Onze
I
Buitenlands
Overzicht
I
Provinciale Kroniek
blad
i
I
1
No. 14
Vrijdag 18 Febr. 1949
StreeKblad voor West»
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J.
Zuidwest Friesland
OS1NGA - Bolsward
e n
1
van
4
<D
J
I
45e Jaargang
üs hjoed
to sizzen
3Op
ir
Jols-
iden,
Iden,
sting
taald
oden
rvol-
tisten, die langzamerhand in het thea
terleven een plaats hebben veroverd.
nen aarden. Daar kan bijvoorbeeld een
charmant accordeonpaar succes oogsten
met een „fantasio van operafragmenten”
maar voor de microfoon wordt een der
gelijk nummer een veelvoudige moord
op alle componisten.
Hoe doen KRO en NCRV het?
Ze hebben een kleine homogene ploeg,
die speciaal de teksten samenpast, de
vaart inwerkt en de microfoon als werk
tuig gebruikt. Het publiek zit er als fi
gurant bij in de zaal en ziet toe hoe
de „grappen” van het papiertje worden
gelezen.
Het gevolg is vaak, dat men in de huis
kamer de neiging krijgt om onbedaar-
Ujk te lachen, terwijl de zaal vaak lauw
reageer*.
De Regionale Omroep, die helaas slechts
over weinig zendtijd beschikt, heeft in
dit opzicht de juiste vorm nog niet ge
vonden.
Deze omroep, die steeds een eigen geluid
moet laten horen, kan en mag natuur
lijk niet zonder meer gaan nadoen.
Toch leek het ons niet ongewenst als
men ook eens iets In deze richting ging
proberen.
Afrikaanse kust over zullen nemen en er
een grote marinebasis vestigen schijnen
ook in die richting te wijzen.
De onderhandelingen
Voetbalpraatje van een leek.
Zeer waarschijnlijk is een van de be
langrijkste dingen, welke de afgelopen
week in Friesland gebeurd zijn, het con
solideren van de kampioenstitel voor 't
Noordelijk voetbal, door Heerenveen.
Wij, hier in Friesland, verwachtten ook
niets anders meer, dan dat Heerenveen
kampioen wordt. Het is al haast traditie
geworden.
Naar ik mij uit mijn jongensjaren meen
te herinneren, kwam noch Heerenveen,
noch Friesland aan het kampioenschap
te pas en was het steeds Be Quick van
wer door Truman om als adviseur der
staven te fungeren is echter een gerust
stelling, daar deze generaal een over
tuigd voorstander is van onmiddellijke
hulp aan Europa als er een uitbarsting
komt.
Aan Amerikaanse zijde blijft ’t het stre
ven in het
Dy’t in oar kjimme vroi, most neb gjin
Kis ha.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per m.m.
Giro 87926
IA
rum
s
meer de meer huiselijke uitzendingen
van hersengymnastiek, familie-?ompe-
titie en wat dies meer zij, favoriet.
Behalve een bewuste of onbewuste af
keer van de onbevredigende gewild-
grappige en gewild-geestige program
ma’s vindt de luisteraar hier een meer
natuurlijke bevrediging van zijn behoef
te aan ontspanning. Bij deze uitzendin
gen in verschillende variaties bijna
door alle omroepverenigingen toege
past vindt men wat men in de bonte
programma’s vaak tevergeefs zoekt: on
schuldige en tegelijk vaak ook nog leer
zame afleiding.
Een ander ding is het cabaret in de ra
dio, waarover men betere geluiden kan
laten horen. Wij zijn geneigd alleen
naar ’t buitenland te kijken, naar Parijs
en Londen, maar laten wij de ensembles
als die van Wim lbo, Willy van Hemert,
het Brabants cabaret en nog enkele
De Russen
maken verder kennelijk onderscheid tus
sen het huidig regeringshoofd en het
Zuid-Slavisch volk, dat eigenlijk niet één
volk, maar een federatie van zes repu-
bliekjes is.
Moskou tracht daarbij gebruik te maken
van de bekende minderheidskwesties die
in de Balkan altijd zo’n grote rol ge
speeld hebben en hoopt dat een even-
leiden tot een
doende” collega’s wordt vergooid.
Geen wonder is het echter, dat bij ra-
dio-luisteraars, die nog over enige
smaak beschikken en na een drukke dag
taak in de huiskamer verpozing zoeken
aan het toestel, een zekere verschuiving
van de belangstelling valt op te mer
ken.
