Het Reddende Vliegtuig u.' Buitenlands Overzicht Provinciale Kroniek üs hjoed H Q to sizzen 45e Jaargang No. 60 Vrijdag 5 Aug. 1949 Streekblad voor West en Zuidwest Friesland Uitgave Drukkerij Fa. A. J. OSINGA - Bo 1 s war d van we De luchtvaart heeft n.l. ook nog een an- Verzet in het Amer. Congres. Zal Koning Leopold terugkeren? De luchtvaart in dienst van de mensheid. De uitvinding en verdere technische ont wikkeling van het vliegtuig in dienst van ae burgerluchtvaart is een maar al te dikwijls onderschatte weldaad voor de gehele mensheid. Juist omdat de lucht het element is, waarin het vliegtuig thuis hoort, heeft het enorme voordelen boven elk ander middel van vervoer. Het kent niet die belemmering welke water en land vormen en daardoor kan de snel heid in principe tot bijna het onbegrens de worden opgevoerd. Sommige vlieg tuigen hebben de snelheid van het ge luid reeds overschreden en behalen al meer dan 1000 km. per uur en wie weet welke verdere mogelijkheden voor hef vliegtuig nog in de schoot van de toe komst verborgen liggen, maar zeker niet minder spannend en be langrijk voor de betrokkenen. voorzichtig mogelijk moet geschieden en bovendien door voortdurend verversen van ijs op de juiste temperatuur moet worden gehouden. Thans vervoert de K. L. M. ook regelmatig bloed van Brussel naar Amsterdam, waar het in het O. L. Vrouwe Gasthuis tot gedroogd bloed plasma wordt verwerkt, zodat het onbe perkt goed kan blijven. dat een vol jaar zit en voort omdat geen andere combinatie haar taak Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 Bolsward Telefoon 451 (K 5157) Abonnementsprijs; 1.35 per kwartaal bij vooruitbet» llng Advertentieprijs: 10 cent per m.m. Giro 87926 Uitkomst voor zieken. Maar ook hebben velen individueel hun leven te danken aan de tussenkomst van het vliegtuig, hetzij door een tijdig en snel vervoer naar een ziekenhuis, hetzij door de aanvoer van hoogst noodzake lijke en schaarse genees- of voedings middelen. Zo bijv, redde de K.L.M. di rect na de bevrijding het leven van Geer tje de Kooter door regelmatig'bananen, het enige voedsel dat zij gebruiken mocht, uit Curasao te bezorgen in het Itterson ziekenhuis te Gouda, in een tijd toen er nog helemaal geen bananen in Nederland te krijgen waren. Ook de Belgische baby Jacques Jonlet dankt zijn leven aan het uiterst snelle vervoer van Leopoldville naar Brussel. Een vernauwing in de slokdarm van de ze twee maanden oude baby maakte een dringende operatie noodzakeiijk. Nog geen 14 uren na zijn vertrek uit de Bel gische Congo lag kleine Jacques op de operatietafel van de St. Raphael Kliniek te Leuven. Nog opmerkelijker was de prestatie van het Indïê-vliegtuig, dat in een etmaal de afstand Batavia-Amsterdam vloog om ’n dame, die aan hersentumor leed, zo spoedig mogelijk naar Utrecht te ver voeren. Het Belgische meisje Maria van Ten- deloo en de Fransman Raymond Havard werden per K.L.M. naar Stockholm ver voerd, waar zij beiden door een hart operatie werden genezen. Deze voorbeelden zouden met tientallen zijn te vermeerderen. verloren, maar menselijkerwijs gespro-iaan de K.L.M. wordt toevertrouwd, is Ion urnrHon nr r»n!z moncenlpupnc Hnnr I T"N~ geschiedde dit in 1947 van Amsterdam naar Batavia. Het vliegtuig is bij dit vervoer uitsluitend het aangewezen mid del, omdat het bloed slechts twee tot drie weken goed blijft, het vervoer zo As it ding dêr’t it op oan komt yn ’e heak is, kinne de omballingen net folie skele. ken worden er ook mensenlevens door het vervoer van bloed. De eerste maal behouden. Het vliegtuig heeft ook een reddende taak. Aan deze zijde