Buitenlands
Overzicht
Provinciale Kroniek
No. 44
Vrijdag 10 Juni 1949
Streekblad voor West-
Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA
- Bol sward
e n
üs hjoed I
to sizzen
Ver. Staten
bereid zijn te verlenen, mits de commu-
ur
werd het afgaand bestuurslid dank ge
bracht voor het vele, dat het in een
lange reeks van jaren voor het Nut had
gedaan.
Anjerdag 1949.
Op verzoek van de Commissaris der Ko
ningin, Voorzitter van het Provinciaal
Anjerfonds, hebben o.a. de volgende
personen zich bereid verklaard zitting ti
nemen in het Provinciaal Anjerdag-co-
mité Friesland: J. O. S. Bruinsma te
Bolsward, Mr. H, W. Kuipers te Worn-
mels en B. Tuinstra te Wommels.
Bovenvermeld Anjerdag-comité zal in
overleg met de burgemeesters medewer
king verlenen bij de organisatie van de
op de verjaardag van Z K. H. Prins Bern-
hard (29 Juni) te houden Anjercollecte,
uit de opbrengst waarvan aan culturele
instellingen, organisaties en verenigin
gen subsidies worden verstrekt.
Pinkstergearkomste Kristlik
Frysk Selskip.
Dat (by it moaije waer fan Pinkster-
Moandei de seal fan Schaaf sa fol wie
mei dizze gearkomste, wie eins boppe
forwachting. De bywêzigen, dy’t fan
hein en fier opkommen wiene, sil it ek
net muoid hawwe.
De foarsitter, de hear Van der Mark,
joech in oersjoch oer de situaesje fan de
Fryske Biweging. Oan ’e iene kant is
der in greate foarütgong to merkbiten.
Yn Steaten en Rieden wurdt hwat lan
ger hwat mear Frysk praet, it Frysk 9n-
derwiis komt skot yn, der wu.rde regio
nale en ynternationale contacten lein.
Friezen binne altyd frij,
Fijannen fan slavernij.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
1.35 per kwartaal bij vooruitbet? ling
Giro 87920
to
rn,
m.
lis,
m.
lur
:n.
an
er.
ur
■V.
g-
ra.
m.
Ji-
30
ur
>s.
nistische legers Zuidwaarts een bepaald
deel van het Chinese rijk niet binnen
dringen, waar dus een bufferstaat tus
sen Z.Ó. Azië en het rode China zou
ontstaan. Het is nauwelijks te geloven,
dat de vastberaden Chinese communis
tische leiders een dergelijke voorwaarde
zullen aannemen. Zij weten tenslotte ook
wel dat al hebben zij de Ver. Staten no-
Acheson had daar een plan geopperd,
dat in geheel Berlijn vrije verkiezingen
onder contröle der vier mogendheden
zouden worden gehouden, en op grond
van de uitslag dezer verkiezingen een
nieuw gemeentebestuur van Berlijn zou
worden samengesteld, dat volledige be
voegdheden zou hebben, en dus niet voor
bijna elke handeling toestemming van de
Kommandantura het toezichthoudend
lichaam der Grote Vier zou behoe
ven te vragen.
Namen de Russen het voorstel tot vrije
verkiezingen in geheel Berlijn aan, waar
om zouden ze het dan eigenlijk niet doen
voor geheel Duitsland? Intussen is het
plan van Acheson zelfs voor Berlijn
mislukt omdat de Russen aan de
Kommandantura een veel omvangrijker
vetorecht op de handelingen van het
Berlijnse gemeentebestuur wensten voor
te behouden dan het Westen. Na meer
dan twee weken onderhandelen dus geen
enkel resultaat te Parijs en men spreekt
al van verdagen, terwijl men zich af
vraagt waarom de Russen nu toch
eigenlijk deze Viermogendhedenconfe-
rentie hebben gewenst. Men zegt dan,
dat de Russen die nodig hadden om
voor het Russische binnenland hun ne
derlaag in de Berlijnse blokkade te dek
ken. Maar als dan die Parijse conferen
tie zonder enig resultaat eindigt, wat
Russische zuivering. De viermogendhe-
denconferentie gestrand? Moskou’s wegen
blijven duister. Het Chinese rijk. Hulp
van Ver. Staten? Overproductie dreigt.
Ons land heeft weer eens ge-elfsteden- Te Workum, waar de koprijder ruim 5
min voorsprong had en men de elfste
denmotorrit passeerde, was de groep
weer verenigd, alleen Ris van den Hel
der zakte af en kon het tempo niet bij
houden Toen Dielissen 12.25 nog volko
men fit, de finish passeerde, had hij niet
alleen onbedreigd gewonnen, maar te
vens het Elfstdenrecord met 31 minuten
geslagen. Het ererondje in spiksplinter
nieuwe leiderstrui was welverdiend.
