Bolsward
Vreemdelingenverkeer
7
Martinytoer
t
J
‘KmS-'KjiClS
door Nederland
Fan de
üs hjoed Q H
to sizzen
No. 47
45e Jaargang
Dinsdag 21 Juni 1949
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa, A. J. OSINGA
Bolsward
REDACTIE.
I
I
Tj. de J.
UITSLAG GEMEENTERAADS
VERKIEZINGEN.
Hoe zal de uitslag zijn van de komen
de verkiezingen van de gemeenteraad?
Dat weet U niet, dat weten wij niet.
Maar morgenavond weten we het wel.
Zodra de uitslag van de stemdistricten
gereed zijn, delen we deze per bulletin
mede. Dan weet U het ook. Nog even
geduld dus,
FAMKE YN’T HEA-LAN.
Hja lükt de wite „gimpies” oan
de bleate fuotten, ,,’k Lit fan ’e moarn
it hüswurk oan 'e frou oer.
Heit dy’t my better brüke kinf”
Hja swilet alle fuorgen skjin,
Draeft mei de Aide bou-boer
de ikkers lAns. Springt yn ’e rin
op 't bist syn rêch In münter sin;
fearret, op 't fette hynder sêft.
Sportive, geve, jonge krêft.
Famkes draech leafst sportive klean,
Hja witt’ de stAn fan „Hearrenfean”.
De bal troch *t kuorke toarke,
Dan sitt’ s’ elkoar fül op ’e lea,
Mar kin hja ek de rook fan ’t hea,
De sport fan time en harke?
De moaiste sport jowt de natür
Yn ’t healAn ’t famke fan ’e boer.
10 Juny ’49. PYT.
Winterse nachten,
V rouwen-gedachten,
En de gunst van grote heren
Kunnen licht verkeren.
Verschflnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 4Ö1 (K 5157)
Abonnementsprijs i
1.35 per kwartaal bij voorultbetilln|
Advertentieprijs10 cent per m.m.
Giro 87920
reeds geschiedt met de succesvolle Gys-
bert Japiksdagen. Ten aanzien van het
vreemdelingenverkeer is dit eveneens van
het grootste belang. Door een doelbe
wuste gecoördineerde actie, waarvoor
talloze gezonde ideeën naar voren zijn
gebracht en in het rapport zijn weerge
geven, is de aantrekkingskracht van
Bolsward reeds vergroot en zal zij dit
in de toekomst in toenemende mate
kunnen doen. De economische zijde mag
echter niet verwaarloosd worden. Zij
komt in belangrijkheid zelfs in de eer
ste plaats.
Van overgroot belang is echter ook de
goodwill.
In verschillende bladen lezen wij in de
verslagen van ontvangsten en plechtig
heden te Bolsward, dat het „weer was
zoals van ouds”, dat „het te Bolsward
Post voor Berlijn. Om een snellere be
stelling te bevorderen, wordt het publiek
aangeraden op de correspondentie voor
Berlijn te vermelden voor welke sector
(Britse, Amerikaanse, Franse of Russi
sche) deze bestemd is.
Lijkje opgehaald. Te Rotterdam is in de
Middenkous het lijkje opgevist van de
8-jarige Teunis Jansen die sedert enige
dagen werd vermist. Vermoedelijk is hij
’s middags spelenderwijs te water ge
raakt.
Houdt rechts. Te Wageningen botste de
51-jarige J. G. Eshuis bij het links door
een bocht fietsen met grote vaart tegen
een vrachtauto. Hij werd zodanig ge
wond, dat hij, opgenomen in Ziekenzorg,
in de loop van de nacht is overleden.
Tegen de lamp. Te Rotterdam werd
over de hele stad controle op spijbelen
de jeugd gehouden, waarbij vijf en twin
tig zondaars werden gesnapt.
Granaatvissen. In een sloot achter het
Koninklijk Paleis Soestdijk is een gra
naat gevonden. Er wordt een grondig
onderzoek ingesteld, of er nog meer in
de sloot te vinden is dat gevaar kan
opleveren.
