o Onze Weekagenda
tUA
Bolswards Gemeentebegroting
toegelicht
EVRUDINQ;
I
f.jR
Martinytoer
Fan de
■p
I I
1'
üs hjoed Q H
to sizzen
No. 34
45e Jaargang
Dinsdag 3 Mel 1949
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J.
Bols ward
OSINGA
SF
N
1.
n
am-
L-
f 14000; verbetering van het laatste ge
deelte Workumtrekweg f12000; verbe-i
tering Gleibakkerij f 2000; aanleg straat
Wees eensgezind, mijn volk, en wil
zo eng niet twisten;
wil aan futiel krakeel Uw geestkracht
niet verkwisten;
de wereld baart de nieuwe mens
in pijn en bloed,
vecht gij daarbij zo klein om eer,
om land en goed?
't Is nu toch wel de tijd van
broederlijk vermanen;
verdriet en wrede nood brengt
volk en vorst tezamen;
zij eensgezind van dit
grote goed de tolk,
dat gij door leed één land werd,
Nederland, één volk.
üs ris nij| dwaen, hoe’t dat foldwaen sil.
Men forwachtet dat dizze bouwerij mei
Maeije 1950 sahwat klear wêze sil. Foar
14 Maeije moatte de bryfkes der wêze
en allinnich de pioniers kinne ynskriuwe.
Mar hja witte, dat mar in diel de ge-
lokkige wurde kin, dus de spanning
priket har ta de teannen üt. Doe’t ik de
Sneontomoarns by myn golle gasthea-
ren öffüske wy hiene fansels earst
efkes buorke en it lan troch west, doe
wie it allegearre frachtauto’s op 'e diken
mei fé. Hünderten hokkelingen waerden
oanbrocht fanüt FryslAn, fanüt Oerisel.
ja rounom wei. By de Lemmer stoppe it
stiver op. Der wurdt yn it algemien tige
poc’’t oer de risseltaten fan de weiderij
hjirre en it dyng my gjin nij, hwant de
’annen leine der tige foar. Mar tsjin it
ISn tusken NijlAn en Folsgeare koe it
dochs lang net op, dat seach ik yn de
weromreis as it pronkje fan it gea.
Tj. de J.
Zaterdag 7 Mei:
Makkum. 8 uur. Evang.dienst. Spreker:
de heer J. Sevensma van Amster
dam.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Overmorgen vieren wij alom in den lande ons nationaal bevrijdings
feest
Hoe gemakkelijk kan dat ontaarden: tot een feest zonder meer, met
dans en borrel en zo of tot een mopperend gekanker en cynisme.
Beide ontaardingen zouden uiting zijn van een vlucht voor de wer
kelijkheid.
Die werkelijkheid is er nog evenzeer als verleden iaar, toen we in
dezelfde geest over ons bevrijdingsfeest schreven.
Dat wil daarom niet zeggen, dat wij niet kunnen, mogen of zelfs
moeten feestvieren.
Integendeel.
Er moet zijn, zoals we reeds het vorig jaar met instemming citeerden:
een heilige stilte, waarin wij hen, die hun leven gaven, eerbiedig
herdenken, in oprechte dankbaarheid.
Er mag zijn: een heilige verontrusting, omdat dingen, die bereikt
konden worden, niet bereikt zijn door menselijke schuld en onwil.
Er kan zijn: een heilige roeping, gesterkt in de stilte, gelouterd
door de verontrusting, die zich uit in bereidheid tot bouwen en
volharden.
Alleen zó krijgt ons herdenken, ook ons feestelijk herdenken, dieper
zin. Wij betreuren het zeer ook al zijn de ernstige motieven, die
het organiseren van feestelijkheden in stad en dorp tegenhouden
ons bekend dat bijna nergens de juiste toon, de goede stijl en
de gepaste wijze van feestvieren getroffen of gevonden wordt.
Misschien moeten we daartoe eerst meer luisteren naar het ver
manende woord van Pieter Steur C.M., die het ons voorhield:
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs i 10 cent per m m.
Giro 87926
begraafplaats f62500; aanschaffing auto
reiniging en daarmee verband houdende
verandering van gebouwen f 7000; ver
bouw pand Harlingerstraat f8000; ver
bouw Zuivelschool f 150000, konden niet
worden uitgevoerd.
