Aan de oevers
van de Ganges
'I
Onze Weekagenda
Flitsen uit Indonesië
I
Martinytoer
I nrTi
Fan de
door Nederland
üs hjoed H A
to sizzen
45e Jaargang
No. 27
Dinsdag 5 April 1949
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA -
Bolsward
1
I
I
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Olro 87926
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
I
ik sei niis al, dizze ütkomsten binne tige
wichtich, hwant hja wize by dizze
priisforhéldingen düdlik de wei. Net it
kearen fan de ütjeften ig in bilang foar
de greidboer, mar it dwaen fan ütjeften,
dy’t mei winst werom komme. En dat
dy der lizze, kin gjinien üntstride. Dit se
rieuze ündersiik leart mei greate wissens
dat it net de Onkosten en net de hier
en net de arbeidsleanen binne, dy’t it
bistean fan de greidboer nuodlik meit-
sje. De greatste fijén fan de greidboer
is: it bang wêzen fan jild ütjaen foar it
bidriuw. En dat jildt likegoed foar de
greate boer mei in tritlch kij as foar de
koumelker mei in lyts bidriuw. Ik mei
fanselg gjin nammen neame, mar ik wit
üt de earste hdn tige sprekkende foar-
bylden fan lytse boerkes, dy’t in spultsje
ha mei toalf, trettjin kij en der sa buor-
kje, dat it mannich great bidriuw jaloersk
meitsje soe. Op ’e klaei sawol as yn it
marlfln fan de Warkumer kontrijen. En
dit siz ik net om it ten of’t oare, mar it
bigreatet my, dat der noch sa mannich
bidriuw is, dat goede jierren ha koe en
se net makket. Hwa wit hoe lang dizze
kênsen der jit lizze. As It llsder hjit is
moat men It smeije. Tj. de J.
Vijf bataljons van de Siliwangi-divisie
in West Java hebben zich aan Neder
landse zijde geschaard „in de overtui
ging hun land daarmee te dienen” en
met de wens „zo spoedig mogelijk met
de Nederlandse troepen mede te wer
ken tot bestrijding van die stromingen,
die na de overdracht van de souvereini-
teit de jonge staat zouden bedreigen,”
aldus een mededeling van de territoriale
commandant van West Java, generaal-
majoor E. Engels.
tempel of ragden-vallei temidden van de sneeuw-
door een Hindoestraat worden gedragen, bedekte toppen van de Himalaja.
De heerser van dit land wordt een der
rijkste mannen ter wereld genoemd. Als
Een groot aantal leden van een ten wes
ten van Djokja opererende terreurgroep
Is uitgeschakeld. In Solo wordt het her
stel geremd door rampokgevaar en het
feit, dat vele arbeiders zijn uitgeweken.
Ten westen van Solo werd een gewa
pende groep van 250 man geheel geneu
traliseerd. Hetzelfde gebeurde met een
groep van 80 leden In de omgeving van
Purwokerto.
de printinge en ik hoech net mear to
sizzen, dat it mear wurdich is as tsien
oare lAnbouboeken. Dos minsken, jonge
en Sldere boeren, keapje dit skoandere
boekje, der sit byt oan foar in lange
winter fan gesellich petear op praetjou-
nen, jongeboerengearkomsten en net It
minst foar in heit om der mei de greate
jonges ris oer to redendielen. Yn it ear
ste stikje haw ik hwat oan oanhelle oer
de sunigens yn de bidriuwsütjeften hjir
op ’e greide. Dik kear wol ik in oar ding
efkes nei oaren helje, hwat net allinnich
economysk, mar ek sosiael tige fan bi
lang is. Dat is de fraech, hokfor buorke.
rijen it béste wei komd binne, dejingen
mei in bytsje leankosten of mei in bulte.
In wichtige fraech. Hwant soe it bliken
dwaen, dat de boeren mei in bytsje folk
it measte fortsjinne hiene, dan mocht
men freze, dat de greidhoeke, dy’t üt in
bifolkingseachpunt dochs al net 8a’n
béste namme hat, jit fierder sakje soe.
