iah
i
ft)
Buitenlands
Overzicht
Provinciale Kroniek
SINGA
-O!
Fl!
üs hjoed Q Q
to sizzen
1
No. 94
Vrijdag 10 Daa. 1948
Streekblad voor West
en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA - Bol sward
:rga
t
1GA
bruiks-
Friese tuinbouw
is een bindende regeling voor lonen en
gen.
zen.
West-Duitsland
kunnen leveren en dezer dagen schij len
meer en meer in hun sfeer op te nemen.
Dezer dagen is de chef van de Italiaanse
staf voor overleg te Washington geweest
en in de Italiaanse Kamer is zowel over
de politiek als militaire samenwerking
met het Westen gesproken. De meer
derheid bleek, ondanks begrijpelijk fel
De bekende kunstenaar WILLY SLUYTERS, oud-voorzitter van Pulchri Studio
te 's Qravenhage, schilderde dit portret van H.M. Koningin Juliana, dat zo
juist werd voltooid
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per m.m,
Giro 8792Ö
.LEN
e
n
0
0
5
0
0
tag.
ek-
ou-
sen.
Jijt-
cia,
sma
stra
te
De tragiek van Tsjang Kal Sjek. Wordt
China afgescltreven? Zullen de Ver. Sta
ten helpen? De Indonesische kwestie.
Siam aan Engelse zijde. Ook Japan moet
weer op proppen. In Europa moet West-
Duitsland ingeschakeld. Berlijn koos te
gen Moskou. Doen Italië en Spanje mee?
Illan
Tsjang Kal Sjek
doet nog alle moeite de Ver. Staten meer
voor zijn strijd te interesseren, hij wil
zelfs, dat Washington de leiding van de
strijd in China overneemt, en ofschoon
dit wel het meest afdoende lijkt, schijnt
het tevens toch wat veel gevergd. Men
schijnt het, juist omdat men beseft, dat
als er iets moet gebeuren, de Ver. Sta
ten zeer actief aan de strijd In China
zullen moeten deelnemen, te Washing
ton in de regering nog niet eens of men
Tsjang Kal Sjek nog zal helpen. Het
Chinese regeringshoofd heeft ook een
beroep op Engeland gedaan en zijn
echtgenote werd dezer dagen door Tru.
man ontvangen.
Maar hoe de beslissing ook uitvalt, het
kan nooit kwaad alvast verder Zuid
waarts te trachten een bolwerk tegen ’t
communisme te vormen. Dat men daar
bij ook denkt aan Nederland, dat in Azië
gebiedsdelen heeft, welke zo belangrijk
voor de grondstoffenvoorziening zijn, is
vanzelfsprekend.
En de Amerikaanse druk
op Nederland
zowel als op de republiek Indonesië om
tot overeenstemming te komen, dankt
zijn ontstaan behalve aan de wens deze
grondstoffen weer aan de internationale
markt ten goede te doen komen voor een
niet gering deel aan het verlangen van
Indonesië een sterke schakel in de ver
dedigingslinie tegen het communisme
te maken. Daarvoor is rust in Indonesië
nodig en die zal er nooit zijn, zolang
De wrald forgiet en wy forainke
O, lit üs jimmer derom tinke.
waardigheid. Maar willen deze maatre
gelen effectief zijn, dan dient er voor
voldoende contröle te worden gezorgd.
Verder is nodig, dat de grondstoffen ge
zamenlijk betrokken moeten worden,
waardoor men zo goedkoop mogelijk en
toch lonend kan werken.
Waar dit een algemeen belang is, zal de
regering de genomen maatregelen moe
ten goedkeuren. De loonploegen zijn van
groot belang voor de landbouw, want
waren deze in het werk van de N. O.
Polder ingeschakeld geweest, dan zou
die dit jaar nog geheel in cultuur zijn
gebracht.
De heet Algra hield hierna een red;
over de coöperatie en de vrije handel
en industrie. Allebeide hebben ze voor-
en nadelen, maar allebeide zijn ze no
dig. De coöperatie kan goedkoop wer
ken, maar de vrije handel reageert snel
ler.
Voor de
Nu in China het bewind van Tsjang Kai
Sjek wankelt en de communistische le
gers, zij het dat ze af en toe tijdelijk op
gehouden worden, toch een steeds ster
ker bedreiging voor Zuid-Oost-Azië
gaan vormen, spant het Westen zich in
daar tegenkrachten tot ontwikkeling te
brengen. Volgens Engelse bladen zal,
zodra het Atlantisch pact gestoten is,
een verdrag van bondgenootschap ter
verdediging van het Verre Oosten wor
den besproken. Dit verdrag zou waar
schijnlijk de Ver. Staten, het Britse Ge
menebest en waarschijnlijk Nederland
omvatten. De Engelse bladen noemen
China niet als bondgenoot, en de vraag
rijst of men dit dan reeds heeft afge
schreven. Zoals het daar nu gaat, zou
men dat misschien inderdaad moeten
doen, maar
Loonbedrijven.
