I
Gecombineerde oefeningen
in West-Europees verband
H I
Gabe Skroar
Martinytoer
Fan de
üs hjoed fl
to sizzen
door Nederland
o
Dinsdag 31 Mei 1949
No. 42
Bo 1 sward
Streekblad voor West» en Zuidwest Friesland
Uitgave
Drukkerij Fa. A, J. OS1NGA -
van
in internationaal
verband ontworpen.
1
Wegens diefstal uit postpakketten gedu-
zodat ten slotte
terdam voerde men Zondagmiddag een
5
Tj. de J.
in gebruik bij de verschillende landen,
niet altijd dezelfde zullen zijn. Dit is de
laatste oorlog duidelijk gebleken, toen
Nederlandsche marineschepen moesten
samenwerken met eenheden van de En
gelse of Amerikaanse Marine.
Afgezien van de bestaande taalmoeilijk
heden, welke voor onze erkende linguïs
ten, in het algemeen nog wel overkome
lijk waren, bestonden er grote verschil
len in werkwijze.
Om een enkel voorbeeld te noemen: de
methode van seinen. Hierdoor ontston
den vaak grote misverstanden, welke ’t
geheel uiteraard aanzienlijk verzwakten
en zelfs zeer gevaarlijke gevolgen kon
den hebben. Om in de toekomst derge
lijke misverstanden te ondervangen en
één werkwijze te hebben, zijn nu boven-
Abonnementsprijs:
1.35 per kwartaal bij vooruitbet? Ilng
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Giro 87926
P
>e
2.
Ie
Ie
d
om skea dien oan it moaije Fryske lAn-
skip. Fan üs lytse bisit oan beammen en
bosken hat de bisetter mear as twahün-
dert H.A. kapie liften. Dêrby komt dan
noch alles, hwat yn de hongerwinter
sneuvele is, wy witte der hjir yn ’e stêd
ek wol hwat fan. 1
FryslAn is de moaiste greidhoeke fan üs
lAn. Nearne lizze de pleatsen en doarp-
kes sa skildereftich forspraet. De Aide
stjelpen en foareinpleatsen mei hóf en
mantel, mei wynsingel en blommetün
binne alderprachtichst. Mar hoefolle hie-
men binne forwurden 'omdat de boer,
dy’t der wennet, nearne oars oan tinkt
as oan it molkjild en de interbolle. Hwer
kin men fine de harmonlj fan In tüke
boer, dy’t hüs en 'hiem tsjügje lit fan
echte soune boerebiskaving? Hwer’t men
dy goede geve geast fan earlike, wiere
boerekunst sjocht, hwer’t de beammen
rüzje fan de geslachten, dy’t hjir libben
en stribben. Ojinien kin sA syn persoan-
likheit sprekke litte as in boer. Hwant
net allinnich syn persoanlik libben, mar
ek syn bidriuw leif bisletten yn de pleats,
hwer’t er faeks in fjirtich jier skepper
en skriuwer fan is.
It Fryske boerehiem, it kearnpunt fan
FryslAn’s karakter, moat sprekke fan in
laech boeren, dy’t harren ütlizze op in
ienfAldich, earlik en karakterfol bistean.
Godtank is de tiid foarby, dat hja op-
jage waerden troch in ünminsklik hier-
systeem. Hja kinne harren jaen oan har
taek en fak en as hja op har plak binne,
wenje hja feilich. It is nou de tiid om
hüs en hear sa to meitsjen, dat it in byld
jowt fan in boerestAn, dy’t har leafde
foar eigen 'hüs en hiem toant. Der sille
hja seis in bulte geniet fan ha en Frys
lAn, it 41de boerelAn, sil syn krêft en
skientme biwarje.
gean nei in fuotbalmatch fan oa-delüre
mei folie mear ünkosten en fan folie lyt-
sere wearde. Is de smaek bidoarn0 Of
mei men der ek gjin rüzje om meitsje?
