor een behoorlijke verdediging van
West-Europa is een snelle heropbouw
van West-Duitsland thans echter nodig.
Als de Amerikaanse regering bij het
nieuwe Congres komt om verlenging van
Ja, wat gaat op Halbertsma-State lan
ger nog niet mechanisch? Een vee-
scheer-apparaat, aangesloten op de va-
cuumleiding van de melkmachine, maakt
mechanisch scheren der beesten, koeien
zowel als schapen, mogelijk. Men heeft
niet voor alles een andere electro-motor
nodig, zagen wij zo even. Zo doet ook
de electro-motor van de melkmachine
nog meer dienst dan alleen voor het
aandrijven van de melkmachine. Want
een eenvoudige bandenpomp, aangeslo-
de Marshallhulp en om een Atlantisch
pact zal zij dus dit Congres gaarne iets
willen laten zien van het succes van haar
maatregfalen in West-Duitsland,, mede
vandaar de spoed, welke zij betracht.
Heel jammer blijft het echter, dat er
enig verschil van inzicht tussen de Wes
telijke landen is ontstaan terwijl de
grootste eendracht onder hen in ver
band met
de verhouding tot Rusland,
zo dringend nodig is. Wat die verhou
ding betreft, principieel is die nog steeds
even slecht, de tegenstellingen zijn nu
eenmaal onoverbrugbaar. Maar dat be
hoeft nog niet te betekenen dat men niet
in vrede naast elkaar zou kunnen leven.
De Russen zouden trouwens om hun
ogenblikkelijke vredelievendheid te be
wijzen kunnen wijzen op het feit, dat
het Russische bezettingsleger in Duits
land zijn winterkwartieren heeft betrok,
ken, dus niet aan actie denkt
Het is te hopen, ofschoon ook niet waar-
geheel andere politiek volgt, n.l. die van
de nationalisatie van de sleutel-in-
dustrieën.
veiligheid van West-Europa
nog niet gegarandeerd hebben. Na we
reldoorlog I heeft Europa ten dezen le
lijke ervaringen opgedaan; bij de vre
desonderhandelingen had de toenmalige
Amerikaanse president Wilson de ver
plichting voor de Ver. Staten aanvaard,
de veiligheid van Frankrijk te garande
ren, maar het Congres weigerde later die
garantie. Met het gevolg, dat Hitler later
heel wat meer ondernam, dan hij zou
sel-machine, gierpomp en bietensnijder, hebben gedurfd als -Washington zich
De hakselmachine dient om het lange
stro, dat zich in de mest bevindt, fijn te
maken, en te verdelen. De mest, die met
speciale mestwagens over het land ge
reden wordt, komt dan zonder meer over
het land, zodat het uitstrooien kan ver
vallen, alsmede het fijn maken.
Greppeluitsnijders, voorheen ’n „dreech”
werkje, gaat thans met de greppelploeg.
Een grote gierkelder is er gebouwd van
De Bond van Ijsclubs
heeft in een vergadering te Leeuwarden
in principe besloten, om zich ^an te
sluiten bij de Kon. Ned. Schaatsenrij
ders Bond.
Heel groot was de belangstelling voor
deze vergadering, waarin een dergelijke
diep ingrijpende maatregel werd beslo
ten, niet, daar slechts ongeveer de helft
van de aangesloten clubs afgevaardig
den hadden gezonden.
Een definitieve beslissing werd van de
vergadering niet gevraagd, slechts een
principiële, opdat het bestuur zou kun
nen voortwerken. Binnenkort kan dan
aan een algemene vergadering het huis
houdelijk reglement worden voorgelegd.
In dit huishoudelijk reglement zullen nog
eventuele veranderingen kunnen worden
aangebracht. Overigens is het reglement
samengesteld met medewerking van ver
trouwensmannen van de Friese ijssport.