Vijftig jaar kinderbescherming. Dezer
dagen vierde in Den Haag de Nederland
se bond tot kinderbescherming zijn vijf
tigste verjaardag, waarbij ook H. M. de
Koningin aanwezig was.
Plotselinge dood. De 77-jarige wed. Dijk
stra te Bergum, die Woensdagmorgen
haar stemplicht ten gemeentehuize had
vervuld, werd op de terugweg, onwel
en overleed vrijwel onmiddellijk.
VltegjongevaL, E|en Nederlands eenmo-
torig lesvliegtuig van de Fokkerfabriek
te Amsterdam, een S 11 toestel, is in
Zweden neergestort. Twee Zweedse pi
loten zijn om het leven gekomen.
natuurlijk weer dik in orde” was, dat
de Gysbertstad zijn naAm en faam als
„gulhartige gastvrouwe, weer alle eer
aan deed”, dat „het te Bolsward weer
hartelijk was en de stad voor de zoveel
ste maal een goede beurt” maakte.
Uitlatingen als deze, door persmensen
van allerlei bladen, zonder onderlinge
afspraak neer geschreven, geven de
burger moed, maar.leggen ook ver
plichtingen op. Bolsward heeft reeds een
zekere goodwill verworven. De vreem
delingen worden er als vrienden ontvan
gen. Men weet dit en.rekent er op.
Nu mag men niet teleurstellen. Komen
er stromen vreemdelingen, hetzij met
elfstedentochten of congressen, dan wer-
ke geheel de burgerij mee de stroom van
gasten te bedienen. Is er iets bijzonders
aan de hand, dan worde men niet vlag-
gensmoe. De stad, maar dan ook de stad
als geheel tone steeds met bepaalde ge-
gunstich is op de oare en dat hja mei in
soarte fan minachting delsjogge op de
oare partij.
Hoe lyts en dwaes, hoe skealik en dom
soks is, kin men harren net oan it for-
stAn brlnge, hja wolle net oars sjen. Hie
ik As stêdman frege, off hy op ’e hichte
wie mei de leanen yn It boerebidriuw,
mei de sociale lésten, mei de wetter-
skipslêsten, mei de ünderhAldkosten, mei
it hege peil fan foer en kunstmestprizen,
hy hie der net iens nei harke. It skynt
in erflike kwesje to wêzen, lyk as rea
hier en in droege lever, oft men bigryp
opbringe kin foar in oar syn noeden en
soargen of net. It giet de greidboer goed
tsjintwurdich, der binne guods, dy giet
it bést, wy ha dat faker as ienris sein.
Is dat net in bést ding foar üs lAn? Is
dat net in skoander ding foar FryslAn?
Soe der oars oan in boere-arbeider in
lean fan f46.50 jown wurde kinne mei
jit 25 pet. sosiale lésten der oerhinne?
Hwer soene de neringdwaende lju hjir
hinne moatte as de tastannen fan 1930--
35 werkamen?
Stiene hja net meimekoar op de léste
trime foar de financiële ündergong? In
grou stik bilêsting wurdt nei if kantoar
brocht, hwer’t men wenten fan bout en
skoallen fan stiftet, hwertroch binammen
de steden ta bloei komme. It is sa dom
net to witten, dat de woltier fan Frys-
lan foar it oergreate diel komme moat
fan in bloeijende lAnbou en dat de mol-
keproduksje hjirfan it wichtichste is. Yn
1948 is yn FryslAn 712.000.000 kg. molke
nei de fabriken brocht. As de molkpriis
mei twa sinten sakje soe, dan bitsjut dat
foar FryslAn in skea fan 14 nv'joen gou-
ne. Dat wol sizze, dat wy hjir foar elk
minske, lyts en great, tritich goune min
der ynbarre. Wy allegearre hjir yn Frys
lAn. Hwant de boer bart it earst en dan
wer üt syn hannen de winkelman, de ar
beider, de féarts, de bilêsting, de skoal
len, de foerkeapman, de lAnhearre en
far sa mar fuort. As de lju har forstAn
beurtenissen hartelijk en spontaan mee
te leven. Dit geeft relief, kleur en fleur.