Voor de nieuwe Hichtumerweg hopen
wij binnenkort te kunnen overgaan tot
as men net yn de sfear fan it Suderleech
thus is.. Mar ik nim der de pet foar öf
hwant as men hjerstmis of winterdei.
yn dizze iensume en deade wrêld jier
oan jier tahélden hat, is der in wilskrêft
toand, dy’t wol bileanne wurde mei. Ik
stean dam ek alhiel efter dizze jonge
minsken, hwannear’t sy forwachtsje, dat
de pioniers'foar geane by oare leafhab-
bers. By dizze ütjefte binne de lytste
buorkerijen 24 H.A. great, dan in groep
fan 36, in groep fan 42 en In groep fan
48 H.A. Bütendat kinne hja ek noch tyd-
lik saneamde „nevenkavels” tawiisd
krije fan 24 H.A. great.
De oarsaek fan dizze greate compleksen
lAn, leit fansels yn it foarste plak yn
de bidriuwsgebouwen.
Stadsgeneesheer.
Voor de jaarwedde van de stadsgenees
heer is een hoger bedrag uitgetrokken,
overeenkomende met de richtlijnen van
de geneeskundige inspectie voor de
volksgezondheid. Voor definitieve vast
stelling van het salaris zal de raad nog
Snekerstraat f 7300; huisvesting
bachtsschool f5000.
De andere buitengewone werken: nieu
we Hichtumerweg f508.750; uitbreiding
Men hat it mei de luzen slimmer as mei
de niten.
een voorstel bereiken tot wijziging van
de instructie van de stadsgeneesheer.
Bij de nieuwe regeling zal tevens de
werkkring van deze ambtenaar worden
vergroot, door hem ook op te dragen
de verplichte inenting tegen diphterie en
andere ziekten. Dit laatste wordt thans
afzonderlijk gehonoreerd en zou voor
1949 kosten f 720.en voor volgende
jaren =t= f450.
B. en W. hebben verder in voorberei
ding een wijziging van de regeling voor
de geneeskundige verzorging van be-
hoeftigen, welke aanvulling behoeft in
verband met het ontslag van de stads
vroedvrouw.
ein efteroan.^ Margin stikmannich krije I samenwerking met andere gemeenten in
boud wurde, wer oaren earst allinnich
in skuorre en in arbeidershüs. In great
Der is wol lén Marktwezen.
f.a,n_ P’eatsenJ^omt JnhleljB. en W. kunnen nog meedelen, dat in
--o o
fuort in pleats derby, oaren sil in pleats onderzoek is de kwestie van vervroeging
van het sluitingsuur van de automarkt
Daarnaast zullen worden onderzocht de
mogelijkheden van verplaatsing van de
automarkt naar een andere dag. Zij ho
pen U spoedig hierover nader in te
lichten.
Over de resultaten van de markt menen
zij, dat geen nadere uiteenzetting nodig
is. Zij achten het wenselijk, de in het
vorige jaar gevoerde actie voor de markt
dit jaar te herhalen en hebben daartoe
op de post „advertentiekosten” de no
dige middelen geraamd.
Woensdag 4 Mei:
Makkum. Baptiste kerk. 8 uur. Evang.
dienst. Spreker: Ds. G Visser van
Harlingen.
aanbesteding van de bruggen en zo mo-
gelijk in de loop van dit jaar tot aan- i
besteding van de aardebaan.
De uitbreiding van de begraafplaats zal
tegelijk met dit laatste werk worden uit
gevoerd.
Momenteel hebben wij nog in onderzoek
of de aanschaffing van een speciaal in
gerichte vuilniswagen voor de reiniging
niet beter is dan de oorspronkelijk ge
dachte oplossing, n.l. de verbouw van
een dumpwagen. Hierover hopen wij nog
nadere mededelingen te doen.
De plannen voor
verbouw van de Zuivelschool
opgemaakt door het architectenbureau
Baart en Wiersma, worden thans be
oordeeld door ’t Departement van Land
bouw en Visserij. Wij hopen, dat deze
dit jaar ook nog tot uitvoering zullen
komen.
Een grote zorg biedt ons nog steeds het
huisvestlngsvraagstuk.