De afdeling Friesla id der Federatie van
Verenigingen van Loonbedrijven in
Land- en Tuinbouw in Nederland hield
een vergadering in de Groene Weide te
Leeuwarden.
De secretaris van de afd. Friesland, de
heer H. Torensma, zeide in zijn inlei
ding, dat er steeds meer klachten komen
en dat het niet goed gaat met de loon-
dorsers, zaaiers en ploegers. Er zijn te
veel nieuwelingen in het vak, prijsbederf
en moordende concurrentie, waardoor
men vaak werkt voor tarieven waarbij
geen bestaan mogelijk is. Het gevolg
hiervan is slecht werk, ondeskundigheid
en verwaarlozing van materiaal.
Dit kan zo niet doorgaan. Er moet iets
gebeuren. Het is dan ook absoluut nood
zakelijk, dat er een sterke organisatie
komt, die kan optreden en iets weet te
bereiken. De maatregelen welke dringend
noodzakelijk zijn en direct genomen
moeten worden zijn: verplicht vakdiplo-
ma en voldoen aan de eisen van crediet-
Nieuwe aanwinsten.
Voor de uitvoering van ons drukke pro
gramma h;eft Dr. van Rossem er op
aangedrongen ons team met enkele
meisjes te versterken, n.l. met een gedi
plomeerd verpleegster en twee hulpen.
Och, we hebben tien maanden lang met
ons eigen stelletje gewerkt, en we zou
den het wel prettig gevonden hebben dit
het hele jaar vol te houden, maar Dok
ter meende toch dit aanbod te moeten
accepteren en door wat ziekte in 't team
en doordat de leden juist nu wel be
hoefte hebben aan eens een vrije dag,
is dat maar heel goed ook. Eén van deze
meisjes deed het bijzonder goed in onze
kamer en de blauwe en witte banen met
de pompeblêdden te ontdekken: mejuf
frouw Lok, het laatste restant van het
eerste Friese Team, die na ontbinding
hiervan gedurende vijf maanden in an
dere teams heeft gewerkt, om nu mee
te werken aan de uitvoering van het
liquidatieschema van de tweede groep
door Friesland uitgezonden Rode Kruis
werkers.
Bovendien werd Tom’s rijk nog uitge
breid met een %-tonner, om te voorko
men dat bij eventueel uitvallen van een
der andere wagens de poli’s wat in de
war zouden lopen. Ja, er wordt wel heel
goed voor ons gezorgd.
het initiatief van het Rode Kruis in
Friesland, door de offervaardigheid van
de bevolking en door de wijze van op
zet hier, tot stand kwam en zovelen tot
zegen werd in dit ene jaar, zal dan te
loor gaan in het volgende jaar van ver
waarlozing?
40 poli’s per week.
Hoewel we dus vurig hopen, dat dit niet
het einde zal zijn in het Soemenepse,
wordt er toch met groot enthousiasme
en met bijzonder bevredigende resulta
ten gewerkt aan ons slot-programma,
waarbij we per week 40 maal polikliniek
houden, n.l. 2 maal op 20 verschillende
plaatsen, die onderling gemiddeld 10 km
van elkaar liggen. Aanvankelijk 11
October zijn we met de uitvoering van
dit programma begonnen waren het
er 36, waarmee onze dagen al wel vrij
goed gevuld waren, maar toch kon Dok
ter de verleiding niet weerstaan ook nog
hulp te bieden op plaatsen, waarvan het
voor de bevolking wat moeilijk was
naar reeds bestaande poliklinieken te ko
men, en zo hebben we graag, en beloond
door dankbaarheid van de bevolking en
grote voldoening voor ons zelf, nog een
paar poli’s geopend. Om de meest soe
pele afwerking van dit schema te berei
ken, is het team gesplitst in drie groe
pen, die met enkele politie agenten en
2 of 3 inheemse hulpkrachten ’s morgens
Afwerken op Oost Madoera sssss
1 een 1750 mensen
I kunnen helpen en het weektotaal om de
10.000 schommelt. Vele kleintjes maken
ook hier een grote.
Regen!!