Is it gjin 'taek en plicht de minsken it
bettere en mear weardefolle to bringen,
sien to litten, hearre to liften, aloan wer
by harren oan to klopjen, dat harren
riker en nommeler makket? Ik siz fan
al. En dêrom bin ik bliid, dat Boalsert
de beide leste kearen mei de concerten
sa fiks üt ’e hoeke komd is en de Doele-
seal ek noch op in oare wize fol to knjen
is, as allinnich mei „de Tiid hAldt gjin
skoft”. Net dat hjir hwat op tsjin wêze
soe, alhiel net. Mar men stiet net op in
heech peil as der oars neat is, hwat de
bilangstelling wekker meitsje kin. Der
wurdt wol ris praef oer lju. fan stAn en
sa.
As ik it wol ha, seit men faeks fan
„elite”, Sünder mis, dy is der. Mar de
elite kin dochs net sitte yn de klean,
dy’t in oar makke hat of de meubels, dy’t
hja troch in fakman meitsje litten haw-
we. Dy hegere wearde sil yn de minsken
seis sitte moatte. Jild of bisit foroaret
oan de minske seis neat, allinnich de
geast, it hert, de inerlike biskaving,
makket elite-minsken. Djürklaeide lju yn
in lükse slé, dy’t geastlike paupers binne,
bliuwe paupers, ja winliken komt har
earmoede troch dy materiële lükse jit
skerper en sjittender üt. De wearde fan
de minsken leit yn har kinnen en dwaen.
Nobele krakters en leafde foar it moaije'
jn eale, dat makket elite. En as dat echt
is, lit him dat rounom yn sjen en fiele.
Dan wurde de wenten en klean ek
smaekfol, de manearen ynnimmend en
fynfielend, it petear geastich en forkwik-
kend. Dizze elite sit ünder alle stannen,
dat oare is mar blinkend bazarguod en
brutael gerinkel mei de jildponge. Der
binne blide tekens fan better ynsjoch en
klearder bigryp yn FryslAn, mar der is
jit ek sa’n protte earmoede. Dat moat
men earst sjen, dan komt de forbette-
ring fanseis. De oarloch hat hast roun-
was de tragische dood van een jonge
ling, die zijn uitverkorene niet kon krij
gen. De rol van deze jongeling werd ge
speeld door de 19-jarige V. uit Rotter
dam, die zich in het vuur van het spel
doorstak met een mes. De ongelukkige
jongeman was op slag dood.
Een ernstige bosbrand heeft op de Ve-
luwe ten Zuiden van de spoorlijn Har
derwijk—Nunspeet gewoed. Aanvanke
lijk liet de brand zich niet ernstig aan-
zien, maar de harde wind was oorzaak,
dat het vuur zich vlug verspreidde.
Het ei van Columbus. De zelfbouwers te
Roosendaal, jonge ambachtslieden met
trouwplannen en zonder huis, zijn op ’t
ogenblik hard bezig een aantal vrijwel
volkomen verwoeste woningen te her-
lekenspelletje op. Het slot van het spel1 stellen.
worden afzonderlijke oefeningen gehou
den voor de onderdelen.
Terwijl in de verzamelplaatsen de sche
pen hun bemanningen gezamenlijk nog
verder kunnen oefenen, zal voor de eer
ste grote gecombineerde oefening een
„convooi” met escorte uitvaren om de
Zuid, naar de Golf van Biscaje. Het
convooi wordt hier door onderzeeboten
aangevallen, ten einde de schepen van
het escorte in onderzeebootbestrijding te
oefenen, waarbij ook vliegtuigen van de
wal ingeschakeld worden.
Franse en Britse kruisers en vliegkamp-
schepen zullen een bombardementsoefe-
ning houden, waarna de vliegtuigen van
de laatsten luchtaanvallen op het con
vooi zullen doen. Daarna keert de ge
hele scheepsmacht nu gezamenlijk
terug, om wederom door onderzeeboten
te worden aangevallen en ten slotte (in
het Kanaal) bovendien door bommen
werpers en motor-torpedoboten.
Bij deze laatste oefening zullen vlieg
tuigen van de R. A. F. en het „Coastel
Command” als bescherming dienst doen.
Mijnenleggers en mijnenvegers zullen
ondertussen op eigen gelegenheid heb
ben geoefend. Uiteindelijk zullen alle
strijdkrachten een haven aan de Zuid
kust van Engeland binnenlopen, waar
de oefeningen zullen worden besproken
en geanalyseerd.