van het luchtverkeer willen wij dit hoofdartikel wijden. Voordelen voor de mensheid. Deze snelheid en de alle hindernissen ne mende vlucht, welke aan het vliegtuig eigen zijn, bieden vele voordelen, waar van de gehele mensheid kan profiteren. De herinnering aan de voorbije wereld oorlog is voor velen wellicht ’t overtui gende bewijs van het tegendeel. Maar toch, een schaduwzijde heeft ook een zonnige kant. Men denke maar eens aan de z.g.n. „food-droppings” boven Hol land in April 1945, die voor ontelbare mensen het leven hebben betekend, aan de vele gewonde militairen in de oorlog, die door het snelle vervoer per vliegtuig naar de hospitalen of door de tijdige aanvoer van geneesmiddelen aan de dood zijn ontrukt. En gaf m de laatste tijd de luchtbrug niet .een wondere en perfecte organisatie va,, iet luchtverkeer te zien? Al wendt men deze prachtige uitvinding in de oorlog aan tot vernietiging, dit neemt toch niet weg, dat het vliegtuig in vele gevallen uitkomst kan bieden en ook biedt, waarin alle andere moge lijkheden blijken te falen. En al zijn „food-dropping” en „luchtbrug” feiten, die tot de verbeelding spreken, de bur gerluchtvaart levert practisch elke dag bewijzen van zijn waarde en onmisbaar heid. Minder spectaculair misschien, op haar tijd zou weerhouden van een overval. En toch is het militaire appa raat dat wordt opgebouwd in de eerste plaats bedoeld als een demonstratie van krachtsvertoon, dat een eventuele tegen stander moet weerhouden de vrede te verstoren. Tegenover dit alles staat éch ter dat de zeer grote bedragen welke een staand leger van 11/2 millioen man zal kosten, als deze bedragen alleen ten laste van de Europese deelnemers van het Atlantisch pact komen, sommige de zer landen financieel zo zullen uitmer gelen en de levensstandaard zo zullen drukken, dat het communisme er weer een kans krijgt, wat ook weer Russische inmenging kan uitlokken. Men staat hier dus voor een moeilijke keuze. uiteraard zeer dure plan, zeggen, dat het de West-Europese landen spoedig op de rand van het faillissement zou brengen en dat het beter is een betrekkelijk klein zeer beweeglijk, uitstekend bewapend en geoefend stootleger van 250.000 man op de been te houden dat bliksemsnel een overval kan beantwoorden met een har de geconcentreerde tegenaanval op een bepaald punt om zo de plannen van de vijand in de war te sturen. Dit plan is gebaseerd op de ervaringen, opgedaan met het gemechaniseerde leger van wij len de Amerikaanse generaal Patton, die na de landing in Normandië grote succes sen met zijn pantsercorpsen op de Duit sers behaalde. Niet vergeten mag echter worden dat de Duitsers toen al op hun retour waren en in hun rug de opdrin gende Russen hadden, dus op twee fron ten vochten. Een thans West-Europa overvallend leger zou vermoedelijk voor- lopig slechts op een front behoeven te I vechten en dus is de situatie wel iets anders. Dat een dergelijk betrekkelijk klein, ofschoon zeer sterk, leger, alle Eu ropese landen bij het Atlantisch Pact aangesloten zou kunnen behoeden voor een, zij het ook tijdelijke, overstroming door vijandelijke troepen, lijkt nogal een speculatieve gedachte en nog twijfelach tiger is het of een dergelijx leger een zeer grote mogendheid als Ausland, die trachten deze 'kwestie uit de weg te rui- cver een enorme troepenmassa beschikt j men. Men wil dat blijkbaar zoeken langs Het atoomwapen. Maar het is wel duidelijk, dat, wanneer de keuze tenslotte op het kleine plan zou vallen uit financiële overwegingen op de betekenis van het bezit van het atoomwapen als middel om de oorlog te weren, nog