Het heeft geregend! Zo pas, vanmorgen!
voor het eerst een stevig buitje. Een
feest was het, hoewel we wisten dat het
nu toch wel eens zou móéten komen. De
militairen vertelden al wel een maand
geleden, dat het in Bengkalan, op het
andere eind van het eiland, 150 km. ten
Westen van hier, af en toe al flink
stroomde, maar de nattigheid wilde maar
steeds niet opschuiven naar het Oosten
en bekommerde zich er niet om hoezeer
het land en de bevolking van dit kleine
Oost-hoekje evenzeer naar zijn komst
smachtten. Een paar weken geleden vie
len er wat druppels en we dachten: nu
komt het, maar de nieuwe maan werkte
tegen, en ons geduld werd andermaa'
zwaar op de proef gesteld. Inmiddels
werd het nóg warmer en nóg benauw
der (droger niet, want dat is sinds
maanden al niet meer mogelijk)van *t
moment waarop we opstaan tot het
ogenblik waarop we onder onze klam
boes kruipen is het één voortdurend puf
fen en één aanhoudend vegen met zak
doeken en in vele gevallen met complete
handdoeken. En één steeds weer opwel
lende gedachte, één bij herhaling uitge
sproken hoop: ging het toch eindelijk
maar eens regenen.
We hadden al uitgerekend, als het dezer
dagen zou komen, dan zette het door,
immers het is volle maan. En het kwam,
vanmorgen, en al zijn nu, een uurtje
later, de wegen weer even droog als
voorheen, toch kunnen we nu wat op
gewekter de warmte dragen. En dat
valt niet altijd mee: ’s middags is het
in de kamer waar ik zit te werken, wan
neer de zonramen dicht zijn en verder
alles open staat voor het doorwaaiei
94 graden; onze thermometer is niet toe
reikend om dan de temperatuur in de
zon te bepalen, maar die is zeker om of
boven de 140 graden.
De laatste tijd was het zo op Maaoera,
dat er niets, totaal niets meer groeide,
op één product na: Amerikaanse dollars
Amerikaanse dollars bij de vleet, in de
vorm van zout, zout, zout, dat in enor
me hoeveelheden uitkristalliseert op de
uitgestrekte velden onder de blakerende
zon. 225.000 ton voor het regie-gebied.
en de rest voor export, en elke dag dat
de zon weer brandt op de kristallisatie-
tafels groeit die rest met 5i^ duizend
ton en neemt dus de dollar-oogst gesta
dig toe. Inderdaad, dat is afgelopet als
straks de regen gaat doorzetten, maar
dat de mensen van Madoera straks weer
voedsel zullen hebben is toch óók wel
van belang.
Een goed bericht, méér.
En er is ook nog iets anders om ons
wel bijzonder over te verheugen. Dat is,
dat thans officieel is bekend gemaakt,
dat de mobiele teams nog een jaar in
Indonesië zullen blijven werken. Met
heel veel moeite heeft het hoofd van
onze organisatie, Dr. van Rossem, het
hierheen kunnen leiden, en we hopen nu
maar, dat het mogelijk zal zijn over twee
maanden, na ontbinding van ons team,
ons werk in het Soemenepse te laten
voortzetten, óf door een nieuw team, ót
door aanvulling van dat gedeelte van
ons team, dat besloten heeft zijn con
tract bij het Rode Kruis te verlengen. De
correspondentie en de besprekingen over
dit laatste zijn nog niet beëindigd, zo
dat we nog niet definitief kunnen zeggen
hoeveel dat er zullen zijn.
Eén grote „maar” evenwel bezorgt Dr.
van Rossem slapeloze nachten en grijze
haren zoals ze schreef in 'n noodkreet aan
onze dokter. Die éne grote „maar” is,
dat In de maanden November, December
en Januari 15 van de 17 hier werkende
teamartsen wegens contractbeëindiging
naar Holland zullen terukeren.
Hoe moet dit straks gaan, wanneer er
geen aanvulling komt uit Holland, vraagt
ze zich af. En de vele zusters die bij
tekenen, en ook zij die terugkeren naar
huis, maar wie dit werk lief is geworden,
die de prachtige resultaten er van ken
nen, vragen zich dit mét haar af. We
hopen dan ook van ganser harte, dat dit
zo mooie werk van de mobiele teams
terwijl er overigens genoeg personeel be
schikbaar is, niet zal moeten worden in
gekrompen omdat het aan teamleiders
ontbreekt.
Zal het bijv, daarom niet mogelijk zijn
straks ons werk op Madoera voort te
zetten? Omdat het dan kleine aantal
teams moet worden ingezet in streken,
waar nog weinig of geen hulp is gebo
den? Hoeveel van ons werk, dat door
en 't
ver-
i gal en
en be
en de
•toel-
1
fe® f
Bill 1
Hwat hat Gabe Skroar
de geallieerde bevelhebbers daar de
West-Duitse autoriteiten dan ook te heb
ben meegedeeld dat van hen niet alleen
medewerking op economisch en industri
eel gebied werd verwacht, maar ook
op militair terrein. De Duitsers schijnen
daarvoor onder de huidige omstandighe
den weinig te voelen, zij willen eerst
een vredesverdrag, waarbij hun in ruil
voor militaire samenwerking een zo
grote politieke en economische bewe
gingsvrijheid wordt geschonken, dat in
het bijzonder Frankrijk daar nu nog niet
van zal willen weten.
