Een vogelparadijs
p Onze Weekagenda
Martinytoer
tussen
Makkum
en Zurich
Fan de
door Nederland
üs hjoed Q H
to sizzen
I
45e Jaargang
No. 29
Dinsdag 12 April 1949
Streekblad voor West» en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J.
OSINGA - Bolsward
hoog water
As dit yn Nederlén net mear respektearre
TJ. de J.
Het vogelreservaat ten Noorden van de
geul bij Makkum, tot aan de Afsluitdijk
is het gebied, waar de meeste nesten
komen. Hier is het dat de verschillende
soorten meeuwen nestelen, strandloper
tjes, kluten, kemphanen, scholeksters en
nog verschillende soorten vogels meer.
Ook broedt hier de bruine kiekendief.
De vogelwacht vertelde mij, op mijn
vraag, dat de kiekendief een beschermde
vogel was en niet geschoten mocht wor_
Jan Piebenga, ien fan de haedredacteu-
ren fan de Ljouwerter Krante, hat yn in
fel protest wiisd op in feit, dat op him
seis en om it symptomatyske fan dit
barren net stilswijend foarby gien wur-
de mei. De Fémerk yn Ljouwert hat 75
jier bistien en der wol men feest fan
ha. Bést, alle reden en alle oanlieding en
feestnümers genóch ünder de keaplju.
Mar nou sil dat feest fierd wurde op
Goed Freed. En dat roait igge noch
seam. As dit in blêd of moatte wy
sizze, ien fan de haedredacteuren fan
dat blêd als de Ljouwerter, ta in fel
protest bringe kin, dan sprekt it wol
klear en düdlik, dat Christlike of Ka-
tholike kranten dit mei greate blidens
sjogge.
En ek hjirre wolle wy it moedich en
kordaet optreden fan de Ljouwerter mei
greate weardearring bigroetsje. De Goed
Freed is foar it greatste diel fan de Ne-
derlanners in dei tan greate godstsjin-
stige bitsjutting. It is de dei fan it heech.
ste barren, hwat ea op ierde west is.
It hillich stjerren fan Jezus Christus, de
greate allesomfiemjende soendied foar
gevonden. Het lichaam vertoonde ver
scheidene wonden van messteken.
mei kiompen en skuon oer de hillichste
tradysje fan js ioik hinnewélden, ynsjen
meije, dat dit fier mis is. Foar it oer-
greate diel kir dat net misse, mar ek
foar harren, dy’t de Goed Freed spiti-
gernöch neat mear to sizzen hat, moat
it düdlik wêze, dat men rekken héldt mei
de opfettings fan syn meiminsken. Wy
binne yn dizze dingen nei de oarloch al
oan it sakjen. Op in oar plak ha se yn
’e holle op de Peaskedagen in „merke”
to hélden. Dat haf om deselde reden in
bulte opskuor jown. En alhiel op syn
plak. Allinnich it fetsoen moast elk wear-
hélde op sa’n wize syn neisten to kwet
sen en sear to dwaen.
Sjocht men it breder, dan kin men net
üntstride, dat de libbensstyl fan party
minsken yn de léste tsien jierren g3ns
minder wurden is. It skerpst oppenear-
ret if him dat oan de jonge minsken. Ik
siz net, dat it harren skuld is, hwant ik
leau altyd noch, dat de gebreken fan de
jeugd foar trije kwart oan de élderen
to witen is, mar dér binne se it düd-
likst to sjen. En men hoecht gjin üt-
libbe aid wyfke to wêzen om argewaesje
to hawwen fan it optreden fan in bi-
langryk diel fan de „spes patriae”. Der
sit faken sa’n bytsje fetsoen, biskieden-
heit en styl yn it jonge folk, dat men
bang wurdf fan it kommende geslacht.
En der sitte wy allegearre mei en ’t is
by alle rjochtingen to sjen.