Uit sociaal- en hygiënisch oogpunt is ’t
noodzakelijk de bouw van nieuwe wo
ningen met kracht ter hand te nemen, en
een groot aantal krotten, die in deze tijd
geen aanspraak meer kunnen maken op
ae naam van woning, te ontruimen. Het
tekort aan woningen, het geringe bouw
volume en de aanwas van de bevolking
beletten ons om voorstellen in te dienen
voor onbewoonbaarverklaring. Wij moe
ten thans volstaan met het verzamelen
van de gegevens om, zodra de tijd daar
toe gekomen is, voor te stellen tot on
bewoonbaarverklaring over te gaan..
Voor het Jaar 1949 ontving de gemeente
een toewijzing voor de bouw van 6 wo
ningen.
Het verdient thans aanbeveling een aan
tal grotere woningen te stichten. De
kleinere woningen kunnen uitstekend
dienst doen in een opschuivingssysteem
en bestemd wordt voor huisvesting van
jonggehuwden, doch met het oog op de
toekomst en het groot aantal grote ge
zinnen in deze gemeente zal men met
de bouw van kleinere woningen voor
zichtig dienen te zijn.
Voor de in 1948 ontvangen toewijzing
voor de bouw van 10 duplexwoningen
van iets grotere inhoud, mogen wij dank
baar zijn. Deze woningen kunnen met
enkele maanden worden opgeleverd en
bewoond worden.
Een tweede punt met betrekking tot de
volkshuisvesting, dat onze aandacht
heeft, is de
ontvolking van de binnenstad.
De krotwoningen, die wij in de aanvang
van dit schrijven reeds noemden, zijn
alle gelegen in de binnenstad.
De onbewoonbaarverklaring van wonin
gen in de binnenstad en de bouw van
nieuwe woningen buiten de stadsgrach
ten mag o.i. niet leiden tot ontvolking
en ontsiering van de binnenstad.
Reeds thans bestaat bij de eigenaren de
drang tot het ingebruik nemen of ge
ven van onbewoonbaar verklaarde wo-
ningen voor pakhuis of garage. Hierin
schuilt een stedebouwkundig bezwaar,
waartegen gewaakt dient te worden.
Nu in verband met de wijziging van
het tracee van de Nieuwe Hichtumer
weg het uitbreidingsplan ten Noorden
van de stadsgracht moet worden her
zien, lijkt het gewenst tegelijk met deze
herziening een plan voor de bebouwde
kom, gelegen tussen de stadsgrachten,
te ontwerpen. Voor het ontwerpen van
dit plan komt het B. en W. noodzakelijk
voor de hulp in te roepen van een des
kundige i.c. een stedebouwkundige.
Stoffering Raadzaal.
In de gemeentebegroting zijn voorts en-
kele nieuwe of verhoogde posten, welke
B. en W nog nader toelichten.
30 November 1948 hebben B. en W. het
voorstel tot hernieuwing van de stoffe
ring van het raadhuis teruggenomen. Bij
deze begroting komen zij op deze aan
gelegenheid terug. Zij zijn n.l. van me
ning, dat een vernieuwing van de over
gordijnen en de stoffering van de stoe
len, zowel van raadzaal als burgemees
terskamer, noodzakelijk is. Het inwen
dige van het raadhuis mag niet een
schrille tegenstelling vormen met de
uiterlijke schoonheid van het gebouw.
Bovendien wordt de sfeer in deze ver
trekken verstoord door de toestand,
waarin het meubilair verkeert.
Aanschaffing auto.
Voor reiskosten ten behoeve van het ge
meentebestuur is een lager bedrag ge
raamd dan voorgaand jaar. Het is vol
gens B. en W. voordeliger voor de ge
meente een eigen auto aan te schaffen.
De kosten per k.m. voor een eigen auto,
met inbegrip van de kosten van repa
ratie en afschrijving, zijn volgens een
door ons opgezette calculatie lager dan
de k.m.-prijs voor een huurauto. Boven,
dien geeft het reizen per auto een be
langrijke tijdsbesparing, vergeleken bij
het reizen met openbare middelen van
vervoer.
Subsidie.
B. en W. hebben een bedrag geraamd
voor subsidie aan het bijzonder bewaar
schoolonderwijs.
In afwachting o"1 het thans bij de rege
ring in voofbei^eiding zijnde wetsont
werp voor dit onderwijs achten zij het
nuttig van gemeentewege een sbsidie te
verlenen voor dit doel.
Het voorbereidend lager onderwijs is
hun inziens van groot belang. Het wordt
voor de plaatselijke instellingen, die dit
onderwijs thans verzorgen, in verband
Brandweer.
