1948
voo'r Bolsward
was
GOED JAAR!
een
I
fc
Gabe Skroar
Buitenlands
Overzicht
Provinciale
Kroniek
hjoed n n
sizzen
us
No. 100
44© Jaargang
Vrijdag 31 Dee. 1948
StreeKblad voor West
en Zuidwest Friesland
Uitgave
Drukkerij Fa. A. J. OSINGA
Bolsward
van
Hwat hat
to
De edelste trachten
een
t
verdrag met Tito gesloten.
J. G. S. BRUINSMA.
Palestijnse kwestie
De Engelsen
Fokke
f
1
Amerika voor een dilemma. In de Ver.
Naties geldt de politieke overweging en niet
het recht. De huidige situatie van Japan.
Zuid-Oost-Europa in de branding. De
Russen i onhandelbaar. De Palestijnse
kwestie.
I
van
de
bezoek van een
en de officiële
Hopelijk zal de nieuwe ambachtsschool
de oprichting van deze fabrieken bevor-
de doorslag bij een beslissing geven en
niet het recht. Voornamelijk komt dat
thans door de strijd om de macht tussen
het Westen en Rusland, die beide par
tijen dwingt naai- de gunst van allerlei
landen te dingen om de schaal in even
wicht te houden. Een symptoom daar
van is ook dat de Amerikaanse opper
bevelhebber in
Zit niet bij de pakken neer,
grijp Uw kansen, telkens weer,
laat het niet bij éne keer:
Maak reclame; ADVERTEER!
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat >3 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij voorultbet?line
Advertentieprijs: 10 tent per mm.
Giro 87926
Reg. Omroep Noord
245 M.
Fr. Studenten-congres.
De oude academie-stad Franeker zag
weer nieuw studentenleven binnen, zijn
muren. Voor de 16de maal werd hier de
reünie gehouden van de Federatie van
Friese studenten. Zoals gebruikelijk wer
den ze ook nu weder op het Stadhuis
ontvangen, waar zij werden toegespro
ken door burgemeester Dijkstra.
Na het congres was er de ,,noflike joun”
Een groep studenten van de studente-
vereniging „Cygnus Resurgens" van Am
sterdam, bracht een zelf samengesteld
cabaret-programma naar voren. Met dit
programma hebben de studenten zich
schiterend gerehabiliteerd. Tot nu toe
was het toch zo „lt koe gjin sprekken
lije”, maar deze maal was het buiten
gewoon goed. Geestig, flitsend en dur
vend.
Het net tegen het Russische communis
me, dat zo moeizaam wordt gesponnen
en nog steeds ver van afgemaakt is, zou
gemakkelijk kunnen worden vernield
door de Amerikaanse poging om Neder
land inzake de Indonesische kwestie te
isoleren. Hiervan geeft de Amerikaanse
regering zich op onbehaaglijke wijze re
kenschap, evenals van de hardnekkig
heid van het Nederlandse volkskarakter
en van het Russische voornemen uit de
ze episodei alle mogelijke munt te slaan.
Dientengevolge is de Amerikaanse rege
ring in een dilemma gevangen. Zij hoopt
op een spoedige oplossing, maar zij weet
niet hoe deze kan worden bereikt.
Het kan heel goed zijn dat dergelijke
overwegingen de Amerikaanse houding
bij de verdere behandeling van het In
donesische vraagstuk zullen Ibeïnvloe-
den en deze wat gematigder zal wor
den. Washington toonde al geen neiging
Nederland al te snel tot een beslissing
Donderdag 6 Januari:
1919.30. Concert door de Leeuwarder
Gem. Zangver. „T.A.V.E.N.U.”,
ol.v. Jac. Bos?
C. A F.
Op de door de C. A. F. gehouden leden
vergadering waren uit de 84 aangesloten
afdelingen ruim 900 personen aanwezig.
De vergadering stond onder leiding van
de voorzitter, de heer D. Elzinga van
Roodkerk. In zijn openingswoord herin-
nerde hij aan de woorden, gesproken bij
de oprichting der C. A. F. in 1896 door
de toenmalige voorzitter, de heer van
Konijnenburg, waarbij hij een paralel
trok tussen de toestand»van toen en die
van nu. De C. A. F. is sinds die tijd een
krachtige organisatie geworden. Echter
is er nog genoeg te doen en er dient
opgepast te worden voor zelfverheffing.
De samenwerking tussen de bestaande
landbouworganisaties dient zo stevig
mogelijk te worden gemaakt, opdat onze
stem beter in Den Haag doorklinke.