Daarna zullen de verenigde vloten zich
verspreiden, de niet Britse deelnemers
zullen naar hun respectievelijke thuis
havens terugkeren en ook op de weg
daarheen worden nog oefeningen gehou
den.
Het behoeft geen betoog, dat deze eer
ste poging tot samenwerking der strijd
krachten van de West-Europese landen
een belangrijke stap is in de richting
van een op alle eventualiteiten voorbe
reid zijnde strijdmacht en als zodanig
een grotere bijdrage vormt tot het be
houd van de wereldvrede.
te Groesbeek, H. L. M. Hoek, werkt i
vrije uren persoonlijk met schop en trof
iel aan de herbouw van zijn in de oorlog
totaal verwoeste kerk.
Niet voor niets droog gelegd. Van ’s
morgens negen tot ’s avonds acht uur,
hebben de mannen van de Hulpverle
ningsdienst in de taaie modder van het
drooggelegde Eindhovens Kanaal ge
wroet. In één dag werden opgehaald: 6
bommen van 50 kg; 54 bommen van 1
kg; 205 grote granaten; 75 kg geweer
patronen; 215 handgranaten; 4 fosfor-
granaten; 5 machinegeweren; 12 gewe
ren en 750 zeer explosieve granaten van
2 cm.
Juli. Zoals werd gezegd, nemen hieraan
deel, behalve eenheden van de Neder
landse Marine, t.w. jagers, kanonneer
boten, onderzeeboten en kleiner mate
rieel, de Britse thuisvloot versterkt met
plaatselijke flotieljes, jagers, fregatten,
onderzeeboten, mijnenvegers en knstpa-
trouillevaartuigen, eenheden van de
Franse vloot, die op deze wijze haar
jaarlijkse kruistocht langs de N.W kust
van Frankrijk extra rendabel kunnen ma
ken en ten slo.tte een aantal Belgische
mijnenvegers. Van de vier landen wor
den voorts luchtstrijdkrachten ingezet,
zowel die van de Marine als van de
Luchtmacht. De algemene leiding van de
oefening berust bij de Opperbevelhebber
der Britse thuisvloot, Admiraal Sir Rho-
derick R. Mc. Grigor KCB DBO. Tij
dens de oefeningen worden de tegenover
elkaar staande strijdkrachten beurtelings
gecommandeerd door vlagofficieren der
vier deelnemende Marines.
Speciale aandacht zal worden besteed
aan de samenwerking van de strijd-
krachten bij de verdediging van con-
vooien tegen aanvallen van onderzee-
botep en vliegtuigen, benevens aan ge-
meenschappelijke mljnenveegoperaties.
Tijdens de overtocht der deelnemende
eenheden naar de verzamelhaven, een
i plaats aan de Zuidkust van Engeland.
Trouwe Rex. Tijdens een dressuurcon-
cours om de „Prix Saint Georges” dat in
Brussel werd gehouden, wist Z. K. H.
Prins Bernhard op „Rex”, beslag te leg
gen op de 2de prijs.
De moeder van Garry Davis (wereld
burger no. 1) komt in Hilversum een
spreekbeurt vervullen voor de afdeling
het Gooi van de Wereld Federalisten
vereniging.
Wat een knal. Als gevolg van onvoor
zichtigheid is op Ypenburg een granaat
in een vuilnisauto ontploft. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet voor. De
vuilnisauto werd zwaar beschadigd.
Uit de oudheid. Bij opgravingen te Wa-
geningen (aan de Didenweg) onder lei
ding van prof. dr. A. E. van Giffen is
gebleken, dat de graven in het blootge
legde grafveld (uit de achtste of negen
de eeuw) OostWest zijn georiënteerd:
het veld bevindt zich in de onmiddellijke
nabijheid van het heidense Frankische
grafveld, dat in 1927 door dr. Holwerda
is onderzocht.
De buitenplaats Toorenvliedt zal, naar
de gemeenteraad besloten heeft, door
Middelburg worden aangekocht. Deze
buitenplaats krijgt de bestemming van
Christelijke lagere landbouwschool).
