Onze Weekagenda
Een schone Overall
<lóiLs-<lóua£
door Nederland
Pietie verjaart.
groezelig Boordje
V
I
1
Martinytoer
9
No. 5
45e Jaargang
Dinsag 18 Jan. 1949
iRD
Zuidwest Friesland
Uitgave
DruKKerij Fa. A. J.
OSINGA
van
Er
L
REDACTIE.
beter dan een
ct.
ct
A
p-
Fan de
1,
I
Tj. de J.
P-
P.
P.
uari
n te
chte
2
0
n
s
Dinsdag 18 Januari:
Bolsward. De Doele. 7.30 uur. Bolsw.
Bestuurdersbond. Propaganda-
feestavond.
Vrijdag 21 Januari:
Bolsward. Geb. Gasthuissingel. 7.30 uur.
Grote District-propagandavergade-
ring.
22 tot 24 Januari:
Wltmarsum. Ljocht en Skaed yn ’t Frys-
ke aerd, weekend. Spr. Tj. v. d. Zee,
Imsum en pater Halvard Hettema,
Drachten.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5<57)
Niet altijd heeft de jeugd een .zo uitge
sproken ambitie als hierboven omschre
ven.
Men doe verstandig bij de keuze van
het beroep zich deskundig te laten voor
lichten.
Wij schreven daar verleden jaar reeds
uitvoerig over en willen niet in herha
ling treden.
As ien lilk wiif in great kriïs is, hwat
sille dan hündert wol wêze?
i
t
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vöoruitbetrllng
Advertentieprijs10 cent per m m.
Giro 87926
'ER-
.v.a.
Dat de aksje fan de hear Cleveringa
gjin positive bitsjutting hawwe of krije
kin, soe ik net sizze doare. Der sitte yn
syn opfettings wol illeminten, dy’t de
muoite wurdich binne om der fierder op
yn to gean, mar dan sil syn aksje ünt-
dien wurde moatte fan it bluisterige, ün-
wittenskiplike, hwat der nou oan alle
kanten öfdript.
Einlings binne it neat as dryste biwea
ringen, dy’t hy docht. Ik haw der de
oare kear opwiisd mei syn müzeforhael.
Ek mei de kwesje fan de kunstmest stiet
dit sa. Hokfor kunstmest mient de hear
C.? Der binne tritich en mear soarten, is
dat allegearre mar gelyk? En hokfor yn-
floed hawwe dy op klaei-, op fean-, op
sÊngroun of op mingde grounen? Hwa
jowt him it rjocht dizze sensationele
biwearing sa mar ta feit to forklearjen?
De jirapelwurgens kaem der ek fan, seit
de hear C. Hy seit it, mar hwa kin dat
wier meitsje? Foar tweintich jier tobek
gyng ik mei to keuren yn de omkriten
fan Frentsjer. Wy kamen der by in ger-
nier, dy’t foar it earst oan de keuring
meidyng. Dizze man brükte gjin kunst
mest destiids, it wie ien fan de aide
stimpel. En dêrre seach ik foar it earst
fan myn libben in perceel mei de syktme,
dy’t men tsjintwurdich jirapelwurgens
neamt. De loffen wiene ünderoan boch-
tich en tsjok en liken allegearre wol
kreupelskonkeri. Jierren neitiid hearde
men sa goed as neat fan dizze kwael,
towyl it nou de léste jierren tige slim
bigjint to wurden. Mar hokfor witten-
skiplik man sil nou mar ien, twa, trije
dizze kwael en in stik of tsien oaren
skouwe op rekken fan syn troch neat
biwiisde biwearing, dat dy groun dea
Woensdag 19 Januari:
Makkum. Baptistekerk. 8 uur. Evange-
liesatiesamenkomst. Spreker: Ds.
G. Visser van Harlingen.
en omtrek is de nieuwe
felicitatie waard.
Morgen viert H. K. H. Prinses Margriet (of zoals haar zusjes het
prinsesje noemen: Pietie) haar verjaardag.
Geboren in ballingschap, werd deze loot van Oranje’s stam reeds
door ons volk bemind, toen er zelfs 'nog geen foto van haar bekend
was. Herinnert U zich nog de tijd, dat wij onze kamer sierden <met
wandtegels, waarop een reuze Margriet stond afgebeeld? Het bloed
kroop, waar het niet kon gaan.
Thans gaat het prinsesje op ongedwongen wijze haar verjarings
feest vieren, nog niet beseffende, Welke donkere wolken zich samen
pakken boven volk en rijksgebieden.