Vijf minuten later volgde een felle sprint
van de 5 renners, die elkaar nauwelijks
een handbreed toegaven. Het waren resp.
Fleury, Fits, Monkelbaan, Bergsma en
Heynemans, die de eindstreep passeer
den. Twee minuten later volgden Bakker
en van Elderen, die dus flink hadden in
gehaald, als 9de haalde Ris de witte
streep.
De meeste spanning was hiermede ge
broken, toch kregen de volgende renners
ook hun welverdiende applaus. Het wa
ren in volgorde van binnenkomst P. de
Boer en A. de Moor van Amsterdam, J.
D. Schipper van Enschedé, H. Hulscher
van Amsterdam, H. Ton van Hoorn, B.
Rijkhoff van Assendelft, E. Heeg van
Akkrum, W. van Keppelen van Helmond,
W. Visser van Harlingen en H. W. D.
Ouwerkerk van Aalsmeer.
De vaardlgheidsrijders, die de tocht op
gewone fietsen moesten volbrengen
boekten eveneens goede tijden. Vóór de
wind werd er soms met 50 km vaart ge
leden.
Winnaar van de juniores (tot 45 jr.)
werd hier K. H. Dikkentman van Am
sterdam die de tocht in 7.38 uur vol
bracht en het record met 13 min. sloeg.
Als extra prijs kreeg hij een Cyrus-
De ogen van de wereld worden gericht
op
Maatschappij tot Nut van
't Algemeen.
Vorige week Donderdag vergaderde te
Leeuwarden het district Friesland van
de Maatschappij tot Nut van 'f Alge
meen.
Daar de voorzitter, Dr. van Andel van
Franeker in het buitenland vertoefde,
berustte de leiding bij de wnd. voorzit
ter B. H. Peteri van Leeuwarden. Deze
constateerde met teleurstelling, dat er
over het algemeen een zekere matheid
lag over het werk van de departemen
ten. Een matheid, die hij wenste toe te
schrijven aan het feit, dat bij het nuts-
werk veel te weinig jonge mensen zijn
ingeschakeld. Al hoe flink de ouderen
ook mogen zijn, toch missen zij op be
paalde momenten de energie, het door
zettingsvermogen en vaak ook de nodige
tijd om met nieuwe en frisse initiatieven
leven in de brouwerij te brengen. Het
wordt hoog tijd dat er over alle linies
een verjonging komt.
Met klem vestigde de heer Beumer, adj.
secr, van het hoofdbestuur voorts de
aandacht op het belang van een goede
lectuurvoorziening van het platteland.
Tot nu toe komen de Rijkssubsidies voor
het bibliotheekwezen geheel en al de
grotere steden ten goede. De regering
voe^t de grote onbillijkheid die hierin
schuilt en heeft daarom een commissie
benoemd die tot taak heeft de platte-
landslectuur voorziening te bestuderen.
In de plaats van B. H. Peteri, die niet
herkiesbaar was, werd Ds. J. Palmboom
van het departement Sneek gekozen. Bij
monde van de secretaris R. Wielinga
gebied kunnen missen. Vooral in deze
tijd nu alle tekenen wijzen op een toe
stand van overproductie in Amerika. Aan
de economische hemel van het Westen
verschijnen inderdaad dreigende wolken,
allerwege beginnen de klachten te ko
men dat het veel moeilijker wordt de
geproduceerde goederen op buitenlandse
markten te plaatsen. Ook de Engelse mi
nister van economische zaken heeft
daarop gewezen ter conferentie der La-
bourpartlj, die de regeringspolitiek in
zake lonen en prijzen met een overwel
digende meerderheid steunde, zodat men
ondanks hier en daar uitbrekende sta
kingen gerust kan zeggen dat de En
gelse arbelderswereld achter haar rege
ring staat.
blijven er nog slechts twee grote witte
vlekken op de kaart van Europa over,
het eerste beheerst door het communis
tische dogma met als randgebied het
Duitse en Oostenrijkse „niemandsland”
het andere als het laatste bolwerk van
het voor-oorlogse fascisme: het Iberische
schiereiland.
De grote groepen, welke thans in de
Raad vertegenwoordigd worden, zijn: ’t
Scandinaafse blok met 14 zetels, Bene
lux met 15 zetels, Oroot Brittannie en
Ierland met 22, Frankrijk en Italië elk
met 18. Onze Beneluxlanden hebben dus
een mandaat van bijna 18 pet. in dit
Europese milieu en daarmee kunnen wij
wat bereiken.