Werd een vorig jaar besloten tot aan
schaffing van een autospuit, thans heb-I
ben B. en W. een bedrag geraamd voor
aanschaffing van leren jassen en broe
ken voor het personeel. De kosten hier
van worden geraamd op f 2245.
Met dank aan de Assurantie Maatschap
pij „Achlum” delen wij mede, dat deze
maatschappij aan de gemeente een bij
drage heeft verleend van f 1500.— voor
aanschaffing van brandweermateriaal,
welke kan strekken tot gedeeltelijke be
strijding van de kosten van aanschaf
fing van kleding voor het brandweer
personeel.
Hwat hat Gabe Skroar
Sluitende begroting.
Bij de aanbieding van de gemeente- en
bedrijfsbegrotingen voor de dienst 1949
maakten B. en W. o.a. de volgende op
merkingen:
Het is verheugend, dat de gemeente-be-
groting, na gedurende een tiental jaren
met een nadelig saldo te hebben geslo
ten, waardoor onze gemeente in de rij
der noodlijdende gemeenten in Neder
land was opgenomen, thans sluitend kan
worden gemaakt.
fen vorig jaar schreven wij, dat het al
gemeen beeld van de begroting nog al
lerminst bemoedigend was, daar de be
groting een tekort aanwees van
f 108.740.16, hetwelk hopelijk gedekt zou
kunnen worden door een bijzondere uit
kering.
De betreffende wet is inmiddels aange
nomen en biedt voor de Jaren 1948, 1949
en 1950 geen ongunstige perspectieven
voor onze gemeente.
Door de uitkeringen, welke de gemeente
ingevolge de wet ontvangt is het moge
lijk een sluitende begroting aan te bie
den.
De alg. uitkering bedraagt f92.725.66,
de belastinguitkering f27.752.49, terwijl
de bijzondere uitkering definitief werd
vastgesteld op f 144.000.
De alg|em^ne (uitkering en. de1 bijzon
dere uitkering worden bovendien voor
1949 met 20 pet. verhoogd en bedragen
dus voor onze gemeente f 111.270.79,
resp. f 172.800.
Deze uitkeringen maken het mogelijk in
de begroting voor 1949 iets meer te be
steden voor het zo noodzakelijke onder
houd van de openbare werken en van
gemeentewege enige financiële steun te
verlenen voor sociale, en culturele doel
einden, om daarmee eveneens de bevol
king op te wekken financiële medewer
king te verlenen aan deze zaken.
Van de
Dan libbet de ferwachfing en de hope,
de glêns fan it nije, prille libben, Mear
as hündert pleatsen, der moast ik mear
fan witte. Hwant der binne al mannich
an üs Ald-learlingen en kunde nei it
Suderleech gien en altomets komt ik der
in joun om de bfln mei it Aide lAn wer
hwat to forstevigjen. Friezen binne gjin
Grinzers, hja hingje tige oan eigen hüs
en hiem en FryslAn wol har ek net for-
jitte. Al leit it Suderleech tsjin FryslAn
can, al is de skepper en skriuwer fan
dizze oarde in Fries fan komöf, dochs is
it Suderleech in lyts Amearika.
Doe’t ik de Freedtojouns yn in sealtsje
yn It kamp by Marknesse dy skare fan
jonge koppen oerseach, doe wiene It
mar in stikmannich gesichten, dy’t it ken
teken fan FryslAn droegen. Alle rassen
en stammen fan de NederlAnske agrariër
koe men der fine. En allegearre libben
hja yn de forwachting fan de nije üt
jefte. Fan dizze pleatsen bliuwe in stik
of tsien yn hannen fan de Direksje as diel wurdt makke fan skokbeton. It sil
Steatsbidriuwen. Der is wol hwat foar
to sizzen mar oan de oare kant liket it
üs ta dat er linkendewei fan dat type
genóch 'binne om in goed ynsjoch to
hAlden yn de gong fan saken. Hawar,
dat is nou sa knipt en sil ek wol sa naeid
wurde. Dan geane der in goed tweintich
bidriuwen oer yn hannen fan boeren üt
Walcheren, dy’t har pleats troch de oer-
streaming kwyt wurden binne en yn for-
ban mei de herforkaveling ek net wer
krije. Tusken de sechtich en de sawn-
tich pleatsen sille dan nou mei 1 Nov.
yn hier ütjown wurde oan de jonge boe
ren, dy’t hjir al jierren sitte. Hja moatte
’’earre ta de pioniers, dat wol sizze ta
de jonge boeren, dy’t al yn de oarlochs-
jierren minstens twa jier foar de Direksje
arbeide hawwe. De eask is, twa jier ar
beider foar 1 Augs. 1945. Under dizze
jonge minsken binne der guods, dy’t nou
al sawn jier it kamplibben treast wiene
op hoop ien kear in pleats to blsetten.