Bij de mededelingen kon de voorzitter de
vergadering de tijding doen, dat er zich
bij het begin van de vergadering nog 15
nieuwe leden hadden laten inschrijven.
Vrijdag 7 Januari:
18.4519. Litterair kwartier.
Sierksma met varia.
19.1519.30. De Stem van het Noorden.
Dinsdag 4 Januari:
19.1520. Frysk programma.
19.15: Stimmen lit it HeitelSn.
19.30: Alearen, earste fan in searje for-
halen üt de Side tiid troch M.
Brouwer, mei musikale illustraesje
fan A. Cley.
19.45. De hüsfrou op 'e tekst.
alle in Bolsward bestaande verenigin
gen. Wel kunnen we zeggen, dat wij dit
werk, indien het niet zou zijn gedaan,
zeer zouden hebben gemist
Zo is 1948 voor Bolsward een goed jaar
geweest. De Raad kwam voor gewich
tige beslissingen te staan.
Het jaar 1949 zal weer veel werk ver
eisen. Met vreugde hebben wij gezien,
dat de Tweede Kamer der Staten Gene
raal een ambachtsschool voor Bolsward
en haar omgeving heeft goedgekeurd,
welke school hopelijk 1 April zal wor
den geopend.
Dat dit voor Bolsward een zeer belang
rijke beslissing is behoef ik U niet te ver
tellen.
De plannen tot verbouw van de barak
van de stichting voor Maatschappelijk
werk, uitgaande van de Ned. Hervormde
kerk zijn thans klaar en zullen met
spoed tot uitvoering worden gebracht.
Goede naam heeft reeds verworven de
opgerichte knikkerfabriek. Gewerkt
wordt aan de oprichting van een glaze-
niersbedrijf van de kunstschilder Reit-
sma uit Leeuwarden, terwijl de oprich
ting van een tweetal andere fabrieken
wordt voorbereid. Het behoeft geen be
toog, dat het voor Bolswards toekomst
Het jaar 1948 spoedt ten einde. Evenals
het vorig jadr kunnen we zeggen, dat
het een goed jaar voor Bolsward was.
Voor het eerst in haar geschiedenis zijn
wij de 750q inwoners gepasseerd. Stil
stand is achteruitgang. Wat mogen wij
dus thans verheugd zijn.
Laten wij hopen, dat groei nieuwe groei
zal bevorderen en medebrengen, dat
groei en leven nieuw leven schenkt en
het bestaande leven bloeiender, rijker en
weldadiger maakt.
Bij een overdenken van het afgelopen
jaar rest ons in de eerste plaats dank
aan God. Dank aan de Schepper van
alles, de grote uitdeler van goeds en
genade. Zonder God is ons leven geen
leven, is ns werken geen werken, maar
afbreuk aan de menselijke persoonlijk
heid, die een afstraling moet zijn van
de Schepper.
Het aantal inwoners is gestegen van 7410
tot 7523. Dit jaar werden 196 kinderen
geboren. Van 63 mefasen werd de le
vensdraad afglesneden en verantwoor
ding gevraagd. Gelukkig liep het aantal
echtscheidingen terug van zes tot vier.
67 paren belobfden elkaar eeuwig trouw.
De meeste deze huwelijken werden
eveneens vcA het altcTr voltrokken of
in de kerk bevestigd.
In het jaar ’948 stond Bolsward voor
een zeer b ingrijk gedeelte In het
doen herleve, Van de wekelijkse markt
dag. Dank zij Ze hartelijke medewerking
van veehouders en veekooplieden kon
den wij de 'ohderdag weer maken tot
een echte maUtdag. De samenwerking
over de eisen van de Veiligheidsraad te
dwingen zoals de Russen en niet te ver
geten ook de Australiërs wilden,.die zich
in deze kwestie haast Aziaten toonden,
zozeer namen zij het voor de Indonesi
sche republiek op.
buitenlanders ontmoeten. Ik denk I
aan het bezoek van een deputatie uit
Ceylon en de officiële bezoeken van
Spanjaarden.
Het gemeenschapsleven in onze stad kan
weer op een vruchtbaar jear terugzien.
Ik noem enkele hoogtepunten zonder af
braak te willen doen aan alles wat niet
genoemd wordt:
De Herdenkingstocht en de bevrijdings
dag, het jeugdconcert verzorgd door de
V.AR.A., de goed geslaagde Multishop 11
de opvoering ten behoeve van het Groe
ne Kruis, de opvoering van de revue
Bolsward, de Acht van Bolsward, het
goed geslaagde en door goed weer be
gunstigde concours van het Stedelijk
Muziekcorps, de tocht voor Ouden van
Dagen en de feestelijke Floralia-avond.
de goed geslaagde door de Nederlandse
Jeugd Gemeenschap voorbereidde U. N.