Molotoff
belast is met de uitvoering van de Rus
sische politiek in China en het Verre
Oosten. Men rekent nu op een spoedige
erkenning van een Chinese communisti- China als afzet_
sche regering door Moskou, hetgeen ove- vXfVd,,.
ngens niet zou betekenen, dat Rusland
dan in China maar de lakens kan uitde
len alsof het een Russische satellietstaat
zou zijn. Want het grote Chinese rijk
zou eerder een communistische staat
naast dan onder de Sovjet-Unie zijn, sa
menwerkend zouden ze echter op de
duur een machtig rood blok kunnen vor
men. Maar daarvoor zou dan toch China
eerst economisch moeten worden opge
bouwd en het volk uit de voortdurende
staat van hongersnood moeten zijn ver
lost, waarvoor hulp van ’t Westen nodig
is. Die hulp zouden naar beweerd wordt
de
gens 6 uur lag Anton van Elderen uit i
Eindhoven met een flinke voorsprong
aan de kop. Men gaf hem als winnaar
van de ronde van Eindhoven een goede
kans, al zou het moordend zijn de tocht
geheel alleen te rijden. Trouwens de
eerste klap is een daalder waard, zegt
het spreekwoord. Geen wonder, dat het
direct hard tegen hard ging. Kleine on
gelukken bleven daarbij niet uit. Bij
’Kimswerd reden enige renners in elkaar
en bij Finkum koos W. Visser van Har
lingen na een aanrijdinkje de herinrich
ting en deed een duik in het koele nat.
Toen hij op het droge was gekropen,
ontdeed hij zich in een boerenschuur van
zijn natte plunje, leende een interlockje
en passeerde in de loop van de dag ren
ner na renner, zodat hij nog met een van
de prijzen ging strijken.
Toen koprijder van Elderen om 8 uur
de kronkelwegen van Dokkum passeer
de, was hij reeds ingehaald door W.
Dielissen van Beek, en Donk en G. V. d.
Berg van Sliedrecht.
Ook in Leeuwarden waar men 8.37 af
stempelde, had dit trio nog een voor
sprong van ongeveer 5 min. op een vrij
grote groep renners, waaronder Fits van
Oude Ade, die zich na een inzinking even
voorbij Dokkum, waar de burgemeester
van Bolsward de stoet liet passeren, had
hersteld.
Om 9.40 passeerde Dielissen geheel al
leen als 1ste de tussencontróle te Bols
ward Hij had zich nabij Wommels we
ten los te maken en zou gedurende de
gehele Zuidelijke ronde aan de kop blij
ven Met een paar honderd meter achter
stand volgden Ris van Den Helder, Fits
van Oude Ade, Heynemans van Breda en
van Elderen van Eindhoven, terwijl met
2 mln. achterstand Bakker van Ouder
kerk aan de Amstel, Bergsma, Fleury en
Monkelbaan van Amsterdam volgden.
Van der Berg, die last van maagkramp
kreeg, was door al deze renners gepas
seerd. Hij had geducht met een inzinking
te kampen, maar greep desalniettemin
weer moed en zette de tocht weer voort.
Tussen Bolsward, Sneek, Ijlst en Sloten
werd opnieuw verwoed strijd geleverd.
Nabij de Hommerts deden zowel van El
deren als Monkelbaan een uitlooppoging
Van Elderen bracht het weer tot 2de,
maar moest deze plaats spoedig afstaan
aan Monkelbaan, die de andere Amster
dammers achter zich liet. Bij de controle
te Sloten had koprijder Dielissen 2 mi
nuten voorsprong op Monkelbaan, die 1
minuut later gevolgd werd door de hier
boven genoemde renners, die zich tot ’n
groep hadden verenigd en zelfs van El
deren, die nog verder afzakte, waren ge-,
passeerd.
