Waar Oost en West elkaar ontmoeten
Onze Weekagenda
HH
Martinytoer
Fan de
door Nederland
us hjoed Q Q
to sizzen
No. 98
Dinsdag 14 Dee. 1948
44e Jaargang
(vo-
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA -
Bolsward
vele Moskeeën en
droeg
1.
Tsj. de J.
esluit
wijzi-
ld op
wed-
Nas-
armbanden. Een overigens verklaarbaar
feit, als men bedenkt, dat de Turkse be
volking uit Anatolië het spaargeld be
legt in de vorm van dunne gouden arm
banden. Het is soms fantastisch te zien
hoe groot de rij van die armbanden is,
die sommige Turkse vrouwen aan de
armen dragen.
Een eigen politie bewaakt de bazaar.
Het corps bestaat uit een 40-tal mannen,
die met behulp van 15 speurhonden dag
en nacht surveilleren. Zowel in de ba
zaar zelf als op het dak. 's Avonds 7
uur wordt de zaak gesloten en wie er
na zevenen nog in is, loopt kans met de
vuurwapens van de wachtslieden kennis
Oosterend. Oude school. 7.30 uur. Ge-
comb. vergadering C. H. U. en C. H.
J. Q. Spreker: H. P. van Sinderen.
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent per mm,
Giro 87926
N.V.
geld-
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
f 1.28
•f0.66
f0.22
fO.10
•f 0.88
kg.
De üngelokkige nuwkru biMei ik dfi-
beld, ienris omdat ge yu 't fingetok
binne en nochria omdat se it har ads
meast to witen ha.
Con-
en 5
vordt
voor
1.000,
Ie en
vast,
chool
cbaar
Ver-
:jaar-
3 tot
r het
r ge-
een
g.
van
tigen
i on-
-iout-
oiing,
uding
vordt
1940
>rden
issie,
ld en
en.
1948,
thans
raagt
Ek de finanslële konsekwlnsjes moatte
Onder eagen sjoen wurde. Hwant dat sil
net swak byspylje. Yn Den Haech soene
se wol hwat dwaen wolle as lt mar gjln
jlld hoecht to kostjen. Oan de oare kant
sil men reallstysk genöch wêze moatte
om nel to gean hwat de financiële ge-
folgen fan bipaelde ütstellen wurde sille.
De wél keart it skip as it to fier üt de
koerts rint. Alles byinoar wurdt it gjin
maklik wurk, hwerfoar de Provinsje de
Advyskommisje oproppe sil, mar dat koe
elk, dy’t him1 mei dizze saek ynlitten
hat, yn it foar wol tinke. It is der net
minder om. Goed wurk is noait maklik
en it libben jowt neat foar neat. Frysléns
bilangen yn de breedste sin komme hjir
op it aljemint. En eltse Fries sil mei
greate niget ütsjen nei de konklüsjes,
dy’t mei der tiid oanbean wurde sille.
Hwant de saek is nou ryp foar praktyske
ütstellen. En salang dy Ontbrekke is alle
praterij om ’e nocht. Ek hjir mei men it
Side sechje oanhelje: „Sizzen is neat,
mar dwaen is in ding!”
Woensdag 15 December:
Bolsward. De Doele. 8 uur. K. R. O.-
avond met het Orkest zonder Naam,
de 3 Musketiers Dries Krijn, Toby
Rix en Joop Theunisz.
ir Ds.
10 uur
ingen.
Hage-
oopen.
lezen.
s. van
2 uur
ur Ds.
2 uur
tzum.
ir Ds.
van
uilart
uilart
.30 u.
ward.
Suiter
s van
ieuw-
)s. de
rr Ds.
1.30
<mor-
r Ds.
et lo-
Hies-
1.45
mr en
9 uur
Rasch
r Ds.
heer
ieuw-
Ver-
er en
erend,
im en
1.30
>0 uur
heer
0 uur
Kel-
uteijn.
Tzum.
ixenS.
5 uur
?asch.
Weis.
Leeu.
Rui-
Har-
r van
Aol e.i
Wor-
Br"yn
schap.
sen fan Fryslfln steane hjir op it spul, een tragisch ongeluk^gebeurd, dat aan
De nije Advyskommisje wurdt ek for- 1 -
Donderdag 16 December:
Witmarsum. Zaal Prins. 7.30 uur. Fed.