Even denken wij terug aan het uur, toen op clandestiene wijze hel
bericht van haar geboorte bekend werd. Hoewel er op hopende,
durfden we nauwelijks 'geloven dat dit prinsenkind eenmaal weer
op vaderlandse bodem zou terugkeren. Toch is dat wonder geschied.
Thans durven we misschien nauwelijks geloven, dat dit kind in vrede
zal volgroeien. Laat het ons ‘echter ook thans al biddende hopen.
Dan krijgt onze gelukwens diepere zin en is het uitsteken van de
vlag meer dan een traditioneel gebaar.
Lang leve ook dit prinsesje.
makke is en dat sirkom alle groun dea
is. De miening fan de hear C. is jit in
theory en der sil hiel hwat feitemateri-
ael en proeven komme moatte foar hy
dizze theory wier makke hat. Der is hjir
yn FryslAn nou in kommisje foarme fan
deskundigen, dy’t ündersykje sil hwer’t
de jirapelwurgens oan to tankjen is en
op hokfor wize dizze minne kwael to
bistriden is. Mfiglik sit der yn de wur
den fan de hear C. wol hwat wiers. Dat
moat bliken dwaen. Men sil syn theory
wol tapasse op in lyts proefpersiel.
Hwerom net? Sa slim is dat net om der
in pear jier compost yn to bringen en
wy hoopje om it lést hwat de jirapel-
kwekers hawwe, dat it helpe sill En
dan mar fierder nei de biten, de klaver,
it flaeks, de earte en de beantsjes.
It soe in hiele hael wêze as it slagje
mocht. Mar persoanlik haw ik net sa-
folle hoop al hie de hear C. op syn
lêzing ek noch sokke sprekkende din
gen fan lytse minsken, dy’t de bearput
oer it lén brochten en nearne gjin lést
fan hiene. It mei my noch skoan heuge,
dat yn Bakhuzen destiids ek sokke lju
wiene, dy’t de buorren bliid makken mei
dizze oerêlde bimestingsmethoade, mar
hja hiene hjerstdeis jirapels, dy’t swart
wiene fan de pok. Mei super en swevel
binne dizze lju wer ta goeije en glêdde
jirapels komd, al kinne dizze dingen ek
oerdreaun wurde. Ik wol mar sizze, dat
de ünderfining leart, dat der jit nea ien
middel west is foar alle soarten kwalen.
Allinnich Kruschen Salts en Pinkpillen
hieten dat to dwaen, mar dy neamt men
dan ek kwaksalverij. Dat in goede struk-
tuer fan de groun tige wichtich is, ünt-
striidt gjin inkelde lanbouman. Dat wy
alle war dwaen moatte om dizze struk-
tuer better to meitsjen, witte de lear-
lingen fan it linbou-ünderwiis tige skoan
dat wy graech goede modder en dong
oer it. lên bringen sjogge, mei bikend
stean, mar dat de kalk gjin struktuer-
opbou jowt, is frjemd nijs, hwat de hear
C. mar ris wier meitsje moat. Ik wol
jit wizet op it feit, dat men de struktuer
fan de grounen yn Sélan, dy’t in hiel
skoft finder wetter sitten hawwe en yn
it foarige jierren lang OnbrOkber wiene,
nou yn ien jier troch swevelsOre kalk
wer klear krige hat. In moaije/moudige j
krommelige groun is it béste wenplak
foar alle gewassen, mar ik woe wolris*
sjen, hoe’t de hear C. it klear spylje wol
om de'swiere knippige greide fan Wom-
mels of Easterein mei kompost safier to
krijen. Dat guod bliuwt op de seadde
lizzen en allinnich de oploste stoffen
derüt kinhe der trochhinne reine. Dat is
foar de planten fiedsel, mar de struktuer
litte se sa dy der is. Dat de kij net
mear glénzgje en de b&ter net mear
smakket, nou it spyt my, mar der ha«v
ik neat fan fornortid. Ik tink dat it de
hear C. giet as it 01de wyfke, dat sei:
„Doe’t ik jong wie, kraeide.de hoanne,
mar nou docht er allinnich de bek
iepen!”.... It aid wyfke’wie nammers
stokdöf..
It moat sein wurde, dat it yn de boere-
wrAld al in apart feit is, dat in officiële
LAnboukonsulint op sa’n wize komt mei
sokke sensationele dingen.