Te Staveren, waar de koprijder om 11.35
afstempelde maakten Heynemans en Fits
zich uit de groep los en haalden Mon
kelbaan in. Bakker kreeg een'lekke band
en had daarmee oponthoud. Terwijl de
koprijder met een 60 km. vaart naar vo
ren stoof, moesten Heynemans, Fits en
Monkelbaan in de luwte van de Zeedijk
opnieuw slag leveren, ze werden op de
voet gevolgd door hun rivalen.
heeft Moskou er dan nog aan? Zelfs een
herstel van het handelsverkeer tussen
de Westelijke en Oostelijke zones van
Duitsland, dat de Russen heten zo zeer
nodig te hebben zou niet eens bereikt
zijn en van een poging der Russen om
zich met de Ver. Staten te verstaan is
helemaal niets gebleken. Of hebben de
Russen werkelijk gedacht dat niet van
hun, maar van de Westelijke kant te
Parijs de meeste concessies zouden ko
men? Met al deze vragen weet men in
het Westen geen weg. Moskou’s wegen
blijven duister. Wel schijnt het nu vast
te staan, dat, zoals bij zijn aftreden als
minister van buitenlandse zaken al werd
verwacht,
Straatsburg,
waar eerlang de Raad van Europa bijeen
zal komen, waarschijnlijk onder presi
dium van Churchill. Zal de vereniging
van Europa in een bond van staten ein
delijk jgerealiseerd kunnen worden, of
zal het een wensdroom van de door oor
logen vermoeide Europeaan blijven? Het
antwoord moet de volgende maand in
Straatsburg gegeven worden. Tien lan
den komen er bijeen, zij nodigen twee
staten uit, Griekenland en Turkije om ter
vergadering aanwezig te willen zijn.
Worden deze landen ten slotte ook op
genomen in de familie van staten, dan
tocht. Liefst drie verschillende tochten
deze week langs Frieslands wegen.
De eerste en voornaamste was natuur
lijk de traditionele Elfstedenrijwieltocht,
die dit jaar wel bijzonder is geslaagd.
Toenemende deelname, weinig ongeluk
ken, zo goed als geen dissonanten, heer
lijk fietsweer, eilieve wat wenst men
meer?
De Friese Elfstedenrijwieltocht wint, zo
lang ook amateurrenners, in een aparte
klasse, aan deze tocht mogen deelne
men, ieder jaar immers aan betekenis
en neemt in omvang toe.
Zo verschenen in de vroege morgen van
de 2de Pinksterdag pl.m. 500 wielrijders
aan de start, dit is 200 meer dan verle
den jaar. Het aantal renners, dat aan
dc tocht deelnam, bedroeg ruim 60,
waarvan echter slechts de helft de tocht
heeft uitgereden.
Door kleine ongevallen en het verkeerd
rijden moesten enige renners uitvallen
of kregen oponthoud, maar ook bleek
deze 230 km. langt tocht voor velen te
zwaar, volgens onze zegsman vroegen
sommigen reeds in Holwerd of het nog
ver was.
Behalve in de Gaasterlandse bossen bood
het Friese landschap bovendien weinig
beschutting tegen de strakke Z.W. bries
die de tocht vanaf Dokkum tot Stave
ren tot een zeer zware maakte. Het mag
dan ook een prestatie van de eerste rang
worden genoemd, dat W. Dielissen van
Beek en Donk de recordtijd met 31 min.
wist te slaan, door een totaaltijd te ma
ken van 6 uur 25 min.
Over het verloop van de wedstrijd het
volgende: I
Reeds spoedig na de start om s mor-SpOrfrijwiei door bemiddeling van de
vertegenwoordiger D. Bijlsma alhier, ter
beschikking gesteld door de fabrikant
te Venlo.
Dikkentman won in, een spannende
sprint met de Waal van Wijk en Aal
burg als 2de, Hendriks van Tjerkgaast
als 3de en P. Dikkentman van Amster
dam als 4de.
Enige ogenblikken later volgden, hetzij
in kleine groepen of alleen P. van Gos-
liga, thans te Den Haag, J. E. de Bruin
te Schagerbrug, D. de Boer van Sneek,
K. Schippers te Mierlo, J. v. d. Berg te
Wartena (de bekende lankbaanhardrij-
der, die deze negende prijs won op een
deze winter te Bolsward gewonnen
fiets), P. van Noord te Oude Bildtzijl
en de 16-jarige B. Minkema van Schoort
Hwat hat Gabe Skroar
In de seniores-groep (boven de 45 jaar- 1
werd 1. Idzinga van Bolsward voor de 1
3de maal in successie winnaar en kreeg i
daarmede de wisselbeker definitief in
zijn bezit. i
Bij het neerschrijven van deze regels
doen we ons zelf het verwijt, dat we in
dit verslag het voornaamste eigenlijk on_
besproken lieten, n.l. de toertocht.
Hoeveel sensatie en spanning de wed
strijd en vaardigheidsrit ook mogen
brengen, het meest zullen toch de toer-
tochters van de tocht genieten. Het
eigenlijke doel, het Friese landschap aan
de toerist in al zijn veelzijdigheid te to
nen, kwam hier ten volle tot zijn recht.
