fflïargaret Slose
I
0
Prinses
Martinytoer
s
Wel feest, j
Geen feestelijkheid. S
door Nederland
Fan de
f 12.000.—.
üs hjoed H H
to sizzen
k i
k
45e Jaargang
No. 67
Dinsdag 30 Aug. 1949
StreeKblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van DruRRerlj Fa. A. J. OSINGA
- Bols ward
ir
ik
ar
In
28 Augustus 1949.
PIET
i”
en
zoon.
60
Koning door de gevolgen van zijn ziek-192O-’4O forgoed wurden. Smid sette it
een jaar geleden als oorlogsvrijwilliger
het jongere zusje, Margaret.
)A.
EN
Tj. de J.
■M
f
F
Kroondlenaar safe
Regering geeft
Ooed loon aan hoge heren.
De dienaar gaat,
Meest wil de Staat
Nog ruimer pensioneren.
Steeds stond hij pal,
’s Mans ijver zal
Niemand in twijfel trekken.
Maar is 't gewenst
(Waar blijft de grens)
Zo’n toelaag te verstrekken?
Dienst ruim twee jaar,
Dan is *t al klaar,
Naar ons de pers onthulde.
Valt thans ten deel,
Aan staatsman Beel,
Jaarlijks twaalf duizend gulden.
Een knecht verlaat
Zijn baas hij gaat
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
5
is
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal blf vooruitbetsling
Advertentieprijs: 10 cent per mm.
Giro 87926
11.
It bliuwt de greate fortsjinste fan Smid,
de man fan Lénbou en1 Maetskippij, dat
hy de eagen fan de agrariërs en net-
agrariërs iepene hat foar dizze simpele
rt
4
R
Eens het parool
Van de oude school:
;g met de cumulatie"
’t Was al te kras,
Geeft het nu pas
een verarmde natie?
De Tante van Charlie.
In tegenstelling) tot haar zuster, die dui- fan Smid de wei
de Schotse protestanten helemaal niet
tevreden waren!) en bij de president der
Franse Republiek, maar voor de rest
zou het toch een gezellig onderonsje
worden.
Er kwam niet veel van terecht. In Italië
kon de prinses geen stap doen, geen
glas drinken, geen hap eten, of ze wist
de lenzen van de foto- en filmtoestel
len op zich gericht. Een kleine honderd
foto-reporters belegerden haar. Zelfs
toen ze het legertje had afgeschud en
ging zwemmen; wist een fotograaf met
een telelens, opnamen van de prinses in
badcostuum te maken, die het sensatie
blad „Samedi-Soir” op de voorpagi
na bracht. De Franse president liet ech
ter dit nummer in beslag nemen, maar
ae foto’s vonden tóch hun weg in de
Men kin in lüs net mear Qntnimme as it
libben.
Het elders eens proberen.
Vindt werk, beurt loon,
Zal d’ oud-patroon
Hem ook nog honoreren?
wereldpers.
Nimmer is de prinses zonder geleide, en
daarenboven is er altijd nog een Scot-
land-Yard-man in de buurt. Wanneer
ze een beetje dikwijls met een bepaal
de jongeman danst, fluisteren de En
gelse en Amerikaanse „gossip-columns"
de kletsrubrieken van de bladen, over
een verloving. Zelfs Prins-regent Char
les van België werd genoemd. Maar
totnogtoe is niets van een verloving be
kend. De Markies van Milford Haven,
een mooie jongen met een onbeduidend
gezicht, werd ook reeds als bruidegom
gedoodverfd....
Is het te verwonderen dat Margaret blij
is, wanneer ze dit keurslijf van plichten,
ceremoniën en opdringerige belangstel
ling eens een tijdje ontvluchten kan?
meentebegroting voor
zal aanwijzen van
mlllloen.
Het oude liedje. In Juli maakte de CCD
In totaal 1924 processen-verbaal op.
Hierbij waren 2056 personen betrokken,
van wie er 21 In verzekerde bewaring
werden gesteld, De meeste overtredingen
betroffen akkerbouwproducten.
