SKosHou
k
J Onze Weekagenda
Dagelijks leven
11
Martinytoer
!D
door Nederland
Fan de
in
üs hjoed H fi
to sizzen
45e Jaargang
No. 7
Dinsdag 25 Jan. 1949
Uitgave
Drukkerij Fa. A. J.
OSIN GA
Bolsward
van
i
bu
4.
i
n
D6
I
1
F
i
■3
en practische zin, die het gezin in stand
houdt. Want de echtelieden brengen een
groot deel van hun vrije tijd door op be
drijfsvergaderingen en andere (samen
komsten. Weliswaar zijn zij geen partij
lid, maar Peter heeft belangstelling voor
politiek en voor de gemeenteverkiezin
gen, terwijl Vera dol is op toneelspelen
en heel wat belangrijke rollen speelt bij
amateuruitvoeringen. Voor hen is hun
huis dus weinig meer dan een slaapge
legenheid; het is in al die jaren nog nooit
hun thuis geworden. Hiertoe heeft zeker
ook bijgedragen het feit, dat zij elke dag
ergens anders heen kunnen worden ge
stuurd. Maar grootmoeder blijft en zij
zal blijven, tot zij eventueel weer terug
keren.
Het gezin heeft een moeilijke tijd achter
de rug. Peter had longontsteking opge
lopen; hij heeft lang in het ziekenhuis
gelegen; de behandeling leek wel goed,
maar de medicijnen en de versterkende
middelen, die de patiënten werden voor
geschreven, waren niet te krijgen. Die
longontsteking maakte ook, dat Peter
niet in dienst behoefde. Hij had trouwens
werk, dat van belang werd geacht voor
de oorlogvoering, en hij heeft dan ook
twee maal zo hard moeten werken als
compensatie voor zijn afgekeurd-zijn.
Aangezien hij in Moskou bleef, zag hij,
welke moeilijkheden de huisvrouwen in
de eerste oorlogsjaren te overwinnen
hadden. Wie niet in de fabrieks-cantine
at, kreeg twee jaar lang precies genoeg
te eten om niet te verhongeren en
soms ook niet genoeg. Peter Alexandro-
witsj geloofde, dat na de oorlog alles
beter zou gaan, al twijfelde hij er wel
eens aan. Het verbaasde hem dan ook
niet zo heel erg, toen er plotseling na
de overvloed uit»de eerste na-oorlogse
tijd minder was dan ooit te voien. De
bonvrije artikelen, die in de z.g. win
kels te koop waren waar het brood
10 roebel per snee en de aardappelen
20 roebel per kilo kostten kon het
gezin niet kopen, tenminste niet dikwijls.
Het moest dus leven van zijn distributie-
pakket; hadden Vera en haar man niet
in de cantine kunnen eten, dan zouden
zij deze tijd beslist niet zijn doorgeko
men.
Grootmoeder at precies als alle Rus
sische grootmoeders bijna niets en
toch was het heel moeilijk. Als een van
de kinderen ziek was en ze de zieke iets
extra’s wilden geven, bijv, een ei of een
schijf ham of een halve liter zure room,
moest een halve maand salaris worden
opgeofferd.
Pas langzamerhand drong het in Mos
kou door, dat dit gebrek het gevolg was
van de mislukte oogst van 1946. In de
zomer van 1947 begon de toestand te
verbeteren; de prijzen in de „winkels”
daalden belangrijk, zodat zij eindelijk
eens iets extra’s konden kopen. Dat de
den zij dan van het geld, dat zij in de
oorlog gespaard hadden, toen er niets
te koop was.
Ook vaatwerk, pannen, schoenen, kle
ren en kindergoed zijn vrij, maar zijn
veel duurder dan in de tijd van de dis
tributie en het kost grote moeite ze te
krijgen.
Het leven is voor Peter Alexandrowitsj
meeilijk. Maar hij leeft, evenals alle an
deren, in moeilijke tijden. Hij hoopt, dat
zijn kinderen het beter zullen hebben.