meer de nadruk zal vallen, dan wanneer in West-Europa een zeer groot leger op de been werd gehouden, dat op zich zelf de tegenstander zou af schrikken van daden van geweld. De Russen hebben al eens laten dóór schemeren, dat zij ook over een derge lijk atoomwapen beschikken of dat juist i?, kan natuurlijk niet worden uit gemaakt doch de Ver. Staten zijn vol vertrouwen, dat zij hun voorsprong op dit gebied kunnen behouden. Ze hebben nog pas bekend gemaakt, dat zij thans op grote schaal atoombommen maken die al weer veel krachtiger uitwerking hebben, dan vroeger gemaakte en zij maken er ook veel meer. Volgens Ame rikaanse opvattingen zal, als er toch een oorlog uitbreekt, het dan ook de voor naamste taak der Amerikanen zijn dit atoomwapen te hanteren. De Engelsen voelen zich daarbij niet helemaal gerust, ook zij willen en kunnen atoombommen maken, maar zij zouden dat sneller en beter kunnen doen wanneer Amerika be reid was hun de nieuwste vindingen op dit gebied bekend te maken en hebben dit dan ook aan Washington verzocht, dat daartoe echter weinig neiging toont, omdat het vreest dat Engeland dan Frankrijk niet buiten dit atoombommen geheim kan laten en het vandaar wel eens bij de Russen zou kunnen terecht komen. De Engelsen zijn echter van me ning, dat zij atoombommen moeten kun nen maken, ook al hebben de Amerika nen hun bijstand in een eventuele oor- de weg van een volksraadpleging, ieder kiezer zou de vraag moeten beantwoor den of koning Leopold III zijn functie weer kan hervatten. Is er een meerderheid die „ja” antwoordt dan kan de koning echter niet zonder meer terugkeren, want de Belgische grondwet kent geen referendum. Maar op grond van de verkregen gegevens zou een afspraak tussen de partijen mogelijk zijn of de koning terug zou keren of niet. En'daarbij- doet zich dan de vraag voor hoe groot het percentage voorstemmers zou moeten zijn om ook de soc. dem. en liberalen te overtuigen dat de koning moet terugkeren. Koning Leopold heeft destijds zelf gezegd, alleen te willen te rugkeren als een indrukwekkende meer derheid dat verlangde. En wanneer is die meerderheid indrukwekkend? Wei nig indrukwekkend was zeker de meer derheid welke het Franse kabinet dezer dagen in de nationale vergadering ver wierf, n.l. 3 stemmen. Het ging om niet eens zo’n belangrijke maatregel, n.l. een vacantietoeslag voor een bepaalde groep ambtenaren. Maar de regeling moest de vertrouwenskwestie stellen en redde het op het kantje af. De nationale vergade ring is nu met vacantie en de regering- Queuille is dus zeker van haar positie tot October, ze is het eerste kabinet na de bevrijding leeft, ondanks haar zwakheden, kan overnemen. Een goede oogst en ze ker financieel herstel gaf haar voorts wat wind in de zeilen. Truman gewenste militaire hulpprogramma voor Europa, ofschoon dat verzet zeker niet geldt het verstrekken van wapenen aan Engeland. Integendeel, wat men zo over dat verzet leest, geeft de indruk, dat de republikeinen in het Congres wel Engeland en Frankrijk willen helpen om dat deze de meest waardevolle bijdra gen tot de verdediging van West-Europa zouden kunnen leveren, maar tegen een versnippering van de militaire hulp over vele staten zijn omdat dan niemand goed wordt geholpen. Men wijst daarbij op het feit, dat om Rusland in bedwang te houden, de Ver. Staten op den duur toch ook in Ruslands rug een front zullen moeten organiseren door middel van India, Japan en Indonesië en dat dit ook geweldige eisen aan de Amerikaanse economie en productie zal stellen. Wel licht zit bij de Engelsen ook de bedoe ling voor, vliegtuigen en de atoombom als voornaamste wapen in een oorlog te gebruiken en maar weinig troepen naar het Europese vasteland re zenden. Zij zijn allesbehalve enthousiast voor het verdedigen van een Rijnlinie, waarvoor de Fransen juist zozeer voelen. Wanneer echter de Ver. Staten, zoals vooral het Het Groene Kruis in 1948. Het jaarverslag van deze voor onze volksgezondheid zo belangrijke vereni ging laat een optimistische toon horen. Plannen, die in 1947 alleen op papier bestonden, zijn in het afgjelopep jaar werkelijkheid geworden. Leeuwarden werd een kraamkliniek rijker, terwijl in Harlingen een cohsultatiebureau voor de tuberculosebestrijding kwam, hetgeen vooral voor de eilanden Terschelling en Vlieland een grote vooruitgang en veel tijdsbesparing betekent. Dat dit nieuwe bureau in een behoefte voorziet, blijkt wel uit het drukke gebruik dat er van gemaakt wordt. In 41 zittingen werden 1345 personen onderzocht. De bestrijding van volksvijand nummer één heeft een gunstige wending genomen want zowel voor het gehele land als voor Friesland bewoog de tuberculosesterfte zich in dalende lijn. Per 100.000 inwo ners liep dit cijfer voor Friesland in ver gelijking met 1947 terug van 30.5 pet. tot 24.3 pet. Voor het gehele land is db cijfer 28.3. Na Groningen heeft ons ge west he,t laagste cijfer. Moest voor 1947 nog een stijging van het aantal nieuwi tuberculose-gfevallen worden geconsta teerd, over dit verslagjaar volgde dit ziektecijfer met een duidelijke afname het sterftecijfer. Het tekort aan sanato- riumruimte maakt helaas, daf ernstige patiënten nog niet spoedig kunnen wor den opgenomen. Friesland beschikt ge lukkig over een behoorlijk aantal zieken huisbedden voor tuberculose-patiënten. Daarbij bieden het Parkherstellingsoord te Leeuwarden en „Violetta” te Terband een goede opname mogelijkheid voor de lichtere gevallen. De rheumatiekbestrijding werd energiek ter hand genomen. In Leeuwarden, Hee- renveen en Sneek wordt geregeld zitting gehouden. Helaas is de accomodatie in beide eerstgenoemde plaatsen vrij ge brekkig. Een tweede arts kan worden aangesteld. Voorts vond het werk voor de Kinderhy- giëne gestadig voortgang. Er kwamen acht nieuwe bureaux voor de zuigelin genzorg, terwijl ons gewest zeven kleu- terbureaux rijk is. Deze laatste zijn ech ter zo overbelast, dat het ’.werk, hoe eenvoudig ook- opgezet, daaronder moet lijden. Op het gebied van de inenting tegen pokken en diphterie valt hier evenals elders in Nederland, een grote achterstand te constateren. Berustende op een verkeerde traditie bestaan er bij /grote delen van de beMolking (verder sterk verouderde opvattingen ten aan zien van kleding en behoefte aan frisse lucht voor zuigelingen en kleuters. Wie al dit belangrijke werk bekostigen? vraagt u? Ja, dat doen de 96979 in 122 afdelingen verenigde leden plus 13 bui tengewone ledenverenigingen en dan .na tuurlijk het Rijk en de provinciale over heid. Gelukkig blijken vele gemeentebe sturen terdege doordrongen van het nut Verdediging W.-Europa. De drie Amerikaanse stafchefs hebben deze week in West-Europa besprekingen gehouden over de organisatie van de verdediging van de landen aangesloten bij het Noord Atlantisch Pact. Het wordt ook tijd, dat deze organisatie een vaste basis krijgt, want al zijn er allerlei plan nen en liggen er Amerikaanse wapenle- veringen in ’t verschiet, voorlopig is W.- Europa een luchtledig gebied. En zo’n luchtledig gebied zou een mo gendheid, die kwade bedoelingen heeft, kunnen verleiden tot een aanval of haar de overtuiging schenken, dat haar even tuele tegenstanders het niet ernstig me nen met hun militaire voorbereiding. Daarom dient er aan deze toestand zo spoedig mogelijk een eind gemaakt. Maar hoe? Blijkbaar is men hef in West-Euro- pa onderling nog niet eens op welke basis men het gemeenschappelijk mili taire apparaat zal organiseren. We hoor den immers van twee plannen welke de Amerikaanse stafchefs zijn voorgelegd. Het ene wil dat er voortdurend een groot leger anderhalf millioen man op de been wordt gehouden, dat de wacht zou I betrekken aan de scheidingslijn der W.- Europese en Russische invloedssferen, dus op ,de linie van het hoge Noorden, waar de Noorse en Russische grens el kaar ontmoeten tot de Italiaanse Middel landse Zeekust. Tegenstanders van dit Hwat hat Gabe Skroar Problemen)van de verdediging van W.-Europa. Wat Is van de Russen te verwachten? Amerikaanse Congres dat wenst, hun eigen militaire prestatie in een oorlog zoveel mogelijk zouden willen beperken tot het gebruik van de atoombom, zou de Rijnlinie nooit te handhaven zijn zonder inschakeling van ook de West- Duitse bevolking in het militaire appa raat. Men kan bij dit alles niet aan de indruk ontkomen, dat vele leden van het Amerikaanse Congres niet beseffen, dat door de politieke ontwik keling van na de oorlog, welke tot het Atlantisch pact leidde, Amerika en W.- Europa in één schuit zitten, welke zo zeewaardig mogelijk moet gemaakt. Zij zien Amerika nog te veel als de grote stomer, die in de storm welke over deze wereld gaat, welwillend hulp biedt aan een deerlijk gehavend Europees schuitje. Men kan dergelijke gedachten trouXvens de Amerikanen moeilijk kwalijk nemen, als men ziet hoe weinig men in ons we relddeel zelf nog „Europees” denkt en hoezeer men aan de belangen der eigen natie vastzit. De andere kant In de loop van dit jaar zijn wij helaas enige malen opgeschrikt door grote vliegrampen. De rampen, die onze na tionale luchtvaart troffen maakten in ’t bijzonder een grote indruk. Ze vormden het gesprek van de dag en in de kran ten werden er kolommen en kolommen aan gewijd. Op een persconferentie, die we eens meemaakten, verklaarde een vertegen woordiger van de K.L.M. zich bij een dergelijke, blijkbaar op de sensatielust afgestemde publicatie, steeds onbehaag lijk te gevoelen. Immers zo licht komt hef vliegwezen er door in discrediet en wordt er een zekere angst gekweekt. Na iedere sensationele vliegramp wordt het aantal mensen^ dat „er voor geen geld ter wereld in wil” weer met enkele tientallen, wellicht honderdtallen ver meerderd. Het naïeve motief, dat „de lucht voor de vogels” is en de mens daar niet thuis hoort, doet juist in zulke dagen weer eens opgeld. Vaak vergeet men bij dit alles, dat 't verkeer te land over de ge hele wereld genomen per dag tientallen slachtoffers eist en dat het verkeer door de lucht relatief bij lange na zo gevaar lijk niet Is, als men vaak suggereert. De opvatting als zou Iedere vliegtocht een waagstuk zijn, is dwaasheid. Wie eens een bezoek aan Schiphol brengt en zich daar deskundig laat voorlichten (en dat zijn er blijkens onze verslagen van uit stapjes en reisjes gelukkig heel wat!) wordt van dergelijke waandenkbeelden spoedig genezen. Wanneer men eens een uurtje op het mooie terras vertoeft en de vliegtuigen aan de lopende band ziet komen en gaan, merkt men al spoedig, dat het blijkbaar toch meevalt.. De grote deskundigheid van 1 neemt, overtuigt U van dit feit nog meer, den en in nood verkeerde. Omdat de Natuurlijk kan maar dat kan bij het y^velyn” geen radio aan boord had, V erkiezingskwesties. In V?est-Duitsland woedt thans de ver kiezingsstrijd voor de Bondsdag, welke op 14 Aug. wordt gehouden. In België moeten de resultaten van de kortgeleden gehouden verkiezingen nog altijd in een nieuw kabinet worden verwerkt. De ko ningskwestie blijft daarbij een grote rol spelen. Dezer dagen was een socialisti sche afvaardiging onder leiding van Spaak bij koning Leopold in Zwitserland en ook de katholieken en liberalen wa ren bij hem op bezoek. Dat alles om te Een mooie taak. In Batavia strooide de K.L.M. DDT- poeder uit, en in West-Indie zoekt zij bij voorkomende gevallen en niet altijd zon der succes naar drenkelingen. Zij ver voerde de bemanning van de tanker „Mildred”, die bij Ijsland verging naar jOg’ beloofd,"omdat zij bij 'een'uitbar- Nederland en zij vervoerde streptomy- sting direct de beste wapenen bij de chine van Madrid naar Hamburg en een hand willen hebben. Zij zijn wel enigs- stervend kind werd beter. zins onder de indruk gekomen van het Vooral ook het vervoer van pharmaceu- ^,erzJf *n ^et Congres tegen het door tische artikelen neemt grote vormen aan en in de vijf eerste maanden van dit jaar vervoerde de K.L.M. niet minder dan 40 ton peniciline, streptomychine, kinine, di verse soorten serum, enz. Hoevelen er in de dertig jaar, dat de burgerluchtvaart bestaat, door de snelle tussenkomst van het vliegtuig zijn ge red, is niet bij benadering te zeggen; want dit mooie en dankbare werk ge schiedt vaak ongeweten. Natuurlijk kan maar dat kan bij het „Evelyn” geen radio aan boord had, verkeer te water en te land evenmin bleef de „Oranjestad” vijf uur lang bo- nimmer de volle 100 pet. veiligheid ge- ven het schip cirkelen en hield de wal garandeerd worden. Een mens heeft °P de hoogte van de situatie, totdat nog nooit zijn lot in eigen handen. Maar het juist °P tijd hulp kwam opdagen, vliegwezen impopulair maken mag niet. I Vervoer van bloed. dere kant. Er raken mensenlevens door gen zeer belangrijke taak welke geregeld Ontsluiting van geïsoleerde gebieden. Reeds voor de oorlog bijv, bewezen de Fokkers van de K. L. M. hun grote waar de tijdens de winter van 1927-1928, toen verschillende Nederlandse eilanden door sneeuw en ijs volkomen van de buiten wereld waren afgesneden. Talrijke vluch ten werden toen gemaakt naar Ameland, Schiermonnikoog en Urk teneinde voed sel en post te brengen. De winter van 1928-1929 was zelfs nog strenger en ook toen heeft de K.L.M. uitkomst gebracht door, verschillende eilanden in Holland, Friesland en Zeeland uit hun isolement te verlossen. Toen Denemarken in de winter van 1946- 1947 geheel door sneeuw en ijs was om geven en daardoor de scheepvaart ern stig werd belemmerd, deed de Deense regering een beroep op de K.L.M. En de K.L.M. hielp. Verschillende vliegtui gen voerden levensmiddelen, medicijnen, brandstoffen, etc. aan. Het vorige jaar werd de Dominicaanse Republiek zwaar door een aardbeving geteisterd. De K.L.M. bracht snel van Curasao een Roode Kruis expeditie over, waardoor terstond hulp kon worden ge boden. Eveneens hielp de K..L.M. met het vervoer van een grote hoeveelheid serum tegen typhus, toen deze gevrees de ziekte in Egypte was uitgebroken en Columbia ontving door middel van de K.L.M. kinine, toen het getroffen werd door een ernstige malaria-epidemie. Een ander voorbeeld is het volgende: in begin 1947 ontdekte de bemanning van het K.L.M.vliegtuig „Oranjestad” tijdens een oefenvlucht in West-Indië, dat het .12 _1 het technisch- en motorscheepje „Evelyn” op weg van Cu- grondpersoneel, dat geen enkel risico ra?a0 naar Aruba stuurloos was gewor- dat kan bij het „Evelyn” Bolswards Nieuwsblad I KALININ

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1949 | | pagina 1