Prinses Marijke
b Onze Weekagenda
I
R
n
11
RD
Martinytoer
Fan de
door Nederland
üs hjoed H Q
to sizzen
No. 13
45e Jaargang
Dinsdag 15 Febr. 1949
Streekblad voor West*
Uitgave van Drukkerij Fa. A, J.
OSINGA - Bolsward
i
8 uur.
25
10
1
Een
Koningskind
met een kruis
lari
dien
erk
v jj
de
e i
|aa
Fan alle kanten, net it minste fan de
side fan de oerheit, hearre Wy de klacht
dat de produktiviteit fan it wurk jit to
leech is. It tempo fan foar de oarloch
is jit net birikt. Dit forskynsel Jowt oan
alle minsken, dy’t it wol miene, soarch
en twingt harren nei de oarsaken to
speuren. As hja dit dogge mei in skerp
each foar de feiten en mei like folie
kennisse fan de geastlike en morele fak-
toren, dy’t de findergroun fan de feiten
foarmje, dan kinne wy wer foarütkom-
me. Earst de kwael kenne, dan better
meitsje. Forskil fan miening oer de oar
saken mei men forwachtsje, mar troch
elkoars arguminten to hifkjen komt men
geandewei tichter by de wierheit.
Nou binne der dingen oan to wizen, dy’t
sfinder mis greate ynfloed hawwe op it
gehiel fan de minsklike han- en forsUns-
dingen en op it mienskipslibben. Ik wol
der trije fan neame.
Alderearst: eigen intiatyf, eigen doaren,
eigen risico. Dat is foar üs folk in emi
nente eigenskip, dy’t üs brocht hat op
it niveau hwer’t üs ISn nou stiet. Der-
troch ha wy hjir de Hollandiafabrieken
en de K. N. M., opset troch minsken
dy’t jild en energy weagen om in nij ini-
tiatyf to bigjinnen. It moaije boek, hwer-
yn de gong fan de particuliere Suvel-
yndustry oer fjirtich jier biskreaun'stiet
Nauwe klean binne foar it lichem, hwat
in skrabberich geweten foar ’e nel Ik
Men doar jin net reppe.
door een auto; de politie onderzocht de
wagen en vond een grote partij „zwarte"
textiel. De passaglere en haar moeder
zijn gearresteerd.
Nog 225.525 Amerikaantjes. Het aantal
in Nederlands bezit zijnde Amerikaanse
aandelen is in de loop van 1948 met
340-0 stuks gedaald tot 225.525 aan- -
delen.
Voorbereiding. Burgemeester Thomassen
te Zaandam nodigt de inwoners van zijn
gemeente, die 23 jaar zijn geworden, ten
stadhuize, om kennis met hen te maken
waarna de burgervader een en ander
vertelt over het Nederlandse staatsbur
gerschap.
De primeurs. Op de Naaldwijkse veiling
werd de eerste bloemkool aangevoerd
en bracht 40-70 cent per stuk op. De
eerste aardbeien werden op de Wate-
ringse veiling voor twee kwartjes per
stuk verkocht.
8 uur.
Mol.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 515?)
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Giro 87926
l
i
Woensdag 16 Februari:
Makkum. Baptiste kerk. 8 uur. Evang.-
dienst. Spreker: Ds. G. Visser van
Harlingen.
Vrijdag 18 Februari:
Bolsward. Geb. Gasthuissingel.
Chr. Reciteerclub. Fryske joun.
king van gedachten en gevoelens.
maar er kwamen ook eenvoudige brie
ven, hele simpele briefjes, slecht gesty-
leerd en slecht geschreven wellicht, maar
met een kreet uit het hart om het leed,
dat dit in ons vaderland zo geliefde
gezin trof.
Er waren briefjes van moeders, groot
moeders, briefjes van zeelieden en brief
jes van kinderen.