Binammen mei de mechanisaesje en ra-
tionalisaesje snijt it mes gau yn it waer-
me minskefleis. En hwat docht nou bli
ken I Op de 40 bidriuwen dy’t ünder-
socht binne, wiene 12 mei in tal wurk-
üren Onder de 320 per H.A. en hjir wie
in winst fan f63.—. Dan kamen 13 bi
driuwen mei in tal wurküren fan 320
360 en hjir wie f64.winst. Derop fol-
gen 9 bidriuwen mei 360400 wurküren
en de kamen op f87 winst. En de léste
6 bidriuwen mei in tal wurküren boppe
de 400 per H.A. makken in winst fan
f 115.per H.A.
Dit binne tige bilangrike ütkomsten foar
de greidboer. Hwant men heart troch den
dei sa faken sizzen, dat it lean en de so-
siale lésten mei de masines de boere-
arbeiders yn koarten alhiel fordriuwe
sille, omdat it masinale wurk folie goed-
keaper is. En hjir blykt üt, dat de oan-
wending fan beide ta in yntensyf bi
driuw, it measte profyt jowt. Ek op in
oare manear is dit noch ris düdlik mak-
In een weekoverzicht, uitgegeven te Ba
tavia wordt medegedeeld, dat „een lang
zame, doch geleidelijke vooruitgang in
alle gebieden op Java duidelijk zicht
baar is.
In Bantam en Oost-Java verbeterde de
toestand evenzeer. In het oude republi
keinse gebied van Midden Java is de vei
ligheid nog onvoldoende. In het gebied
van het sultanaat van Djokja wordt de
toestand vrijwel beheerst door het feit,
dat het apparaat van het sultanaat nog
steeds stil ligt. In ’t Noordelijk deel van
Midden Java is de toestand bepaald
gunstig.
mers, n.l. 22 graden, maar Vlissingen
kwam diezelfde middag niet hoger dan 7
graden, een verschil van 15 graden over
nog geen 100 k.m.
Woef, woef. In het R.AJ.gebouw te Am
sterdam werd Zaterdag 2 en Zondag 3
April de Wintertentoonstelling voor hon
den gehouden.
Niet prettig. Een dame, die In de Kal-
verstraat te Amsterdam aan het winkelen
was, kwam tot de onaangename ont
dekking, dat een zakkenroller kans had
gezien haar portefeuille, inhoudende
f 500 en de distributiebescheiden van de
familie uit haar tas te halen.
Ongeval. Bij het proberen van een mo
torfiets, die hij enkele dagen geleden ge
kocht had, is de 26-jarige redacteur van
„De measte minsken slaen allinnich op
’e tüken acht. Seldsum is ien, dy’t oan
de woartel slacht”.
Dy aide wiisheit gyng my troch de
holle, doe’t ik jitteris en jitteris yn it
boekje van Ir. van der Molen omsneup-
te. Hwat in skat fan oanwizingen, ried-
jowlngen, needsaeklike konsekwinsjes
Tin men hjirüt opdjipje.
Underskate boeren ha my frege, hwer’t
dit boekje to krijen is, hwant dit moat
Onder it folk. Hjir kin elke greidboer sa-
folle nijsgjirrichs üt leare, dat hy it net
wer üt hannen leit, foardat er de léste
blêdkant to pakken hat. En dan bigjint
er wer fan foaren óf.
Mar it blykt, dat der mear minsken sa
oer tinke, hwant ik hearde dat Ünder-
skate suvelfabriken it boekje foar al har
leden oantügd ha. Hulde foar sok tref
lik wurk. Dêrmei litte de fabriken sjen,
dat hja har eigen bilang en dat fan har
leden yn ’e gaten ha. Seis haw ik it da-
liks bisteld foar de fjirde klasse fan de
Lénbouskoalle, hwant ik soe gjin better
wurk witte, as dit mei de aldste learlin-
gen, dy’t al hwat ynwurke binne yn bi-
mestings- en féfoerfragen, dy’t har
grounkennis en boekhülden sahwat On
der de knibbel ha, troch to wurkjen.