In het „lichte genre” (wij spreken hier
uit de aard der zaak niet over de zie
kenuurtjes, redevoeringen, muziek-pro-
gramma’s enz.) worden hoe langer hoe
ken, brengen nogal een kleinigheid in
het laadje. Dit zal ook wel moeten, al
thans voor de voetbalclub, want om een
vereniging op dat peil te houden, zal
wel enige kosten meebrengen.
Overigens heeft de Heerenveense club
over het bezoek aan haar wedstrijden
niet te klagen, want vele duizenden wil
len hun voetbal-ideaal Abe Lenstra zien
spelen. Nu is het voor een club natuur
lijk onbetaalbaar een dergelijk fenomeen
onder haar leden te tellen, maar Abe
kan het toch ook alleen niet winnen en
ik stel me zo voor, dat de andere tien
ook mannetjes-putters zijn.
Dat neemt niet weg, dat men wel over
zeer bijzondere voetbalkwaliteiten moet
beschikken om mee te gaan behoren tot
de allerbesten van de duizenden voet
ballers in Nederland.
Een groot gedeelte van Nederland weet
als we verschillende kranten mogen ge
loven, weinig van Friesland af, maar
van Heerenveen en Abe Lenstra heeft
heel Nederland wel gehoord. Abe Len
stra’s naam is veel en veel meer be
kend, dan bijv, de naam van Abe Brou
wer, hoewel de eerste, Abe niet alleen
geen moeite doet voor publicatie, maar
er zelfs afkerig van is. Maar hoe het
ook zij, Heerenveen wordt weer kam
pioen en ik verheug me hierover net zo
zeer als de meest enthousiaste voetbal
ler en ik hoop dat ze ook landelijk kam
pioen zullen worden.
Een eigenaardig geval la het met de Z.-
Slavische koper- en loodproductie die
tot voor kort voor 70 pet. naar Rusland
ging, terwijl deze productie nu een markt
zoekt in de Ver. Staten. Men zal op
merken, dat Rusland er op deze wijze
eigenlijk zelf toe meewerkt dat voor de
oorlog belangrijke grondstoffen naar de
Ver. Staten gaan, maar dat verschijnsel
doet zich nog veel markanter voor bij
de Sovjet-Unie zelf, die grote hoeveel
heden mangaanerts aan Amerika levert,
ook al jeen onontbeerlijk artikel voor
de oorlogsindustrie. Waaruit men de
geruststelling zou mogen putten, dat een
oorlog nu niet bepaald voor de deur
staat, hetgeen dezer dagen de Belgische
premier Spaak ook als zijn mening te
kenen gaf.
en it moalje wurk fan de „Friesland”
en ik leau, dat ik (it namme fan alle
soldaten sprek, hwannear’t Ik hjlrby de
tank oerbring oan ailegearre, dv’t it
müchlik makke hawwe, de „Friesland”
nei ós ta to stjOren en op dizze wize
de wurden: „Us herte is by jimme” yn
dieden om to setten.
Op verzoek van de Commissaris der Ko
ningin brengt het Niwin-comité te Leeu
warden de dank van de soldaten over
aan hen, die bijdroegen tot dit geschenk.
naar bondgenoten op de Balkan uitziet
is begrijpelijk, hij speelde daarvoor
waarschijnlijk zijn eigen spel met Mar
kos, de leider der Griekse opstandelin
gen en nu deze door Moskou ter zijde
ijs geschoven en vervangen door een
rasechte Stalinist, zou Tito bereid zijn
toenadering tot de Griekse regering zelf
te zoeken.
Men krijgt de indruk, dat het tegenspel
tegen Rusland dat zijn satellieten al meer
onder de duim brengt (de vervolging
van de R.K. Kerk in Hongarije en van
de Evangelische Kerk in Bulgarije
spreekt .er ook van) ook rond de Mid
dellandse Zee op gang wordt gebracht.
Geruchten dat de Ver. Staten het be- Groningen, dat met de eer ging strij-
heer van Tripolitanië aan de Noord- ken.f
In Engeland
wordt nu de oorlogsbegroting met 1 mil
liard gulden verhoogd om het Engelse
staande teger tot 700.000 man te verho
gen; Churchill, leider der oppositie
kwam voor de radio om de regering te
helpen bij haar recruteringsactie.
Deze week is In Israël het eerste Joodse
parlement na 2000 jaar verdrukking ge
opend.
