o Onze Weekagenda
ie
ns
10
lie
En
en
Martinytoer
4Óiis-‘/Óias
LS
Fan de
BH.
S
tal
75
8
door Nederland
üs hjoed O O
to sizzen S
No. 15
45e Jaargang
Dinsdag 22 Febr. 1949
Uitgave
OSINGA
B o I s w a r d
Der ’t gjin kriich is, is gjin ear®.
H. F. F.
:e.n
75
en
TE
TJ. DE JONG.
Maandag 28 Februari
Bolsward. De Doele, 7.30 uur Katho
lieke Garde, Vastenavond-uitvoering.
te
van
>01
üllt
Q
telt
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per m.m.
Giro 8792b
be
its
en,
els,
:e’
>70
en
Dinsdag 22 Februari
7.3Q uur Consistorie der Ned. Herv. kerk
td Elxmorra. Ledenvergadering Begra
fenisver. „De Laatste Eer”.
Vrijdag 25 Februari.
Bolsward. De Doele. 7.30 uur C.H. Unie
Mr. J. J. R. Schmal en opvoering „Ma
rijke fan Lytsegea”.
lós
Ook hier werd een oplossing gevonden
doordat de aanstaande pleegmoeder van
het jongetje haar rechten op het broer
tje afstond aan de joviale Terschellin-
ger, die optimistisch beweerde, dat er
op Terschelling ook nog wel plaats was
voor zo’n heel nietig ventje. Nog na-
snilkkend in de mantelmouw van zijn
grote zus van misschien wel acht jaar
oud, gaat hij toch zielsgelukkig naar de
grote bus.
Een heel klein meisje staat stil voor zich
uit te staren op de koffer, die haar tot
bijna aan de middel reikt, terwijl de kof
fer toch eigenlijk heus maar een koffer
tje is, en stil door druppelen haar traan
tjes op het manteltje. Ook haar zusje is
van haar weggehaald. Een zeer actieve
dame bemoeit zich met het geval en
woord Nederlands kende ze reeds.
Intussen bemerkte ik, da de één veel
meer slag heeft om met kinderen om te
gaan dan de ander. Een der verzorgsters
praatte met de kinderen en ze waren
matig geïnteresseerd, tot er een andere
verzorgster binnenkwam. Nu was het
plotseling al leven en beweging.
„Tante Annie! Tante Annie!”
Overal klonk de roep vandaan en tante
Annie was niet zo goed of ze moest al
die kinderen een hand ten afscheid ge
ven, hier een bemoeidgend woord spre
ken. waar al enkele tranen te voorschijn
sprongen, en daar een grapje van een
der kinderen beantwoorden en maar
steeds klonk het: „Auf Wiedersehen”.
Het ogenblik van afscheid nemen was
inderdaad aangebroken. De kinderen
zouden uit elkaar gaan. De een hierheen
de ander daarheen. Verschillende pleeg
ouders hadden hun beschermelingetje
of beschermelingetjes al gevonden en
voerden ze naar de wachtende autobus
sen voor het station. De kleine, grote
drama’s hadden ingezet. Een klein
meisje van een jaar of zes klampte zich,
met grote tranen in de blauwe ogen,
vast aan haar iets ouder zusje, dat vol
slagen met de situatie verlegen was en
trachtte haar te troosten. Maar alle
woorden en lieve woordjes gaven niets.
Ten slotte werd een oplossing gevon
den, doordat de beide kinderen bij buur
lui werden ondergebracht, waardoor ze
toch heel dicht bij elkaar bleven. Een
klein jongetje wilde niet van zijn zusje
gescheiden worden, dat naar Terschel
ling moest, terwijl hij in de buurt van
hege bilêstingen, de hege ünderhêlds-
koatén en de lege hieren leine dêrop in
swiere druk. Hoe mear de oerheit de
soarch foar allerhanne dingen ta har
nirnt, hoe lytser de minsken it forlet
Hele sille om to sparjen en sunich to
wezen. Nou moat hjir gjin misforstan
üt fuortkomme. Tüzenen minsken
moatte yn dizze tlid sunich wêze, hwant
de measte ynkommens binne oan 'e
lytse kant. Mar dit sunich wêzen, is
twongen spul, Men KIN net keapje,
men MOAT it litte, mar as der mear
yn 't beurske siet, nou dan gyng it oars.