Wel waren er enkele tegenstanders van
de aansluiting, maar bij de stemming
bleek het toch wel, dat de overgrote
meerderheid voor een aansluiting bij een
landelijke organisatie was. Er werden
165 stemmen voor, 16 tegen en 6 blan
co uitgebracht.
en hun buren te scheppen. Ten slotte
zijn deze landen slechts pionnen van de
grote mogendheden; een deel hunner ge
schillen wordt alleen met deze pionnen
uitgevochten. En zolang de groten het
niet eens worden, zullen de kleinen daar
in ook niet slagen. Van pionnen gespro
ken: het spel in China ontwikkelt zich
nog altijd ten gunste van Rusland. De
Chinese communisten maken nog steeds
snelle vorderingen en het kan best zijn
dat als dit overzicht het licht ziet, de
Chinese regering
haar bedreigde zetel Nanking reeds ont
ruimd heeft om in het Zuiden haar
hoofdkwartieren op te slaan.
In de politieke commissie der Ver. Na
ties heeft de Chinese gedelegeerde voor
het eerst de Russen openlijk steun aan
de Chinese communisten verweten. De
Russen deden, volgens hem, zelfs nog
meer. Ze hadden duizenden Japanse
krijgsgevangenen die in Russische han
den waren, geoefend en gewapend en
tegen dei wettige Chinese regering in
het veld gezonden. De Russische verte
genwoordiger zeide dat hij op deze be
schuldiging nog wel terug zou komen,
waarna hij zich stortte in 't in die com
missie gevoerde ontwapeningsdebat, dat
natuurlijk niets tastbaars zou opleveren.
De Veiligheidsraad heeft zich voor de
zoveelste maal beraden over de
Palestijnse kwestie
en nu Joden en Arabieren bevolen een
wapenstilstand te sluiten en onderhan-
delingen over een duurzame vrede te be
ginnen. De Joden hebben bezwaren, dat
ze tijdens die wapenstilstand op de oude
stellingen moeten terugtrekken en dus
bezet gebied prijs geven; ze willen alles
houden wat ze hebben en de Arabische
staten willen geen directe besprekingen
met de Joden omdat dit alleen al erken
ning van de, Joodse staat mee zou bren
gen en daar willen zij, tenminste het me
rendeel hunner, niet aan.
De regering van
ten op deze motor, zorgt er voor, als de
boer voor tijdige aansluiting zorgt, dat
de wagens en tractor met banden rijden
die de nodige spanning hebben.
Dit alles is na de oorlog hier gekomen.
De rijkslandbouwvoorlichtingsdienst te
Sneek laat eigenlijk niets onbeproefd!
Alles wat er maar geprobeerd kan wor
den, gaat men experimenteren.
Voederproeven, het weiden van de lan
den, het drogen van het gras op stokken
de z.g. ruiters, ook dat alles vindt men
bij de Jong op de boerderij. En niet: nu
maar eens proberen zonder meer. O
neen! Ook nauwkeurig en systematisch
controleren. Alles moet worden opge
schreven! Eigenlijk dient men van alles
een dagboek bij te houden en op de
bureaux van de R. L. V. D. zorgt men
wel voor de uitwerking. Van daaruit
gaat men dan de resultaten ook publi
ceren in de diverse landbouwbladen.
Al met al vindt men thans op Halbert
sma-State thans een bedrijf, dat als
voorbeeld kan gelden voor velen, die hun
greidebedrijf wensen te mechaniseren.
Amerika en Canada
werken aan een plan voor samenwerking
met de Westelijke Unie in een
Noord Atlantisch pact,
deze Westelijke Unie is ook bezig haar
Ideeën daaromtrent te ontwikkelen en in
de naaste toekomst hoopt men dan over
eenstemming er over te bereiken, waar
na het nog aan het nieuwe Amerikaanse
Congres ter goedkeuring zal moeren
worden voorgelegd. Als dit een dergelijk
pact dan ook goedkeurt, heeft West-
Europa Iets in de rug, waarop het met
vertrouwen kan steunen. Al is het dan
ook waar, dat daarmede nog niet eens
vast zou staan, dat als West-Europa
werd overvallen, de Ver. Staten direct
te hulp zouden snellen, want geen enkel
verdrag dat de Ver. Staten sluiten, kan
de verplichting bevatten dat ze zich
automatisch in een oorlog zullen wer
pen.