A. C.-collecte, het concours-hippique, de
nationale duivententoonstelling, het tot
stand komen van de kinderspeelplaats
„het Dwergje", en de nog pas met ge
noegen geconstateerde ijver van de ijs
club, die op zo korte termijn weer volop
profijt trok van de ingevallen vorst.
In dit verband mag ook niet onvermeld
blijven het actieve werk van de B.B.G.
en van de Middenstandsorganisaties.
Laat ons hopen, dat de instelling van
een gemeenschappelijk secretariaat van
B. B.G., V.V.V. en P.F.C. het gewenste
resultaat moge bereiken.
Dank zij eendrachtig samenwerken kan
de door de Middenstandsorganisaties
voorbereide! St£ Nicolaasactie als zeer
geslaagd worden beschouwd.
Wij verheugen ons eveneens in de op
richting van een watersportvereniging.
Het is ondoenlijk de waarde tot uit
drukking te brengen van het werk van
deze week weer ondeftverp van bespre
king in de Veiligheidsraad, de Egypte-
naren beschuldigen er de Joden van de
wapenstilstand te hebben geschonden,
in ieder geval is de strijd weer opge
vlamd en tracht Jsraël de gehele Negeb
in handen te krijgen. Het Egyptische le
ger heeft tot nog toe heel weinig ge
presteerd en dat is een geduchte knauw
voor het Egyptische nationalisme, dat
zeer teleurgesteld is, ook over het feit
aat de Soedankwestie nog nimmer op
gelost is en de Egyptische souvereiniteit
ever dat land niet erkend. Het gist zo
wel in de bovenste als onderste lagen
der Egyptische maatschappij, de moord
op de premier door een student gepleegd
getuigt daarvan.
In zijn Kerstboodschap heeft
Z. H. de Paus
o.a. ook nog eens voor een oplossing
van het Palestijnse probleem gepleit,
mede om veiligheid te geven aan de hei
lig^ plaatsen,, welke onder internatio
naal beheer dienden te staan. Canada
heeft de staat Israël en zijn regering
thans ook officieel erkend.
met de middenstand op dit punt werd
met de dag beter. In de praktijk is wel
gebleken, dat de aanwezigheid
marktkraampjes het bezoek aan
markt eveneens heeft bevorderd.
Door het invoeren en nieuw leven inbla
zen van speciale marktdagen kunnen we
thans zeggen, dat de beurs en de markt
wederom zijn gevestigd.
Ook op ander gebied verwierf Bolsward
bekendheid, n.l. door het invoeren van
de automarkt, welke op 16 September
voor het eerst startte.
In het algemeen kunnen we met blijd
schap vaststellen, dat door een goede
gerichte reclamecampagne, door hard
werken van onze gehele gemeenschap,
onze stad meer is gaan betekenen voor
onze omgeving.
Over de uitgevoerde openbare werken
noem ik het definitief klaar komen van
de Workumertrékweg en het Laag Bol
werk, de straten achter het park, de ver
betering van de Snekerweg, de straat om
de Melksuikerfabriek.
Met ere mag worden genoemd, dat door
samenwerking met de woningstichtingen
Bolsward een flink aantal woningen
heeft toegewezen gekregen en ge
bouwd.
Het jaar 1948 bracht ons ook de demo
bilisatie van een groot aantal Bolswar-
ders.
Nog elke dag verheugen wij ons er in.
dat in nog geen enkel geval dodelijke
offers van Bolswarders bij de militaire
acties in Indonesië zijn gevraagd.
Op deze Oudejaarsavond past het ons
de moed van de jongens overzee te ge
denken, daarbij de wens uitsprekende,
dat God hen nabij zal zijn en dat Hij de
jonge mensen in gezondheid naar huis
zal laten terugkomen. Moge ook de Al
machtige de achter gebleven huisgeno
ten in deze moeilijke tijd sterken en ver
troosten.
In geheel Nederland werd in spontane
blijheid en werkelijke eendracht het re
geringsjubileum van H. M. Koningin
Wilhelmina gevierd. Eveneens werd de
nieuwe Koningin door het volk hartelijk
welkom geheten. Moge onder Haar lei
ding de door Koningin Wilhelmina ge
legde grondslagen voor het herstel en
de bloei van ons vaderland tot volle
wasdom komen.
In het jaar 1948 had plaats het officiële
gemeentebezoek van de Commissaris der
Koningin.
In een prettige, hartelijke vergadering
met de raad werden de belangen van
de gemeente Bolsward besproken.