Dit kweekt gjin sunige minsken, dit
makket de lju earder roppich. Hja fiele
har lot as in straf en hja hoopje, dat hja
nochris ta de earmtakken yn ’e ryks-
daelders omslaen koene, hwat soene
se him reitsje. De feiten wize it üt, dat
it greate meartal fan 'e minsken binam-
men yn de tichtbifolkte gebieten, jim-
mer oan 'e ranne en faek oer 'e ranne
fan har ynkommen libbet. Soene se
wyks in tientsje mear hawwe, dan koch
ten hja ek foar in tientsje mear. Omdat
it libben tige djür is en de leanen en
ynkommens, navenant net heech, kin
men dat skoan bigripe, mar sunigens
kweekt sa’n situaesje net. Sa is it ek
mei it yngripen fan de oerheit yn man-
nich ding. Dat er sosiale wetten komd
binne, dat der by sykte en ynvaliditeit,
by alderdom en bernetal, by wurklea-
zens en reinich waer, forsjenningen bi-
steane, hat syn histoaryske oarsaken en
syn greate foardielen. Mar neist dizze
tige greate foardielen hawwe hja as
neidiel, dat de needsaek ta omtinken,
sparjen en sunichwêzen minder field
wurdt. In oar neidiel is, dat it ütfieren
troch oerheitsorganen folie djGrder is as
it selsdwaen. Binammen as men der yn
slagget de minsken op de goede menear
yn to skeakeljen, dan stiet men der fan
to sjen, hwat in heap wurk hja forsette
foar in pear sinten. Ik neam bygelyks it
prachtige wurk fan de Boerelienban-
ken, it Griene Krüs, de B.B.G. en sa-
Neist it minder wurSen fan eigen ini-
tiatyf en it lytser wurden fan it forant-
wurdelikheitsfielen komt as trêdde fak-
tor fan bitsjutting: it weikwinen fan
sunigens en it sparjen. It is ien fan de
dreechste kwaliteiten fan in normael
minske, as hy in biskieden ynkommen
hat, om dêrfan frijwillich in diel oan 'e
kant to lizzen, hwat hy oars skoan
brüke koe. Dat freget in sterke wil en
dat makket in sterke wil. Fansels mei
dit gjin gjirrigens wurden of neigean-
dens, mar sparjen mei in goed doel: foar
de bern, foar sykte, êlderdom, in fa-
kSnsjareiske, in charitatyf wurk of
sokssahwat. Ek is it treflik, as it bart om
de saek of ündernimming, of de maet-
skiplike müglikheden foar jinsels of de
bern to forgreatsjen. Yn earder tiid wie
stéfêst ien fan de arguminten foar ünt-
halding, it dêrtroch bisparre jild.
Jonge minsken moasten sunich wêze,
mei it each op har plannen, hüssittende
to wurden en foar in sakeman wie it in
sterkjende tins, mei eigen jild saken to
dwaen sadat er minder noed en kosten
hie. En nou sil gjinien üntstride kinne,
dat de léste tiid ek dit aspekt fan folks-
krêft efterütgien is. Mei it tanimmen
fan de soarch fan de oerheit, mei de
distribüsje en it puntensysteem is dizze
soarch foar in diel fan üs öfnomd. It
frije jild hie net folie wearde, men koe
der hast neat mei en de lege rinte en
len, dat ze blij zijn, dat hun kinderen
'niet weg hoeven. En inderdaad is hel
'wel zo, dat de nood wel hoog moet zijn
alg men zijn kinderen, zo klein nog, naar
een ver, vreemd land moet sturen, n;:.u
,i verbaasd naar het kleine, tengere ^mensen, die een andere taal spreken,
naar mensen bovendien, die ze enkele
jaren geleden nog als hun vijanden
moesten beschouwen.
