in een Kleine belevenissen groot land «L '1 a Martinytoer Fan de door Nederland Dinsdag 23 Aug. 1949 Friesland OSINGA B o I s w n r d van verwer- Nederland ge- 1 is thans in een sloot teruggevonden. een J Tj. de J. -Zz* 7 üs hjoed I to sizzen Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Bolsward Telefoon 451 (K 5157) 1.35 per kwartaal bij vooruitbet? Ilng I. Hwa’t de tekens fan 'e tlid forstean wol, moat foarütsjen. It sied wurdt ien kear in plant, it lytse beamke sil strak plak en sinne weinimme, it idé wurdt in i oan- Bistiet it geheim om siel en lichem soun to hélden der net yn, dat men mjitte yn iten en drinken wit to raemjen? Stad en dorp. Wij zagen in Engeland ontelbare dor pen en menige stad. De huizen, veelal vooral in het Z.- Westen van Engeland van natuur steen gebouwd, passen geheel in het litten, hwat as in reade tried troch de maetskiplike Ontwikkeling fan dizze tiid rint. Mei oare wurden, it is net de fraech off dizze gong fan saken nei myn of nel jou idé goed is of forkeard, mar hoe’t dy üntjowing feitelik is. Ik propagearje dus net, mar ik bisykje to forklearjen en de tinderfining op gearkomsten en yn particuliere petearen freget alle dagen' drluwender om goede foarljochting. Yn koarte wurden kin men slzze, dat de jierren sént 1918 It stimpel drage fan forsjennlng yn de sociale noaden. Dizze noaden wlene der al folie langer, mar men bigoun se to sjen en to flelen as Cmrjocht. Dêrmei sette him in Ontwikke ling yn, dy’t oan dizze tiid trochrlnt, en jlt net oan ’e ein komd is. Yn myn jon- gestild wie it sa, dat men de arbeid seach as eat, dat men keapje koe op ’e frije merk. De measten kochten dan flinke, 'jonge sterke krêften en men hél de dy salang se sterk en flink wlene. Hwat men béten dizze normale hannel- wize dyng, hjitte filantropy. Immen, dy’t in élde arbeider yn it wurk hie, hie in weak hert, hy die dat mei deselde yn- tinsje as Sneins wat yn it ponkje. In sike of in élde, in invalide of wurkleaze man wie in spultsje foar de diakonij of it earmbistjür of foar de weakhertige en goederjowske lju. De maetskippij, it bidriuwslibben styng der buten, miende men doe. Sént tritich jier likemöch foroaret diz ze situaesje alhiel. Men giet nou üt fan dizze tins, dat hja, dy’t de folwoechsen man of frou yn syn bidriuw brükt, ek forantwurdlik is foar alles, hwat nor- mael yn it libben oan risico’s mei sa’n man forboun is. Dy’t it dudlik yn in byld sjen wol, kin it him sa foarstelle. Eartiids plöke men allinnich de apels fan ’e beam en liet de beammen fierder oa i har lot oer. Nou sjocht men yn, dat sa’n beam earst plante, bimeste, snoeid en sproeid wurde moat, foar’t men de fruchten sines neame kin. Eartiids wie it röfbou op ’e arbeidende minske, Vliegende kinderen. In het kader van de gezinshereniging heeft de K. L. M. weer een vliegtuig, waarmee uitsluitend kin deren worden vervoerd, naar Batavia doen vliegen. SS-Generaal Rnolle geknipt. De voor malige SS-generaal Knolle, hoofd van de Sicherheitsdienst afd. 3 in Nederland is te Bremen gearresteerd. Hij gaf in 1942 bevel tot het fusilleren van de eerste gijzelaars. Het oude liedje. Kinderen te Stiens wier pen een stuk brandend carton onder een partij spoorbiels. Deze stapel begon te branden en alle gingen verloren, schade f 800.