Hwat dat ynhéldt, kin men net witte,
De wyn sit noch yn ’e kélde hoeke en
it hat de léste nachten mar omraek fer-
zen. Foar de apel- en parrebeammen is
dit in rare tsjinfaller, mar it lAn leit der
mar skoan foar.
Yn de bouhoeke hawwe hja it spul yn
it sied krije kinnen, sa moai as it mar
wêze kin. Seldsum moai wie de groun,
mar ek. it lên seit bést. De natuer mak-
ket him op foar in pracht fan in maitiid
en it is in leave lust op it heden troch
FryslAn to riden. Dy jonge, frisse, griene
kleuren en1 dertusken de blommen en de
üntjaende beammen om de pleatsen,
hwat is it in kostlik skilderij yn de wide
greideflakte. Der giet in stream fan jong
libben ek troch de minsken, dy’t moarns
de lysters en de protters fluitsjen hearre
en de blide pronk sjogge fan jonkheit
en maitiidsfleur.
Doe’t ik fan ’e wike nei oanlieding fan
it bikend wurden fan de ütjefte fan goed
hündert nije buorkerijen yn it Suderleech
(N.E.'polder) efkes in reiske makke nei
buitengewone werken,
waarvoor in de dienst 1948 bedragen
zijn geraamd, zijn uitgevoerd de bestra-1 Y’1-1'’ C1K‘CO 111 'c,onc ,"ai'“ "C1
,.J 6 Z x i di, dizze oarde, doe trof it my wer bisun-
ting van het Laag Bolwerk voor u
6 der hoe ynmoai FryslÊn is yn e j^ai-
tiid. En ik tochte oan Tetman de Vries
syn bikend sankje:
naar het Stadsstreng f 42000: verbetering Dat is de Maitiid, Maitiid oer it lAn,
dan laket alles, alles üs sa oan.
1 Dat is de Maitiid mei syn bliere loft,
’t is foar minsken en foar blom grif It
moaiste skoft.
T.b.c.-bestrijding.
Het vorig jaar was op de begroting een
bedrag geraamd voor onderzoek van ’t
gemeentepersoneel tegen t.b.c. Dit on
derzoek heeft tot nu toe alleen plaats
gevonden voor het onderwijzend perso
neel.
Het lijkt B. en W. gewenst het onder
zoek uit te strekken tot de gezinsleden
van de ambtenaren.
Uit een oogpunt van volksgezondheid
verdient het verder aanbeveling de mo
gelijkheid open te stellen voor de gehe’e
bevolking t.z.t. onderzocht te worden.
De Provinciale Vereniging „Het Groene
Kruis” belast zich met dit onderzoe’
waarvoor zij een of meer transportabele
foto-apparaten aanschaft.
Verwacht mag worden, dat tenminste de
helft van de kosten wordt gedragen door
de bevolking zelf.
Afschrijving tekorten.
Bij dit punt is een extra bedrag n.l.
f5832.17, uitgetrokken voor afschrijving
op de oude tekorten van de woningstich
tingen. De woningstichtingen hebben
door huurderving in de afgelopen jaren
een exploitatietekort van f 15740.33 en
een tekort in de onderhoudsfondsen van
f5075.60, dat is totaal f2J815.93.
Nu de resultaten van de begroting d
toelaten, achten wij het noodzakelijk de
ze achterstanden thans over 3 jaren
te schrijven.
Met betrekking tot de woningstichting
kunnen wij nog mededelen, dat wij een
plan van deze stichtingen tot het aan
leggen van een electrische lichtieiding en
van waterclosets in de z.g. oude wonin
gen in behandeling hebben, en dit, voor
zover het financiële gedeelte betreft, heb.
ben voorgelegd aan het Ministerie van
Wederopbouw en Volkshuisvesting. Zo
spoedig het standpunt van de Ministei
bekend Is, zullen wij U nader hierom
trent inlichten.
Bolswards Nieuwsblad
X
I
i