Faeks is It spitich, dat ik üt Snits hearre
moast, dat it boekje al ütforkoft is. Mar
lokkich komt der mei gauwens in twad-
Leuke echtgenote. Te Groningen is een
vrouw gearresteerd, die tot driemaal toe
had geprobeerd haar man om het leven
te brengen door hem te vergiftigen of
door de gaskraan open te zetten.
Niet mooi. De rletmeubelfabrikant R. uit
Berg a. d. Maas wordt vervolgd, omdat
hij de Ned. Staat voor ongeveer 200.000
gulden aan deviezen zou hebben bena
deeld.
Hartelijk gefeliciteerd. In 1948 werden
413.440 gelukstelegrammen verzonden;
de netto-opbrengst hiervan, welke ten
goede komt aan het Kinderfonds P.T.T.
en aan de organisaties van de vrije
jeugdvorming en de instellingen voor de
massa-jeugd van alle gezindten, be
droeg f75.481.
De penanten te Zwolle, versperringen,
die de Zwollenaren twee en een halve
eeuw geleden in het Zwarte Water heb
ben aangebracht ter beveiliging van hun
stad, worden thans door de rijkswater
staat opgeruimd, omdat ze een hinder
lijk obstakel vormen voor de scheep
vaart op deze druk bevaren water
weg.
De Handel-Maatschappij. Het was 125
jaar geleden, dat de Nederlandse Han
delmaatschappij door Koningin Willem
I werd gesticht.
Welkom vreemdeling. Van de minister
president van Luxemburg werd een broek
gestolen, toen hij te Den Haag de Be-
nelux-besprekingen bijwoonde. (Het
was natuurlijk niet degene, die hij op
dat ogenblik droeg).
Ons kleine landje. Dinsdagmiddag was
de temperatuur te Gilze Rijen bijna zo-
Brits-Indië is een rijk, waarvan wij ons
nauwelijks een voorstelling kunnen vor
men. Het is een land vol van de schrij
nendste en schrilste tegenstellingen. Het
is ontzaglijk rijk aan bodemschatten, zo
rijk, dat alle 40q millioen mensen en vele
millioenen daarbuiten, een weelderig be
staan zouden kunnen hebben, als die
rijkdommen in exploitatie werden ge
bracht. Maar in werkelijkheid is de be
volking er voor 80 pet. straatarm. In de
steden treft men gegoede Indiërs aan,
maar op het platteland is het overal ar
moe troef.
De; mensen leven er van een beetje rijst
en zout, moeten zich met primitieve mid
delen in de landbouw een bestaan ver
schaffen. Gandhi heeft er naar gestreefd
hun een iets beter te bezorgen, door
hen aan te moedigen zelf hun kleren te
spinnen, zodat zij tenminste iets hadden
om aan te trekken, want de in fabrieken
vervaardigde kleding kunnen zij niet be
talen. De Indische wijsheid is eeuwen
oud en prachtig, maar 88 pct. van de be
volking kan lezen noch schrijven. Het
merendeel van de bevolking is Hindoe,
ruim 250 millioen, en 80 millioen is Mo
hammedaan. Mohammedanen en Hindoes
haten elkander vurig en laten niets na
om elkaar het leven zuur te maken. Over
kleinigheden ontbranden, vooral in ste
den, hevige vechtpartijen. Een van die
kleine kleinigheden is bijv, de koe, die
de Hindoes als heilig beschouwen. De
Mohammedanen houden wel van een
runderlapje en als nu eens in de nabij
heid van Hindoes of van een Hindoe
tempel een koe wordt geslacht en de
stukken daarvan langs een
dente Rome niet droomde. Een dezer
vorsten liet eens, toen hij voor de vierde
maal ’n huwelijk sloot, een feeëriek wit
marmeren paleis bouwen, omdat hij al
leen zulk een huis waardig achtte om er
zijn bruid te ontvangen.