Zijn dochtertje Totjana mag toelatings
examen doen voor een balletschool. Dat
heeft moeder Vera heel wat moeite ge
kost. Als Tatjana slaagt, dan is haar
toekomst verzekerd. En intussen prijst
Peter zich gelukkig, dat hij een huis
heeft en een betrekking, die hem bevalt.
Hij is niet jaloers op zijn bedrijfsleider
Lef Iwanowitsj, die met zijn auto naar
de fabriek komt, kaartjes krijgt voor de
(Opera en zijn vacantie doorbrengt in
de Krim. Lef Iwanowitsj hoort tot een
andere wereld. Toch piekert Peter er
wel eens over, dat hun werelden zo ver
uit elkaar zijn komen te liggen. Voor
een paar schoenen moet hij 250 roebel
ofwel 2/3 van zijn maandloon neerteflen,
maar Lef kan zo’n bedrag gemakkelijk
missen van zijn 5000 roebel.
Peter lijdt ongetwijfeld armoede, maar
hij is toch altijd nog veel beter af dan
talrijke andere inwoners van Moskou,
die opgehoopt zitten in de kelderwo
ningen van oude, nooit-gemoderniseer-
de huizen uit de vorige eeuw.
en cacaoproducten
worden vrijge-
Woensdag 26 Januari:
Pingjum. Café de Vries. 7.30 uur. Op
voering van: „Het lied van alle tij
den.”
Bolsward. De Doele. 8 uur. Piano-recital
Gerard Hengeveld.
Vrijdag 28 Januari:
Bolsward. Ons Gebouw. 8 uur. Ringver-
gadering C. H. J. G. Spreker: Wel
Ed. Heer van de Wetering. Indone
sië en de C. H. U.
Boalsert. Geb. Gasthüssingel. Chr. Rec.-
club. Frourlju’skriich. Fryske foar-
drachten.
Makkum. Bapt. kerk. 8 uur. Evang.dienst
Spreker: de heer J. Sevensma van
Amsterdam.
Verachljnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbet?Ilng
Advertentieprijs10 cent per m m.
Giro 87925
tri
en
en
n
>1
wurk' fine yn it boerebidriuw. Gjinien
deskundige doart to sizzen, dat yn dit
diel fan it ekonomysk libben mear
minsken pleatst wurde kinne. Hwat hjir
oan de iene kant woun wurdt troch Ont
ginning en ynpoldering, giet oan de
oare kant mear as forlern troch de
wenteböu en de ütwreiding fan wegen,
fleanfjilden, fabriken, sportfjilden en sa
fuorthinne. Hwat oan de iene kant woun
wurdt troch yntensivearring fan de bi-
driuwen, wurdt oan de oare .kant for-
spile troch mechanisaesje en rationali-
saesje.
Eltse ekonoom kin dit op groun fan de
feiten wittenskiplik en praktysk wier
meitsje. Mar dan is it ek net to ünt-
striden, dat dy acht miljoen oaren op-
nomd wurde moatte yn hannel en bi-
driuw en foar it oergreate diel yn de yn-
dustry. Dat is al op forskate manearen
songen en sein, mar dat is ek net oars
to sjen. En as dat dus de takomstige
üntjowing fan Nederlên is, moat men
nou al de bitingsten Ünder eagen sjen,
dy’t strakaensens dizze yndustrialisaesje
möglik meitsje sille. Dêrom is it in by-
sünder heuglik feit foar de stêd en de
omkriten dat; de nije Ambachtsskoalle
der nou komt. Hwant wy, aiders, moatte
wol bitinke, dat de tiid gjin skoft hêldt.
Us bern moatte yn de kommende fyftich
jier wurkje en libje kinne. En hwa soe
se dan de kans üntnimmé om sa goed
müglik dy takomst treast to wêzen. Dus
klear meitsje foar in fak of in taek.
Binne hja geskikt foar in stüdzjefak,
kinne hja har taek en doel fine yn in
yntellectueel ambt, dan moatte hja nei
in Middelbare Skoalle, sit er hannel yn
dan Ulo en Hannelsskoalle, fiele se
mear foar in fak dan nei de Ambachts
skoalle en sit der in boere-aerd yn dan
nei in lanbouskoalle.