De gehele kwestie waarom het o.l. thans
gaat is dat de Amerikanen in Duitsland
de teugels vieren op een tijdstip, dat
zij de
Zuid-Afrika
ligt ook al overhoop met de Ver. Naties,
ze wil niet dat dat lichaam zich bemoeit
met het voormalige Duits Z.W. Afrika,
dat die regering zonder meer bij haar
gebied wil inlijven. Dr. Malan heeft zelfs
gedreigd, dat Z.Afrika zich desnoods uit
de Ver. Naties zou terugtrekken. In het
Ierse parlement
is thans het regeringsvoorstel be
handeld de laatste banden met het Britse
Gemenebest te verbreken en in het
Franse heeft de regering nog eens uit
eengezet dat achter de grote stakingen
de Cominform zat.
Dinsdag 23 November:
18.1519. Frysk programma. 18.15.
Stimmen üt it Heitelén. 18.25. „It skot”,
in radiostik yn 4 utkomsten fan Hein F.
Faber (I) ünder regy fan de skriuwer.
18.45. De hüsfrou op ’e tekst oer Fryske
berneboeken fan ’e léste tiid.
Het besluit van de Ver. Staten en En
geland om de steenkolenmijnen en de
ijzer- en staalindustrie in West-Duits
land, dus in het Roergebied, weer aan
de Duitsers terug te geven heeft niet al
leen in Frankrijk ongerustheid veroor
zaakt, België heeft reeds verklaard in
deze dichter bij het Franse, dan bij het
Amerikaans-Engelse standpunt te staan
en in Nederland zal men er over het al
gemeen wel precies zo over denken.
De Amerikanen verwachten nu eenmaal,
dat de Duitse industrie) haar grootste
rendement zal opbrengen als ze door
Duitsers en als particulier eigendom ge
ëxploiteerd wordt. De Engelse regering
heeft terwille van de samenwerking met
de Ver. Staten mede op dit pad bege-
i« de eierdistributie zo spoedig mogelijk
op te heffen.
Het ligt niet in het voornemen der re
gering richtprijzen voor voedergranen
vast te stellen, doch zij wil haar beleid
zo voeren, dat voor de in het binnen
land» geproduceerde voedingsmiddelen
een afzet wordt geschapen tegen rede
lijke prijzen. Zij meent, dat dit zal zijn
bereikt, wanneer de prijs van voeder
granen, waaronder begrepen de prijs
van voor voederdoeleinden gebruikte
rogge, zich voor 1949 zal bewegen tus
sen f 18 en f 21.
Wel meent de regering in de toekomst
geen verantwoordelijkheid te kunnen
aanvaarden voor de prijzen van ruw-
voedermiddelen, waaronder ook de voe.
deraardappelen kununen worden gere
kend, maar toch meent zij, dat voor de
oogst 1948 nog speciale maatregelen ter
ondersteuning van de markt nodig zijn.
De regering wil het stomen van aard
appelen zoveel mogelijk bevorderen en
subsidieert het bouwen van stomerijen
met 30 pet., terwijl zij de export van
aardappelen zo krachtig mogelijk zal
steunen. Zij is verder bereid nog enkele
maatregelen te nemen, waardoor de
voorraadvorming voor de zekerstelling
der voorziening van de steden wordt be
vorderd en waardoor nog enige steun
wordt verleend aan de aardappelmarkt,
met name die van de kleiaardappelen.
De rundveeprijs blijft gehandhaafd, maar
er zal een zodanig schema moeten wor
den ontworpen, dat een regelmatige le
vering wordt gestimuleerd.
)Reg. Omroep Noord
245 M.
Er was, een batig saldo van f 1400.
De aftr. bestuursleden, de heren IJ. O.
Visser, Franeker, en F. Abma, Leeuwar
den werden opnieuw benoemd. Besloten
werd in 1949 drie zangersfeesten te hou
den. Te Dokkum op Hemelvaartsdag, te
Zwaagwesteinde op 29 Juni en te Wor-
kum op de eerste Woensdag in Juli. Men
zal trachten zoveel mogelijk nieuwe
koornummersi op de concoursen te laten
zingen.