—. Vouw ze open. Er zijn aan één kant be drukte bankbiljetten van f 25.In om loop, die men opgevouwen tracht uit Ie geven. Het was leeg. In de handschoenenfabriek van de Raat en van der Schans te Vrij- hoeve-Capelle werd de vorige week een tsjlntwurdlch strlbbet men nel in maet skippij, hwerby elts earlik sines krije sil. De oplieding, it Onderwlis, de forse- keringen tsjin syktme, sikenhüs, invali diteit, élderdom, wurkleazens, de berne- taslach, de ütkearing by forhüzing, fa- kénsje en gesinsformeardering, hja bin- ne allegearre twigen fan dizze stam me, Ien kear It princyp oannommen fan fol- sleine forantwurding foar de normale bi- hoeften fan de arbeidende minske, kin men de konsekwinsjes net keare. Hwat normael is en hwat net, der kin men fan mienlng oer forskille, mar oars is alle disput ét ’e tlid. De arbeiders yn yn- dustry, de ambtners yn tsjlnst fan ge meente, provinsje en Ryk fine dizze din gen al sa gewoan as brea en har wurk- jowers binne der oan wend. De tiden bringe wolris in oanfolling of in étwrei- ding, mar principieel wurdt hjir net mear oer striden. Hiel oars leit de saek lyk- wols yn it agrarysk bidriuwslibben. En krekt dêrre kreaket it nou oan alle kan ten, hwant hwat men yn oare formid- dens yn in striid fan tsientallen jierren stikje foar bytsje birikt hat, dat is yn ’e lénbou yn tige koarte jierren op ’-e ledige capaciteit. In verschillende bedrij- agenda komd. En de boerestan wie der yn syn gehiel net ryp foar en is it noch net. Dêrtroch driicht it gefaer, dat hun- derten en tüzenen) agrariërs troch de beammen de bosk net mear sjogge. Dat hja troch it öfsidich bliuwen fan de so- siale Ontwikkeling fan it Nederlénske folk in tokoart oan bigryp toane sille, dat wol to forklearjen mar net goed to achtsjen is. Ik praet net fan skuld, mar wol fan to bitreuren tokoarten. En krekt om de greate- bilangen fan de boerestén seis, is it hege tiid yn dit tokoart to foarsjen. Hwant mei it willich oannim- men fan de easken, dy’t if sosiale libben stelt, sit ünforbrekber har eigen sosiale posysje fêst. Wolle hja dy net forlieze dan moatte hja de konsekwinsjes drage Londen. Wij zagen in Engeland natuurlijk Lon den. De dag van aankomst en de dag van vertrek. Bovendien gingen we er nog een volle dag van ’s morgens vroeg tot laat in de avond aan spanderen. Lon den is een wereldstad, vele malen gro ter dan Alling awier en Hartwerd sa men. Ja, ik denk zo, als Londen lag, waar Bolsward nu ligt, dat behalve Al- lingawier en Hartwerd ook Hindelopen Sneek en Franeker nog „in Londen” zouden liggen. Met een snelrijdende bus heeft men ongeveer een uur tijdens om het centrum te bereiken. Natuurlijk hebben we niet elk steegje en elk straat je van Londen gezien. Toch zagen we wel het voornaamste. We hoorden de Big Ben in levenden lijve slaan, we za gen de St. Paul en de Westminster Ab bey, wij stonden op het graf van Char les Dickens en op de plaats waar Anna Boleyn werd onthoofd, wij stonden bij Sir Strafford Crips in Downingstreet op de stoep en beluisterden een concert in de Royal Albert Hall. I ons vooral altijd bijblijven Televisie. Wij zagen in Engeland televisie. Geen demonstratie of proefuitzending, maar zo in de huiskamer van een onzer gastheren een doodgewone alledaagse uitzending van de „Television service” van de B.B.C. Wij hebben ons er kostelijk bij vermaakt want het was voor het overgrote deel een „licht” programma. Ik durf wedden, dat de medegasten, die dit zullen lezen, bij het terug denken aan die bewuste