Over drie maanden zullen deze vijfhon
derd kinderen weer teruggaan naar
Oostenrijk en zullen ze een indruk heb
ben gekregen van Friesland, en de Frie
se mensen. Laten we hopen, dat het een
goede indruk zal zijn.
folie diakoniën, earmbistjüren, forie-
nuigsbist,uren fan eltse rjochting. Bi
nammen yn de legere ynstansjes, de
gewoane ófdielingen, dogge de ljue al
les foar it algemien en fynt men gjin
hege declaraesjes fan vacaty-jild en sa.
Mar wurdt it in tsjinst fan de oerheit,
dan komme nei koarten tiid de easken
fan direkteur en personiel, fan amtlik ta-
sicht en kontrólelichems. En al binne
dizze minsken op har plak en dogge hja
tige flyt op har wurk, it is en wurdt
noait eigen, hja sjogge it oars, it wurdt
in breawinning. De sterke sintralisaesje
sil dan wol fierder soargje foar it rem
men fan it eigen initiatyf en de functi
onarissen twinge om yn it amtlik ga
reel to rinnen. De deadzjende buro-
kraty kriget dan syn kêns en it loket
en de amtner hat wer in stik libben üt
de maetskippij nomd. En hwat hja ien-
kear fêsthat komt nea wer los. Dizze
skaedkanten fan in net needsaeklik yn
gripen fan de oerheit moast elk foar
eagen stean, dy't yn de léste jierren sa
maklik en sa gau roppen hat om it nije
wet en in nije tsjinst. Dan soe der wer
bigryp komme foar in wurd, dat nei
myn bitinken in wier wurd is: It initia
tyf fan de persoanen en de groepen
heart de earste kans to hawwen yn it
libben, pas as dat net kin, as har krêf-
ten to koart sjitte, kriget de oerheit in
taek. In taek, dat initiatyf to wekken, to
stypjen en as it moat, foar in diel seis
to nimmen. Pas as alderlêste heart de
oerheit seis de saek alhiel yn hannen
to nimmen. Forantwurdlikens, eigen
initiatyf en sunich bihear binne seedlike
folksdeugden, dy’t in folk net misse kin
en dy’t se net sjen wol of net achtet,
miskent de minske sa’t er is. Ik haw
soarch, dat er sokke lju hwat al to folie
binne. De oare wike it léste hjiroer.
Streekblad voor West» en Zuidwest Friesland
Hwat hat Gabe Skroar
Taal en dialect Een man reed op zijn
fiets over de eenzame Middenweg te
Wogmeer. Langs de waterkant stond ’n
huilende dreumes die schreeuwde: „Me-
rietje ligt in het water”. De man sprong
in het ijskoude water en zocht tever
geefs. Even later werd het hem duide
lijk, dat de dreumes „me-rietje” bedoel
de, het rietje waarmede hij pijl en boog
speelde.
Zelfs een Mr 1 Wegens het verzwijgen
van vijandelijk vermogen tot een bedrag
van f 450.000 is mr. L. W. J. M. uit Vught
veroordeeld tot ’n geldboete van f 20000
subs, zes maanden hechtenis.
Weer wat nieuws. Een middenstands-
tentoonstelling zal in de week van Pink-
steren onder de naam „Bihato” te Ber
gen op Zoom worden gehouden.
St Jan krijgt grote beurt Reeds geruime
tijd is men bezig met de restauratie van
de St. Jans-kathedraal te ’s-Hertogen-
bosch.
Ter redding. Wegens het grote aantal
autos, dat te water geraakt, heeft de
Leeuwarden zou worden ondergebracht. Groningse Reddingsbrigade besloten tot
aankoop van een duikcabine. Hiermede
zal deze zomer veel in open wateren
worden gedemonstreerd.
De burgemeester van Hilversum heeft ’t1 heidsdiensten werkzaam te zijn, is bij de
initiatief genomen tot de oprichting van regering niet in voorbereiding.
vereniging „Hei Goois Scheppend Een weldoener ging heen. Op 72-jarige
i leeftijd is te Den Haag dr. Belzer over
leden, die een groot deel van zijn leven
heeft gewijd aan de blindenzorg.