Toen ble|ek, hoe dieft), hoe echt, hoe
harts-innig het was bedoeld, wanneer ’t
volk met Oranje meeleefde.
En toen heeft onze jonge Koningin meer
dan ooit gevoeld, dat het waarachtig
was, wat het volk sprak.
Toen heeft zij diep in haar ziel het in
eens tenvolle beleefd, hoe levenswarm
en hoe volkomen waar het was, wan
neer heel het volk zijn liefde betuigde
voor Oranje, zijn liefde ook voor het
Vorstelijk gezin en zijn liefde voor onze
jonge Koningin.
En toen kregen al die herinneringen aan
de talloze malen, waarop uit duizenden
reien de jubel was opgestegen, een
nieiuwe glans.
Toen werd in het uur van een simpele
beleving ineens geboren het klare besef
van de rijkdom, die er in de band met
haar volk ook door haarzelf elke dag
mag worden genoten.
De sterke band, die er steeds was, kreeg
■nu een tere kleur en een gouden glans.
Nu bleek, dat het niet te hoog gegrepen
is, als men voor deze band het woord
gebruikt, dat alleen maar daarvoor ge
bruikt kén worden; het woord, dat men
dan nemen moet in zijn volle, diepe, rijke
zin: LIEFDE.
Een fris bad. Een 17-jarig meisje uit
Valkenisse (bij Zoutelande) heeft de
moed opgebracht om reeds thans be
gin Februari een bad in zee te ne
men. Het was Dieneke Schat, die zich
van de lage temperatuur niets aan
trok.
Juist gezien. De kerkeraad van de Oeref.
Kerk (art. 31 K.O.) te Groningen sprak
uit, dat het niet strookt met de hoog
heid van de Woordbediening bij een in
trede van een predikant nog toespraken
te houden.
Bijverdienste. De politie te Den Haag
heeft gearresteerd een 41-jarige schilder
wonend aan het Westeinde aldaar, die
aan het Hollandse Spoorwegstation ge
ruime tijd heeft „gewerkt” als zakken
roller.
Bij het controleren van een pijler in de
mijn Oranje Nassau I te Heerlen werd
de opzichter G. F. te Loo uit Heerlen
Dinsdag 15 Februari:
Bolsward. De Doele. 8 uur. Katholiek
Thuisfront. Filmavond. Spreker:
Pater Coenen.
Mkitóter Lieftinck
heeft enkele belas-
tingveranderingen
aangekondigd. In
komsten. en loonbe
lastingen zullen ver
laagd worden, en
kele indirecte be
lastingen, zoals de
omzetbelasting ver
hoogd.
Geslaagd. Het experiment, teen opetatie
door middel van televisie over te bren
gen is geslaagd.
Verdiende pluim. Minister Stikker prees
in de Kamer de ambtenaren van zijn de
partement (buitenl. zaken), die zelfs in
een drie ploegenstelsel werkten.
Een uitzuiger. Door de rechtbank te
Zutfen kreeg dezer dagen een man uit
Nijikeijk dr|e maanden gevangenisstraf
opgelegd, wegens het lenen van geld aan
sergeant fan 'e wike wie yn syn keam-
merke ütpykt, hy seach it him oan en
de officieren hieue dy joun in fuif,
Gjinien forantwurdlik man stie op syn
plak. Achthündert memmen en heiten
hiene der hinne flein as hja it witten hie
ne, mar op dit plak wiene gjin eigen, al-
linnich mar hierlingen, dy’t de forant-
wurding fan harren Óf skouden om seis
hwat wille to meitsjen.' Forantwurding
foar de dingen, dy’t men finder hannen
fiat, hwer’t men foar stiet, dat is in
kostbere eigenskip, dy’t wy net misse
kenne, mar dy yn de léste jierren tige
lit hat. En it feit kin elk sjen, sa gau
de dingen net mear oan in sichtbere eig-
ner hearre, sa gau it giet oer it bisit fan
Ryk, Provinsje of Gemeente, dan Is de
forantwurdelikens folie minder, dan
fielt him gjin minske mear direct oan-
sprakelik en barre der faken dingen, dy’t
der fier by troch binne. Hoe mear wy
wer minsken foarmje kinne, dy’t foar
de goede gong fan saken noed steane,
hoe sterker it folk wer wêze sil. Mar
dizze eigenskip sil pas komme as hja
der ek hwat oer to sizzen hawwe. Hja
moatte mei to kedizen. ha, hja meije gjin
nümer wêze as in nul yn it sifer. Hwat
mei to sizzen hat elk, dy’t syn wurk trou
en goed docht, tominsen yn forhéldin-
gen, dy’t net to folie forambtelikt binne.