Nimt men noul de realiteit as groun-
slach, dan mist it net, dat in bilangryk
part fan de jonges op in Ambachtsskoalle
thus heart. Neist in fuortsetting fan har
Polityk, sei de boer, is oars sizzen aa
dwaen.
De export van druiven naar Engeland
heeft als gevolg van het feit, dat de ex
porteurs vrijwel geen licentie meer be
zitten, de laatste dagen gestagneerd.
Let er op. Taxichauffeurs mogen de fooi
niet in de prijs van de rit berekenen.
Opgerold. Een complot van clandestiene
slachters is door de Baarnse politie op
gerold. 6 personen zijn gearresteerd.
Een hoog cijfer. Honderdtachtig millioen
reizigers hebben de Ned. Spoorwegen in
1948 vervoerd.
Een wieg is in brand geraakt bij de fa
milie Bakker te Haemstede doordat een
stoomapparaat te dicht bij geplaatst was.
De baby van vier maanden, die in de
wieg lag, werd met ernstige brandwon
den overdekt. Tijdens het vervoer naar
het ziekenhuis is het kindje ovèrleden.
Ontploffing. Aan de rand van het IJ in
de kantoorark van de bergingsfirma Van
den Akker heeft zich een) ontploffing
voorgedaan, die twee doden, een zwaar
gewonde en een lichtgewonde heeft ge
ëist.
Toch... legende. Vastgesteld is, dat Jan
van Hoof de Waalbrug bij Nijmegen
niet heeft gered, doch dat de Duitsers
uit strategische overwegingen de brug
spaarden.
Ook gij Brutus? Twee douanebeambten
op Schiphol, die aan een stewardess
hadden gevraagd om twee paar Nylon
kousen uit Amerika mee te brengen, zijn
door de Haarlemse economische poli-
Toen we onlangs een tweetal artikelen i
schreven over het dagelijks leven in
Berlijn, kwam prompt de vraag ook eens
een dergelijke artikel aan Moskou te
wijden.
Nu mag een journalist uit hoofde van
zijn beroep niets uit zijn duim zuigen
en daar Moskou „niet bij de achterdeur”
ligt, stonden we voor een moeilijke op
gave. Gelukkig maakte het maandblad
„De Kern” (uitg. van Holkema en Wa
rendorf, A’dam) ons attent op een ar
tikel van de hand van Edward Crank-
shaw, voor enkele weken verschenen in
„Bliek in die Welt” (Hamburg).
We ontlenen daaraan het volgende:
Wie iets wil zeggen over het dagelijks
leven in Moskou moet met veel factoren
rekening houden. In de eerste plaats
wel met het feit, dat er ondanks alle
beweringen, heel weinig zekerheid be
staat. Stellig, ieder is verzekerd van
werk, maar het kan heel wel gebeuren,
dat hij daartoe van vandaag op morgen
wordt overgeplaatst van Moskou naar
een uithoek van Siberië en het kan ook
gebeuren, dat de oude onderwijzeres aan
het (sneeuwopruimen wordt gezet, pe
kinderen zijn verzekerd van een goede
opleiding, maar het kan gebeuren, dat de
staat de kinderen nodig heeft in een
fabriek en dat kinderen van 12 jaar
worden overgebracht naar een soort
kostschool, waar zij leren en werken,
zoals de staat dat wil en niet zoals de
ouders het zich gedacht hadden.
De oudjes zijn verzekerd van een goede
verzorging; zeker, zo lang er voor ieder
een voldoende is, maar als er door mis
oogst tekorten dreigen, krijgen de oudjes
het minst van allen.
Als wij een bezoek willen brengen aan
een „gemiddeld” gezin, staan wij voo
een grote moeilijkheid, want er zijn in
Moskou enorme verschillen in inkomsten
en in sociale positie.