Om de drank. Op een vergadering te
Utrecht is besloten tot heroprichting
van de Ned. Bond van slijters in gedis
tilleerd, wijn en andere dranken.
Wat een gegoochel. De Ned. Bond, van
spreekt haar toe in wat mij voorkomt,
onvervalst Weens en belooft haar te pro
beren haar in de buurt van het zusje on
derdak te verschaffen. „Wie alt bist du
denn?” „Neun Jahre,” snikt de kleine. We
o
kind. Negen jaar? Wij hadden haar
hoogstens zes gegeven. Toch wordt ook
dit geval min of meer tot genoegen van
partijen geregeld.
Enkele van die ruwe spoorwegmannen,
die even van tevoren hadden beweerd,
dat er hier in Nederland genoeg kinde
ren waren, die ze met hetzelfde recht
hadden kunnen uitzenden om op te
knappen, wenden zich af en mompe-
Ondanks, dat op de deur van de 3de Zijn zusje gaf hem prompt een lesje in
klasse wachtkamer te Leeuwarden een goede manieren, waaraan ze toevoegde:
papier was geplakt, waarop stond, dat „Du solst sagen Asjeblieft.” Het eerste
deze voor de dienst gesloten was, liep
het af en aan op het perron en verdwe
nen vele meensen toch in die wachtka
mer. En al deze meensen wachtten
Er waren mannen en vrouwen, maar het
eigenaardige was, dat er bij die mannen
zoveel dominé’s waren. Wat moest er
gebeuren hier op het perron van de Ne
derlandse Spoorwegen te Leeuwarden?
Kwart over twee werd het raadsel op
gelost. Een lange trein rolde langzaam
het station binnen. Het ging niet, zoals
het gewoonlijk gaat met een binnenko
mende trein. Dan springen de portieren
al open nog voordat de trein staat en
rollen de eerste reizigers er al uit en
hollen over het perron. Daarachter aan
komt dan de grote stroom van reizigers.
Maar nu gebeurde er niets, geen portier
ging open. Maar dat bleek toch maar
tijdelijk te zijn. Dan ineens klapt hier
een portier open en daar en reizigers
van zeer uiteenlopend formaat stappen
uit of worden uit de trein geholpen.
Het kindertransport uit Oostenrijk is
aangekomen. Een stuk of wat jonge
vrouwen bewegen zich druk tussen de
kinderen, die zelf, in tegenstelling met
wat kinderen gewoonlijk zijn, helemaal
niet druk doen. Spoedig staan ze dan
ook netjes opgesteld, ieder bij zijn of
haar bagage. Officieren van het Rode
Kruis lopen, met papieren in de hand,
speurend tussen de groepen door en ge
ven hier en daar aanwijzingen.
De kinderen kijken benieuwd rond, maar
houden zich overigens erg rustig, on
danks de vele grote mensen die hen op
nemen. Allen hebben ze een groene
kaart om de hals, waar naam en woon
plaats op staan. Hier en daar kijkt e
al eens zo’n groot mens op die kaart
maar verder komt het voorlopig niet.
Dan marcheren de eerste groepen naar
de wachtkamer.
In een oogwenk zijn alle stoelen door
de kleine gasten ingenomen. Er zijn nog
hele kleintjes bij, maar ook grotere. Er
zijn er bij, die er nog behoorlijk goed
uitzien en er zijn echte stakkers bij. Een
zeer uiteenlopend gezelschap. Er zijn er
bij met pikzwarte haren en glanzende
donkerbruine ogen en er zijn er bij, die
zo uit het een of andere dorp in de om
trek van Leeuwarden konden komen.
Daar GAAN ze echter heen, maar ze ko
men er njet vandaah. Dezei kinderen,
welke hier drie maanden zullen blijven,
dank zij de zorgen van I. K. V. (Inter
Kerkelijk Verband) komen uit Weenen,
Linz en Elbersee. Voor drie maanden
hebben ze grote centra verlaten om te
worden opgenomen in de kleine gemeen
schap van de Friese plaatsjes, zowel op
het vasteland, als op de eilanden.