Voor de eerste Apeldoomse burgerdag
komen 1500 In 1925 geboren jongelui
uit Apeldoorn en de omliggende ge
meenten in aanmerking om ingewijd te
worden in de rechten en plichten van
een burger. Zij zullen door burgemees
ter mr. A. L. des Tombe worden toege
sproken.
Brand heeft gewoed in de ledikanten
en meubelfabriek van de firjma F. J.
Koot en Zn. te Deventer. De eigenaar
der zaak had oude papieren, die tegen
een fabrieksloods aan lagen, in brand
gestoken, ten gevolge waarvan de loods
met waardevolle inhoud grotendeels
door het vuur is verwoest. De eigenaar
kreeg proces-verbaal.
Goed zo. In 1948 hebben 200.000 toe
risten, uitgezonderd Belgisch dagbezoek
f 27^ millioen aan deviezen in Neder
land verteerd, deelt het Jaarverslag van
de Alg. Ned. Vereniging voor vreemde
lingen verkeer mede.
Vrijgelaten zijn de prijzen van meubels
van borstelwerk, kwasten en penselen
en van houten huishoudelijke artike-
As men seis in I bulte op hat mei in
stikje aide, pittige tsiig kin men it has<
net bigripe, dat oaren der net op bite
wolle en dochs is it sa. Hwer’t de iene
gek op is, kin men in oar wol mei troch
de sleat jeije. Oer de smaek makket men
gjin rüzjel Dat nimt net wei, dat it tsjin
de tried yn is, hwannear’t men sjocht,
dat de lju mear jowe om in stikje farske
blebbertsiis, dat allinnich fet is fan de
pikel as om ’n stikje Aide, folfette. Dan
is harren smaek net yn oarder, hwant it
bettere, it mear weardefolle kin de
minske mear bifredigje as it mindere.
Ook is het ^duidelijk, dat ^de ^methodes, j^tou js likernoch itselde op hiel hwat
j oare terreinen fan it minsklik libben. Nim
bygelyks ris de ütsünderlik moaije skil-
derijenütstalling yn it Boalserter stedhüs,
1 hwer’t men foar in pear kwartsjes in
middei of joun trochbringe kin fan great
geniet.. Siker, der binne al in pear tüzen
minsken west, mar hwat seit dat ein-
liks.
Dif is in gelegenheit foar alle minsken
lyts en great, Aid en jong, fan alle kleur
en soarte. Dit is nou ris sünder ien bi-
tingst foar allegearre in kostbere kAns
om dingen to sjen, hwer’t men oars nea
ta komme sil. It stêdhüs allinnich is de
gong mear as wurdich en nou dit skoan-
dere gebou alhiel yn ’e glAns stiet fan
dizze pracht skilderstikken, nou kin men
hast net bigripe, dat party minsken, seis
yn ’e stêd, dit net achtsje. Tsientüzencn
De iene hat sin oan de moer en de oare
oan de dochter.
Zoals de lezer wellicht reeds vernomen genoemde oefeningen
heeft, zal de Koninklijke Marine deze
zomer deelnemen aan gecombineerde
oefeningen, in samenwerking met onder- Nu iets over deze oefeningen zelf. Ze
delen van de vloten en luchtstrijdkrach- yorden gehouden in de eerste helft van
ten van enige andere West-Europese
landen, namelijk Engeland, Frankrijk en
België.
Wat zijn „gecombineerde oefeningen”
en wat is de bedoeling van deze gecom
bineerde oefeningen?
Het eerste gedeelte van deze vraag zal
door een ieder gemakkelijk beantwoord
kunnen worden. Het woord zegt he+ al.
De strijdmacht van een bepaalde staat
is opgebouwd uit verschillende onder
delen, welke onderdelen elk apart een
taak is toegewezen in het geheel, dat
ten slotte zo nodig de belangen van deze
staat zal moeten kunnen verdedigen. Het
is duidelijk, dat dit slechts dan mogelijk
zal zijn, indien zij voor deze taak ge
heel voorbereid zijn, hetgeen impliceert
een langdurige en zorgvuldige opleiding
en oefening van het hierbij benodigde
personeel. Als nu de verschillende on
derdelen deze voorbereiding in groter
verband gezamenlijk uitvoeren, dan
spreekt men van „gecombineerde oefe
ningen”. Deze kunnen zeer eenvoudig
van opzet zijn, doch ook een meer in
gewikkeld karakter hebben, afhankelijk
van het aantal en de verscheidenheid der
verschillende deelnemers.