Maandagavond, onwillekeurig nog zul len glunderen van ingehouden pret. Natuurlijk staat ook in Engeland de te levisie nog in de kinderschoenen. Er was af en toe nog wel eens een kleine storing. Maar als we kapitaal hadden, zouden we dit gerust in een televisie- onderneming durven steken, want men behoeft heus geen profeet te zijn om te voorspellen, dat over enkele jaren ook ia ons land en wellicht ook in uw huis kamer de televisie een doodgewone zaak zal zijn. In Basingstoke waren er al heel wat da ken met de bekende H-vormige televi sie antenne, soms zagen we ze huis aan huis. Of de televisie de wereld gelukkiger zal maken? Och, ik denk zo, dat het nieuwe er spoe dig af zal zijn. We hoorden de radio ten opzichte van de huiselijke gezelligheid eens betitelen als plaagbeest nummero één. Als U te levisie krijgt, kan 't wel eens gebeuren, dat de radio deze naam moet afstaan en als plaagbeest op de tweede plaats komt. Misschien is het nog het beste in dat geval een speciale televisiekamer aan te schaffen, zoiets als een kamer-bios, want daar kunt U de televisie het best mee vergelijken, een film in het klein. „Engeland is anders” schreven we eens Dit geldt ook voor de televisie. Foto’s in onze dagbladen geven zo ongeveer de indruk, dat men bij het toepassen van televisie meteen een kijkje in de studio’s kan nemen. Nu is dat ook wel het ge val, maar men kan in de studio natuur lijk elke gewenste geluidsfilm draaien en die uitzenden. Dit gebeuft inderdaad, de wereld wil bedrogen zijn. Televisie heelft vóór, dat U geen taxi meer behoeft te nemen om naar de film te rijden, maar televisie heeft ook iets tegen. U moet afwachten wat U krijgt en kunt (tenminste nóg) niet kiezen uit een legio programma’s, zoals dat bij de Londen zal radio het geval is. Films, die Uw op- a]s je stad van de tegenstellingen, groeiende kinderen (nog) niet mogen ^/ij zagen er pikzwarte negers wande- zien, of waarover men wellicht Inge- ]cn met lelieblanke meisjes, in razende zonden stukken zou plaatsen, komen I straks misschien geruisloos Uw kamer binnen. De meest luchtig geklede dan seresjes, de meest schone vrouwen, on overtroffen goochelaars en artisten van allerlei soort houden U straks in Uw knusse huisje gezelschap. Uw leven heeft kans een sprookje te worden, dank zij de televisie. Nog eens, of het daarom gelukkiger zal worden? te Bournemouth, kathedralen zowel als schuilkerkjes, kortom onze gastheren hebben ons na slechts een tiental dagen het gevoel gegeven, alsof we heel En geland hadden gezien. We vierden de Bank-holiday mee en de verjaardag van de koningin, we hadden onze ge zellige avonden en beleefdheidsvisites. Onze gastheren hebben zich uitgesloofd om ons Engeland en het Engelse volk te laten zien van de beste kant. Ze be seften, dat zij niet alleen een geestelijk aan hen verwante groep mensen ont vingen, maar tevens vertegenwoordi gers van een andere stad, een ander volk, een andere natie. Wij kunnen on ze gastheren, die vanmiddag voor een tegenbezoek in Bolsward arriveren niet genoeg danken voor wat ze voor ons deden. Iedere dag maakten ze voor ons tot een feest. Maar we zagen scherp. We zagen ook als men die heimelijk voor ons bedekt wilde houden de na weeën van de oorlog; de lange doden lijsten in kerken en stadhuizen, we za gen de geschonden steden, we zagen hoe de ijzeren hekken tijdens de oorlog weggehaald, nog nimmer waren