Doe’t wy Sneintojoun nei de léste Me-
ditaesje gyngen, in stampfolle tsjerke en
in oangripende lijenspreek, wie it oan
de tsjerkedoar ta in gerop fan Abe, dy’t
slik wie en A. G. O. V. V. dy’t dit wie
of dat wie en sa mar troch. Ik freegje
my óf, yn hokfor stimming giet men
dan nei tsjerke? En al soe men dat nou
jit ynskikke kinne, doe’t de predikant op
oertsjügjende wize it smertlik stjerren
fan de Godminske skildere hie en elk
dochs mei in forskuord herte en yn stil
oantinken de tsjerke forlitte moast, doe
wie it tsjerkeplein al wer drok fan it
Donderdag 14 April:
Boalsert. Ons Gebouw. 7.30 ure. Geark.
Chr. Plattel. Boun. Sprekker: E. S.
de Jong oer: „Boer en Dichter” en
„Moderne Peaskelyriek”.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
f
Wês sa ful net, dat de lju dy «kouder-
je, en sa guodlik net, dat se mei dy
weirinne.
Abonnementsprijs:
1.35 per kwartaal bij vooruitbet?ling
Advertentieprijs10 cent per m m.
Giro 8792Ö
Een bom opgebaggerd. De baggermolen
Breezand heeft bij werkzaamheden in de
buurt van de Maastunnel aan de Park
kade te Rotterdam een bom van 100 kg
naar de oppervlakte gebracht.
Internationaal. Op 29 en 30 Mei zullen
te Grouw zeilwedstrijden worden gehou
den in het kader van de sportuitwis-
De oudheidkundige dienst voor de N. O.
polder heeft thans kunnen vaststellen,
dat de oudheidkundige vondsten bij
Kuinre behoren, tot de fundering van de
voormalige burcht, welke in de middel
eeuwen bewoond werd door de heren
van Kuinre. Hef gevonden aardewerk
wees duidelijk op bewoning in de 12de
eeuw.
Een felle brand heeft Donderdagmorgen
gewoed in een magazijn van lederwaren
en sportartikelen van de fa. G. B. Wal
ter aan de Zuiderhaven te Enschedé. Het
magazijn brandde geheel uit en een aan
zienlijke voorraad artikelen ging verlo
ren.
den, wat echter niet inhield, dat er niets
gebeurde om ze te limiteren.
Ze nestelen daar overigens, om het zo
maar eens te noemen, in de provisie
kamer, want dezelfde vogelwacht deel
de mij mede, dat het aantal nesten van
broedende vogels daar op dit stuk van
de Wadden, ver boven de vierduizend
uit Hep.
Dan is er nog een heel groot aantal vo
gels, dat graag dat gebied bezoekt op
hun tocht naar het hoge Noorden. Dat
zijn de wilde zwanen. Enkele dagen ge
leden konden daar dagelijks honderden
zwanen worden aangetroffen en wel
hoofdzakelijk in het ondiepe water tus
sen de uitloper van de Wadden en de
Afsluitdijk.
Honderden' en nog eens honderden strij
ken daar neer en het is een prachtig ge
zicht al die grote vogels daar rustig te
zien zwemmen of hun lange halzen on
der water te zien steken, zodat al die
achtersteventjes recht omhoog staan.
Ze azen daar op de wortels van het fon
teinkruid dat daar wordt aangetroffen.
Meestal blijven de groepen maar kort,
een dag of iets langer. Dan wordt het
vertreksein gegeven en de gehele schaar
verheft zich van het water en verdwijnt
naar het noorden. Maar hun plaatsen
worden dan al vrij spoedig door andere
groepen ingenomen. Dit kan wel enkele
weken achter elkaar zo doorgaan.
Vele automobilisten, verrast door dit
prachtige schouwspel houden stil en ver
schillende van hen maken foto’s van
de anders zo schuwe vogels, die hier
helemaal niet zo schuw zijn en vrij ge-
makkeKjk gefotografeerd kunnen wor
den. Maar men moet het treffen natuur
lijk.
Inderdaad, dit stukje Friesland, dat ligt
juist buiten de dijk, is een paradijs voor
de vogels van diverse pluimage.