Wy hawwe in tige deskundich apparaet
yn de lénbou-foarljochting. Tsientallen
Ondersikers en jitteris tsientallen consu-
linten mei in staf fan technyske tsjinsten
binne al den dei dwaende mei de ratio
nele lAnbou. En nou komt de hear C. en
dizze collega seit: Allegearre mis,
minsken, jimme meitsje de groun dea,
de planten komme ünder de syktmen, de
bisten kwine, der is gjin goecj oan.
Hjirre is it universele middel om al dy
forkeardens wer goed to krijen: Com
post en jitteris compost en dan net djip
ploeijje en de’saek komt wer goed. Soks
der heart in sterk geloof by, liket my ta,
hwat men Freeds op it Saeilén ek noa-
dich hat. Ik wol it graech noch efkes
oansjen en as ik my net al to bot for-
sin, binne der sokken wol mear. Ik bin
wol nijsgjirrich, hwer’t it mei de saek-
Cleveringa op ütdraeije sil, hwant dat
men op dizze wize de forhélding tus-
ken boeren en foarljochting better mak-
ket en it bitrouwen gjin skea docht, dat
is to moai om wier to wêzen. Mar foai
de hannel yn compost en edelcompost
en soksoarte lju sit der wol in 'bearske
yn, liket my ta. It soe my tominsten nij
dwaen as dizze lju de skuon net ris op
poetsten en it fjild ynteagen, it helpt
grif. Oan hokfor kant sil de ünderfining
wol leare.
üs hjoed A O
to sizzen
Weet U dat ook al had U dat mis
schien niet verwacht het spook van
de werkloosheid reeds weer op komt
dagen?
Weet U hoe in andere landen, b.v. in
België het werkloosheidsprobleem reeds
weer ontstellende afmetingen heeft
aangenomen?
Weet U dat ook in ons land dit pro
bleem reeds weer een voorwerp is van
aanhoudende en grote zorg?
Hoe vele arbeiders moesten reeds in de
D.U.W. worden „geduwd?”
Wanneer U zich hieromtrent gaat
oriënteren, zal het U opvallen, dat dit
vrijwel enkel ongeschoolde krachten
betreft. De wereld van vandaag roept
echter om geschoold personeel.
Met een vakdiploma behoeft men heus
niet in de zak je blijven lopen, zoals de
geijkte term dan luidt.
Wie een vak geleerd heeft, is van zes
sen klaar.
Hij zal zijn weg vinden in de maat
schappij van vandaag zowel als in die
van morgen.
Blijkt Uw jongen daartoe geschikt, zo voor een paar uur vergeten. Op die dag
Hwat hat Gabe Skroar
„De animo voor handenarbeid en voor
het ambacht is niet groot meer,” aldus
schreef dezer dagen het orgaan van een
onderwijzersvereniging, „men prefe
reert het witte boordje boven de overall
en weke handen boven vuile vingers.”
De toekomst van de kantoorbediende,
vooral van de kantoorbediende met
middelmatige kwaliteiten, ziet er som
ber uit en dat terwijl de industrie nog
steeds geschoolde handen tekort komt.
En toch laten vele ouders hun jongen
liever naar een kantoor gaan, dan een
vak leren.
Tot schade van de meeste jongens.
Ze gaan pas naar de fabriek als zij op
de Ulo school gestrand zijn.
Met een behoorlijke vakopleiding, die
ze dan mis lopen, zouden deze jongens
het vrij wat verder kunnen brengen.
Een schone overall is in vele gevallen
te verkiezen boven een groezelig
boordje.
Wat kan toch de oorzaak zijn, dat men
zo graag zijn kind wil laten „leren” en
dan steeds met „leren” een een
zijdige intellectuele zo niet intellectua
listische opleiding bedoelt?
Naast een verregaande onkunde bij veel
ouders is er soms ook sprake van een
misplaatste ijdelheid.
Die waarheid is misschien hard, maar
desalniettemin is het een waarheid. Met
vele voorbeelden uit de practijk zouden
wij dat kunnen aantonen.
Wij willen er slechts één noemen,.
Vader droeg een witte boord.
De redenatie was dus als volgt: Ik
draag een witte boord, mijn stamhou
der mag niet voor mij onderdoen, moet
dus ook een witte boord dragen. Min
stens.
Niet alzo was des zoonliefs hartewens.
Hij had maar één begeren, Het aam
beeld lokte hem. Hij wilde hoefsmid
worden!
Toch moest hij naar school. Op de
Mulo ging het middelmatig. Zoonlief
hoopte nog steeds eens voor het smids
vuur te staan. Hij was gespierd. Zijn
knuisten jeukten naar aanpakken. Zijn
vingers prutsten en knutselden graag.
Toen moest hij naar de H.B.S.