her plaatst, wij zagen de oorlogsinvaliden in de fabrieken, wij zagen hoe de En gelsman hard moest werken voor zijn karig stukje brood en in de fabrieken de vrouwen achter zware machines ston den, wij ervoeren de schaarste aan ste vig voedsel, wij zagen hoe de fabrieks arbeiders in de korte schaftpozen in ga- oergezellige „inn” dorpsherberglop de fabrieken uitstormden, hijgend naar frisse lucht. We zagen het stille torens en bergen, bezochten leed in menig ontwricht gezin. Ook in exposities. We zagen de ha- Engeland is het niet alles goud wat er van Bristol, zowel als het strand blinkt. de J. o\<?. landschap en vormen er een harmonisch geheel mee. In ons dorps- en stadbeeld vloekt het één soms radicaal tegen het andere. Wij durven zonder gewetens bezwaren een moderne dancing te plaat sen naast een historische trapgevel, een wuft en helrood pannendak in een rij deftige bezadigde renteniershuizen. In Engeland zijn de dorpen en steden veel meer een eenheid. In Zuid-Engeland kent men practisch alleen de open vuur haard en voor de trek zijn reusachtige schoorstenen gebouwd. Dakpannen, zoals wij die hebben, worden vrijwel niet gebruikt. Men dekt de huizen veel al met riet of tegels. De tuintjes zijn over het algemeen zeer verzorgd, de En gelsman is trots op zijn „garden”. Oude gebouwen vindt men er veel. De prach tige oude kerkjes gaan soms terug op het jaar 900. Volgens onze smaak heeft men echter in de Abbey’s te veel het wereldse in de kerk gehaald. Stand beelden en oorlogstropheën zoals vlag gen en vaandels worden bij voorkeur in de kerken tentoongesteld. Gezien het sterke historische besef van de Engels man is dit echter wel verklaarbaar, evenals het vasthouden aan oude uni formen b.v. door de koninklijke lijfgar de en de gidsen van de Tower te Lon den. Hwat hat Gabe Skroar vaart zigzagden we in de ondergrondse I onder een wereldstad door en boven ge- komen zagen we een postbode met een 1 hit voor de kar op zijn elf en dertigst de 1 brievenbussen ledigen. We zagen da- mes in avondtoilet met voor vele dui- zenden aan juwelen en we zagen de be- delaar schooiend aan de deur. We za- gen de zwartgerookte naargeestige hui- 1 zenblokken en de felle lichtreclames, we zagen de gecostumeerde en opgedirkte koninklijke lijfwacht en in het hartje van Londen een doodgewone melkauto met doodgewone ratelende bussen. We zagen.... Ons verhaal begint eentonig te wor den. Wij zagen immers in tien dagen zo veel. Meer dan we in tien artikels zelfs maar zouden kunnen opnoemen. Wij zagen de druipsteengrotten van Cheddar, de ommuurde weilanden in West Engeland, op kilometers afstand zagen we een wit paard in de rotsen uitgehouwen, we zagen oude Romeinse nederzettingen en nieuwe pas uit de grond gestampte fabrieken. Wij zagen in Engeland meer schilderijen van Rem brandt, Rubens, Ruysdaal, Jan Steen, Frans Hals en hoe onze beroemdheden verder heten mogen, dan men in het stadhuis van Bolsward zou kunnen plaatsen. Wij zagen de woon- en slaap vertrekken van het koninklijk huis in de zomerresidentie te Windsor, we roei den op de Theems en dronken thee in een Wij zagen oude adelijke landhuizen, be klommen torens en bergen, bezochten 1 musea en ven Mortimer. We zagen in Engeland Mortimer. En te Mortimer staat het huis, waar tij dens de oorlog H. M. Koningin Wil helmina leefde en werkte, We zagen haar zit-, eet- en slaapkamer, het koe peltje waar zij schilderde, de conversa- tiezaal, waar zij met haar ministers ver gaderde, de schuilkelder waarin zij bij dreigend gevaar vluchtte en de tuin, die pl“" ln plan wurdf ln Ontwerp, in zij beplantte. 