Een poging in de economische en so
ciale raad der Ver. Naties om een on
partijdig onderzoek in te stellen naar ’t
feit, dat Rusland er 8 14 millioen sla
venarbeiders in kampen op nahoudt, be
looft geen succes, daar Moskou dit on
derzoek toch zal weigeren.
drukken. Wat zij voor de microfoon
brengen is altijd de moeite waard en
vergoedt veel, wat door hun „bont-
te Washington
met de Noorse minister van buitenland
se zaken, gevoerd, hebben geleid tot de
onthulling, dat de Ver. Staten in dat pact
geen automatische verplichting op zich
willen nemen om te wapen te snellen
als een lid van het pact in Europa wordt
aangevallen.
Het meeste wat Europa jvan de Ver.
Staten kan krijgen is de zekerheid, dat
zij de aangesloten landen van waper.en
zullen voorzien, dat dus de bewapening
van al deze landen en de Ver. Staten
aan elkaar zullen worden mangepast en
dat er reeds direct overleg tussen de
staven over een eventueel krijgsplan zal
kunnen worden gevoerd.*
Wij kunnen oni begrijpen dat de Noor
se minister van buitenlandse zaken wat
teleurgesteld teruggekeerd is, nadat hij
uiteraard in dit geval ook te Londen
geen troost heeft kunnen vinden. Be
grijpelijk is dan ook, dat er geruchten
liepen dat het Zweedse idee een
Scandinavisch blok
te vormen dat vrij van beide partijen
zou staan, weer meer kans zou hebben.
Maar men acht die toch niet groot, als
de V. S. blijven weigeren wapenen aan
zo’n neutraal blok te leveren en men
vermoedt, dat Noorwegen ten slotte toch
het Atlantisch pact zal prefereren al doet
Zweden dat zeker niet.
De terugroeping van generaal Eisenho-
Tsjeme.
It Fryske litteraire moanneskrift „De
Tsjerne” hflldt op Sneontomiddei 26 Fe-
brewaris yn it Kunsfsintrum „Prinsetün”
to Ljouwert de middels om healwel trijen
in Tsjernemiddei foar har lêzers en mei-
wurkers en fierdere bllangstellenden.
Marshallsteun
te verlagen en crisisverschijnselen hier
en daar op een marktverzadiging wijzen,
welke de export bedreigt. Een Europese
samenwerking lijkt echter nauwelijks
voldoende, ook de overzeese gebieds
delen dienen er bij betrokken. Wij be
hoeven eigenlijk niet te zeggen van hoe
grote betekenis het niet alleen voor Ne
derland, maar ook voor de Benelux en
xiaardoor voor geheel West-Europa zou
zijn.als de rust in Indonesië volledig was
teruggekeerd.
Dat de politiek der Ver. Staten, Enge
land en Australië daartoe bijdraagt kan
men niet zeggen, ai menen die landen
dat men door de gematigd nationalis
tische bewegingen In Azië te steunen ten
slotte de juiste richting volgt. Het valt
echter te betwijfelen of bijv, een land als
Australië,
dat nu ook feitelijk al een rassenpolitiek
volgt en geen kleurlingen binnen zijn
grenzen wenst, op de duur de vrede met
de Aziatische landen kan bewaren.
Het wil een grote rol in de Stille Zuidzee
spelen, maar de vraag rijst of zijn blan-
ke bevolking daarvoor niet te klein is, düdllk byld jagn kinnen haw fan e taek
nog dezer dagen was het hevig veront
rust, over geruchten dat de Ver. Staten
Japan gingen ontruimen, en dat dit land
dus ook weer zelfstandig zou kunnen
optreden. Het gerucht is later terugge
bracht tot een bericht, dat generaal Mac
Arthur niet meer bezettingstroepen krijg:
dan hij heeft, hoewel hij versterking had
gevraagd, Washington wenst zijn krach
ten vooral voor mogelijke gebeurtenissen
in Europa te reserveren.
Atlantisch pact
zoveel mogelijk landen te verenigen.
Ook de Ierse republiek (Eyre) schijnt
daarover gepolst, maar heeft aansluiting
afgewezen, zolang Ierland niet één ge
heel is. Zoals bekend wenst Noord-Ier-
land (Ulster) zich niet bij de republiek,
welke kort geleden zonder veel ruzie
uit het Britse gemenebest is getreden,
aan te sluiten, doch deel van het Ver.
Koninkrijk te blijven. Het vreest als ge
bied met een in meerderheid niet katho
lieke bevolking, overheersing van de re
publiek, waar ongeveer 94 pet. der be
volking katholiek is.