Dient men bij „gecombineerde oefenin
gen” te denken aan het samengaan van
twee of meer delen der gehele Neder
landse krijgsmacht, namelijk Marine, Le
ger en Legerluchtstrijdkrachten, binnen
de zeemacht zelf zien wij in het klein
een overeenkomstig samengaan der ver
schillende wapens. Zo zou men een
oefening, waarbij een vliegtuig van de
M. L. D. een machine sleept, om de ka
nonniers van' een bepaald schip in staat
te stellen hun kanonnen te leren richten,
in Wekere zin „gecombineerd” kunnen
noemen. Als tegelijkertijd een onderzee
boot zijn torpedo’s op dit schip tracht
te lanceren, dan is de oefening alweer
iets ingewikkelder geworden.
Op deze wijze voortgaande kunnen we
steeds meer onderdelen in de oefening
betrekken, bijv, mijnenleggers om mij
nenvelden te leggen en mijnenvegers om
deze vervolgens weer op te ruimen,
bombardementsvliegtuigen die de vloot
aanvallen en jachtvliegtuigen om deze
bommenwerpers af te weren, enz. enz.
een geheel ontstaat, Toneelspeler doorstak zichzelf. Te Rot-
waarin alle maritieme wapens aandeel
hebben. De jaarlijkse vlootmanoeuvres
van vóór de oorlog waren hiervan een
mooi voorbeeld.
Onze Marine, die kan terugzien op een
roemrijk verleden van enige eeuwen,
heeft gedurende deze lange reeks van
jaren een bepaalde werkwijze ontwik
keld, die, al of niet vastgelegd in bepa
lingen en voorschriften, min of meer be
kend verondersteld mag worden bij de
gemiddelde marineman. Hoe groter de
ze kennis, hoe groter de waarde van
een vloot als homogeen verband en hoe
beter zij de van haar verwachte taak
zal kunnen uitvoeren. Een van de voor
naamste redenen, dat het houden van
vlootmanoeuvres dan ook zo belangrijk
is, is juist dat daardoor die homogeni
teit ontwikkeld wordt.
Hebben de grote manoeuvres van Vloot,
Leger en Luchtmacht aangetoond, dat
deze drie onderdelen elk voor zich ge
reed zijn voor hun specifieke taak, dan
is de tijd aangebroken allen gezamen
lijk met elkaar te laten ageren. Dat zijn
de „gecombineerde oefeningen’
Hetgeen hierboven gezegd is, geldt na
tuurlijk niet alleen voor onze eigen
krijgsmacht, maar in even sterke mate
voor het samengaan met de strijdkrach
ten van andere naties.
„Rijnzeevaart 7” in de Waalhaven ver
dronken. Hij wilde zijn maat, die trachtte
In een roeiboot zijn schip te bereiken,
maar voor de sterke wind afdreef, gaan
helpen.
i’k Heb m’n wagen volgeladen.Tot
|15 September mogen jeugdgroepen met
vrachtauto’s worden vervoerd.
Drama was geen ongeluk. De 60-jarige
meubelmaker T., die Zondagmorgen ge
arresteerd werd, toen de 71-jarige vrouw
met wie hij in de Hudsonstraat in Am
sterdam samenwoonde dood In de wo
ning werd aangetroffen, heeft tegenover
de Officier van Justitie mr. Wassenbergh
bekend de vrouw met een glasscherf te
hebben gestoken.
Excelsior. In verband met de gestegen
kolenkosten hebben de electriciteitsbe-
drijven toestemming gekregen hun ta
rieven met één cent per kw te verho
gen.
Reuzenpaddenstoel. Op het voormalige
eiland Schokland is een interessante bo
tanische vondst gedaan. Het is een
enorme, tamelijk zeldzaam voorkomende
paddenstoel, de Reuze Bovist, ruim 60
cm. in doorsnee.