H. F. F.
seling LeeuwardenNorwich.
Nieuwe gemeente. De Tweede Kamer
aanvaardde Woensdagmiddag zonder
discussie en zonder hoofdelijke stem
ming een wetsontwerp tot instelling van
een gemeente „Wieringermeer”.
Vrouw vermoord. Donderdagmorgen
werd in Amsterdam het ontzielde li
chaam van de 26-jarige Francisca Ariër,
een gescheiden vrouw in haar woning
Niet zwaar. Een 19-jarige voormalige
S.S.er, die schuldig was aan ongeveer
tweehonderd diefstallen en tevens brand
stichting in de St. Theresiakerk te Maas
tricht,werd veroordeeld tot 4 jaar ge
vangenisstraf.
Gezonken. Ten gevolge van de storm
zijn Woensdag op de Schelde twee Bel
gische schepen gezonken, n.l. het 280 ton
metende schip „Martha” en het 986 ton
meteende schip „S. B. 277”. De opva
renden konden gelukkig worden ge
red.
Geen „lamkewaer en toch.... Een schaap
van de veehouder J. van der Veen in de
gemeente Tietjerksteradeel heeft 5 lam
meren geworpen.
Vroege piepers. Te Naaldwijk zijn de
eerste nieuwe aardappelen aangevoerd.
Het waren kas-aardappelen. Als pri
meurs brachten zij op als poters t2.05
per kilo, als kleine poters f 2.25 en als
kriel f2.10.
En hij stierfTe Hoofddorp is na een
ziekte van enige dagen opa Kooy over
leden. Opa Kooy was de oudste inwoner
van Nederland, die 7 Maart j.l. de leef
tijd van 104 jaar bereikte, negen kinde
ren had, en meer dan 100 klein- en ach
terkleinkinderen. Hij trad op 27 Januari
1867 in het huwelijk.
Jeugdige assistent. Een 17-jarige Neder
landse gymnasiast, Hans Roozen. gaat
op uitnodiging van een Amerikaan ze
kere dr. A. J. Smith in Juni mee met diens
expeditie naar Turkije om een onderzoek
in te stellen op de berg Ararat naar be
weerde overblijfselen van de ark van
Noach.
Ook vroeger geen vrede. Een vuurstenen
dolk is gevonden op een ontginning bij
Spier (Dr.). Prof, van Giffen, die de
vondst aankocht voor het museum van
oudheden in Drenthe, heeft de dolk ge
dateerd uit de 13e tot de 10e eeuw voor
Chr.
Twee Amsterdammers zijn Donderdag
avond met een motor in volle vaart te
gen een geparkeerde veewagen gereden
en op slag gedood.
Schadelijke lectuur. Voor de Maa1
trichtse rechtbank stond terecht de ex
ploitante van een leesbibliotheek in
Vaals omdat ze een boek had uitgeleend
„kwetsend voor een normaal ontwikkeld
schaamtegevoel en aanstotelijk voor de
eerbaarheid”. Het O.M. eiste vier maan
den gevangenisstraf.
Zuiver aangevoeld. De Ned. Bioscoop
bond heeft zijn leden geadviseerd, de
bioscopen te sluiten op de Nationale
herdenkingsavond: 4 Mei.
Zeeman verdronken. Woensdagavond is
de 25-jarige zeeman Sola uit Puerto Ri
co van een veersteiger te Rotterdam in ’t
water gevallen. Direct werd met haken
en dreggen getracht hem te redden. De
rivierpolitie nam het dreggingswerk
over, doch mocht geen resultaat berei
ken.
De Ned. Herv. kerk te Dinteloord is
thans geheel gerestaureerd. Het gebouw
heeft feitelijk zijn oude aanzien herkre
gen. Het zal 14 April officieel worden
overgedragen.
Een ernstig geval van voedselvergiftiging
heeft zich na het eten van gebakken
aardappelen en haring in het gezin V.
te Venlo voorgedaan. Vijf personen
moestem naar het ziekenhuis worden
overgebracht.