En hoe’t men de dingen ek fan namme
foroaret, sil men der om tinke moatte,
dat der foar eltse trouwe bodder aer-
dichheit bliuwe moat oan it wurk en de
gong fan saken. Sa soene der wichtige
minsklike eigenskippen, dy’t net to mis
sen binne, knoeid wurde as wy de mien,
skip tofolle oan bannen lizze en to folie
de saek fan boppen Öf regelje wolle.
Allinnich as it üs slagget troch rekken
to hélden mei alle positive minsklike
eigenskippen ta in harmonysk folkslib-
ben to kommen, sil it swierladene Ne-
derlénske skipke de takomst treast
wêze.
arme mensen tegen 75 pet. rente.
De vroede vaderen. De candidaatstelling
voor de gemeenteraden zal 10 Mei ge
schieden.
Nederlands fokvee voor Duitsland. Het
Brits-Amerikaans Bestuur van de bizone
deelt mede, voor een waarde van 1
millioen eerste kwaliteit fokvee te hebben
aangekocht.
Waarom niet in eigen land? Nederland
kocht voor 10.000 radio-telefooninstal-
laties in Engeland. De order omvat de
levering van 10 vaste en 90 verplaats
bare installaties en werd na scherpe
concurrentie met de Nederlandse en
Amerikaanse markt aan Engeland ge
gund.
Medeleven. Een belangrijke gift voor de
zelfstandige Indonesische kerken is ge
schonken door Prinses Wilhelmina.
Afgelast De plannen tot het stichten van
een natuurbad in Laren zullen geen
voortgang kunnen vinden, wijl de onder
neemster niet van zins bleek de; te bou
wen inrichting van behoorlijk afge
scheiden afdelingen voor beide seksen
te voorzien.
Excelsior. Te Haps (NJB.) is in het ge
zin van L. van Haren—Kool een drie
ling geboren, allen meisjes. Een jaar ge
leden werd hetzelfde gezin verblijd met
een tweeling.
Tragisch. Te Doornenburg in de Over-
Betuwe zijn Donderdag de twee zoon
tjes van de familie Jansen, jongens van
Het is veeleer een rustig zich-bezinnen
op de werkelijkheid.
Het is ook een worstelen met het feit,
dat er is een gewend zijn aan uitingen
van genegenheid en aan betoon van
hulde; en dan kan er komen een bezin
ning over die gewenning en dan kan
er komen een geval, dat er misschien een
kleine afstand zou kunnen liggen tussen
werkelijkheid en waarheid.
Of neen, zo is het eigenlijk weer veel
te sterk gezegd.
Men moet deze dingen voelen.
Men kan ze niet precies beschrijven.
Het is alles zo heel weinig scherp om-
lijnd; het is telkens zomaar even beleefd;
het is een wèl weten, maar alleen een
niet precies weten, hoe ver het gaat en
hoe diep het is.
En toen.
Toen hoorde het,volk van het leed, dat
er binnengetrokken was in het paleis
Soestdijk.
Toen kwamen er reacties.
Ook toen werd ons Koninklijk gezin met
belangstelling omringd.