Vader stippelde zijn zoonlief de te vol
gen levensweg uit: Leren, lefen en nog
eens lerenl Met als einddoel: de witte
boord.
Met werd een hopeloze mislukking.
Zoonlief kwam geregeld te laat, spij
belde veel, werd tenslotte van school
gezonden. Toen scheen hij een jeugdige
straatboef te worden. Hij rookte veel
sigaretten. Hij werd een nietsnut. Be
halve als hij zijn heil in de dorpssme-
derij zocht.
Toen heeft de vader eindelijk een wijs
besluit genomen. Zoonlief werd naar
de ambachtsschool gezonden. Onlangs
haalde hij het diplomt smid-bankwer-
ker. Hij gaat trouwens nog verder leren.
Nu hij eenmaal de smaak te pakken
heeft is hij op weg een prima vakman te
worden.
Dit is slechts één voorbeeld.
Er zijn talloze meer.
ten. De school biedt niet alleen een
geschikte opleiding voor de dorps- en
stadsjeugd „die wat anders willen”, of
zo zij uit gezinnen van ambachtsmensen
komen de voetstappen van vader willen
drukken.
Zeker voor de opgroeiende jeugd uit
stad en wijde omgeving in de eerste
plaats betekent de school een ware uit
komst.
Maar niet gering is de betekenis ook
voor de toenemende industrialisatie.
Pas gestichte of overgeplaatste indus
trieën kunnen er zeker van zijn, wat het
voorhanden zijn van geschoold perso
neel betreft, in de toekomst een goede
basis te vinden. Van deze wisselwerking
verwachten wij in de toekomst vele
vruchten.
Voor stad
school een
laat hem „leren”. Maar bedenkt dat
onder „leren” niet enkel een intellec
tualistische opleiding wordt verstaan.
Men kan ook een vak gaan leren. De
aangewezen inrichting daarvoor is een
ambachtsschool.
Naast onkunde en misplaatste ijdelheid
was het vaak de gemakzucht, die rem
mend werkte.
was geen school in de buurt.
De afstand naar de dichtstbijgelegen
school was een bezwaar.
De verbinding met die school was niet
geschikt.
Met meer dan gewone blijdschap kun
nen we in dit verband thans gewagen
van de te stichten Ambachtsschool te
Bolsward.
Vergissen wij ons niet, dan zal ze in
een ware behoefte voorzien.
Het mes snijdt trouwens van twee kan-
Voorstraat te Dordrecht zijn eerste klein
zoon was geboren.
Mislukte huwelijken. Het aantal echt
scheidingen bedroeg in 1947 in ons land
8847 tegen in 1946 10116, maar het ge
middelde in de periode 1936-1939 was
3285 per jaar.
Beroepsmensen. Twee inwoners van
Hoorn zijn gearresteerd wegens het ple
gen van tal van inbraken. Bij drie in
braken, te Hoorn gepleegd, maakten zij
zich meester van 62000 sigaretten, 2000
pakjes vloei, 100 pakjes shag, 1600 kg.
suiker, en een flinke partij goud en zil
ver, de gehele voorraad van een juwe
lier.
Gratie verleend is aan Luwe Muusse, die
bij sententie van het bijz. gerechtshof te
Amsterdam tot de doodstraf was ver
oordeel. Zijn straf werd veranderd in
levenslang.
Na de Kerstreces. De Tweede Kamer
gaat Dinsdagmiddag om één uur verder
met de- behandeling van de rijksbegro-
ting.
Het bataljon Jagers, dat binnenkort naar
Indonesië vertrekt, heeft afscheid van ’t
garnizoen Amersfoort genomen.
Meer luistervinken. Het aantal aangege
ven radio-toestellen in Nederland be
droeg op 1 Jan. j.l. 1.132.093 tegen
1.112.250 op 1 December j.l.
Op 1 December waren er 502.806 aan
geslotenen op het Rijksradio-distributie-
net tegen 500.327 op 1 November. -
Hoogterp kwam voor. Tegen S. Hoog-
terp, tijdens de bezetting hoofdredacteur
van het Handelsblad, werd voor het Bij
zonder Gerechtshof te Amsterdam 12
jaar gevangenisstraf geëist.
Direct aan de slag. De infuenza-commis-
sie, die enige tijd geleden door de mi
nister van sociale zaken is ingesteld,
werd thans geïnstalleerd. Zij heeft haar
werkzaamheden dadelijk aangevan
gen.
Ze komen onder dak. De minister ver
wacht, dat er dit jaar 35 A 40.000 nieu
we woningen gereed komen (in 1948
ongeveer 30.000).