Vlak bij me, aan een tafeltje, zitten, sa
men op één stoel, een tenger meisje en
een nog tengerder knaapje. Ik ga eens
een praatje met hen maken. Het is hele
maal niet moeilijk om hen aan het pra
ten te krijgen en al spoedig weet ik, dat
ze uit Weenen komen, dat het meisje
10 jaar en de oudste van 6 kinderen,
dat het jongetje 6 jaar is en dat de
jongste, die nog bij Mutti is, juist 8
maanden is geworden, toen zij afreisden
naar Holland.
Over de vader wordt niet gesproken en
ik vermijd het, hierover een directe vraag
te stellen. Wel vertellen ze me, dat ze
een mooie reis hebben gehad en dat ze
in Venlo in een „Lager” zijn geweest,
maar wat ze daar moesten doen was hun
of niet helemaal duidelijk, of ze ver
meden er over te spreken. Van een der
geleidsters hoorde ik later, dat ze daar
vier dagen in observatie waren geweest
en geheel onderzocht. Ze waren „door
gelicht" en in bad geweest met alles
wat daarbij hoorde.
Toevallig hoorde ik, dat de kinderen,
waar ik bij stond te praten, naar de
eilanden zouden gaan en dus zei ik hun
dat en om het wat aantrekkelijk te ma
ken, vertelde ik hun van de duinen en
de bossen. Het meisje luisterde aandach
tig en vroeg plotseling: „Gibt es auch
wilde Tiere da?”
Ik ontkende heftig, dat er wilde beesten
zouden zijn, maar omdat ik hen toch
over de fauna van de eilanden behoorde
in te lichten, begon ik uit te weiden
over de vele konijnen, de schapen, de
koeien en de paarden. Toen wou het
kleine kereltje weten of er ook lamme
ren waren, want die hadden ze onder
weg al gezien.
Ondertussen werd er warme chocolade
melk rondgediend, en toen de kellner
het kleine ventje bijna over het hoofd
zag, begon hij te roepen: Bitte! Bitte!
Inzake de moord op zuster Riemke
Veenstra te Kollum is thans enig licht
gekomen. De in Batavia gearresteerde
dokter de J. is waarschijnlijk de da
der. X De Friese beverfokkers gaan
zijch1 organiseren, de heren Halma en
Sdemonsma zitten «Ja. in het comité
van voorbereiding. X Jac. de Vos
van Oldeboorn behaalde op een reciteer.
wedstrijd te Koudum zijn 400e prijs. X
Te Heerenveen brak in Etmans Con
fectiefabriek een wilde staking uit, van
de 40 meisjes bleven er 30 absent. X
„Us Fryske Bemeboek” héldt wer in
Priisfraech foar de béste berneboe-
ken. X Er worden twee nieuwe mo
torbarkassen gebouwd voor de diensten
op Ameland en Schiermonnikoog. X
De Friese volksdichter W. J. Koopmans
te Akkrum werd 80 jaar. X Teneinde
het machinaal melken te stimuleren,
werd op het Wllhelminaplein te Leeu
warden! een practijkdag meikJmachines
gegeven.
Een koning stierf. Op 17 Maart zal het
honderd jaar geleden zijn, dat Koning
Willem II te Tilburg overleed. Die da
tum zal in deze plaats herdacht wor
den. Er is voor deze herdenking een
ere-comité in wording, waarvoor o.m.
alle ministers zijn uitgenodigd.
Eet meer vis. De) IJmuidensd trawler
„De Hoop” voerde een haai van 115
kilo ter markt aan, terwijl bovendien 2
zware kabeljauwen, 21 en 18 kilo Don
derdag te koop waren.
De school gesloten. In Stieltjeskanaal is
bij een 11-jarig zoontje van het hoofd
der o.l. school aldaar, nekkramp ge
constateerd.