Maar nu was er geen gejuich, geen
huldebetoon, geen geroep, geen vreug
de. Nu was er meeleven.
Echt, diepgevoeld en innig.
Nu kwamen er brieven.goed gesty-
leerde brieven met een keurige uitdruk.
dy’t inkelde jierren letter mei de coöpe-
raesjes bigoun binne en derby it kap-
tael, misten, hwat oan de oare kant it
initiatiyf makliker makke, hawwe fan dy-
selde eigenskip üs in foarbyld jown.
Hv at in prachtich initiatyf lei net yn de
boerelienbanken. Hwat is dertroch hwat
losmakke ünder de boerestén, dat jit
altyd syn greate seine oer it plattelén
ütstruit. Hwer’t men ek sjocht, nei de
particuliere yndustry op allerhande ge-
biet, de particuliere hannel yn greate
saken of nei de cooperative opbou op
sa mannich terrein, of nei it bodzjen fan
de gerniers yn de kontrijen fan Berlt-
sum ert St. Anna of nei de lytse boeren,
dy’U it ’earme en forspijde marlên ta
fruchtberens brocht hawwe, rounom
nimt men waer, dat it initiatyf, it doa
ren en weagjen fan greate bitsjutting is
foar de needsaeklike foarütgong fan in
groeiend folk. Dêrom moat der romte
bliuwe foar in ündernimmen, dêrom
moatte wy net de boer to folie oan
bannen lizze. As hjir yn ’e stêd in smid
üt Tsjerkwert it klear spilet om troch
syn kennis en kunde relatys mei Ford
oan to knopen, dy’t liede ta in opkom-
mende lênbou-yndustry, dan moat elk,
dy’t it wol mient mei de takomst, sok
ding bliid meitsje. Siokke minsken en
sokke Ifoarbylden binne de gongmak-i
kers foar de maetskippij. Wy kinne se
net misse en hja hawwe rjocht op in
bihanling, dy’t it harren net al to bi-
swierlik makket.
It twadde punt is de forantwurdelikheft
dy’t hjir famylje fan is. Hoe fierder de
dingen fan üs öf komme to stean, hoe
minder men de forantwurding fielt.
Dizzer dagen gyngen wer in hündert of
hwat jonges nei Indonesië. De léste deis
mochten hja de kazerne net mear üt,
der' wiene al guon weibleaun mei it yn-
skepingsforlof,. Dy achthündert jonges
rekken de jouns har selsbihearsing kwyt,
hja bigounen to goaijen en to slaen en
tï
Hwat hat Gabe Skroar
dele. Want immers, met haar linkeroog Loosdrecht een 42-jarige koopman uit
zal de kljeine Prnses nimmer kunnen
zien. Gelukkig is het rechteroog behou
den, en dat wel zo, dat zij thans zonder
bril haar omgeving vrij behoorlijk waar
neemt. Zij grijpt naar allerlei voorwer
pen binnen haar bereik en ziet ook be
trekkelijk kleine objecten op groter af
stand. Zij herkent op uitstekende wijze
vormen en gesalten.
Met stelligheid is te verwachten, dat zij,
ouder geworden, met een daartoe ge
schikte bril en later met contactlenzen,
goed zal kunnen lezen en zonder al te
veel moeite zal kunnen waarnemen, wat
zij waarnemen moet. Wij zeiden het
reeds: de kleine Marijke is een aller
liefst kind. Plezierig, vrolijk, monter en
opgewekt. Toen zij 14, 15 maanden was
begon zij echt mee te leven. De eerste
woordjes kwamen te voorschijn: als er
aan de kamerdeur geklopt werd, was
zij ouderen al voor om „ja" te roepen.
Pienter, grappig en bijdehand speelt zij
in haar box en interesseert zich voor
alle dingen in haar omgeving.
Somwijlen kan in het leven van een
mens, iets, dat oorzaak is van grote
droefheid, zeer bijzondere betekenis heb
ben.