Wonseradeel P. v. d. A. Sprekers:
Tichelaar en Lemstra.
10 uur
ur Ds.
ienst).
Forline jier wie der yn Fryslén frijhwat
drokte oer de efterstên fan lt platte
en. Yn mannich plak waerd in komité
oprjochte en gearkomsten bilein. It
skynt, dat de gong der mei ien kear üt
Is, hwant men heart fan de saek neat
mean Komt dat om’t de saek foarinoar
komd Is?
Né, der is gjln forbetterlng kommen, de
saek lelt der jlt krekt sahinne as doe,
mar de aksje is mlslearre om’t de lie-
ding gjin klear bigryp hie oer hwat hja
birikke woene en koene. Foar sok soarte
aksjes is men hjir gau hjit en gau kéld.
As it nijtsje der öf is, is it meast ek wer
dien. Hiel wat minsken litte har gefoel
to gau sprekke mar hja witte net fan
trochsetten, it giet harren net djip ge
nöch. Wy wiene al bang, dat in oare
aksje, dy’t mei it niisneamde yn forbén
stiet, ek yn hwat lüdropperij sitten
bliuwe soe, mar dat is aldergeloks sa
net. Wy miene de aksje foar mear de-
centralisaesje, mear plak, taek en foech
foar de dielen en minder foar it sintrom.
Op ditselde plak ha wy der in kearman-
nich oer praet. Yn Bakkefean binne der
in twatal wichtige wyk-einen oer hélden
en fan de hear P. Wybenga kaem in
treflike brosjure üt, dy’t inkelde aspek
ten, binammen de forhélding tusken Ryk
en provinsje bispriek. Yn de simmersit
ting fan de Fryske Steaten waerd nei
oanlfeding fan dit wurk in brief) yn-
Vier zware Duitse bommen zijn op de
IJselkade te Zutphen door de hulpverle
ningsdienst gedemonteerd.
Voor theologische studenten werd 11 en
12 dezer in het zendingscentrum te
Oegstgeest een conferentie gehouden.
Een oneerlijke landarbeider ontdekte bij
graafwerk op het erf van de weduwe
van W. in 1945 te Houten een geldkistje
*tiat aan bankbiljetten en gouden tientjes
ongeveer 8000 gulden bevatte, die hij
voor zich zelf hield. Thans moest hij
zich voor de rechter verantwoorden.
Voor kolen in papieren zakken mag een
bijslag van f 1 per H.L. in rekening wor
den gebracht in plaats van fO.7Q zoals
tot nu toe geoorloofd was.
Het mechanische paard. Sinds de bevrij-
ding zijn in ons land bijna 10.000 land-
bouwtractoren geïmporteerd, waarvan
pl.m. 60 pet. uit de Ver. Staten van N.-
Amerika afkomstig zijn. Met de nog aan
wezige voor-oorlogse tractoren beschikt
ons land momenteel over ca. 12000 van
deze mechanische trekkrachten.
Aardappelmisère. Op het eiland Texel
zijn enige sterfgevallen van biggen ge
constateerd, waarvan^ de oorzaak ge
zocht moet worden in het voeren van
een te groot kwantum gestoomde aard
appelen.
Sympathieke geste? B. en W. van Leeu
warden hebben de raad aangeboden de
bovenzaal van het koffiehuis in de Prin
sentuin met ingang van 1 Januari 1949
gratis ten gebruike af te staan aan de
Friese kunstkring.
De practische Sint Te Oostburg hebben
de kinderen van 6 tot 10 jaar ter gele
genheid van het St. Nicolaasfeest van het
Belgische Rode Kruis een volled'g stel
ondergoed ontvangen.
Geen visserslatijn. De IJmuldense mo
tortrawler heeft een zeer grote vleet
aangevoerd, een familielid van de rog.
Istanbul, stad van
ontelbare auto's.
De nlje Advyskommisje wurdt ek for- mevrouw Wentges—Gillissen uit Was-
socht mei konkrete ütstellen to kommen, senaar het leven heeft gekost.
Drie doodstraffen. Het bijzonder ge
rechtshof te Amsterdam heeft B. M. van
E., R. D. H. en A. S., alle drie leden van
de colonne Hennelcke, ter dood veroor
deeld.