Gel/ukkig. jDe Bierbrouwerij) „De .Prie
Hoefijzers” te Breda constateert een
sterke vermindering van de biercon-
sumptie. in Nederland, welke in het ver
slagjaar 1947-’48 onder het niveau van
1037 kwam.
Klein begin. De eerste afdeling van het
Zeekadettenkorps in Nederland is
Gouda opgericht. Het oefenterrein
deze plaats ligt aan de plassen. 52 jon
gens hebben zich reeds gemeld.
Een amandelactie werd op 20 Februari
door het Joods Nationaal Fonds gehou
den. De opbrengst er van over de ge-
helfe! wereld wordt gebruikt voor het
planten van 6 millioen bomen, verdeeld
over vier wouden in Palestina.
Van de Partij van de Arbeid bedroeg
het ledental op 1 Januari j.l. 117.244. De
ledentallen van 2126 in Noord-Brabant
en 1263 in Limburg wijzen niet op een
„doorbraak” van de P. v. d. A. onder
het katholieke volksdeel.
Een zeven meter hoge stelling, die aan
gebracht was voor herstellingen aan 't
Carolus ziekenhuis te ’s-Hertogenbosch,
is ingestort. Van de drie werklieden
die er zich op bevonden, is de 62-jarige
J. Hauff overleden, een andere werd
zwaar gewond en de derde liep lichte
kwetsuren op.
Hans Kaart en zijn gezelschap zijn er
in geslaagd om per jeep de Sahara door
te trekken.
Wordt nu bakker. De vestigingseisen
vöor brood- en bankletbedrijven zijn
geregeld. Vastgelegd is, dat voor de
vestiging van verkoopsbedrijven de eisen
voor handelskennis lager zijn dan die,
welke gelden voor het algemeen mid
denstandsdiploma.
Schedelresten en delen van een mense
lijk skelet uit voorhistorische tijden zijn
bij Maastricht in het Trichterveld door
arbeiders gevonden.
van DruKKerij Fa. A. J.
vielen in de strijd tegen de vijand. Het
monument werd ontworpen door Hildo
Krop.
De ontginning van de Peel zal door de
gemeente Venrayen Sevenum met
kracht ter hand worden genomen. Uit
Nijmegen en Groningen zijn daartoe 400
arbeiders aangetrokken.
1950 Tentoonstellingsjaar! De gemeen
teraad van Arnhem besloot een crediet
van f 550.000 toe te staan voor de nati
onale tentoonstelling „Het Koninkrijk
vooruit” in 1950.
Zeelt mag men thans gaan vissen wan
neer men wil. Er zal dit jaar geen z.g.
gesloten tijd zijn.
Speelgoederen en kunstnijverheidsvoor-
werpen, zullen ook al niet meer aan
prljsvoorschriften oriderhevig zijn.
„De Ooievaar”, de molen aan de Zaan
nabij Zaadijk is van de monumentenlijst
afgevoerd en zal weldra worden ge
sloopt.
Een zeer bijzonder jubileum heeft giste
ren de 72-jarige Joh. Meyer in Delden
gevierd. Hij was 60 jaar in dienst bij de
katoenfabrïek van de firma Schrader,
Schneider, Tvet en Co.
Ze mogen nog blijven. Een algemeen
verbod voor communisten om in over
heidsdiensten werkzaam te zijn, is bij de
een i
Ambacht”, waarin alle beoefenaren van
het edelambacht zullen worden ver
enigd.
Goed idéé. De raad der gemeente Zie-
rikzee heeft besloten tot aankoop van
zeven oude schilderijen, familieportret
ten van Zierikzeese regenten uit de 17e
en 18e eeuw.
Uit piëteit. Tijdens de jaarlijkse stille Goochelaars' houdt Zaterdag 26 Febr”
omgang op 4 Mei zal te Kampen een zijn jaarlijks congres te Bussum. Onge-
monument worden onthuld ter gedach-1 veer 200 goochelaars maken thans deel
tenis aan de inwoners van die plaats, die uit van de bond.
5
Bolswards Nieuwsblad
Kindertransport
i
t
i
IIICJ 111 vuvi UC1 C1U1U£. -
i