Nog vers in ons geheugen ligt de triom
fantelijke drie provinciëntocht van ons
leger. Elen tocht, welke heeft bijgedra
gen tot verbroedering van leger en volk.
Gedurende de zomermaanden stond
Bolsward in het middelpunt van de be
langstelling van geheel Nederland.
De prachtige in het stadhuis gehouden
tentoonstelling van Friese kunst trok
overweldigende,j voor Friesland tongie-
hoorde belangstelling. De gemeente
Bolsward kan zich gelukkig prijzen, dat
zij op deze bescheiden wijze wat heeft
mogen doen voor de kunstenaars uit
eige» gewest. We zijn er ook blij om,
f Truman
heeft in een Kerstrede de Russen verwe
ten dat ze onhandelbaar zijn, maar hij
zou desnoods de gehele vier jaar van zijn
nieuwe bewind wijden aan pogingen om
het eens te worden met die leiders, die
zich met Amerika wilden verstaan en
van wie hij wist dat er ook in de Russi
sche regering zitting hadden.
Met de Indonesische, was ook de
en de aierlÜQBte
blommen worde it alderearst fan wjir-
men en earkrapers stutsen.
beginnen echter ook na te denken, en
kele Engelse bladen stellen, haast ver
ontschuldigend in het licht, dat Engeland
de^ leiding der Ver. Staten in de Indo
nesische kwestie wel moest volgen, me
de om Pakistan en India, doch ook be
grip heeft voor het Nederlandse stand
punt en ook beseft dat de nieuwe staten
in het Verre Oosten, die niet de leiding
van de Westerse landen genieten, licht
tot het communisme vervallen. Hoe dit
alles ook zij, het gebeurde heeft nog
weer eens duidelijk de positie van de
Ver. Naties aangetoond. Het is een li
chaam) waarin politiewee overwegingen
In Hongarije
gehoorzamer satelliet van Rusland,dan
het land van Tito, is de strijd tegen de
katholieke kerk thans openlijk uitgebro
ken, de R.K. primaat kardinaal Minds-
zenty is er gearresteerd onder beschul
diging van hoogverraad, de kerk wordt
verweten, dat ze het fascisme steunt.
Uit dit deel van Europa is voorts te mel
den, dat de Grote Vier in Februari nog
eens zullen bijeenkomen om de moge
lijkheid te onderzoeken nu eindelijk eens
tot een vredesverdrag met Oostenrijk te
’.omen. Resultaat lijkt hoogst twijfel
achtig, zolang de Berlijnse kwestie
hangt zullen de Russen ook wel niet
bereid zijn hun troepen uit Wenen terug
te trekken. En hoelang zal die Berlijnse
kwestie nog slepen?
Japan
thans zelfs een groep van de voornaanj-1
ste Japanse oorlogsmisdadigers uit hun
gevangenschap heeft ontslagen, waar
schijnlijk mevgeen andere bedoeling dan
hun medewerking en die van met hen
sympathiserende groepen in dat land te
verwerven voor de economische en mi
litaire opbouw, welke Japan tot een
sterke pion tegen Rusland moet maken,
vooral nu China in dezen zo faalde.
De Amerikanen blijven ook hun deel
van Korea bezet houden, hoewel de
Russen Noord-Korea nu ontruimd heb
ben, maar er een volksrepubliek hebben
achtergelaten, welke een haar door
Moskou geleerde rol in het drama in
Azië moet spelen. Een, dergelijke rol in
Europa is o.a. toebedeeld aan
Bulgarije,
waar op ’t congres der communistische
partij, premier Dimitroff er nog eens op
gewezen heeft, dat de Bulgaarse volks
republiek ten nauwste met Rusland
moest samenwerken. De nationalisatie
van de grpnd durfde hij echter blijkbaar
nog niet aan, om de sympathie van de
kleine boeren niet te verspelen, „die na
tionalisatie was onder de huidige om
standigheden nog niet nodig,” zeide hij.
Men weet, dat Tito in Zuid-Slavië die
maatregel ook afwees. Dimitroff heeft
trouw'ens ook over Tito gesproken, maar
niet op een prettige manier. De Bulgaar
rekende op vorming van een Slavische
Statenbond in Zuid-Oost-Europa zodra
„de verrader Tito ten val was gebracht.”
Dat klinkt nogal onheilspellend, maar
Tito trekt zich van dergelijke uitlatingen
niet zoveel aan. Nog pas heeft hij in het
parlement verklaard, dat, als de Com-
informlanden hun handelsverdragen met
Ten slotte zal het dringend noodzakelijk Zuid-Slavië niet nakomen, zijn land zijn
zijn, dat meer, dat betere, dat grotere grondstoffen naar het Westen zal uit-
woningen worden gebouwd. voeren en daar ook machines kopen.