Bij de presidentsverkiezingen in
Portugal,
waar Carmona weer herkozen, is, en
waar men de oppositie-candldaat een
voudig geen gelegenheid liet voor pro
paganda, was van democratie dus wei
nig sprake. De tegencandidaat wilde
zich dan ook terugtrekken, maar mocht
het niet, omdat de regering het natuur
lijk veel te mooi vindt als er een oppo-
sitie-candidaat met zeer weinig stemmen
aan de buitenwereld kan worden ge
toond.
Er vergadert weer een commissie voor
deze Europese samenwerking. Welke
des te meer nodig schijnt nu men in
Amerika het plan koestert wegens de
prijsdaling de
Hwat hat Gabe Skroar
tuele val van Tito zal
ontbinding van Z.-
Slavië, waarbij Bul
garije en Hongarije
azen op brokken van
het lijk. De steeds
sterker verwijdering
tussen Moskou en
Tito maken Zuid-
Slavië dan ook tot
m o uv IGUV„ voorwerp van Bal- tito
XVio'ën* VAR^g'ër^'een .tel ar- “"U'«nXele gebettrlentoan
aanleiding kunnen geven. Dat Tito op
maar die ook EL^hTuheaVe^kun’ zijn beurt in zijn vrij hachelijke positie
De cantinewagen „Friesland”.
Zoals men weet, werd ruim de helft der
aankoopsom van de Friese cantinewa-
gen door de burgerij van Leeuwarden
bijeengebracht, een ander deel door
enige Friese gemeenten, terwijl het ont
brekende door de Niwin werd aange
vuld. Op de ene zijde wagen werd toen
geschilderd: „Us herte is by jimme",
„Fan it Ljouwerter thüsfront" en aan
de andere kant „Friesland".
31] een heden aan de Commissaris der
Koningin gerichte dankbetuiging waren
enige verhalen gevoegd in het Neder-
ands en in het Fries over de tochten van
deze cantlnewagen om een idee te ge
ven wat hij daar 3 gr. bezuiden de eve
naar presteert.
Het verslag in het Fries, overgezet door
sergeant-majoor A. Bakker uit Joure,
eindigt aldus: „Ik mei hoopje, achte
lêzers, dat Ik mei it boppesteande in
Oostenrijkse kinderen In
Friesland.
Maandagmiddag was het een drukte van
belang bij en in het Station der N. S. te
Leeuwarden.
Enige honderden kinderen uit Oostenrijk
arriveerden per extra-trein. Via de ker
ken en diaconieën waren adressen van
pleegouders gezocht en thans stonden
diverse dominé’s, diakenen en pleeg
ouders uit alle mogelijke plaatsen gereed
om de kinderen af te halen. Het uitzoe
ken viel niet gemakkelijk; dit had on
getwijfeld beter geregeld kunnen wor
den. Niet dat de kinderen hier last van
hadden: de chocolademelk smaakte hun
blijkbaar goed. Er werden echter ook
wel tranen geschreid als twee zusjes van
elkaar gescheiden moesten worden.
Deze kinderen zullen hier drie maanden
blijven. Velen zien er vrij zwak uit. Er
wordt echter voor gewaarschuwd hen
niet ineens te veel vet eten en melk te
geven.
Dit transport werd voorbereid door de
heer ftuilart te Bolsward. Over verloop
van tijd zal nog een transport volgen.
Op dit transport, waarvan voor ons blad
een foto-reportage werd verzorgd, ko
men we nader terug.
Niets schijnt moeilijker dan het „bedrij- Bovendien hebben de laatste tw.ee om
roepen, practisch hetzelfde ensemble
van uitvoerenden, die door en door op
de microfoon zijn uitgeëxperimenteerd.
Het gevolg is een programma van 90
pet. tevredenheid voor luisteraar en toe
schouwer, die beide vrede moeten heb
ben met de zorgvuldig uitgebalanceer
de kolder, die hen een uurtje vast houdt.
Maar bij oniroepen, die op effect spe
len, een gierende zaal appreciëren boven
een tevreden huiskamer, zakt men af
naar het banale, waarvoor altijd genoeg
amateurs te vinden zijn in de artisten-
foyer.
Een eigenaardig gevaL Er komt geen
oorlog, zegt Spaak. Moskou hoopt op
Tito’s val. Neemt tegenspel tegen Rus
land toe? Ver. Staten bieden wel wa
penen, geen hulp. Scandinavisch blok
weer meer kans? Ulster vreest Katholieke
overheersing. De i Marshallsteun verlaagd?
Australië wil een rol «pelen.