Natuurlijk vraagt het wel een of ander
maal offers, maar als men zich een le
vend lid van de gemeenschap, i.c. een
goed burger van Bolsward gevoelt, zaï
men zich deze gaarne willen getroos
ten.
Bolsward heeft een naam hoog te hou
den, adeldom verplicht. Men bedenke
dit goed.
Het openen van het inlichtingenbureau
annex algemeen secretariaat (iedere
werkdag van 1012 ten Stadhuize) is
een stap in de goede richting. Wij hopen
ten zeerste dat dit bureau, zoals ook
reeds in ons verslag van de opening ge
zegd is, spoedig zal uitgroeien. Met meer
dan gewone belangstelling zien we de
verdere ontwikkeling van het algemeen
secretariaat tegemoet.
Moge Bolsward er wèl bij varen.
Meer hout Verwacht wordt dat dit jaar
20 A 25 pct. meer hout zal worden aan
gevoerd.
Accoord. De voetballer Wilkes heeft be
sloten, het aanbod van de Italiaanse club
Milano, f50.000 f 10.000 f 1000, te
aanvaarden. Volgend seizoen zal hij voor
deze club uitkomen,
Neem uw radio op. Philips begon met
de vervaardiging van draagbare radio
toestellen, die slechts 7 kg zullen we
gen.
De oude draad. Nabij Halfweg brak weer
eens een stroomdraad van de N. S.,
waardoor het treinverkeer Amsterdam-—
Haarlem tijdelijk over Uitgeest moest
worden geleid.
Ledigheid.Een paar Amsterdammers
die uit vissen waren, vingen niets en uit
verveling zetten zij een duiker van de
Overdiemerpolder open, zodat die dreig
de onder te lopen. Een wachtmeester
sloot de duiker en arresteerde de man
nen.
Het kan nog. Aan de opvarenden van het
troepentransportschip „Kota: Inten” op
weg van Indonesië naar Rotterdam kan
te Port Said post uitgereikt worden, mits
deze uiterlijk op 26 Juni op de bus wordt
gedaan.
Goed geboerd. Blijkens de zo juist aan
de leden der Provinciale Staten toege
zonden balans en verlies -en winstreke
ning maakte ’t Provinciaal Electriciteits-
bedrijf in Friesland over 1948 een winst
van f605.990.12.
Een gezelschap Amerikaanse oudstrij
ders van de 101e Airborne Division heeft
een bezoek gebracht aan Nijmegen en
omgeving, vooral de plaatsen, waar de
ze mannen in 1944 per valscherm daal
den. Zij zijn hartelijk onthaald door de
autoriteiten en bevolking.
Een zeiljachtje is op de OosterSchelde
aan de grond gelopen en gezonken. De
beide Inzittenden, die zich eerst aan de
mast hadden vastgeklemd, hebben, toen
deze afbrak, na een uur zwemmen de
kust van Schouwen kunnen bereiken.
Eindelijk. Mej. J. Westerhof te Eestrum,
die sedert haar 18e jaar door ziekte bijna
steeds aan bed gebonden was, is thans
zover hersteld, dat ze Woensdag voor
de eerste keer haar stemplicht kon ver
vullen. Ze is 47 jaar oud.
Der wie fan ’e wike in stêdman, dy’t my
geweken naem, sa Onder It rlnnem wei,
hy sei: „ik mei dy stikjes oars wol léze,
dy’t jo yn ’e krante skriuwe, allinnich,
jo helje de boeren fierst to heech op. Dy
barre skepfollen jiid en se bliuwe sa
hurd as in spiker, as in SPIKER,” sei
er jitteris.
„Soa,” sei ik „is 't sa slim?”
„Och man,” sei er, „lear jo my de boe
ren net kennen der binne mar twa soar-
ten: minne en pürminne, mar ik bigryp
jo wol,” sei er, fuortgeande, en doe
knypeage er, „wiens brood men eet,
wiens woord men spreekt”.
It like my ta, dat hy wakkere greatsk
wie, dat er it sa moai sein hie, hy roun
mei in slach yn ’e rêch it bolwurk fier
der om.