1 bisteding en der komt in gebou. Dat is klear en nimmen twivelt der oan. Mar yn it maetskiplik libben is it ek net oars. En derre is dyselde folchoarder. En sünder profeet to wêzen, kin men sizze, dat ut it iene bislüt it oare folgje sil, sünder mis. Hwerom sjogge tüze- nen minsken dit net? Wurde hja kjel as de rekken presenteard wurdt nei de le- Wolnou, dan moast ek eltse man rekken hélde mei hwat logysk en billik komme MOAT op maetskiplik terrein. Der binne hjir yn üs agrarysk Fryslén sosiale problemen oan ’e oarder, hwer- fan hünderten fan boeren ne- de wisse en logyske gong fan ynsjogge, hwer’t drok oer praten, oer stind en igge- wearre wurdt. En dochs problemen dy’t harren by neijer ynsjoch like klear wêzc koene as de üngetiid, dy’t op ’e Mai- tiid folget. Wy wolle dy kleaune hjir foar harren en foar oaren üntwine, hwant der binne greate bilangen mei gearfrussele. As wy dat hjir op dit plak dogge, dan giet it net om in miening of in principiële tinkwize nei foaren to bringen, mar dan is dit Inkeld: sjen to ven zijn reeds arbeiders op wachtgeld gesteld. Rat in broekspijp. Op de weg naar Utrecht, achter het paleis Soestdijk reed een auto, die plotseling begon te slin geren. Even daarna stond de wagen stil en er kwamen drie dames en een heer gillend naar buiten. De heer, die de auto bestuurde, hield met twee handen zijn broekspijp vast. Een rat had het auto ritje Rotterdam-Baarn meegemaakt en was onverwacht in de broekspijp van zijn chauffeur gekropen. Nadat de rat onschadelijk was gemaakt, werd de rit voortgezet. De „Pontianak” zou volgens „De Tijd” I wegens defect aan de automatische pi- I loot bijna zijn verongelukt. Alle auto matische piloten zijn thans buiten wet- king. zij beplantte. vooral in de tuin, waarin wij werden rondgeleid door de heer Van 't Zand, destijds particulier secretaris van H. M., die thans de villa nog bewoont, voelden wij ons thuis, net alsof we weer even op Nederlandse bodem stonden. Waar el ders in Engeland vónden we goudsbloe men, boerekool en zoveel bekende en vertrouwde bloemen en gewassen als „eransje? Né, ommers! hier? De door de Koningin zelf geplante drui ven beloofden een goede oogst. In het tuinhuisje lag het verlaten speelgoed van de prinsesjes. Was het niet een sympathiek idee van de tegenwoordige bewoner aan de kinderen, (o.a. het dochtertje van ds. Evans) ieder stuk speelgoed als souvenir mee te ge ven? Geloof maar, dat het zuinig zal worden bewaard. Voetballers starten 11 September. De voetbalcompetitie van de K.N.V.B. eerste klasse begint ditmaal 11 September nog volgens de oude indeling. U kunt hem horen. Twaalf opname-ap paraten voor het vastleggen van gespro ken woorden zijn door de Niwin naar Indonesië gezonden. De soldaten kunnen ae (onbreekbare) gramofoonplaten als brief naar huis zenden, Het jaarlijkse intern, goochelcongres, dat drie dagen heeft geduurd en waar aan vertegenwoordigers van goochel- bonden, afkomstig uit 19 landen deelna men en in Krasnapolsky te Amsterdam is gehouden, is weer achter de rug. Horecaf, de Ned. Bond van werkgevers in het hotel-restaurant, café- en aanver wante bedrijven, zal zijn 60-jarig be staan in October 1950 vieren met «en