De aanvoer van verse haring, gevangen
door de haringdrljfnetvissers, Is gedu
rende de afgelopen dagen sterk ver
minderd.
Er in getippeld. In Haarlem zijn de laat
ste dagen ongeldige honderd-gulden.
biljetten aangeboden. Een bioscoop-
cassière en een exploitant van een ben
zinestation werden het slachtoffer.
Zeg het met haring. Op een bespreking
te Frankfort is overeenstemming bereikt
over de levering van 40.000 vaten Ne
derlandse haring aan de Britse en Ame
rikaanse zóne in Duitsland.
Een meevallertje. Met ingang van 1
Januari 1949 wordt de premie voor, in
gevolge het Ziekenfondsbesluit, ver-
plicht-verzekerden verlaagd van 3.8 tot
3.6 pet.
Melk niet goed voor elk. Honderden
schoolkinderen te Rotterdam zijn ziek
geworden na het drinken van de .op de
scholen verstrekte melk.
te maken. Ongetwijfeld een afdoend be-
wakingssysteem.
Dit is de stad, waar Oost en West el
kaar ontmoeten. Of wellicht kan men
beter zeggen bijna ontmoeten. Immers
Oost en West worden hier gescheiden
door een smalle strook water. Istanbul,
de stad met aan de ene zijde een druk
luchtverkeer op het Westen en aan de
andere zijde op het Nabije Oosten.
Zonder twijfel de plaats, die met de ont
wikkeling van het luchtverkeer, een
voortdurend in belangrijkheid toenemend
trefpunt zal worden tussen de twee he
terogene elementen, de Oosterse en de
Westerse wereld.
stjürd, dy’t troch Deputearre Steaten bi.
andere waerd. Yn dat andert waerd ta-
sein, dat lt Provinsiael Bistjür fan doel
wie dizze wichtige kwesje fierder yn
stüdzje nimme to litten troch in greate
Kommisje, dy’t alle lju, dy’t hjlryn hwat
goeds to sizzen hiene, byinoar bringe
soe. Dizze tasizzing, binne Deputearre
Steaten nelkomd. Alhoewol jlt net bikend
is, hwa allegearre yn dy Desentrali-
saesje-Kommisje in sit nimme of krlje
sille, stiet nou wol fêst, dat lt net lang
mear duorje sil oft de saek komt foarin
oar. lt giet hjir om twa dingen.
Alderearst moat de forhéldlng fan de
taekfordleling tusken lt Ryk, de Provinsje
en de Gemeenten hifke wurde. Der sitte
in bulte dingen op fêst. Hwant sa as lt
wetllk ramt nou makke is, komme de
legere organen net ta har rjocht. En In
Wet Is yn Nederlén yn lt algemlen in
ding, hwer't men de hén oan héldt. Wet
ten foroarje is lykwols gjln wurk fan
leuzen en greate wurden. Dat freget
jurldyske kennis en is hiel hwat geduld
foar nedich om deryn foroaring to brin-
gen. Mar lt is nou op 'e goede wel. Op
lt twadde plak wol da Provinsje ek On-
dersocht hawwe of it plak fan Fryslén
yn de Nederlénske steat oan billike
easken foldocht. En as dit net sa is, op
hokfor wize dat dan forbettere wurde
kin. Neist in Algemiene Kommisje sille
dêrom fjouwer sub-Kommisjes komme,
dy’t harren mei wichtige ünderdielen fan
it algemiene probleem bimoeije sille.
Ien foar Lanbou en Féteelt. In twadden
foar Underwiis en Kultuer, in tredde mei
de Sosiale kwesjes en in fierde mei
Hannel, Yndustry en Forfier.
Bislacht alles sa’t Deputearre Steaten
harren dat yntocht hawwe, dan sille in
lyts 50 liedende minsken yn ien ploech
meiinoar oparbeidzje om de saek fan
Fryslén en de desentralisaesje to brin-
gen yn de sfear, hwerfan men fortuten
forwachtsje kin.
Mei greate foldwaning ha wy fan dit
initiatyf heard en wy hoopje och sa, dat
elk fan de mannen, dy’t ütforsocht bin
ne. dizze kêns oangripe sil om lt heite-
lén yn syn swiere gong troch de moderne
tiid to stypjen mei syn kennis en kun
de.