Door de stormwind onder een auto ge
raakt is de 69-jarige Y. uit Assendelft.
De man is aan de bekomen verwondin
gen bezweken.
De Deventer muziekschool heeft ter ge
legenheid van haar 100-jarig bestaan de
inrichting van een complete muziekzaal
in het gebouw der school aan de Veen
weg van de gemeente aangeboden ge
kregen.
Een hevige brand heeft te Kampen ge
woed in een perceel aan de Vloeddijk,
dat door twee families wordt bewoond.
De bovenverdieping brandde geheel uit.
We hebben dit voorjaar geen gebrek ven aan de reeds lang bestaande plan-
aan harde wind. De ene storm is wel nen om een lage dijk om de Wadden te
wat harder dan de andere, maar die van leggen, waardoor ze nog alleen bij zeer
verleden week konden er zijn.
Het water van het Ijsselmeer werd weer maatregel, die men, naar mij werd mede-
hoog tegen de Friese kust opgejaagd, gedeeld, inderdaad in afzienbare tijd
Weliswaar is het wel eens hoger ge- hoopt te nemen, althans betrekkelijk bin-
weest, maar het was toch nu ook weer nenkort hoopt men tot de uitvoering van
het werk over te gaan, zou honder
den, ja wellicht duizenden vogels de ge
legenheid worden gegeven zich te ont
wikkelen, die nu door overstromingen
van dit gebied verloren gaan.
Mochten de plannen, die nu vrijwel vast
staan, werkelijkheid zijn geworden, dan
zou het, naar het oordeel van één der
vogelwachten het beste zijn, indien er
op deze terreinen in ’t geheel niet meer
geraapt zou mogen worden, zodat de
vroege broeders de gelegenheid krijgen
hun broed „flechtich” te hebben, tegen
de tijd dat de Wadden weer worden
beweid.
Hwat hat Gabe Skroar
hoog genoeg om de wadden, deze door
de vogels zeer geliefde broedplaats, ge
heel te laten onderlopen. Gelukkig is het
dit jaar niet zo’n heel grote ramp ge
weest, omdat er nog betrekkelijk weinig
eieren lagen. Bovendien mocht er dit
jaar geraapt worden op deze terreinen
van It Fryske Gea.
Dit is een zeer verstandige maatregel
geweest, daar het ieder jaar weer ge
beurt, dat de Wadden er onder gaan en
er verscheidene eieren, al of niet be
broed, verloren gaan.
Nu is het ook weer niet zo, dat ieder
een daar maar kan heengaan te eieren
zoeken. Een verzoek hiertoe moet ge
daan worden aan het gemeentebestuur
van Wonseradeel, dat aan in totaal 15
ter goeder naam en faam bekend staan
de eierzoekers vergunning verleent.
Op een en dezelfde dag mogen echter
niet meer dan 5 zoekers de terreinen be
treden, de volgende dag weer 5 en de
daarop volgende weer 5 en dan begint
het weer van voren af aan. Die dus ver
gunning heeft mag om de drie dagen
een dag op de Wadden gaan eierzoe-
ken. Waar er daar verscheidene vogels
nesten hebben is dit meest wel de moei
te waard. De vogelstand wordt er bo
vendien niet door beïnvloed, daar er nog
geen jaar is voorbij gegaan, sedert de
Wadden aan It Fryske Gea zijn overge
gaan, dat niet een hoge vloed in het
vroege voorjaar alle eieren vernielde.
Wonderbaarlijk genoeg houden deze
vloeden de vogels er niet van terug om
toch maar telkens weer voor nieuwe
nesten te zorgen. Ze hebben dan ook
wel eens geluk en er worden dan
duizenden eieren op de Wadden uitge
broed. Uit de aard der zaak eieren van
vogels van diverse pluimage, maar voor
al van meeuwen. Er broeden verschil
lende soorten sterntjes en ook de buiten
gewoon fraaie kluut broedt er zijn eie
ren uit Dd vogelwacht van Makkum
vertelde me zelfs, dat er zo nu en dan
vogels broeden, die anders hun broed
plaatsen in het hoge Noorden hebben.