Der is gjin ding, hwer’t ik yn de tritich
jier, dat ik mei tawijing it probleem fan
de boer yn üs folkslibben neigien haw,
safolle hinder fan hawn ha, as krekt dit,
hwat üs stêdman my foar de fuotten
smlet. Der gappet in kleau tusken de
agraryske folksgroep en de net-agrariër.
Meastentiids forstean hja mekoar net en
witte hja fan mekoar net folie öf. Saek-
lik op elkoarren oanwlisd en ünforbrek-
lik forboun yn ekonomysk opsicht, bliuwt
har wrAld in oaren ien. De forstannigen
ünder harren kinne net forhinderje, dat
de algemiene miening yn har groep öf-
brükten dan moasten hja sizze: flinke
prizen foar de lAnbouprodukten is in
earste foarwaerde foar it bistean fan
alle minsken yn FryslAn. Mar ek foar
üs lAn leit de saek likernöch yn itselde
flak. De hiele export fan yndustrypru-
dukten, alle fabriken meilnoar brlnge
mar in bytsje mear jiid yn it lAn as de
produkten, dy’t de boer levert foar de
export. De sifers wiene foar 1948: ex-
port-yndustry: f 1400.000.000 en foar de
lAnbou, sünder de fiskerij f 1.250.000.000.
De netto-wlnst op de textyl en metael-
yndustry, d.w.s. alles hwat üs lAn der-
mei oan baten foar de minsken bihelht,
wie lytser as de netto-winst op de mol
ke. It förskil tusken de ynfierde groun-
sfoffen en de ütfierde produkten fan de
kou wie mear as 1.000.000.000 goune.
Mei de bargemesterij wie de nationale
winst greater as dy fan de hinnebuorke-
rij.
Sjoch, sokke dingen soe men dochs wit
te moatte, wol men in oardiel hawwe oer
de wearde fan de buorkerij. Dat hat
mei nei de müle praten neat to meitsjen.
Dat binne de hurde feiten en de gelok-
kige feiten. Derneist bringf de boer foar
eltse Nederlanner oan ’e merk per wike
en per persoan: 3 mingels molke, 1 üns
büter, twa üns tsiis, in poun fleis en twa
aeijen. En as men nou nei oare lannen
giet, sil men nearne in lan fine, hwer’t
dizze produkten foar in legere priis en in
bettere kwaliteit levere wurde as hjir.
Dêrom is it sa jammer, dat in great part
fan de net-agraryske bifolking fierst to
min weardearring hat foar de bysündere
prestaesjes fan de NederlAnske boer. En
de Fryske greidboer komt jit in hiel stik
boppe it gemiddelde üt. It liket dus reed-
lik en billik de waerde fan de Fryske
boerestAn heech oan to slaen. En deryn
sjitte party minsken, dy’t mei de noas
boppe op dizze dlngep sitte) slim to
koart. Oer de boer seis in oare kear.
Bolsward te komen, wat te bieden.
Er wordt een averechts resultaat bereikt,
wanneer dit niet het geval is, want de
ondervonden teleurstelling zal alle ver
dere propaganda nutteloos maken, ook
wanneer inmiddels wel iets gedaan zou
zijn. De mooiste advertenties zullen
waardeloos zijn, zolang er niet een wer
kelijk algemene activiteit bestaat, die ’t
gehele leven van Bolsward beheerst.
Bolsward dient tot een centrum van zijn
omgeving te worden, dat in groeiende
mate de belangstelling tot zich trekt.
Een doeltreffend gevoerde propaganda-
actie vormt hier de sluitsteen. De beste
reclame is nog steeds de recommandatie:
tevreden kopers en tevreden toeristen, ’t
fundament dient echter de verhoogde
aantrekkelijkheid van Bolsward zelf te
zijn. Aan de financiering van dergelijke
acties dient alle aandacht te worden be
steed, daar deze altijd slechts op de
lange duur hun uitwerking doen gevoe
len. in de winkelweek, die in het kader
van de feestweek past, zouden de win
keliers in navolging van andere plaatsen
als Dokkurn e.d., een bepaald percentage
van hun verdiensten ter beschikking van
het comité van actie kunnen stellen.