Dan kin dertroch ek de saek fan „Frys-
lén Frij” komme yn de sfear hwer’t er
heart. En dan sil bliken dwaen, dat der
hiel hwat is, hwermei men gjin kant üt
kin as lt op praktyske ütstellen oankomt.
As wy goed ynljochte binne, dan sil lt
net oan lt Provinsiael Bistjür lizze, as
alle formlddens, dy’t harren mei dizze
fraechstlkken ynlltte, harren kflns net
krlje. En dêrom hoopje wy fan herten
dat gjinlen fan de ütnoege hearen bi
tankje sil. De desentralisaesje en de kén-
Hwat hat Gabe Skroar
Iedere Zondag twee uur en een kwar-
tier na middernacht, neemt de K.L.M.-
Skymaster van de Istanbul-lijn (Istanbul 1
is de tegenwoordige naam voor Con- 1
stantinopel) zijn aanloop over de betop-
nen startbanen van Schiphol en ver- i
dwijnt in het nachtelijk duister.
Iedere Zondag, ruim twaalf uur later,
ligt deze Vliegende Hollander in de lin
kerbocht boven Yesilköy, het vliegveld
van Istanbul en is klaar om te lande i.
Iedere Zondag weer zien de passagiers
door de vliegtuigraampjes een fantas
tisch vergezicht. In de verte spiegelt de
zee van Marmora, die in Noordelijke
richting als een trechter overgaat in de
Bosporus. Het smalle water dat Oost
en West scheidt, aan de Aziatische zijde
van Turkije omsloten door grillig ge
bergte en aan de Eüropese zijde door
kleurige laagvlakten. Op die plaats ziet
men Istanbul liggen, door diezelfde Bos
porus in tweeën gedeeld.
Iedere Zondag weer valt het de luchtrei
zigers op, dat de Turkse ambtenaren en
douane-beambten vlot, beleefd en vrien
delijk zijn. Zij weten het visitekaartje
van hun land te presenteren.
Het vliegveld zelf is klein en moet een
zeer druk verkeer verwerken. (Binnen
kort zal men dan ook met de bouw van
een nieuw veld beginnen). Toch starten
en landen er regelmatig alle types vlieg
tuigen tot de DC-6 en Lockheed Con
stellation toe. Ook het keurige stations
gebouw is klein. Toch zijn er nog geen
acpomodatieproblemen en vinden alle
diensten er voldoende ruimte. Zo zijn de
Radiodienst en de Meteo er in onderge-
bracht. Het restaurant is aan het station
vastgebouwd. In de nabijheid hiervan
staan verschillende pre-fabricated ge
bouwtjes, waar de vertegenwoordigers
van de buitenlandse luchtvaartmaat
schappijen een onderdak vinden.
Yesilköy noemde men deze luchthaven,
naar het liefelijke dorpje dat er vlakbij
aan de kust ligt. 25 kilometer noorde
lijker ligt Turkije’s vroegere hoofdstad,
Istanbul.
Stad van de 500 Moskeeën, stad van
slanke minaretten en van de beroemde
natuurlijke haven, De Gouden Hoorn.
Stad ook waar bijna alle dames nylon
kousen dragen, waar schijnbaar alleen
de laatste Amerikaanse auto’s rijden en
waar ongekend luxueuse taxi’s door de
straten voortrazen.
Stad waar het plaveisel slecht is en
hoofdzakelijk uit kinderhoofdjes bestaat.
Stad echter, die winkelboulevards bezit,
waar men zich de ogen uitkijkt, en ver
baasd constateert: „Wat een weelde en
grote voorraden.”
Stad van schoenpoetsers en straatven
ters, van chaotische verkeersverwarrin-
gen en onbeschrijfelijk lawaai dat hon
derden taxi’s, autobussen en trams ma
ken.
Met die trams is het overigens een
eigenaardig geval. Er rijden drie soor
ten, rode, groene en gele. Deze kleuren
hebben wel degelijk-een betekenis. Rood
is eerste klas, groen tweede en geel heeft
voorin eerste en achterin tweede klas.