De maharadja van Dholpoer, een staat
met een bevolking van een kwart milli
oen, gaat alleen op reis met een lijfwacht
van zwaarbewapende mannen, talrijke
olifanten, welker zadels van gjoud en
zilver zijn. Muziekcorpsen trekken mee
in de stoet, ruiterij, infanterie in schilder
achtige uniformen en als het volk dit ziet
vergeet het voor een wijle eigen armoe
de. Deze Maharadja bezit een van de
schoonste parelsnoeren ter wereld, dat
eens door een arme reiziger aan zijn
familie werd geschonken. Deze reiziger
had om gastvrijheid verzocht en bij zijn
vertrek overhandigde hij zijn gastheer
een oude doek als aandenken. Bij het °P_
nemen van de doek bleek deze de kost
bare parels te bevatten: de reiziger bleek
een koning te zijn, die van zijn aardse
bezittingen afstand had gedaan om het
pelgrimsleven te gaan leiden.
Van edelstenen zijn trouwens de meeste
Indische vorsten rijk voorzien. De ma
haradja van Patiala heeft een parelsnoer
van 12 millioen gulden en een diamant,
die een van de grootste ter wereld Is.
Zijn paleizen zijn miniatuursteden, zijn
lijfwachten legertjes en zijn honden ge
nieten een weelde die menig men» hun
benijdt.
Kasjmir, een andere staat, wordt wel de
schatkamer der wereld genoemd. Het
is een heerlijk gelegen land, als een sma-
ger werd gezocht voor de troon van Ba
roda, meldde hij zich met twee herders
jongens ten paleize.
Men vroeg hem wat hij kwam doen en
het antwoord luidde: ,Jk kom hier om
tot maharadja verheven te worden.” In
elk geval is hij het geworden; hij bleek
een van de meest verlichte vorsten te
zijn die veel heeft gedaan voor de ont
wikkeling van land en volk. Hij heeft
onderwijs en bibliotheekwezen bevor
derd en de vorsten weten te verenigen in
een organisatie: de vorstenkamer. Hij is
de bezitter van een beroemd tapijt, ge
heel met paarlen bestikt en heeft voorts
een groot aantal kanonnen van goud en
zilver.
Een ander verlicht vorst is de heerser
van Bikanir, die zijn land, eens een
woestenij, heeft herschapen in vrucht
bare bouwgrond. Evenals vele van zijn
collega’s is hij een hartstochtelijk jager.
Tijgerjacht is zijn uitgelezen liefhebbe
rij, maar hij heeft ook veel voor het on-
Den Bosch is met zijn wagen rijdende
op de Kerklaan te Den Bosch door tot
nu toe onverklaarbare oorzaak tegen een
boom gebotst. De heer Fokkelman werd
op slag gedood.
Een vlag voor Zeeland hebben Ged. Sta
ten dezer provincie vastgesteld,’ welke
zal bestaan uit een blauw veld met daar
over drie gegolfde horizontale witte ba
nen met in het midden als hartschild het
wapen van de provincie en daarboven
de oude gravenkroon.
Brand! Doordat een petroleumtoestel
omviel ontstond brand in de woning van
de heer A. Buiter te Kommerzijl (Gr.)
Het vuur greep zo snel om zich heen,
dat de brandweer weinig kon uitrichten.
Het huis brandde geheel af.
Eet meer vlees. Het vleesrantsoen wordt
met ingang van Donderdag weer op 500
gram per 14 dagen gebracht.
Franse landbouwers hebben H. M. Ko
ningin Juliana enkele flessen kostelijke
wijn toegezonden als „spontane hulde
van eenvoudige en oprechte harten”.
gg
Te lerseke nam een moeder, die haar 2-
jarig kindje medicijnen wilde geven per
ongeluk een flesje lysol en gaf het kind
hiervan een lepeltje. De kleine, die spoe
dig het bewustzijn verloor, is in het zie
kenhuis te Goes opgenomen.
De eerste voorjaarssla is met 2 vracht
vliegtuigen naar Engeland geëxpor
teerd.
de Nieuwe Schager Courant, R. Wijnja 1 Ernstig auto-ongeluk. De voormalige di-
in de Marktstraat te Schagen tegen een recteur der N.V. Vroom en Dreesman» te
vrachtauto gereden en verongelukt. De
duopassagier kwam met de schrik
vrij.