Dat ook het levensleed, dat Prinses Ma
rijke zal moeten dragen, een eigen, en
zeer bijzondere plaats inneemt in de le
venservaringen van onze jonge Koningin
en Prins Bernhard, spreekt wel vanzelf.
Maar daarnaast is er een ander gebeu
ren, waarin en waardoor het ooggebrek
van de kleine Prinses een eigen zin ge
kregen heeft in de belevingen van haar
moeder.
Er zijn van die dingen, die haast te teer
zijn om ze aan te raken. Men kan er
eigenlijk niet over spreken. Het is, alsof
ze zijn van het fijnste maaksel, zodat
elke aanraking, ook met woorden, hen
zou doen breken.
En toch.het is soms goed, voorzich
tig even op deze dingen te wijzen.
Van haar jeugd af aan heeft onze jonge
Koningin, als Prinses, zich gekoesterd
in de warme liefde en genegenheid van
haar volk. Zo vele malen beleefde zij
het, dat de liefde en genegenheid zich
uitbundig uitte in gezang, gejuich, hoera
geroep en grote geestdrift.
En zij wist, onze jonge Koningin, dat
dit alles écht was, en waar.
Maar moet een Vorstin het soms niet zo
voelen, dat er in dat alles ook ligt een
stuksken traditie van de zijde van het
volk? Moet zij soms niet de gedachte
hebben, dat het er nu eenmaal zo bij
hoort, zodat de mensen natüürlijk gaan
juichen, als zij komt?
Iemand met een nuchterheids- en een
werkelijkheidszin als onze jonge Ko
ningin, moet zich wel eens hebben af
gevraagd, of het alles nu zo echt, zo
goed, zo diep was als het leek.
O nee. dat is dan ceen critiek.
goed in
den.
Prinses Wilhelmina is door de Chinese
regering onderscheiden. De Chinese am
bassadeur bood haar de versierselen
aan, behorende bij het bijzondere groot.
lint der Orde van de< Gunstige Wol
ken.
Het conflict belicht. Hedenavond zal de
uit Hongorije gevluchte bisschop, mgr.
dr. prof. Knebel Miclos, te Venray een
spreekbeurt houden over de gebeurte
nissen in Hongarije.
Een dierenbeul. Een man te Kerkrade
wilde een kat doden door het dier op te
hangen en' daarna mdt ebn schop te
slaan.
De omzet in bier vermindert snel we
gens de sterk verhoogde prijzen. Zo zal
het straks wel met meer genotsartikelen
gaan.
Heeft u er kennissen? Het telefoonver
keer tussen Nederland en Iran is ge
opend, doch alleen Teheran is bereik
baar.
Oorzaak en gevolg. Dezer dagen is te
Amsterdam een jongetje aangereden
I
Weer worden de vlaggen uitgestoken.
Weer gaat een Prinsesje haar verjaar
dag vieren.
Vrijdag wordt Prinses Marijke reeds 2
jaar.
Weer is de vreugde groot.
En toch?
De vreugde is getemperd.
Prinses Marijke, de jongste van de
Soestdijkse Klavervier, zal haar leven
lang een last te dragen hebben.
Nergens werd zo teer en zo tactvol over
deze schaduw in het Koninklijk paleis
geschreven als door Prof. Watering in
het onlangs verschenen boekwerk „Onze
jonge Koningin thuis” (Gebr. Zomer en
Keuning, Wageningen), vooral wannee:
de schrijver spreekt over de zo fijne en
zorgzame wijze waarin Koningin Juliana
dit jongste Prinsesje betrekt in de lief
de en belangstelling van Haar volk.
Zoals al de jonge Prinsesjes, is ook de
kleine Marijke volgens hem een schat.
Maar God heeft haar op haar levensweg
een groot kruis meegegeven. Zij werd
geboren op 18 Februari 1947. En reeds
na een week werd door de medici ge
constateerd, dat zij ejtn dubbelzijdige
ooglenstroebeling had van vrij ernstige
aard.