Uitslag van het „Priissjongen”:
De) eerste prijzen in de iverschlUende
afdelingen werden behaald door: 1ste
afd, „De Lofstem” Oppenhuizen, 193 p.;
„r
„Looft den Heer”, Ureterp 199 p., „Hal
lelujah”, Beetgumermolen, 199 pnt.,
„Excelsior”, Sneek 200| p.; 2de afd.:
„God is mijn Lied”, Suawoude, 180 p.,
„Ta Gods ear|e”j Idsegahuizum-Plaajn
186 pnt., „Lytse Krêft”, Wartena 182 p.,
Bij een vergelijking van de werkloos
heid in Europa voor en na de laatste
wereldoorlog komen enkele opvallende
verschillen naar voren. Over het alge
meen kan men zeggen, dat de werk
loosheid nog niet het peil bereikt heeft
van de jaren 1937-1938, toch zijn er ech
ter landen, waarin de werkloosheid on
rustbarende vormen aanneemt. In Duits.
God is mijn Lied”, Sexbierum”, 199 p., land bijvoorbeeld waar men voor de
oorlog rekende met een gemiddelde van
70000 werklozen per maand ziet men dit
cijfer na de oorlog stijgen tot 1070.000.
Als men hierbij rekent dat de totale be
volking van, Duitsland 40.000.000 be
draagt, waar een grote meerderheid
„Con Ampre” Spannum 183 p.; 3e afd.: vrouwen en kinderen zijn, blijkt wel dui
delijk welk een ontzaggelijk groot per
centage van de manlijke bevolking bui
ten het arbeidsproces is geplaatst.
In Italië is de verhouding nog ongunsti
ger, bij een bevolkingstotaal van 40 mil-
lioen kent men na de oorlog ruim
2 millioen werklozen per maand. Ook
Hongarije laat een geduchte vermeerde
ring zien van het werklozencijfer. In Gr.-
Brittannië en Frankrijk valt een sterke
vermindering waar te nemen. Dit is
trouwens bij de meeste W.-Europese
landen het geval. In zekere zin valt uit
deze cijfers wel te concluderen in welke
landen de na-oorlogse wederopbouw
reeds op gang is gekomen, hoewel na
tuurlijk de verschuivingen in de wereld
ook een niet te verwaarlozen factor zijn
bij dit vraagstuk.
„Excelsior”, Wanswerd, 175 p.
In de afd. Uitmuntendheid behaalden
1ste prijzen: „Nij Libben” te Jutrijjp-
Hommerts, 209 pnt., „De Lofstem” te
Oudega (W.), 204 p., „Hallelujah” te
Arum 206 p., „Zingt den Heere” te
Tzummarum, 213 pnt., terwijl in de Ere-
afdeling „Sursum Corda” van Anjum een
tweede prijs behaalde met 195 pnt.
De jury, bestaande uit de heren Jac. N.
Hoogslag, Epse, R. Beintema, Leeuwar
den en B. Smilde, Achlum, had geen ge
makkelijke taak.
Het Landbouwbeleid
in 1949 is het volgende:
De melk- en varkensvleesprijzen zijn
vastgesteld. De eierprijzen niet, doch de
minister is van oordeel, dat het gewenst
De Bond van Christelijke
zangverenigingen
in Friesland kwam te Leeuwarden in
haar 29ste jaarvergadering bijeen.
De secr. F. Abma van Leeuwarden
bracht het jaarverslag uit, waarbij hij
er op wees, dat het een goed jaar was
geweest. Echter wordt de Chr. Kinder-
koor-actie nog te veel verwaarloosd. Het
motto moet zijn: Naast elk koor een
kinderkoor.
Met de financiën was het ook niet slecht
„In béste pleats,” wordt er gezegd van bijna 100 kub. m. inhoud. Een silo is
Halbertsma-State. Dit1 is de boerderij, verrezen. Een Hermes hijsinrichting,
die men aan de linkerkant van de weg aangedreven door een electro-motor,
WommelsOosterend vlak bij het dorp j brengt het gras in de silo.
Oosterend ziet liggen. Voordat de te
genwoordige bewoner, W. H. de Jong
de State betrok, woonde er de heer R.
Piersma. Een boer van het ouderwetse,
degelijke type.
Toen ouderwets, en nu „nieuwerwets’'!
Want het bedrijf is geheel gemechani
seerd. Practisch alles gaat thans mecha
nisch.