^Voor onze begrippen was dat ook heel
natuurlijk, want Groningen was een gro
te stad en daar kun je zo iets van ver
wachten. Maar dat een Vlecke als Hee
renveen het kampioenschap tot een tra
ditie zou kunnen maken, hadden we
nooit durven dromen.
Het is een eer voor Friesland en na
tuurlijk wel zeer speciaal voor Heeren
veen. Speciaal voor Heerenveen komt
daar dan nog bij, de niet te versmaden
inkomstem. Dit geldt zowel voor de voet
balvereniging als voor de gemeente. De
duizenden bezoekers, welke vooral de
kampioenswedstrijden om het landelijk
kampioenschap trekken en zulten trek-
ven” van humor.
Er zijn maar weinigen, die van nature
„geestig” zijn en nog minder zijn er,
die dat kunnen blijven, als men hen voor
de tiende keer hoort. Allen, die voor de
microfoon een sprankelende rubriek
verzorgen, balanceren op het slappe
koord, Waarbij de afgrond wordt ge
vormd door de begrippen: banaliteit,
flauwiteit, sleur, schreeuwerige humor
en futloosheid.
Wie zijn oor aan het toestel te luiste
ren legt, kan dagelijks ervaren, hoe
weinig het gebodene hem werkelijk doet
lachen, omdat het werkelijk niets van
die humor inhoudt, die het leven zo
prettig kan stemmen.
Luistert U maar eens naar de zogenaam
de bonte programma’s.
De Bonte Dinsdagavondtrein is een zout
loze vertoning geworden, waar af en toe
een humorist (Toon Hermans, Mr. Dodie
kleine ensembles de pluim op de hoed
Snip en Snap) boven de middelmaat
uitkomen, de middelmaat, die wordt ge-
vormd door cabarettiers en conferen
ciers, die geestig zijn door het afdraaien
van een serie dubbelzinnige grollen, In
de trant van: „En vriend va’ me.
Want is het niet zo, aan een grappig
programma, trouwens aan alle grappe-
righeld raakt zelfs het meest grapgrage
publiek spoedig gewend.
Wie succes wil hebben en houden, moet
proberen steeds grappiger te doen. Is
het.de ene keer kras, de andere keer
moet het nog krasser.
De reeds zo afgezaagde schoonmoeders
(vergeef ons die uitdrukking) moeten
het tot in het oneindige ontgelden.
De meest zuivere en tere verhoudingen,
zoals die (gelukkig!in het huwelijks
leven nog gevonden worden, gaat men
terwllle van de grap en het kweken van
vrolijkheid, door de modder halen.
Soms gebeurt het zelfs, dat men, om
toch vooral origineel te schijnen, ander
mans overtuiging, zelfs op religieus ge
bied, in de ergste mate profaneert.
De bonte avonden dreigen af te zakken
tot gelegenheden, waarin men op goed
kope manier allerlei banaliteiten opge-
dist krijgt.
Hetzelfde geldt voor Oké-avonden en
aanverwante Zaterdag-artikelen, waar
een Peter Pech al lang ter ziele had
moeten gaan, hoe zeer men de zaal ook
hoort „gieren”.
Elen uitzondering moet gemaakt wor
den voor het uitstekende, doch preten
tieloze programma van „Negen heit de
klok”. Natuurlijk zit er ook wel eens
een mislukking tussen. we schreven
het al —4 niets is moeilijker, dan de hu
mor, maar over het algemeen kan, men
altijd plezier beleven aan de afwisseling
de vaart en de humor in dit programma
onderdeel.
De steravonden van de NCRV hebben
door de religieuze structuur van deze
omroep een minder geestig en vaak meer
geestelijk karakter; maar ook hier vindt
men in de „Jubeldam-avonden” een pret
tige vlotheid die vaak tot glimlachen
noopt.
Hoe komt het nu, dat Bonte trein en Oké-
avonden het niet of zelden „doen”, ter
wijl de drie kwartier van „Negen heit
de klók” zo verkwikkend werkt?
Dat is heel eenvoudig.
Bij VARA en AVRO speelt men op hef
publiek. Men schminkt de spelers, men
haalt er decors bij en laat hun toneel
spelen, waarbij toevallig een microfoon
het programma aflulstert.
Terwijl de zaal „brult” klinkt slechts
gegorgel van de tekst door de luidspre
ker, dat de luisteraar slechts ten dele
kan appreciëren.
Er is nog een tweede reden.
Bolswards Nieuwsblad
Radio Vrolijkheid
I
WELLS
I
yard,
ester
T
5
t -