Een wondergeit Bij E. Veerkamp, Spoor
baan 5 te Hilversum, is Zaterdagmiddag
een geit met twee koppen, zeven poten
en twee staarten geboren. Het beestje
was voldragen en woog bijna vijf kilo.
Het is na enkele minuten gestorven.
Ruim 100 patiënten van dr. J. Samuels
hebben een adres aan de Tweede Kamer
gericht waarin zij een beroep doen op
de regering „dr. Samuels recht te doen
wedervaren.”
Een hertenkamp wil het gemeentebe
stuur van Den Bosch blijkens een des
betreffend raadsvoorstel laten aanleggen
op een terrein van 600 vierk meter bij
de zwemgelegenheid „De yzeren vrouw”.
ke. Hjirfoar brükt men it wurd: arbeids
productiviteit. Dit wol sizze: de op-
bringst per H.A. dield troch it tal wtirk-
üren. Stel: de opbringst wie per H.A.
f 1000.en it tal wurküren 400, dan is
de arbeidsproductiviteit per wurküre
1000 400 f 2.50. Op dizze wize bi-
rekkene wiene der 5 bidriuwen mei in
arbeidsproductiviteit ünder de f 2.en
dy makken in winst fan f39.De 13
bidriuwen, by’t mei har A.P. tusken de
f2.en de f2.50 ynsieten, makken in
winst fan f51.Dan kamen 10 bidriu
wen mei in A.P. tusken de f 2.50 en de
f3.en dy hiene f106.winst per
H.A. En trije bidriuwen kypten der jit
boppe üt en makken in A.P. fan mear
as f3 de üre. En dy hiene f 164 winst.
Hwat hat Gabe Skroar
opgegeten. Niet hij zij£ pa|ejs verlaat, temidden van een
prachtige stoet, vallen de mensen ter
aarde en verbergen hun gelaat, want de
I vorst >s >n hun ogen een godheid. Maar
buiten zijn land is hij een gewoon mens,
want deze vorst ging vóór de oorlog
vaak naar Europa. Soms hebben deze
vorsten hun opleiding in Engeland geno
ten. De vorst van Kasjmir vertoefde een
poos aan het Engelse hof en daar heeft
hij zich eens op een receptie bij de ko
ning vertoond in een gouden kleed,
schitterend van diamanten, dat een waar
de had van 36 millioen gulden.
Een romantische figuur is de Gaekwar
van Baroda, wiens titel betekent „hoeder
der heilige koeien”.
Van hem wordt verteld, dat hij schaap
herder is geweest. Toen er een opvol-
StreeKblad voor West» en Zuidwest Friesland
Woensdag 6 April:
Bolsward. Leeszaal. 19.30 uur.
vergadering Openbare Leeszaal.
Makkum. Baptiste kerk. 8 uur. Evang.-
samenkomst. Spreker: Ds. G. Visser
van Harlingen.
Bolsward. Convent. 8 uur. Jonge Kerk.
Onderwerp: Waarom leven wij? Af
scheid mej. dr. Veltman.
Bolsward. Ons Gebouw. 7.30 uur. Fees
telijke jaarvergadering van de Chr.
Hist. Jongerengroep „Bolsward en
Omstr.”
Vrijdag 8 April:
Bolsward. Oeb. Oasthuissingel. 8 uur.
Chr. Reciteerclub. Oefenavond.
Zaterdag 9 April:
Bolsward. C.A.B.terrein. 4.15 uur. Pro
motiewedstrijd BolswardiaWor-
kum II.
ontbranden de Hindoes in heftige toorn,
omdat hun heilige koe zomaar is ver
moord en zal worden
zelden zijn daardoor bloedbaden ont
staan. Eh andersom, als een Hindoese
bruiloftstoet de euvele moed heeft, om
zijn weg te kiezen langs een Moham
medaanse moskee, worden de Moham
medanen ziedend van verontwaardiging
en slaan er op los.