Ieder begrijpt, hoe groot de verslagen
heid in het paleis was.
Maar toch, èn de moeder én de vader,
maar inzonderheid ook de moeder van
de kleine Prinses, droegen de slag op
bewonderenswaardige wijze.
Verscheidene malen werd in het zie
kenhuis te Utrecht de kleine Marijke
reeds in de eerste maanden van haar
leven geopereerd.
Men kan zeggen, dat deze operaties ten
Door gasverstikking om het leven geko-
dele met goed gevolg zijn bekroond. Ten men z*Jn> *n een zomerhuisje te Oud-
Rotterdam en een 44-jarige vrouw uit
Amsterdam.
Een geluk bij een ongeluk. De provinciale
boot Oosterschelde is bij Zierikzee in
aanvaring gekomen met het marine-
duikvaartuig RD III. Er was juist een
duiker te water, doch deze kon bijtijds
naar boven worden gehaald.
Lenteboden. In de Noord-Oost-Polder
zijn bij het opruimen van rietbulten
reeds nesten met jonge hazen gevonden,
die onder deze rietbulten verscholen la
gen. Met recht vroege voorjaarsbo-
den.
De „lichte" griep. Dank zij de peniciline
maakt de huidige griepepidemie slechts
1 slachtoffer per 100.000 inwoners dus
totaal 90 tegen in 1941 3800 en in 1918
met de Spaanse griep 50.000.
Bolsward. Hotel de Wijnberg.
Demonstratie fotohandel K.
en Zuidwest Friesland
onder vallend gesteente bedolven, ten
gevolge waarvan hij spoedig daarna
overleed. Het slachtoffer was 29 jaar
oud, gehuwd en vader van twee kinde
ren.
Tonelen. Stakende werksters hebben in
Amsterdam weer rumoer gemaakt. In
groten getale verschenen zij om aldaar
wonende werkwilligen te bezoeken. De
politie heeft de stakende vrouwen ver
spreid. Thans zijn ze ontslagen.
Een krasse baas. Woensdag heeft de
oudste inwoner van Groningen, de heer
K. D. Bulthuis,* onder grote belangstel
ling zijn 102e verjaardag gevierd. De
oude heer is nog buitengewoon kras.
Steeds meer luistervinken. Het aantal
aangegeven radio-toestellen in Neder
land bedroeg op 1 Februari j.l.: 1.152.608
tegen 1. 132.098 op 1 Januari.
Op 1 Januari waren er 506.604 aange
slotenen op het Rijksradio-distributienet
tegen 502.806 op 1 December 1948.
Koop uien. Goeree en Overflakkee is een
eiland met uienproblemen. Er bevinden
zich nog 25 30 millioen kg op het
eiland, wat voor de tijd van het jaar
bedenkelijk hoog geacht wordt.
De postzegelautomaten van de P.T.T.,
die voor de oorlog in Nederland reeds
vrij algemeen waren ingeburgerd. zullen
in ere worden hersteld, zodra het nieu
we èeld in voldoende mate in circu
latie is gebracht.
Met zijn fiets geslipt is óp de Bisschops-
weg te Amersfoort de 39-jarige J. Snel.
Hij kwam onder een vrachtauto terecht
en werd gedood.
Dubbele dlefstaL In Amsterdam Noord
heeft de politie drie mensen aangehou
den, die een grote partij gestolen was-
een gestolen auto vervoer-
verdronken.
Tj. de J.
makket yndruk troch it nei foaren kom
men fan dizze eigenskip. De minsken,
kribben en banken waerdem troch de
ruten smiten, it wie glêd yn ’e war, De
Dat is geen ondankbaarheid.
Integendeel.
10,
t
Bolswards Nieuwsblad
au
t:
l
ur
•t
kt
T 40 -
1
5