In het Zuiden van Duitsland wint een
nieuw-fascistische richting aan invloed,
welke nog lastig kan worden.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen te
Berlijn, die ondanks alle gebral uit de
door de Russen bezette Berlijnse sector
rustig zijn verlopen, hebben de soc. dem.
64.5 pet. der stemmen op zich verenigd,
de chr. dem. unie (katholiek) 19.4, de
liberalen 16.1.
Moskou heeft deze ronde om Berlijn
verloren.
Behalve West-Duitsland trachten de
Westelijke .geallieerden ook
verzet van de communisten, voor poli
tieke samenwerking met het Westen in
het kader van een Europese federatie te
voelen, maar de soc. dem. verzetten zich
tegen militaire samenwerking in een
eventueel Atlantisch pact en kondigden
aan uit de regering te zullen treden als
de minister van buitenlandse zaken
graaf Sforza daarop aanstuurde.
Nog even verdient de aandacht het feit
dat de Italiaanse regering met de Ar
gentijnse een verdrag van vriendschap
en samenwerking heeft getekend.
De Amerikaanse regering stuurt boven
dien blijkbaar op een verbetering def
betrekkingen met de naijverige Z.-Ame-
rikaanse republiek aan, welker invloed
in Europa niet gering is door haar ver
bindingen nu met Italië en reeds lang
met Franco Spanje. Er wordt trouwens
gezegd, dat ook Washington zijn ban
den met Madrid aanzienlijk heeft ver
stevigd en dat Franco de toezegging ge
daan heeft Spanje aan de zijde van het
Westen te scharen als Rusland een oor
log zou ontketenen.
Nederland en het door bevolkingsaantal
zeer belangrijke gebied der republiek
niet tot overeenstemming komen.
Ongetwijfeld krijgt in zo’n bondgenoot
schap tot verdediging van het Verre
Oosten ook Australië een belangrijke
taak.
Ook nog een ander deel van het Britse
Gemenebest is in het geding, n.l. Ma-
lakka, waar de Engelsen een guerilla-
oorlog tegen de communisten voeren,
hoofdzakelijk Chinezen, die sympathise
ren met hun communistische landgeno
ten in China zelf. Aan Malakka nu grenst
Siam,
’n onafhankelijke monarchie, waar ech
ter maarschalk Songgram de lakens uit
deelt. Hij is er een soort dictator en in
de oorlog heeft hij met de Japanners
onder één hoedje gespeeld, maar de
maarschalk meende dat die zouden win.
nen en dat hij de onafhankelijkheid van
zijn land misschien kon redden, door
direct met Tokio mee te doen. Men zegt
echter, dat de maarschalk Engelsgezind
is en dat schijnt ook te blijken uit het
defensief verbond tussen Siam en het
Britse Gemenebest, dat in de maak is
en waarbij Siam zich bij het anti-com-
munistlsch blok aansluit.
Het neemt een strategisch belangrijke
positie in. Men vraagt zich echter wel
eens af of een bolwerk tegen het com
munisme binnen een redelijk tijdsbestek
kan verwezenlijkt.
Voorlopig zullen de Amerikanen, nu het
logge China zo moeilijk te hanteren
bleek, er zich wel vooral op toeleggen
het geheel door hen beheerste
Japan
weer tot een tegenspeler van betekenis
tegenover Rusland in het Verre Oosten
te ontwikkelen.
Wat in China gebeurt, kan een directe
weerslag in Europa hebben. Het is dus
helemaal geen wonder, dat de Weste
lijke geallieerden trachten het door hen
beheerste deel van Europa ook zo snel
mogelijk militair paraat te maken. Het
Engelse Lagerhuis heeft thans de dienst
tijd van 12 op 18 maanden gebracht zij
het met slechts betrekkelijk lauwe in
stemming van de Arbeiderspartij zelve.
Een zeer belangrijke bijdrage tot de mi
litaire paraatheid van West-Europa zou
echter
dagelijks gemiddeld
1 zx 1 rx zxm Ti t
Het Tweede Friese Mobiele Roode Kruis Team
in Indonesië
OW
ik'WO
44e Jaargang
Bolswards Nieuwsblad
'*f A
EERSTE PORTRET VAN H.M. DE KONINGIN
TSJANQ KAI SJEK
k
Italië
i
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat '3 - Bulsward
Telefoon 451 (K 5157)
ipping
ze
ST"
kortst
lij ons
f
Ij
la
ifdpijn
aak 't
lasting
g wor-
nunten
erking,
e nade-
men in
bezig-
>RST
oht.