Vreemdelingen worden geacht eerste
klas te reizen, iets wat zonder twijfel
voordelen heeft. Bovendien zijn de rode
wagens iets minder vol dan de andere,
hetgeen geenszins wil zeggen, dat ze
leeg zijn. De tram die door Istanbul’s
straten gieren, zijn druiventrossen gelijk.
Overal hangen mensen. Links, rechts,
achteraan en zelfs op het dak.
Beter kan men zich dan ook door de
prachtige taxi’s laten vervoeren, die de
ze stad rijk is. Een merkwaardigheid
bij deze taxi’s Is, dat 's avonds het licht
binnen de wagens brandt. Dat is politie-
voorschrift. Tegen tedere omhelzingen
zoals dat heet. Trouwens ook een zoen
mag in het openbaar niet worden gege
ven. Dan gaat men onherroepelijk op
de bon. ’s Lands wijs, 's lands eer. Men
heeft er zich maar aan te onderwerpen.
De bevolking van het Europese deel van
Istanbul is zeer gemengd. In Anatolië
treft men overwegend Turken, die bui
tengewoon gastvrij en vriendelijk zijn.
In Istanbul overheersen de Grieken.
Voorts is het er een mengelmoes van
Joegoslaven, Wit-Russen, Armeniërs,
Italianen, Fransen en Engelsen. Dat de
Grieken sterk iri de meerderheid zijn,
wordt bewezen door het feit, dat men
in Turkije’s vroegere hoofdstad verder
komt met Grieks dan met Turks.
De gemengde bevolking geeft de stad 'n
halfslachtig karakter. Men krijgt niet di
rect de indruk in de Oriënt te zijn, om
dat veel eigenaardigheden de Oriënt
eigen, zoals gesluierde vrouwen en fez-
dragende mannen hier onbekend zijn.
Immers, gedurende de laatste 20 jaar
werden fez, sluier en polygamie afge
schaft. Zuiver Westers is de stad toch
ook weer niet. Daar zijn de Oosterse
facetten te sterk voor. Een voorbeeld
van deze gemengdheid is het volgende.
De vrouwen hebben zo op het oog de
zelfde vrijheden en rechten als hun Wes
terse zusters. Toch komen zij in vele
dingen nog op de tweede plaats. Dat
merkt men door verschillende kleinig
heden. Een man en een vrouw zitten
op een café-terras. Hij krijgt het koud
en het is dan direct de vrouw die op
staat om een jasje of pullover voor haar
heel gemaal te halen.
De grote gastvrijheid is een ander ken
merk van het Oosterse element in deze
stad. Al is deze niet zo groot als op het
platteland, toch wordt men er vaak ge
troffen door een gastvrij onthaal. Zo ge
beurt het meermalen, dat men in de win
kels getracteerd wordt op koffie en siga
retten.
Een hebbelijkheid van de Turk is, dat
hij veel en graag snoept. De lekkernijen
en taartjes bestaan hoofdzakelijk uit
suiker.
Het vanzelfsprekende gevolg hiervan is,
dat bijna alle Turken dik zijn. Gezet
heid geldt in Turkije dan ook als een
der zeven schoonheden, zowel voor de
man als voor de vrouw.
Stambul, aldus wordt in de volksmond
dat deel van de stad genoemd, dat ge
klemd ligt tussen de zee van Marmora
en de Gouden Hoorn. Het is de oudste
wijk en daarom ook wel de meest ka
rakteristieke en schilderachtige. Naast
tal van bezienswaardigheden, musea,
Moskeeën en paleizen ligt hier ook de
Kapali Carsi, of liever de Bazaar. Op
een ruimte van een vierkante kilometer
zijn hier ongeveer 3400 winkels samen
gebracht. Deze zijn gegroepeerd om 360
straten. Het geheel is overdekt. Hier
kan men letterlijk van alles kopen. De
verschillende zaken zijn naar de aard
van hun producten in wijken ingedeeld.
Men vindt er de wijk van de juweliers,
die van de tapijthandelaren, schoenver-
kopers, antiquairs, stoffenzaken en nog
vele andere.
Vooral de tapijtenbuurt is aantrekkelijk.