In het jaar 1948 was het goed te leven Straks zullen we nog horen, dat Zuid-
in Bolsward. Ik dank U allen voor Uw Slavië in het Marshallplan wordt opge-
medewerking. Ik dank U voor Uw acti- nomen. Engeland heeft al een handels-
viteit, vertrouw dat de samenwerking in
het college met de gemeente-secretaris,
de hoofden van dienst, de politie nog
beter zal worden en dank hen en alle
ambtenaren en werklieden voor hun ar
beid. Ik dank de onderwijzers voor hun
arbeid voor onze jeugd.
Moge het nieuwe jaar u veel heil en ze
gen brengen en moge Gods zegen ons
Bolswarders blijvend bestralen en moge
onder Zijn hoede onze stad geestelijk en
materieel vooruit gaan.
Gaarne wens ik U en in U de gehele
bevolking een zalig uiteinde en een ge
zegend en gelukkig nieuwjaar.
Maatschappelijk werk.
Onder auspiciën van de Stichting Fries
land voor Maatschappelijk Werk, hield
Dr. P. A. F. van der Spek, geneeskundig
hoodinspecteur van de volksgezondheid
op 22 December te Leeuwarden een in
leiding over de betekenis van medisch-
opvoedkundige bureaux, alsmede over
een'psycho-technisch instituut.
De behoefte aan advies bij de opvoeding
van kinderen is de laatste tijd zeer toe
genomen en groeit nog steeds. Men kan
zich hierover richten tot een medisch-
opvoedkundig bureau, waarin een uit
gebreide staf van deskundigen, meestal
een psychiater, een psycholoog, een kin
derarts en een sociaal-psychiatrisch
werkster, ter beschikking staat om van
advies te dienen en, indien nodig, de
behandeling op zich te nemen.
Spreker schetste uitvoerig de histori
sche ontwikkeling van de medisch-op-
voedkundige bureaux om daarna nog
even stil te staan bij de psycho-techni-
sche instituten.
Dat ook voor Friesland de oprichting
van een medisch-opvoedkundig bureau
en een psycho-technisch laboratorium
van waarde wordt geacht, bleek uit de
levendige discussie, die op de lezing van
Dr. van der Spek volgde.
dat; bet houden van deze tentoonstelling
ook anderen in de provincie heeft gesti
muleerd om Friese kunstenaars
warmer hart te gaan toedragen.
Van deze plaats wens ik nogmaals de
Friese kunstenaars in het algemeen dank
te zeggen voor alles wat zij dit jaar
voor onze stad hebben gedaan.
Nog een ander groot cultureel gebeuren
had binnen onze muren plaats. De uit
reiking van de Gysbert Japikspriis en
de %Joast Halbertsmapriis. Deze uitrei
king, zo waardig verzorgd door de ta-
riedingskommisje, heeft Bolswards naam
opnieuw door geheel Nederland ge
bracht. Vooral van de zijde van pers,
radio en film, bestond voor dit gebeu
ren grote belangstelling. Wij zijn er trots
op, dat Gedeputeerde Staten ons de
verzorging wederom heeft toevertrouwd
en we zullen ons gelukkig prijzen, indien
de uitreiking van deze Gysbert Japiks
priis een traditionele gebeurtenis voor noodzakelijk is, dat meerdere kleine fa-
BolsWard mag worden. I brieken hier een plaats vinden.
Vele toeristen kwamen dit jaar naar
Bolsward. Onder hen mochten, we veel w
bijv. deren en tevens gelegenheid geven aan
de bestaande zaken zich goed te ont
wikkelen.
1949 zal veel van de raad 'vragen. Defi
nitieve plannen zullen worden voorge
legd van de Nieuwe Hichtumerweg, de
brug bij het Schildwijk, de uitbreiding
van de Alg. begraafplaats, de vergroting
van het Marktplein, de aanleg van stra
ten in het uitbreiriingspJ|an-iNoord, de
uitbreiding van het stadspark, de garage
bij de gemeentereiniging.
Eveneens^pverwegenl Burgemeester en
Wethouders de raad voor te stellen een
saneringsplan voor de binnenstad te la
ten opstellen.
Daarnaast mag onze actie ten opzichte
van Bolsward als marktstad niet ver
flauwen.
Bolswarris Nieuwsblad
r
s
1
t
i
i
1
i
I
PIUS XII
1
S
t
i
r
1
I
t
t
5
1
r
e
i
i
i
i
I
X- xt.P©'