Een gewone arbeider, die tot het prole
tariaat behoort, dat volgens de wet de
macht in handen heeft, leeft volgens
westerse begrippen armoedig. Laten wij
eens een man nemen: Peter Alexandro
witsj; hij is 33 jaar, getrouwd en heeft
twee kinderen. Zijn vrouw heet Vera;
Pavel, zijn zoontje is 10 Jaar en Tatjana,
zijn dochtertje, 8 jaar. De ouders zijn
heel jong getrouwd; dat was gebruikelijk
in die tijd, toen scheiden uitermate ge
makkelijk was. Tegenwozrdig is het dat
allerminst, maar dat interesseert Peter
en Vera niet want zij houden van el
kaar. Peter werkt in een van de grote
electrische centrales, waardoor Moskou
beroemd is en na aftrek van de diverse
verplichte bijdragen, brengt hij maande
lijks 350 roebel mee naar huis. Hij zou
elders wel meer kunnen verdienen, maar
dan verliest hij gedeeltelijk zijn rechten
op ziekte- én ouderdomsuitkering, en
daarom blijft hij liever, waar hij is.
Vera, die op de staatsbank werkt, ver
dient meer dan haar nian: 450 roebel per
maand. Het gezamenlijk inkomen be
draagt dus 800 roebel, waarvan 50 roe
bel huishuur moet worden betaald. Naar
westerse maatstaven is dat te veel voor
de woning, die zij hebben. Die woning
bestaat uit een kamer op de derde ver
dieping van en oud lelijk huurhuis in de
buurt van de fabriek; uit één kamer en
een hoek in de gemeenschappelijke keu
ken. Maar de kamer biedt beschutting
tegen sneeuw, regen en wind. Het huis
moge kaal, saai en armoedig zijn, met
muren vol vlekken en krassen, als je
eenmaal in de kamer bent, valt het best
mee. Ze is ruim, en de Russen zijn er
aan gewend een kamer met anderen te
delen en in het woonvertrek te slapen.
Dat isl altijd zo geweest en zo deert het
Peter en Vera niet, dat zij hun kamer
niet alleen met de kinderen, maar ook
met Peters oude moeder delen.
Het is die oude moeder, die in feite de
gehele huishouding drijft. Zij staat in
de rij om de dagelijkse levensbehoeften
in te slaan: brood, havermout, aardap
pelen en een halve liter melk (als ze die
krijgt!), zonnebloem-olie en zo nu en
dan een stuk vlees pf worst, een beetje
theegruis, een paar plakjes kaas, of
summum van luxe een zure augurk.
Het is oma, die in de gemeenschappe
lijke keuken kookt en de kunst verstaat
met behulp van een paar flinters vlees
of vis of andere toevoegsels, enige va
riatie te brengen in de altijd weer terug
kerende boekweitengrutten. Zij gaat
nooit uit zonder boodschappentas. Zij
let on de kinderen, als die eeen school
Hwat hat Gabe Skroar
„Wy meije it oan de minsken, dy’t fjir-
tich jier lyn dizze wegen makke hawwe
net forwite, dat hja doe it tsjintwurdich
forkear net foarüt sjoen hawwe, mar de
minsken, dy’t nei üs komme, sille it üs
wol forwite kinne, as wy nou net soargje
dat de nije wegen makke wurde yn oer-
ienstimming mei it kommende forkear,”
sei ien fan de Deputearre Steaten fan
’e wike yn it Provinsjehüs.
Dat wie in wier wurd en in wurd mei
mear bitsjutting as allinnich foar de we
gen. Men mei fan de lju, dy’t lieding
jowe en oerheitspersoanen binne, freeg-
je, dat hja foarütsjogge en op tiid de
dingen dogge, dy’t yn de takomst har
bisteansrjocht biwize. En dan kin gjin
ien üntstride, dat de gemeenten en bi-
stjüren, dy’t harren op it gebiet fan it
ünderwiis en foarming fan de jonge
minsken „modern” toand hawwe, jim-
meroan gelyk krije. Net altyd de earste
jierren, mar grif yn de takomst.