Door propaganda, voorlichting en geza
menlijke acties, door Bolsward ook als
uitgaanscentrum aantrekkelijk te maken
(lunchroom, bioscoop etc.) door stimu
lering van het culturele leven (juist bij
een oude stad als Bolsward met een be
langrijk cultureel verleden is hier veel
van te maken), door steun aan de sport
en het organiseren van sportevenemen
ten, enz. is hier veel te bereiken. De bij-
Tragisch. Bij een oefening op Leusder-
heide nabij Amersfoort, is de 19-jarige
soldaat Piet Pannekeet uit Alkmaar door
een z.g. losse oefenpatroon, die op vier
meter afstand van hem werd afgeschoten
in zijn buik geraakt. Het slachtoffer werd
naar het ziekenhuis gebracht. Enkele
uren daarna is hij overleden.
Pro Deo. In verband met de berichten
over Abe Lenstra en de Swiftfabrieken
te Nijmegen deelt de directeur mede, dat
Lenstra voor de reclame welke met zijn
naam voor de Swift voetbalschoenen is
gemaakt, geen enkele vergoeding heeft
ontvangen.
Goedgekeurd. Uit ’t gemeentelijk slacht
huis te Zwolle werd in de bezettingstijd
een goedkeuringsstempel gestolen. Nog
altijd werd van dit stempel gebruik ge
maakt. 3 daders zijn ingesloten en te
gen 13 Zwolse slagers werd proces ver
baal opgemaakt.
Onbewaakt ogenblik. De 2-jarige Ernes
tine Zonne te Vlaardingen is bij het spe
len in een onbewaakt ogenblik in een
tobbe met kokend zeepsopwater geval
len. Het kindje is enige uren later over
leden.
Prof. dr. A. E. van Giffen, hoogleraar
in de archeologie aan de Groningse uni-
versiteit heeft Woensdag in de buurt
van Lüneburg een auto-ongeluk gehad
waarbij hij een been heeft gebroken; na
geholpen te zijn reed hij met zijn been
in het gips door naar Hamburg, waar
hij een lezing hield.
Niet de bedoeling. Doordat bij het vuur
werk op het Scheveningse strand twee
kisten met ontplofflngsstof voortijdig
ontploften, werden een ruit van een con-
sumptietent en 150 flesjes limonade ver
nield, terwijl twee meisjes snijwonden
opliepen.
en het
Hwat hat Gabe Skroar
In dit artikel willen we vooral ook de hen, die hierdoor aangelokt worden naar
zakelijke kant van het vreemdelingen
verkeer belichten. Wïj denken in de eer
ste plaats aan de zo gewilde souvenirs.
Door de verkoopmogelijkheid van „her
inneringen aan Bolsward" van beslist
artistieke kwaliteit, zoals goede etsen
van stadhuis en Martini- en Broerekerk,
eventueel afbeeldingen daarvan op Mak-
kumerborden of tegels, alles tegen zeer
matige prijs en in de omgeving van de
monumenten te kopen, zou men de
vreemdelingen een gewaardeerde servi
ce verlenen. Eventueel hiervoor een spe
ciale kiosk te bouwen, lijkt ons niet no
dig, wanneer de plaatselijke midden
stand hier voldoende actief is. Sommige
zaken hebben reeds aardige artikelen
op dit gebied in de handel gebracht, al
missen we nog een speciaal artikel zo
als een specifiek Bolswarder handwerk-
product.
Iedere bezoeker of -ster van Bolsward
in de gelegenheid stellen de Boal-
serter oaljekoeken te eten en te kopen,
lijkt ons zeer gewenst Dit moet een
bijzonderheid zijn voor Bolsward. (Denk
aan de Liekeblommen, welke vroeger
vele schaatsliefhebbers uit Leek (Gron.)
haalden en die daardoor aan de piaats
een grote bekendheid gaven).
De oaljekoeken hebben natuurlijk wel ’t
bezwaar, dat men ze niet in grote hoe
veelheden In voorraad kan hebben. Toch
moet dit o.i. de speciale Bolswarder lek
kernij worden. Wij vinden het in dit ver
band jammer, dat bij de laatste officiële
bezoeken aan het stadhuis biscuit werd
gepresenteerd inplaats van het traditio
nele gerecht.