Knap speurderswerk. Het is twee re
chercheurs uit Assen in samenwerking
met de gemeentepolitie te Ter Apel ge
lukt klaarheid te brengen in de in de
vroege morgen van 1 Aug. 1946 gepleeg
de moord op de landbouwer J. Stevens
aldaar.
Ga maar vast trainen. De Vierdaagse te
Nijmegen zal 26, 27, 28 en 29 Juli wor
den gehouden.
Amsterdam doet niet mee. B. en W. van
Amsterdam hebben besloten geen auto
markt In de hoofdstad te houden.
Kleiner productie, groter verbruik. Het
maandgemiddelde van de boterproductie
in ons land bedroeg in 1948 5900 ton
tegen 8600 ton in 1938. De maandelijk
se boterconsumptie steeg van 4000 ton
in 1938 tot 4400 ton in 1948.
Boeier behouden. Onlangs werd in de
haven van Antwerpen een oude Friese
boeier ontdekt, die, aangekocht door de
Vrienden van het Zuiderzee-museum, aan
de Nederlandse staat is aangeboden ter
plaatsing in het Zuiderzee-museum te
Enkhuizen.
Daar gingen ze. Textielpunten tot een
aantal van 74000 werden dezer dagen
bij de N.V. Stoomweverij „Nijverheid”
te Enschedé vermist. Zij bleken in een
enveloppe tussen andere papieren te zijn
geraakt, die in een oven waren ver
brand.
25 jaar Sierduif. De Nederlandse Bond
van Sierduivenliefhebbers zal 22 Januari
zijn 25-jarig bestaan (vieren |met een
feestavond in de Houtrusthallen in Den
Haag.
Om de duiten. De commandobunker van
Seyss-Inquart te Apeldoorn zal ook in
de komende zomer ter bezichtiging wor
den gesteld. In 1948 bracht bezichtiging
aan de kas van de afd. Apeldoorn van
de Stichting 1940’45 een bedrag van
f60.000 op.
Een zendlngstentoonstelling zal van
Maandag 14 tot en met Vrijdag 18 Febr.
te Middelburg, uitgaande van de Ned.
Herv. en Geref. kerk gehouden wor
den.
De eeuw voL De heer Wijnand Groen
kan er zich op beroemen de oudste in
woner van Den Haag te zijn. Woensdag
vierde hij zijn honderdste verjaardag.
Tegen de lamp. De politie te Amster
dam heeft twee fietsjongens van resp. 15
en 16 jaar aangehouden, die kwitanties
tot vrij grote bedragen inden en het geld
niet afdroegen.
Een topprestatie. De Maastrichtse poli
tie is er in geslaagd te Amsterdam en
Den Haag voor ongeveer f20.000 aan
gestolen juwelen te achterhalen op een
ogenblik, dat de eigenaar nog niet wist,
dat zijn familie-juwelen weg waren.
Op ijzeren wieken. De Nederlandse kreeg hij’ namelijk bericht, dat in de
schaatsenrijders Langendijk, v. d. Voort
en Huiskes zijn zich op de banen van
de Zwitserse wintersportplaats Davos
aan het voorbereiden voor de Europese
kampioenschappen hardrijden, die op 5
en 6 Februari zullen worden gehou
den.
Veel op de kerfstok. Een rechtbank van
het Amerikaanse militaire bestuur in
Duitsland heeft een 21-jarige Nederlan
der ter dood veroordeeld wegens moord
op een Pool, poging tot moord op een
Duitser en hef verkrachten van twee
Duitse vrouwen. Hij was formeel tevens
nog veroordeeld tot 55 jaar gevange
nisstraf.
Brand! Een uitslaande brand woedde in
de koek- en banketfabriek „De Drie
Aren” van de heer N. Bruidegom op de
.hoek van de Gijsbrecht en Hortensia
straat te Hilversum.
Uit protest. De eigenaar van de Val-
kenswaardse bioscoop Cinema Palast
heeft zijn bioscoop gesloten wegens de
hoge vermakelijkheidsbelasting. Val-
kenswaard is de enige plaats, die 40 pet.
heft, beweert hij.
Worst is geen hamspiek. Tot tienduizend
gulden boete is een vleeswarenfabriek
te Twello veroordeeld, die worst van
mindere kwaliteit voor hamspek door
liet gaan.
Pake Willem. Minister Drees heeft Zon
dag ongetwijfeld zijn politieke zorgen
Bolswards Nieuwsblad
I
ir
n
J.
?r
uur
i