Er. wordt veel gedaan voor de vogelbe
scherming, al hebben alle maatregelen
niet de sympathie van iedereen. Vandaar
dan ook, dat er nog al eens critiek op
geleverd wordt op die maatregelen en
zo werd me ook verteld, dat men het
onbegrijpelijk vond, dat It Fryske Gea
korte tijd geleden aan de vogelwachten
van de wachten opdracht had gegeven
tot het verbranden van het z-g- Drift.
„Drift”, het woord zegt het al, is een uit
gebreide opeenhoping van door het wa
ter bij elkaar gedreven verdroogde plan
ten, riet, biezen enz. Dit drift nu biedt
aan de eenden buitengewone kansen om
ongezien te nestelen, waarvan dan ook
dootf de verschillende soorten eenden
dankbaar gebruik wordt gemaakt.
Door nu dat drift te laten verbranden in
de tijd dat de eenden reeds nestelen,
meende men dat men tegelijk met die
plantenrommel ook de nesten en eieren
zou verbranden. Dit zou inderdaad ge
beuren, indien niet de vogelwachten
eerst nauwkeurig het drift onderzoeken,
om te trachten eventuele nesten te vin
den. Door hun grote ervaring slagen ze
er vrijwel altijd in, deze te ontdekken.
Ze zorgen er dan voor dat die stukken
niet in de vlammen opgaan en de een
den rustig kunnen broeden.
Overigens heeft die maatregel van het
laten verbranden van het drift een an
der doel, dan de eenden de gelegenheid
tot nestelen te ontnemen. Het drift, dat
door harde winden en hoge vloeden bij
eengedreven is vormt bijna altijd een
laag ter dikte van enkele decimeters.
Het zijn lange, brede stroken en deze
verstikken alle plantengroei, welke zich
daaronder bevindt, o.a. het riet. Om nu
de plantengroei en niet in de laatste
plaats het riet gelegenheid te geven, zich
te ontwikkelen wordt het door de ver
branding van de verstikkende driftlaag
bevrijd.
Het doel van de maatregel is dus goed
al had men er misschien beter aan ge
daan, deze verbranding iets eerder te alle minsken dy’t wiene en wêze sille.
laten plaats hebben.
Wil men echter dit vogelparadijs, zoals wurdt, dan is it kultuer-bolsjewisme of
het al eens In een publicatie werd ge- sa’t Piebenga it neamt, it nihilisme, ünt-
noemd, werkelijk tot een vogelparadijs stellend great. Wy hoopje fan herten,
maken, dan dient men uitvoering te ge- dat de forantwurdlike minsken, dy’t hjir
öfbrutsen fuotbalpetear en it laitsjen fan
fammensbern. Ik wol ’t wol wêze, dit
liket my minstens in great gebrek oan
styl en fetsoen. Koe men dan net rês-
tich en neitinkend nei hüs gean? Ik tink
tsjintwurdich faken ris oan in goec
freon, tafallich in dümny, dy’t sei: „Ik
haw de yndruk, dat al üs wurden en ar-
gumintaesjes likefolle üthelje as wetter
oer in einekop. Ik giet der wol oer, mar
it giet der net yn.”
Bluisterich en wyld, roppe en skreauwe,
brutael en earmtakjend, sa binne frij-
hwat jonge minsken tsjintwurdich en jit-
teris, dat leit foar trije kwart oan de
opfieding fan de élderen. Der is in bulte
forsomme yn de oarlochsjierren en wy
rispje nou, hwat der doe siedde is. Mar
it roer moat yn oarewei. De forwylde-
ring, it tokoart oan haiding en libbens
styl, appeleart oan üs allegearre fan
eltse rjochting en fan eltse maetskiplike
groep. Lit üs net fordiele, hwat yn diz-
zen oan deselde kwalen lijt.