Neam ris ien ünderwiisynrjochting, dy’t
oer ’e kop gien is of mislearre. Al like
it de earste tiid in waechstik, de takomst
wie altyd foar harren. Dêrom is it sa’n
bifid barren, dat it active gemeentebi-
stjür fan Boalsert yn ’e mande mei de
foriening foar Ambachtsünderwiis it
klear krigen hawwe, dat hjir yn koar-
ten in Ambachtsdeiskoalle iepene wurdt.
Dat is in hertlike lokwinsk wurdich.
tierechtér veroordeeld tot 5 dagen gevan
genisstraf. Een disciplinaire straf wordt
nog overwogen.
Toch de doodstraf? In de voortgezette
behandeling van de zaak Albrecht voor
het Bijz. Gerechtshof te Leeuwarden,
werd Vrijdag de doodstraf geëist.
Bavianen naar Moskou. Vijftien Neder
landse apen uit „Klants Dierentuin” te
Valkenburg zijn j.l. Donderdag per vlieg
tuig naar hun toekomstige woonplaats
gereisd: naa» Moskou.
Restauratie. De Kuiperspoort met het
oude gildehuis te Middelburg zal spoe
dig worden gerestaureerd. Naar raming
is hiervoor f 14.500 nodig; het rijk zou
f8700 bijdragen; ook aan de provincie is
een subsidie aangevraagd.
Ongelukkige val. Een 74-jarige voetgan
ger viel op het Staringplein te Arnhem
met zijn hoofd dusdanig tegen een trot
toirband, dat hij spoedig aan de gevol
gen is overleden.
Kleutérs, pas op. Het 6-jarig zoontje
van de familie Hoorndijk te Appingedam
dat op weg was naar de kleuterschool,
geraakte onder een achteruit rijdende
autobus. Het kind overleed korte tijd
later.
Weer een stap. De prijzen van cacao
poeder, chocolade-
zullen begin Februari
geven. Tegelijkertijd zal de cacaopoe
der dan zonder bon verkrijgbaar worden
gesteld.
„Zweet”dagen. Het schriftelijke gedeel
te van de eindexamens van de openbare
en bijzondere hogere burgerscholen met
vier- en vijfjarige cursus en van de af
delingen H.B.S. van de openbare en bij
zondere lycea zal dit dit jaar 16, 17,
18, 19, 20 en 23 Mei worden gehou
den.
Guitaristen, verenigt ul Onder de naam
Constantijn Huijgens werd te Hilversum
eén landelijke guitaristenvereniging op
gericht.
Doorslaande argumenten. Na een zitting
van het bijz. gerechtshof te Amsterdam
waarbij de zaak van de verrader van
A. M. de Jong was behandeld, viel de
getuige J. A. Baars, de vroegere fascis
tenleider, de verdediger aan en gaf hem
een paar klappen.
Het moord-mysterle. De nieuwe behan
deling van de moord op „Moeke” Mars
man te Amsterdam gaf geen oplossing
ten aanzien) der daders, doch maakte de
zaak nog ingewikkelder.
Er in gelopen. De Rotterdamse politie
heeft ’n huwelijkszwendelaar opgesloten,
de radiohandelaar W. K. Hij knoopte in
Antwerpen een praatje aan met een café-
houdster, sloot vriendschap, waaruit
trouwplannen groeiden. De vrouw ver
trouwde hem volkomen en leende hem
bedragen van 5000 tot 10.000 francs. --
Plechtige herdenking. De Nederlandse
provincie der paters Jezuïeten bestaat
100 jaren. Dit feit werd Zondag in de
Canisiuskerk te Nijmegen gevierd.
Weer een speldeprik. De prijzen van
thee- en devotielichten zijn met ingang
van 19 Januari 1949 met 10 cent per pak
verhoogd.
Twee jaren werk. Het daartoe ingestel
de bureau zal ongeveer twee jaar no
dig hebben om de akten van overlijden
op te maken van 120.000 in de oorlog
vermiste Nederlanders.
Voor welkom thuis. Voor in Duitsland
wonende Nederlanders, die in Nederland
werken, is thans de regeling getroffen,
dat zij eens per week voor een bedrag
van maximaal f 15 aan goederen mogen
meenemen.