Men vindt er een weelde aan Perzische
Kaukasische, Turkse en tal van andere
tapijten. Bij de afdeling juwelen en goud
ziet men ongelofelijke bergen gouden
Deze vis is tegenwoordig in de Noord
zee zeer zeldzaam. Het dier woog hon
derd kilo.
Een dure grap. Tegen „Ome Joop”, een
berucht Amsterdammer, die getracht
had een politieagent in het water te du
wen, is 3 jaar gevangenisstraf ge
elst.
Hartelijk gefeliciteerd. Maandag 20 De
cember viert) de oudste inwoner van
Drente, de heer J. Reiling te Drouwener.
mond (gem. Borger) zijn 102e verjaar
dag.
De grote slokop. Voor 1949 is het bouw
volume van N.-Brabant vastgesteld op
3100 woningen. Vijfhonderd daarvan zijn
rechtstreeks aan Philips toegewezen.
Oude vaten. BIJ de bouw van woningen
in het Borgermeer te Emmen werd in
de directe omgeving van het „Hoge Lo’-
vaatwerk gevonden, daterende uit het
begin van onze jaartelling.
Uitgevlogen. De over de gehele wereld
bekende K.L.M.-gezagvoerder Iwan
Smimoff, heeft besloten op te houden
als gezagvoerder van de K.L.M te vlie
gen
Dodelijk ongevaL Donderdag is op de
provinciale weg te Zaandam de 27-jarige
lerares aan de meisjesschool te Zaandam
mej. H. Versteeg, afkomstig van Gronin
gen, aangereden en op slag gedood.
Verkeersslachtoffer. Op de Trambrug te
Breda is een 16-jarig meisje uit Prin-
cenhage door een vrachtauto aangere
den. Het is thans aan de verwondingen
bezweken.
Wanneer Friesland? Men zal de volgen
de week op het station te Breda begin
nen met het ophogen van de perrons,
speciaal met het oog op de electrificatie
van de lijn Breda-Dordrecht.
Goed geboerd. Thans is officieel bekend
gemaakt, dat „Groningen 1948” een ba
tig saldo van niet minder dan f 150.000
heeft opgeleverd. Het bedrag zal wor
den besteed voor een goed Gronings
doel, ter beoordeling van het provin-
ciaal bestuur.
Het paard van Franco. Van officiële zij
de wordt medegedeeld, dat een bericht,
als zou H. M. Koningin Juliana aan ge
neraal Franco op zijn 56ste verjaardag
een volbloed paard ten geschenke heb
ben gegeven, volkomen uit de lucht is
gegrepen.
Tot herbouw van door toeval vernielde
opstallen van hoeven zijn de eigenaren
als verpachters niet verplicht, zo heeft
de pachtkamer van het Gerechtshof te
Arnhem beslist.
Sluit nachts uw haard. Omtrent de
oorzaak van de brand te Deventer, waar
bij 6 mensen om het leven kwamen, ver
meldt de politie, dat 't vuur in de haard
op de eerste verdieping zich moet heb
ben meegedeeld aan de vloerbedekking
of de vloer zelf.
Straks 70 jaar F. P. S. Volgend jaar zal
het 70 jaar geleden zijn, dat het Fries
Paarden Stamboek werd opgericht.
Geen prijsopdrijving. De maximumprij
zen voor kerstbomen zullen dit jaar de
zelfde zijn als die van 1947.
Kippendieven gepakt De politie te Oos-
terwolde heeft de hand weten te leg
gen op een tweetal kippendieven, die in
de laatste tijd de 'omgeving onveilig
maakten. Vooral op Rhode Islanders
hadden zij het begrepen.
Gouden leeszaal. De oudste openbare
leeszaal en bibliotheek van Nederland,
n.l. die van Dordrecht, bestaat vijftig
jaar. Deze Instelling is tot stand geko
men door particulier initiatief met steun
van de overheid.
Jan Musch gaat begin Januari naar Su
riname, waar hij voor volwassenen en
de schooljeugd zal optreden en een» cur
sus in voordrachtkunst zal geven.
Tijdens een St. Hubertusjacht, die onder
de gemeente Angerlo gehouden werd, is
Bolsward. Ons Gebouw. 7.30 uur. Chr.
Reciteerclub. Voordrachtencompe
titie.
Streekblad voor West» en Zuidwest Friesland
Bolswards Nieuwsblad
iinde-