Freedtomiddei kaem ik mei in pear fam-
kes üt Grins. Yn De Ryp soene wy
efkes in bakje kofje drinke. Wy sieten
mei syn trijen yn it café. Der kamen in
pear jonge feinten yn. De iene liet him
ploffe yn in stoel goaide de fuotten op
in oare en Alle: twa konjak. Hwat foar
hottentotten binne wy hjir ryk as soks
sünder kommentaer yn in net publyk
hotel barre kin? Wy binne mar gau fuort
gien en ha de kastlein mei syn „gasten”
oan de oangename sfear fan de kultuer-
leaze fretters en süpersklyk oerlitten.
Mar dêrmei is it net oplost. De hüshél-
ding en jitteris de hüshélding kin hjir al
linnich forbettering bringe. Hwant skoal-
le en tsjerke, oerheit en organisaesje
steane Onmachtich as de memmen en
heiten net har uterste bést dogge om
styl en fetsoen, earbied en biskiedenheit
har bern by to bringen. Earst op dy
grounslach kriget de geastlike „weder
opbouw” har kéns.
onderlopen. Door deze
Door een ontploffende mijn gedood is
de 34-jarige ongehuwde arbeider B.-uit
Schijndel. Een tweede arbeider werd
gewond. De mijn was gevonden bij
werkzaamheden op ’t voormalige vlieg
veld te Schijndel. Vermoedelijk is tegen
de kop van het projectiel geschopt of
geslagen.
De Notariële Vereniging de organi
satie, waarbij bijna alle Amsterdamse i
juristen zijn aangesloten heeft giste
ren haar 75-jarig bestaan herdacht.
Gesnapt. De uit Leeuwarden ontsnapte
gevangene J. de M., bijgenaamd Hannes
de Bokser, die van zijn 6 jaren er nog
twee uit te zitten had, is, na van 28 No
vember af van zijn vrijheid genoten te
hebben te Amsterdam gearresteerd. Hij
is naar Leeuwarden overgebracht.
De politie te Zierikzee heeft de bank
employé N. B. gearresteerd, die reeds
28 jaar in dienst was geweest van een
plaatselijke bankinstelling, welke hij
voor 50.000 gulden zou hebben bena
deeld door het plegen van valsheid in
geschrifte en verduistering.
Dank zij de Benelux. Het grensverkeer
tussen Nederland en België is gemakke
lijker gemaakt: Nederlanders met pas
poort mogen nu f30.meenemen en er
een tientje van in België uitgeven.
Bijen naar Purmerend. Te Purmerend zal
13 April een bijenmarkt worden gehou
den.
Radio in de cel. Als eerste en voorlopig
nog enige in het land, heeft het Huis van
Bewaring te Haarlem de beschikking ge
kregen over een radio-installatie met
aansluitingen; in alle cellen.
Te veel spek. De slagers van Den Haag
hebben minstens 30.000 kg spek te veel.
Het publiek vraagt vlees nu spek de
meesten te duur is. Slagers, die het spek
zonder bon verkochten kregen proces
verbaal.
Weer een concurrent. De eerste auto
markt te Wildervank zal op Woensdag
20 April a.s. geopend worden. De markt
zal voortaan gehouden worden op elke
eerste en derde Woensdag van de
maand.
Scherper contrêle. De politie zal er
scherper op letten, dat de nummerpla
ten van motorrijtuigen goed leesbaar en
niet vuil of verroest zijn.
De onderdirecteur der K.L.M., Henry
Focks, is Donderdag overleden. Hij was
geruime tijd werkzaam als gezagvoer
der op de Indië-route en daarna als
hoofd van het vliegbedrijf.
De schipper van de Stad Breda, een mo-
torscheepje, dat aan de overkant van
het IJ te Amsterdam lag, kreeg bij het
hijsen van het tuig de giek op het hoofd
Hij was onmiddellijk dood.
H. M. de Koningin heeft Donderdag in
het paleis aan het Lange Voorhout ont
vangen Dr. J. H. van Royen, vertegen
woordiger van Nederland in de Veilig
heidsraad.
n
t
r
i
Bolswards Nieuwsblad
't
i