In de bouwhoek van ons gewest kende
men al enige tijd verschillende mecha
nismen op de boerderij. Tal van proeven
zijn daar genomen en met succes. Het
ging veelal mechanisch, zo ver was het
daar. Maar in de greidhoek wilde dit
er nog niet in. Zou een mechanisch grei
debedrijf nu zoveel beter zijn? En ook
zoveel voordelen meebrengen? Deze en
meer dergelijke vragen leefden bij de
landbouw-experts. Gemak kan een fac
tor zijn, maar toch moet het uiteinde
lijke bedrijfsresultaat de doorslag ge
ven voor een algemeen standpunt, dat
als conclusie van de proeven kan gelden.
De Rijkslandbouw-voorlichtingsdienst
heeft in onze omgeving gezocht naar een
geschikt bedrijf en naar een zich tot het
nemen van uitvoerige proeven beschik
baar stellende veehouder. In de boer van
Halbertsma-State hebben zij deze per
soon gevonden.
Toen wij een dezer dagen weer mensen
bezig zagen met een experiment en wij
ook nog eens weer op de boerderij
kwamen, leek het ons niet kwaad eens
te schrijven, waarom zoveel mensen naar
deze boerderij geweest zijn deze zomer.
Want meer dan één excursie is naar
deze boerderij gemaakt.
Allereerst dan wat wij zo vanaf de weg
kunnen waarnemen. Er loopt een pad
door ’t land, afgezet door een electrische
afrastering. Want ook aan de overzijde
van de Wommelserweg liggen nog twee
percelen land van de kavel, die bij de
boerderij hoort. Dit pad is dan ook no
dig voor de veegeleiding naar de melk-
stal. Deze afrastering sluit aan op het'
electrische net en is er dus niet een met
apparaten. Ook de melkstal zien wij
staan. Ja van zeer verre is die al te zien
met zijn witte dak. Hier worden in de
zomer de koeien gemolken met de melk
machine. Waren vroeger een viertal mei-* ']oe^Je' ze ',?x.Jjaar ,e*5en, ee2
kers nodig op dit bedrijf, thans kunnen
twee het af. De dit jaar gebouwde melk
stal is in de winter een degelijke berg
ruimte voor de werktuigen enz. Het mes
snijdt dust hier aan twee kanten.
Verder Is de tractor een ding, dat op een
gemechaniseerd greidebedrijf ook on
misbaar is. En daarom vindt men die
hier natuurlijk ook. Het spannen van
paarden voor de maaimachine heeft af
gedaan. De tractor heeft het maaiende
apparaat op zij en trekt zo sneller de
halmen onderste boven.
Bovendien wordt aan dei trekker een
bijpassende machine gekoppeld, die het
hooi schudt, keert en bij elkaar harkt.
Evenzo wordt het hooi met de trekker
bij elkaar geschoven en daarna met de
trekker op de hooiwagens getrokken, zo
dat de hooivork ook bijna heeft afge
daan, opladers achter de trekkers zijn er
en goede ook. Toch is men hier nog aan
het experimenteren. Men is n.l. nog zoe
kende naar een meer directer methode.
Als men spreekt van. opladen, denkt men
aan wagens. Ook hiermede worden proe
ven genomen. Een wagen met veren en
een zonder veren worden gebruikt. Ook
nog van verschillend fabrikaat. Een sleuf
is dwars door de landen gegraven om
het bedrijf aansluiting te geven op het
waterleidingnet. Veedrinkwater zowel
als water voor het schoonmaken van de
apparaten van de melkmachine dient
immers zo zuiver mogelijk te zijn, d.i.
bacterievrij. Hooislepen voerden het
hooi naar de boerderij en daar werd het
door een door electrische kracht gedre
ven Jacobsladder omhoog gebracht en
zo over de hooivakken verdeeld.
Deze zelfde electromotor wordt ook ge
bruikt voor de aandrijving van de hak-
44e Jaargang
Bolswards Nieuwsblad
1
78
TSJAN6 KAI SJEK
52^2
(te Grieken
DE WERKELOOSHEID IN EUROPA
'ZWCDl
IITSLAi
MAANDSEM/DDELDEN X 1000
O CIJFERS VOOR DE OORLOS
CIJFERS NA DE OORLOS
SEEN CIJFERS BEKEND
&&RITT*