Bouwland en weidestreken, meren en
bossen, stedenschoon en dorpse eenvoud
wisselden elkaar af. De tocht voerde
langs binnen- en straatwegen, zee- en
slaperdijken, bood vergezichten en smük
skaedzjend beamtegrien.
Bij Boermans was het de gehele dag een
komen en gaan en ’s avonds bij de prijs
uitreiking niet minder gezellig dan bij de
reünie van oud-zuivelleerlingen, die er
de vorige week was gehouden. Na ge
dane arbeid is het goed rusten en ver
gezeld van een toepasselijke speech van
de -volijverige en vol-enthousiaste voor
zitter, de heer J. Visser, vonden de prij
zen hun weg.
De tweede Elfstedenrace werd Pinkster-
Maandag gehouden door de Friese mo
torclub. Gelukkig liep het traject van de
tuffende puffers niet door de stad, wat,
gezien de zeer grote drukte onoverko
melijke moeilijkheden zou hebben opge
leverd. Bij Burgwerd kwam het desal
niettemin tot een klein ongeluk.
Veel kalmer deden het Woensdag de tra
ditionele tippelaars. Vele oude bekenden
liepen in de tocht mee. Kwart voor twee
arriveerden de eerste stappers in onze
stad, lieten zich verkwikken door een
koele dronk en een verfrissend bad, lie
ten desnoods hun voeten door leden van
de ambulance behandelen, gebruikten in
de Doele als één grote familie een stevig
maal, gingen briefschrijven, de tentoon
stelling en het stadje zien, of „noch ef-
kes fan ’e flier” en zochten toen hun
slaapsteden in „Greate Pier”, „Tsjerk
Hiddes” of bij gastvrije particulieren.
Hoewel een paar Belgische meisjes Het
zwaar hadden, viel toch niemand uit. I
Drie elfstedentochten in ee.i week. Het
was bijna te ve< 1 van het goede. Toch
is er door ieder, elk op eigen wijze, zeer
genoten.
Met veel waardering willen we tenslotte
nog melding maken van de vele goede
en voortreffelijke diensten van politie
mannen en E. H. B. O. en dankbaar ge
denken hoe door vele ingezetenen spon
taan gastvrijheid werd verleend en.
hoe er door diverse organisatoren, als
stille werkers op de achtergrond is ge
zwoegd bij dag en vaak bij nacht.
De Russische buitenlandse en binnen
landse politiek staat weer in het brand
punt der belangstelling. Volgens Ameri
kaanse berichten heeft er in de Sovjet-
Unie een zuivering in de communistische
partij plaats gehad, waardoor niet min
der dan 300.000 leden buiten de partij
gestoten zijn, onder wie zeer bekende,
zelfs gewezen leden van het Polit
bureau, dat de groep mannen omvat, die
Rusland leiden. Welke betekenis deze
zuivering heeft, daarnaar kan men
slechts raden. Ze is toch wel te breed
om haar uitsluitend te zien in het licht
van een wijziging in de Russische bui
tenlandse politiek, waartoe volgens
Amerikaanse en Engelse bladen enige
maanden geleden besloten zou zijn. Die
wijziging zou omvatten een poging tot
toenadering tot de Ver. Staten, via de
Ver. Naties. Inderdaad is-in de kringen
der Ver. Naties het contact tussen Ame
rikanen en Russen ontstaan, dat geleid
heeft tot de z.g. opheffing der Berlijnse
blokkade en de totstandkoming van de
Viermogendhedenconferentie
te Parijs.
Deze heeft echter in de eerste weken al
heel weinig bereidheid der Russen tot
toenadering in de practische politiek aan
het licht gebracht. Geheime besprekin
gen over de Berlijnse kwestie hebben
ook al niets opgeleverd. De Amerikaan
- CM
45e Jaargang
Bolswanls Nieuwsblad
9E9SS31
Elfsteden=Week
DE NICOLA
7
I
m.
Abonnementsprijs:
Advertentieprijs10 cent per m.rn.
s-
k-
I
EUROPA OP WEG NAAR EENHEID
■LUX
:GRH
.AND:
JU
■DENEMARK&i
lERLAtf&i
T’TT’Tl ÉÉN MINSTER VAN DEZE LANDEN HEEFT
J ZITTING IN DE MINISTERIELE COMMISSIE
z-x AANTAL AFGEVAARDIGDEN NAAR HET
'o' EUROPESE PARLEMENT
nm\ LANDEN, DIE WORDEN UITGENODIGD OM
DEEL TE NEMEN AAN DE RAAD V EUROR*