grote Internationale vaktentoonstelllng in het R.A.I.gebouw te Amsterdam, Mooie opdracht. De Amsterdamse Bal- geldkistje met f1500 vermist. Het kistje last Maatschappij heeft met een Franse aannemerscombinatie het graafwerk aangenomen voor het 10 kilometer lange en 50 meter brede kanaal, dat zal worden aangelegd evenwijdig met het Suezka- naal dat het toenemende scheepvaart verkeer niet voldoende kan ken. Friese klederdrachten. Op 24 Aug. zal des middags in het Coulonhuis te Leeu warden een portretten-galerij van Frie se klederdrachtan worden geopend. Deze opening zal geschieden door de burge meester van Leeuwarden, mr. A. A. M. van der Meulen, waarna notaris Nanne Ottema een toelichting zal geven. Eet augurken. Op de Coöp. veiling te Venlo werd Donderdag de hoogste dag- aanvoer van augurken bereikt, namelijk 555.000 kg. De prijzen bewogen zich echter nog in stijgende lijn. Lady Clave Baden Powell, de chief guide der padvindsters, is voor een driedaags bezoek in ons land aangekomen. Een speciaal poststempel van de R.T.C. zal worden gebruikt met ingang van de dag, dat de Ronde Tafelconferentie te Den Haag zal worden geopend. Het Ned. Openluchtmuseum te Arnhem kon Donderdagmiddag, drie weken eer der dan vorig jaar, de 100.000ste bezoe ker verwelkomen. Koningin Juliana heeft Vrijdagmiddag in het R.A.I.gebouw te Amsterdam de ten toonstelling Jeugd van opend, Dr. L. J. M. Beel is be noemd tot hoogleraar in ’t bestuursrecht aan de Kath. Universiteit te Nijmegen in de faculteit der rechtsgeleerdheid. Hij zal zijn ambt waar schijnlijk bij- het begin van het nieuwe studie jaar aanvaarden. Het schip met geld. Aan de Noordkust van Queensland, heeft men het wrak ontdekt van een Nederlands schip, dat daar ln 1636 moet zijn vergaan, aldus meldt de Australische radio. Het schip zou een lading van kostbaar heden, o.a. een partij gouden munten ter waarde van 76000 gulden hebben. Alweer een speldeprlk. Met ingang van 1 October a.s. wordt het abonnement op de radlodistrlbutie op f2.— per mnd. gebracht. Dit betekent dat met Inbegrip van de luisterbijdrage f3.— per maand zal moeten worden betaald. Pokken aan boord. Van militaire zijde wordt gemeld, dat zich op het troepen transportschip „Waterman", dat onder weg Is van Indonesië naar Nederland, 2 gevallen van pokken hebben voorge daan, Onze spekvoorzlening. In het Noord- Limburgse grensdorp Ottersum is de ja ger A. van Baal er in geslaagd een uit het aangrenzende „Reichswald" komend wild zwijn onder schot te krijgen en do delljk te treffen. Het beest woog 127 kg. Knopenfabriek. In Wessem (L.) Is een i nieuwe industrie, namelijk een knopen- fabriek opgericht. Aan de opleiding van i vaklieden wordt aandacht geschonken, omdat geschoolde arbeiders ontbre ken, Rijkseenheid protesteerde ln Den Haag tegen de Ronde Tafelconferentie, Vol gens prof, dr, C. Oerretsen zouden de meeste C. H.-Kamerleden de regering niet langer steunen. Foekje Dillema heeft in Londen de Olym pische finalisten verslagen. Ze liep haar beste tijd van het seizoen. De-Ned. strokartonindustrie ziet zich ge noodzaakt de productie te beperken tot gemiddeld veertig pcocent van de vol- Streekblad voor No. 65 45e Jaargang Bolswards Nieuwsblad Uitgave West- Abonnementsprijs Advertentieprijs10 cent per m m. Giro 8792Ö Druk Kerij Fa, A. J. en Zuidwest i

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1949 | | pagina 1