Hoe bestaat het Op het eiland Schier
monnikoog is een hert waargenomen.
Niemand begrijpt hoe dit dier hier is
gekomen.
De rukwinden en slagregens van de
laatste dagen hebben overal in Twente
grote schade veroorzaakt aan de rogge
velden. Grote oppervlakten rogge zijn
vlakgeslagen, waardoor de korrelvor-
ming in de aren in hoge mate belem
merd wordt.
Reddingspatrouilles, bestaande uit poli
tiemannen en alpengidsen, hebben met
speurhonden na 48 uur zoeken, twee
in Z.-Zwitserland vermiste Nederlandse
dames gevonden.
En dat in warme dagen. De Groninger
i sventers hebben hun werkzaamheden 2
dagen neergelegd daar zij ontevreden
waren over het feit, dat zij niet onder
de sociale wetgeving vallen. Thans is
tussen de venters en de ijsfabrikanten
overeenstemming bereikt.
Erepenning. De vereniging voor pen-
ningkunst overweegt nog dit jaar een
penning uit te geven ter ere van de sol
daten in Indonesië.
Tragisch. De 70-jarige heer IJ. van der
Meter uit Houtigehage werd ter hoogte
van de Wilhelminahoeve door een goe
derentram gegrepen. De man, die doof
stom is en de tram niet had opgemerkt,
was op slag dood.
In memoriam. Op 76-jarige leeftijd is te
Den Haag overleden de Haagse schilder
Willy Sluiter.
Jan Willem Sluiter werd 24 Mei 1873
te Amersfoort geboren; hij doorliep het
gymnasium te Dordrecht en studeerde
aan de academie voor beeldende kun
sten en technische wetenschappen te
Rotterdam.
En hij stierf. In de ouderdom van ruim
102 jaar is te Groningen de oudste in
woner van deze stad, Opa Bulthuis, na
een kortstondige ziekte overleden.
Hulpzender, Te Hengelo'is een hulpzen-
der in gebruik gesteld, opdat Hilversum
II storingvrij wordt ontvangen.
Tuf, tuf. De minister van Verkeer en
Waterstaat zal ontheffing verlenen van
het Zondagsrijverbod op 5 Juni, 26 Juni
31 Juli en 28 Augustus a.s.
Thans definitief. Bij Knn. besluit is mr.
W. F. Schokklng, minister van Marine
a.i., benoemd tot Minister van Ma
rine
Vele kleintjes. De voorraad beuke-
nootjes, vorig jaar door kinae-m Inge
zameld in ons land, is tot 60 ton olie
verwerkt, welke tegen f3.60 per fles
voor het grootste deel aan de biscuit
fabrieken is verkocht.
Massaal. 20 extra treinen en 800 bus-
sen zullen op Tweede Pinksterdag de
bezoekers voeren naar het grootse jubi
leumfeest der N. C. R. V. op Sonsbeek len.
te Arnhem.
elf made. De pastoor der R.K. parochie rende enkele jaren is te Oosterzee een
in I 30-jarige hulpbesteller bij de P.T.T. ge-
>f-1 arresteerd.
Vier Nederlandse architecten hebben bij
het consulaat van Ethiopië te Den Haag
hun ontwerpen ingezonden, waarmede
zij deelnemen aan de internationale
prijsvraag voor een nieuw keizerlijk pa
leis te Addis Abeba.
Post. Met het m.s. „Hecuba”, dat 3 Juni
a.s van Amsterdam naar de Nederlandse
Antillen vertrekt, kan zeepost worden
verzonden, mits deze uiterlijk op 1 Juni
gepost is
Bij de speedway-races in het sportpark
te Geleen is de renner Roestenburg uit
de baan tegen het talud gereden en tus
sen het publiek terecht gekomen. Ver
scheidene personen liepen min of meer
ernstige verwondingen op.
Man over boord. Dinsdag is de 20-jarige
matroos J. de Ronde van het sleepschip
45e Jaargang
Bolswards Nieuwsblad
Hwat hat
J
I
i
j
d
i
Verechfjnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
t -