De Mohammedanen hebben vroeger In
dia geregeerd en nu zijn zij de minder
heid, terwijl de Hindoeleiders, als zij om
onafhankelijkheid vragen, de bedoeling
schijnen te hebben om het land te gaan
regeren en zich van de Mohammedanen
niets aan te trekken. Deze zijn dus een
beetje bang voor die onafhankelijkheid
en willen maar liever een afzonderlijke
Mohammedaanse' staat, waarin zij zelf
baas zijn en niet door de gehate Hin
does worden geregeerd.
Binnen de Hindoegemeenschap is h’d
overigens ook niet alles koek en ei.
Daar heeft men het probleem van de
paria’s, de ouaanraakbaren. Dat zijn de
mensen, die niet tot een der honderden
kasten behoren, waarin de Hindoe-ge-
meenschap is verdeeld. Paria’s zijn naar
Hindoe-oordeel menselijke wezens, die
allerlei vuil en verachtelijk werk moeten
doen en slechts worden geduld, maar
verder nergens goed voor zijn. Gandhi
en vele van zijn vrienden, ofschoon zelf
Hindoe hebben zich daartegen verzet.
Gandhf had bijv. een paria-meisje ge
adopteerd, maar niettegenstaande blij
ven de kastengrenzen bestaan en iemand,
die eenmaal als paria is geboren, blijft
paria. Misschien heeft hij in een der vele
latere levens kans een beetje hogerop te
komen, maar in dit leven moet hij zwoe
gen en veracht worden. Deze mensen
zijn er dus ontzettend aan toe.
De Hindoes hebben ook nog de afSchu-
welijke gewoonte van kinderhuwelijken.
Heel jonge meisjes worden uitgehuwe
lijkt aan jonge, maar ook aan oude
mannen en de gevolgen daarvan zijn
ontzettend. Worden zij weduwe dan be
horen; zij ook tot een groep mensen, die
veracht worden en afgezonderd van de
rest der maatschappij in eenzaamheid
hun leven moeten doorbrengen. Zo kan
het gebeuren, dat kinderen van 6 tot 10
jaar al weduwe zijn en een leven van
naargeestige afzondering en vaak kwel
ling tegemoet gaan.
In de staten heerst ook vaak de schrij
nendste tegenstellingen, van overdadige
rijkdom bij de vorst en bittere armoede
bij zijn onderdanen, terwijl die vorsten
vaak nog als góden vereerd worden.
Een kijkje in de schatkamers van deze
Indische vorsten zou de Westerling in
de waan brengen, dat hij in de wonder-
spelonken van Aladdin vertoefde. Zij be
zitten rijkdommen, die Croesus niet tot
zijn beschikking had, een luister, die
Egypte en Babylon niet kenden, een
weelde, waarvan men zelfs in het deca-
derwijs van zijn onderdanen verricht en
tal van scholen laten bouwen. Onder de
vorsten bevinden zich verder cricketters,
polospelers, dichters en schrijvers.
Van lieverlede verdwijnt er veel van het
oude despotische karakter dezer vorsten
dommen. De stroom der beschaving is
niet te keren. Er zijn spoorwegen ge
komen, fabrieken, autowegen, electrici-
teit en tal van andere geriefelijkheden.
Vaak vormt het leven in zulk een
vorstendom ook een schrille tegenstel
ling tot het leven er buiten, waar bittere
armoede heerst en nijpend gebrek, voor
al veroorzaakt door de eeuwige politieke
en godsdienstige verdeeldheid tussen
Hindoes en Mohammedanen. In deze
vorstendommen regeert soms een Hin-
doevorst over een meerderheid van Mo
hammedanen en omgekeerd, een Mo
hammedaan over een Hindoebevolking.
Het Christendom is hier aan de oevers
van de Ganges helaas nog van weinig
invloed.
Lit in diamant yn dkxng lalke, it
bliuwt in edele, djftre tóen.
n
c
t
Bolswards Nieuwsblad
Leden-
I
K>C>C>C>O<2<CaOtC3K2IC>C:
K3IOIOtOtOIOiatOK3C3«OK:
1
3
I
r
1
j
01
Donderdag 7 April:
