Kleine belevenissen
in
groot land
een
I
A
Buitenlands
Overzicht
i
Provinciale
Kroniek
n
I
No. 64
45e Jaargang
Vrijdag 19 Aug. 1949
:n)
West-
Friesland
Uitgave
ÜruKKerij Fa. A. J.
OSINGA -
Bo Is werd
van
üs
hjoed
een
to
net by de baerch
e”
T.
E.
vergat hij de hotelrekening.
n
Dienstbodenvraagstuk.
3
4
I
i
r
(claxon met knijpbal, geen richtingaan
wijzers). Het verkeer is zoals U waar-
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbeteling
Advertentieprijs10 cent per m m.
Giro 87926
sizzen
niet alleen op straat maar ook op de
trottoirs, bij het traplopen, enz.
Aan het linkse wegverkeer is men spoe
dig gewend, het traplopen gaf echter af
en toe aanleiding tot botsingen.
Vliegvelden.
Engeland is bezaaid met vliegvelden. De
verkeerswegen lopen soms dwars door
de vliegvelden voor de burgerlucht
vaart. Angstvallige afscheidingen van de
In dit artikel willen we onze korte no- regeld aan de fietsen gemonteerd. Men
tities over ons verblijf in Engeland ver- ziet in Engeland meer tandems dan bij
volgen en in verband hiermede allereerst ons. Soms is er terwille van de kinderen
iets zéggen over: - een zijspan aangebouwd. („Lytse Sijke”
behoeft dan niet meer achterop!). De
kinderen hebben zelden .een autoped,
Ik wol de minsken
gelykje, mar twa dingen hawwe de min
sken mei dat bist gelyk, dat is de mage
en de oergunstichheit.
De verkiezingen voor het West-Duitse er 202 nodig. De soc. dem. zouden dan
parlement hebben geen grote verrassin- buiten de regering blijven en in de op-
gen gebracht. De Chr. democraten (ka- positie gaan Wij bewonderen die oplos-
tholieken) verwierven 139 zetels, doch
werden op de voet gevolgd door de soc.
dem. met 131 zetels, de liberalen (vrije
democraten) kregen 52 zetels en wonnen
percentsgewijs vergeleken met andere
verkiezingen in W.-Duitsland gehouden
het meest, de communisten kregen een
gevoelige klap zij verwierven slechts 15
zetels nl. 5 pet. der stemmen, terwijl zij
in andere verkiezingen 9!/2 pet. der
stemmen hadden. Duitse partij en Beier
se partij kregen ieder 17 zetels. Kleinere
partijen hebben samen 31 zetels. Als het
juist is, dat de nazi’s nog grote invloed
onder de West-Duitsers hebben, is dat
toch bij deze verkiezingen niet tot uiting
gekomen, zij hebben dan toch blijkbaar
op democratische partijen gestemd of
zich onthouden.
Verwacht wordt dat de katholieken en
liberalen samen, met hulp der Duitse en
misschien Beierse partijen, de regering
zullen vormen.
Katholieken en liberalen samen hebben
191 zetels en voor een meerderheid zijn dat zou wel eens het einde van dit ka-
Verklezingen In Duitsland, De Belgische
Koningskwestie blijft. De wens van Chur
chill. Een Nederlands voorstel, Herrie
op de Balkan, Politieke moorden In Syrië.
Speelde Engeland een rol? Het Verre
Oosten,
betekenen. Intussen heeft de keuze van
West-Duitsland vóór de democratie
zo wordt de uitslag dezer verkiezingen
algemeen uitgelegd het vraagstuk van
Duitslands toelating tot de Europese sa
menwerking zeer sterk op de voorgrond
gebracht. In kringen van de Raad van
Europa, waarvan de Assemblée, het li
chaam dat het comité van ministers der
aangesloten landen van advies mag die
nen, thans te Straatsburg vergadert, is
deze kwestie vooral aan de orde
Churchill,
die een der Engelse vertegenwoordigers
in die Assemblée is, heeft sterk voor toe
lating van Duitsland tot de Raad van
Europa gepleit om het te wennen aan
„het West-Europees klimaat”. Bij deze
Engelse staatsman zit natuurlijk de wens
voor West-Duitsland via deze Europese
Raad, die slechts een lichaam is waarin
wordt gesproken over de mogelijkheid
van groter Europese samenwerking met
als einddoel een Europese federatie, te
brengen tot militaire en economische sa
menwerking met West-Europa tegen de
Russen. De Engelse regering zelf was
wat terughoudender en wilde Duitsland
eerst volgend, jaar toelaten en zo kwam
dit punt niet op de vastgestelde agenda
der vergadering voor. Tijdens de verga
dering is inmiddels een Nederlands voor
stel om deze kwestie toch nog op de
agenda te plaatsen ingediend, dat be
oogt Duitsland op de volgende zitting
van de Raad van Europa toe te laten.
Wel komen daarop voor een serie pun
ten die niet van direct belang voor de
practische politiek zijn, doch er toe kun
nen leiden, dat de landen elkaar beter
leren begrijpen, wat nodig is om tot een
harmonische samenwerking te komen.
Ook
vindt, zijn in Engeland onbekend. In Z.-
Engeland zagen we de tientallen, thans
verlaten vliegvelden, die eens dienden
voor het zich daar bevindende uit 4 mll-
lioen man bestaande Engelse en Ame
rikaanse invasieleger. Thans worden
deze vliegvelden door het onkruid over
woekerd en blijven alleen de uitgestrek
te kampen, die eens dienden voor het
onderdak brengen van de krijgsgevan
genen en thans als noodwoningen dienst
doen en de verlaten watertorens, de her
innering levendig houden. Sommige
vliegvelden bllijven nog gebruikt voor
militaire doeleinden, zoals dat waarvan
de Airborne-divisie opsteeg voor de slag
om Arnhem.
dienstboden helpen de mannen mee. De binef en nieuwe verkiezingen kunnen
mannen zijn over het algemeen erg
handig in het doen van huishoudelijke
bezigheden, zoals het tafeldekken, spij-
z< .i bereiden, enz. Dit maakt hen wel
t vrouwelijk. Het dragen van
cljort is voor hen heel gewoon. Het
erzorgen van baby en het duwen van
<.e kinderwagen noemden we reeds. Ook
te Engelse mannentaal klinkt in onze
oren allerminst als mannentaal. De man
nen vinden alles „lovely en very nice”
en dragen hun zakdoek in de mouw.
Zolang de Engelse mannen zulke ferme
vrouwenhulpen zijn, kan men het met
minder dienstboden doen.
Stadsbestuur.
Het Engelse stadsbestuur doet ons wat
ouderwets aan. Het ambt van burge
meester is bijv, een erebaan. Maar dan
in de goede zin van het woord. Men
is slechts één jaar burgemeester en deze
eer valt alleen aan de meest hooggeach
te personen ten deel. De foto in statie-
dracht wordt gedurende geheel het le
ven zorgvuldig bewaard. De burgemees
ter wordt voor het uitoefenen van zijn
ambt niet betaald en oefent derhalve in
het burgerlijk leven zijn gewone beroep
uit. De vorige burgemeester, een van
onze gastheren, was aannemer, de te
genwoordige, die ons, omhangen met
ambtsketen, een officieel welkom toe
riep, was slager van zijn beroep. Met
de rechtspraak was het al net eender
gesteld. Ook de „rechters” van het kan
tongerecht te Basingstoke waren vrij
willigers. De „oudsten” der stad traden
bij toerbeurt als zodanig op. Natuurlijk
maakten we een dergelijke rechtszitting
mee. De getuigen moesten het Nieuw
Testament omhoog heffen en in die hou
ding een eed afleggen. Het geval, dat
wij meemaakten was betrekkelijk een
voudig en er hoefde heus geen Stille
Bouke aan te pas te komen. Toch was
het interessant. Een soldaat met verlof
logeerde in een hotel en kon de rekening
niet betalen. In Old Basing, een buiten
wijk van Basingstoke, pleegde hij in
braak, maar verliet zonder een noemens-
waardig bedrag aan geld gevonden te
hebben, de woning. Aan de buurvrouw,
die hem opmerkte, verzocht hij te wil
len zeggen, dat luitenant Charles er ge
weest was.
Bij een volgende gelegenheid had onze
de nieuwe staatsgreep zaten omdat
Hoesni tegen de Engelse plannen was
tot het oprichten van een Groot-Syrisch
rijk onder leiding van het door Enge
land gesteunde Transjordanië, hetgeen
de Engelsen veroorloofd zou hebben de
eerste viool in het Nabije Oosten te spe
len. Hoesni daarentegen was zeer pro
Frans en zocht toenadering tot Egypte.
Aan deze staatsgreep zou dus naijver
tussen Londen, Washington en Parijs
over de Arabische petroleumrijkdom ten
grondslag liggen. De Engelsen en de
nieuwe Syrische machthebbers ontken
nen dit. Uit het
De „luxe” auto’s zijn allen van Engels
Slechts zelden ziet men een
of Franse wagen. De
totdat dit corpus delicti ter tafel ver
scheen en hij door de mand zakte en
beterschap beloofde.
Wat ons bij een dergelijk bestuur op
viel was het soepele, gemoedelijke,
enigszins patriarchale, zo geheel pas
send bij de aan traditie en historie ge
hechte Engelsman.
In het volgend artikel nog een paar in
drukken over de televisie, ons bezoek
aan het huls, waar Koningin Wilhelmina
tijdens de oorlog verblijf hield, de ste
den- en dorpenbouw in Engeland en Iets
over onze Indrukken van Londen,
Trygve Lie
zwijgt over deze commissie In zijn jaar
lijks rapport over de periode I Juli 1948
30 Juni 1949, doch blaast wel wat
hoog van de toren over de successen,
welke de Ver, Naties In dat jaar wel
hebben bereikt, o.a, In de moeilijkheden
inzake Indonesië, Kasjmir en Palestina,
Er Is zachte erltlek op het Atlantisch
pact In zijn verslag, maar juist het ont
staan van dat Pact bewijst, dat de harde
werkelijkheid zo Is dat de Ver, Naties
haar leden geen veiligheid kunnen ver
schaffen al blijft het een uiterst nuttig
lichaam waar alle landen elkaar kunnen
ontmoeten en met elkaar spreken. Ove
rigens zal niemand ontkennen dat de
Ver, Naties bijv, In
de Palestina-kwestie
goed werk hebben verricht, het is er nu
zover mee dat de wapenstilstandscom-
missie is ontbonden en daarmee ook het
verbod van wapenleveringen aan Israël
en de landen der Arabische Liga is op
geheven. Engeland gaat nu weer wapens
aan de Arabische staten leveren. De rol
welke Engeland in deze landen speelt is
plotseling aan scherpe critiek onder
worpen door Franse bladen naar aan
leiding van het fe«t, dat Syrische leger
aanvoerders in dat land de
president Hoesni
en zijn premier hebben doodgeschoten
en een militair bewind hebben inge
voerd. Hoesni was pas in Maart zelf
door een staatsgreep aan het bewind
gekomen, zodat men kan zeggen, dat hij
gemaaid heeft wat hij zaaide. Maar
wel was het ook zo, dat deze Hoesni
enig begrip toonde voor de te grote
macht van de destijds heersende klasse
van grote landeigenaren en voor verbe
tering van de sociale toestanden van
het volk. Het lijkt er op dat nu de vroe
gere heersers gaan terugkeren. De Fran
sen nu beweren dat de Engelsen achter
Verre Oosten
is slechts melding te maken van zeer
snelle communistische vorderingen in Z.-
China en van een actie dezer commu
nisten tegen eilanden aan de Chinese
kust vanwaar de nationalisten met hun
vloot een blokkade van de Chinese kust
uitoefenen. Deze actie heeft de vrees,
dat de communisten ook nog eens iets
tegen de Engelse kolonie Hongkong zul
len ondernemen, aangewakkerd.
De Britten blijven troepen aanvoeren om
een eventuele communistische actie te
weerstaan en president Truman heeft
gezegd, dat, als de communisten Hong
kong aanvielen de Ver. Staten hun plicht
als lid der Ver. Naties ten volle zouden
nakomen. Wat men daaronder heeft te
verstaan is even duidelijk als Trumans
toezegging aan president Quirino van
de Philippijnen die bij hem is komen
pleiteni voor een Pact voor de Stille
Zuidzee naar het model van het Atlan
tisch Pact, dat hij niet met „lege han
den” naar huis zou gaan.
Werkloosheid en werk
gelegenheid.
De situatie op de arbeidsmarkt In ons
gewest was de afgelopen maand onder
hevig aan sterke schommelingen, welke
veroorzaakt werden door de werkzaam
heden in de landbouw. Gedurende de
eerste helft van Juli was er bij de ar-
beidsbureaux een belangrijke stijging
van het aantal ingeschreven werkzoe
kenden te constateren. De werkgelegen
heid In de landbouw was na de verple-
gingswerkzaamheden In de bouwstreek
tn de hool-oogst In de weidestreek sterk
teruggelopen, waarop het aanbod van
arbeidskrachten onmlddellljk reageerde,
Het aanbreken van de looftrekeampagne
in de landbouw betekende in de tweede
helft van Juli een zodanige uitbreiding
van de werkgelegenheid, dat alle be
schikbare arbeidskrachten werden Inge
schakeld, terwijl bovendien nog een be
roep moest worden gedaan op arbeids
krachten uit Groningen en Drente, zulks
In verband niet het feit, dat de gesteld"
rooldata een spreiding van de arbeid
onmogelijk maakten, De grote bedrijvig*
held In de landbouw was dan ook slechts
van korte duur, zodat het aanbod van
arbeidskrachten eind Juli wederom een
stijging vertoonde, Het resultaat van de
hier beknopt aangegeven factoren was,
dat het aanbod van arbeidskrachten per
30 Juli 232 lager was dan eind Juni,
Ingeschreven staan 2007 werkzoekenden
Met belangstelling wachten wij af, in
hoeverre de oogstwerkzaamheden in
staat zullen zijn de werkloosheid te eli
mineren. Opvallend is echter de vrij be
langrijke daling van de openstaande
werkgeversaanvragen. Deze daling moet
gezien worde in het licht van de zich
reeds geruime tijd voordoende kentering
op de arbeidsmarkt, waardoor de werk
loosheid zich in ongunstige zin ontwik
kelt en er voorts een afname van de te
korten aan vaklieden valt te constateren.
Een vergelijking met de stand van de
arbeidsmarkt per eind Juli 1948 leert,
dat de werkloosheid dit jaar bijna twee
maal zo hoog blijkt te zijn dan vorig
jaar, terwijl het aantal openstaande
aanvragen veel lager is.
Er zijn generlei aanwijzingen, welke als
basis zouden kunnen dienen voor de
verwachting, dat aan de ongunstige
verschijnselen op de arbeidsmarkt spoe
dig een einde zal komen. Integendeel,
onder Invloed van de toenemende ar
beidsproductiviteit, de bevolkingsgroei,
de demobilisatie van militairen enz. zal
er naar onze mening, wanneer geen
maatregelen tot verruiming van de
anders dan het onze. Achteraf blijken er
bijv, wel stofzuigers te zijn, maar deze
gebruikt men bij uitzondering, bijv, al
leen des Zondags. De meeste huishou
delijke bezigheden concentreren zich in
Engeland rond bakken en braden, tafel-
.1 en afwassen. BIJ gebrek aan
sing niet. In een tijd zo vol van proble
men als de huidige, die voor W.-Duits-
ïand nog moeilijker zijn dan voor andere
landen omdat het nog bezet gebied is
en dus ook met de wensen der bezetters
moet rekening houden, is een zo breed
mogelijke regering van de gematigde
elementen, welke front maken zowel
naar uiterst rechts als uiterst links, wel
het meest gewenst.
Het lijkt waarschijnlijk, dat we in West-
Duitsland een soortgelijke regering zul
len krijgen als de nieuwe in
België,
welke ook uit katholieken en liberalen
bestaat. Of deze regering in België ech
ter een lange levensduur zal hebben is
de vraag, omdat de koningskwestie elk
ogenblik weer op de voorgrond kan ko
men door toedoen van de koning zelf
en de liberalen, die over deze kwestie
verdeeld zijn en haar daarom op de
achtergrond willen houden, dan gedwon
gen zullen worden stelling te nemen. En
Hwat hat Gabe Skroar
de Russen
begrijpen wel, dat de uitslag dezer Duit
se verkiezingen de terugkeer van West-
Duitsland in de W.-Europese gemeen
schap kan betekenen en men hoort al
dat Moskou nu spoedig als tegenwicht
een Oost-Duitse republiek zal gaan ves
tigen. In ieder geval kunnen de Russen
West-Duitsland afschrijven zoals ze vo
rige week ook als bondgenoot Tito’s Z.-
Slavië hebben afgeschreven, in het ver
volg rekent Rusland Zuid-Slavië te be-
„luitenant” nog meer pech, want daarhoren tot het kamp der vijanden, aldus
vergat hij de hotelrekening. Moskou, welks handlangers in Grieken-
Ter rechtzitting ontkende de delinquent 'ar|d> de partisanen, het, zoals te ver
wachten was nu de Zuid-Slavische steun
aan hen is opgehouden, niet naar de
vleze gaat. Ze zijn door de Griekse re
geringstroepen uiteengeslagen en men
wacht nog steeds met spanning wat
Rusland tegen dit verlies van gezag op
de Balkan zal doen, in Albanië blijven
Russische versterkingen aankomen, heet
het. Het onderling gekuip en de Inter
ventie van de Balkanlanden In eikaars
zaken, duurt dus nog voort, ondanks het
feit, dat er nog steeds een Balkancom-
mlssle der Ver, Naties Is, welke daarte
gen moet waken, doch die haar taak
niet kan verrichten omdat de Russische
satellietstaten haar niet erkennen,
De secretarls-generaal
Vervoermiddelen
Zuld-Engeland Is heuvelachtig en steil
daarom reeds hoge eisen aan de ver
voermiddelen,
De treinen zijn, wat de wagons betreft,
veelal van betere kwaliteit dan hier
maar zijn niet geëiectrlflceerd, Overwe
gen komen practlsch niet voor, viaduc
ten vindt men overal. Het reizen met de
trein Is echter dubbel zo duur dan me
de bussen, die In geheel Engeland po
pulalr zijn. Niet alleen In Londen, maar
In geheel Engeland rijden de zware dub
beldeks, De gewone bussen worden
meer voor het houden van toertochten
gebruikt. Over het algemeen kan ons
autobuspark met dat van Engeland con
curreren. De motoren ook van de mo
torfietsen zijn zeer zwaar. Wegens
de stelle hellingen Is dit ook vereiste.
Soms kan men gedurende kilometers en
kilometers de motor wegens het hellen
van de weg afzetten. De remmen moe
ten perfect werken. De fietsen hebben
zich eveneens aangepast aan het heu
velachtig terrein. Ze zijn plat, zodat men
mef gemak aan beide zijden de voeten
op de grond kan plaatsen. Het model
komt overeen met dat van een racefiets,
men fietst in gebukte houding.
Fietsen is in Engeland meer het leveren
van een krachtprestatie dan het genie
ten. Als grote bijzonderheid deelde een
Engelsman ons mede, dat hij na aan
komst in Basingstoke per fiets naar huis
ging, een afstand van ongeveer 4 km.
Toen wij hem vertelden, dat hier school
kinderen per dag soms 20 km. en meer
per fiets afleggen, werden we nauwe
lijks geloofd.
Ook de fietsen die net als bij ons
voorzien zijn van een wit spatbord
moeten zware remmen hebben. Vrijwel
altijd zijn dit handremmen.
Kettlngkasten ontbreken veelal. Mans
personen gebruiken dan ook de ons zo
ouderwets aandoende knijpers, ook als
het rijwiel toevallig wel een kettingkast
heeft. Boodschappenmanden worden ge-
Dieren in Engeland.
De Engelsman is over het algemeen een vaak echter driewielers (soms a f200).
dierenvriend. Vooral de huisdieren wor- - -
den door hem vertroeteld. De katten zijn makelij.
veelal enkele maten groter dan in ons Amerikaanse
land en dragen dikke harige staarten. meesfe typen doen ons ouderwets aan
Slechts een enkele maal zagen we een
Nederlandse poes. Honden worden er
gehouden van allerhande ras, men zietsehijnlijk wel weet in Engeland links,
ze weinig loslopen. De stadsduiven
worden door de burgers gevoerd. In het
grote park, dat vooral was aangelegd
als sportpark, ontbrak een vijver. Toch
ziet men in Engeland veel eenden, gan
zen, zwanen en kalkoenen.
Wat de kippen betreft, zagen we Witte
Leghorns slechts zelden, de Reds prac-
tisch overal. Het vlees heeft voor de En
gelsman minstens evenveel waarde als
de eieren. Ook over de „in het wild”
levende dieren willen we een enkele op-vliegterreinen, zoals men die in ons land
merking maken.
In de Tower te Londen hipten b.v. reus
achtige gekortwiekte en daardoor tam
me kraaien rond (of waren he raven?).
In de grote bossen in Zuld-Engeland
zagen we kudden los lopende wilde pen
ny» en herten en natuurlijk wilde konij
nen.
Een enkele maal moest de bus stoppen
voor een koppel logge kwartels, een vo
gelsoort die in ons land slechts zelden
voorkomt. In Bournemouth, waar prach
tige tuinen zijn aangelegd, hipten ette
lijke grijze eekhoorns van tak op tak.
Wat de grotere huisdieren betreft viel
ons vooral het volgende op.
Een ezel is een vrij gewone verschijning
in het Engelse weiland. De paarden zijn Deze episode uit de strijd tegen de Duit-
van goede kwaliteit en van zwaar ge- se bezetters spreekt zeer sterk tot de
bouwd type. Voor de koninklijke garde verbeelding der Engelsen.
gebruikt men Friese paarden, of in ieder We moesten het vliegveld dan ook zien
geval paarden, die er veel op gelijken, terwijl ons bijzonderheden werden ver-
(De „fiterlokken” zijn b.v. weggenomen) teld over het opstijgen van de honder-
Vooral in het Oosten van Engeland ziet den vliegtuigen, die zelfs de niet-des-
men vrij veel Fries vee, soms gekruist kundige waarnemers deden vermoeden,
met de inlandse rassen. De meest gewo- dat er iets bijzonders aan de hand was.
ne koe Is voor Engeland de rood-bonte
of rood gespikkelde. Hier en daar wor
den er geheel witte of geheel zwarte Engeland heeft weinig dienstboden. De
gehouden. Voor de vleesvoorziening meeste meisjes werken op kantoor of fa-
weldt men hier en daar ossen. Slechts brieki Het Engelse huishouden Is ook
eenmaal zagen we een geit. De varkens
zljrt vaak zwartbont van kleur, de scha
pen wit met zwarte koppen.
Deze laatsten worden nog in grote kud
den gehouden. Op een fokveedag, die
door enkelen uit ons gezelschap werd
bezocht, gaven herders demonstraties in bekken
achapendlscipllne.
Streekblad voor
en Zuidwesi
Bolswards Nieuwsblad
i
QIRAL
IMllULltll HCUUCil 4^111^11 auivyw,