Ook bij de elfstdentochten zou men de zondere karakteristieke positie, die Bols-
deelnemers bijv, heel goed met de Bols- ward in het Friese leven inneemt, moet
warder oliebollen (in letterlijke zin na- worden geaccentueerd, zoals dit bijv,
tuurlijk) in aanraking kunnen brengen.
Op hoogtijdagen zoals muziekconcour
sen, sportdagen e.d. zou men de olie
koeken ook onder de kopers populair
kunnen maken. Op Bolletongersdei moest
geen boer of boerin huiswaarts keren
zonder een zak van de bedoelde heer
lijkheden voor „welkom thuis”!
Wat het toerisme op grotere afstand be
treft, is het in de eerste plaats van be
lang, dat Bolsward wederom een gidsje
heeft uitgegeven met een beschrijving
van de historische monumenten.
De reclame van de VVV moet echter
gelijke tred houden met de werkelijke
verzorging van de toerist. Men is er niet
mee klaar door een aanlokkelijke recla
me vreemdelingen naar Bolsward te
trekken. Wanneer een groep vreemde-
linger» de stad Bolsward met een zekere
teleurstelling verlaat, worden deze men
sen in de toekomst averechtse propa
gandisten. Daarom moet men de toerist
niet zonder meer aan zijn lot overlaten,
doch moeten er rondleidingen georgani
seerd worden, bijv, naar het raadhuis,
de Martini- en Broerekerk, Deze excur
sies, die desnoods kunnen worden uit
gebreid met excursies naar bepaalde be
drijven of naar de omgeving zijn, wat
het eerste geval betreft, vooral op de
regenachtige dagen een welkome afwis
seling. Men moet zich er echter voor
hoeden uitsluitend de typische Friese
bijzonderheden aan de toerist te willen
laten zien. Het gevaar bestaat, dat men
daarbij te veel van de aandacht van de
toerist vraagt.
De propagandistische waarde van een
bedrljfsexcursle slaan wij, evenals het
rapport, hoog aan, Deze excursies kun
nen evengoed ook georganiseerd wor
den voor inwoners van Bolsward. Hier
mede wordt hetzelfde resultaat bereikt
als dat, hetwelk de warenhuizen min of
meer automatisch bereiken, omdat daar
de gelegenheid bestaat zonder koop-
dwang binnen te lopen. Wanneer de
huisvrouwen eenmaal eens een bepaalde
winkel zijn binnen geweest, is het eer
ste contact gelegd, vooral als door de
winkelier van de gelegenheid gebruik
wordt gemaakt om tijdens het bezoek
aan zijn zaak verschillende van zijn ar
tikelen te demonstreren, vooral die, wel
ke hij voornemens is in de toekomst te
gaan verkopen: plastic-artikelen, nieu
we modellen parapluies, electrische
scheer-apparaten, zomer- of winterstof
fen, nieuwe modellen japonnen, horloges,
electrische wasmachines, verpakte le
vensmiddelen, diepvriesgroenten, haar
den, fietsen, e.d. Door een dergelijks,
eenvoudige demonstratie, waaraan de
huisvrouw enige herinnering kan behou
den, doordat zij van de winkelier een
drukwerkje meekrijgt, wordt de kooplust
gewekt.
Wat de propaganda betreft moet voor
opgesteld worden, dat deze geen zin
heeft, zolang Bolsward niet in staat >s
Read, troch de füle sinnegloed,
Wurdt - foar de time - ’t hynder stjOrd,
Har earmen, rook „nivea”;
Hja brünje ek mei in ketier.
De simmertint men hoeft der wier
Net dagen foar nei sé ta.
It sturt-hea wurdt op bulten klaud;
En nei de iepen reaken sjoud.
De weide öfdien touwen fést;
De boer, hy rint der hoeden nést.
It famke krijt de leije.
Giet sitten sil de hege fracht
Hja hat de saek skoan yn ’e macht
Troch de skuor-doarren jeije.
Skuort it tiksel om, gjin Ongemak,
De wein rydt oer de reed to plak.
T
Bolswarils Nieuwsblad
I