„Gebroeid meel”, gekocht door een vee
houder in Assendelft, bevatte, naar thans
is gebleken, niet minder dan een procent
lood. Gevolg: verschillende koeien, waar
aan dit meel werd gevoerd, stierven aan
loodvergiftiging.
Doet U mee? Er is een kampeerwagen
Club opgericht. Het kampeerwagentoe-
risme, dat in Engeland en Amerika door
duizenden en tienduizenden wordt be
oefend, vindt ook hier na de oorlog
steeds meer aanhangers.
Een pionier overleden. Te Den Haag is
in de ouderdom van 79 jaar dr. Alb.
C. Kruyt, de grote zendeling van Mid-
den-Celebes (Posso) overleden, die èn
door zijn eigenlijke zendingsarbeid van
42 jaren èn door zijn publicaties op eth-
nologisch en ander gebied een bijzon
dere faam heeft verworven.
De spaarpot nog eens leeg. Halve gul
dens, stuivers en centen zullen op een
nader te bepalen datum nog omgewisseld
mogen worden.
Moderne aardrijkskunde. Zaterdagavond
hwat kin, in goed fakman, fynt altyd syn
brea. En nimmen kin him dat wer ünt-
nimme. JHd kin merf kwyt wurde, mar
fakmanskip is feilich. It seit dan ek bést,
dat de tarin nei de nije Ambachtsskoalle
sa great is. Alhoewol der mar mei twa
ambachten bigoun wurde kin, is it oan-
tal aspiranten al fier oer de fjirtich hin-
ne. En alle dagen komme der jif nije
oanjeften. Dit is foar de Ambachts
skoalle en de Gemeente in moedjaend
teken om op dizze wei fierder to geaa.
Hwant as der nou al safolle flecht op
'e koai is, dan kin men der wis fan wêze
dat it mei de tiid altyd drokker wurdt.
„Regner, s’est prévoir” seit de Frans
man. „Bistjüren is foarütsjen”, sizze
wy harren nei. En it docht bliken, dat
dit op it gemeentehüs tige ynsjoen
wurdt.
bat de aide stichtingen harren by dizze
initiativen oanslute, pleitet foar har mo
derne geast. Boalsert rekt him üt om de
biwenners fan stêd en omkriten yn alle
opsichten „service” to jaen. Hja docht
in birop op de boargersin om ienriedich
meimekoar üs goede stêd de middels
to jaen, hwertroch har takomstige bloei
foar allegearre in mylde seine wurde
kin. Dizze hoopjaende maitiid mei net
steurd wurde troch de nachtfroasten fan
lyts en binypt gekreau. De Rie joech
yn dizzen it goede foarbyld. Hoe sterker
it stribjen fan de oerheit troch de yn-
wenners stipe wurdt, destomear sil dit
slagje kinne. Hjoed reint it op de iene,
moarn op de oare, alles kin net tagelyk,
mar it iene sawol as it oare komt lêns
in omwei alle ynwenners- to’n goéde.
En hwat foar de jongerein bart is wol
fan it wichtichste, dat men winskje kin.
Dêrom jitteris in lokwinsk mei de nije
Ambachtsskoalle. Men sil ris sjen, hwat
in great foarrjocht dat is foar de jon
ges, dy’t oer 25 jier op it Sulveren feest
tsjügje sille fan har tankberens oan de
minsken, dy’t nou tsjin alle misbigryp
yn trochset hawwe. Wy hoopje, dat
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
bliid wêze kin mei sok goed nijs.
hebben. Evenals in tal van andere ge
zinnen, is het de tegenwoordigheid van
grootmoeder, met haar levenswijsheid
tyske en praktyske oplieding foar in
fak. Hja krije hwat mei yn it libben
dat altyd syn wearde hêldt. Hwant dy’t
handschoen op” door de K. R. O. vragen
gesteld over de „Friese stadjes” Frane-
keradeel en Doniafoerstal.
tekens fan de tiid forsteane. De liker-
noch tsien miljoen minsken fan üs lên
kinne mar foar in fyfte part lean en
t
Bnlswards Nieuwsblad
I
iur
I
ld
I
I
'i
t