Tuberculose is nog steeds een der erg-
stel volksziekten; deskundigen vrezen
zelfs, dat zij zal uitgroeien tot een epi
demie. Het aantal t.b.c.lijders wordt op
90 100.000 geschat, hetgeen twee en
een half maal zoveel is als voor de oor
log.
Haarlem vóór wereldregering. Tijdens
een bijeenkomst in het concertgebouw
te Haarlem werd de uitslag bekend ge
maakt van de proefstemming over een
wereldregering: 95.34 pct. was er voor,
1.03 pet. tegen en 3.24 pet. blanco.
Geen melk. De Rotterdamse politie hield
een luxe auto aan, waarin een melkbus
vervoerd werd, die 12400 met een schip
gesmokkelde sigaretten bleek te bevat
ten.
Dure prent. De uitreiking aan de school
jeugd van de rijmprent bij gelegenheid
van het gouden regeringsjubileum, heeft
de schatkist de sorn van f 50.000.ge
kost.
De politie te Vlissingen heeft een com
plot opgerold, dat bestond uit jongelui
van 16-18 jaar, die zich bezig hielden
met het plegen van inbraken. De op
brengst gebruikten zij om feest te vie
ren in Bergen op Zoom.
Welkom. Onder auspiciën van 't Neder
landse Rode Kruis zijn alweer ongeveer
500 kinderen uit Oostenrijk m hoofd
zaak uit de omgeving van Wenen, te
Venlo gearriveerd.
Goedkope bananen zijn in aantocht: de
zer dagen komt te Amsterdam een schip
met 20° ton bananen uit Panama bin
nen, die voor een maximumprijs van
f 1.38 per kg mogen worden verkocht.
De export naar Frankrijk van Nederland
uit zal kunnen worden uitgebreid met
meer verse groente, werktuigen, gereed
schappen, huishoudelijke en sanitaire ar
tikelen, werkkleding etc.
Alleen maar geschrokken. Een meisje
van 3i/2 jaar, dat op de Sint Pietersberg
Lieftlnck. Hjir moat men yngroelje en
groei kostet tlid. Dat de boer nou ek
Cmdernimmingsbilêsting bltelje moat,
omsetbilêsting en alhiel lykskeakele mei
oare öndernlmmers, dat is de logyske
konsekwinsje fan syn leanend bidriuw.
Dat der nou in wachtjildregeling foar it
personiel en in forplichte wurkleazen-
forsekering foar de doar stiet, koe net
ütbliuwe, De boer gelyk mei oaren yn
de lusten, dan ek gelyk mei oaren yn
de lésten, syn personiel likefolle fortsjin-
je litte en ek deselde sosiale rjochten
jaen, dus segeltsjes plakke yn grien en
blau en bünt, fakénsjebonnen en al sok
spul mear. Ja, it is allegearre net like
noflik en ienféldich, mar it ünmaetskip-
like hat gjin sin mear, dat is üt ’e tiid.
Nou’t alle bidriuwen opnomd binne yn
it sosiale ramt kin men pas sjen. hoe
hurd dizze dingen oanwoun binne en.
kriget men foar it eaist de frage skerp
foar it forstên: Is dit hege sociale peil
troch üs folk to biteljen? Nou pas, nou
ek it platteltn deselde easken stelle kin,
as de stêdden en de yndustry al wend
wiene, nou sil bliken dwaen oft de folks-
krêft en de arbeidsyntensiteit great ge-
nöch binne om dit müglik to meitsjen.
Hwant it leit net oan in Minister, hoefier
de sosiale forsjenningen gean kinne, it
leit oan üs mienskiplike prestaesje, sawol
nasjonael as ynternasjonael. Alle stan-
nen fan it folk sitte yn in biskutte po-
sysje, allegearre sitte hja yn de soa-
siale boat. To soargjen, dat dizze net
lek wurdt, net oerladen en binammen,
dat der net wer ien ütsmiten wurdt, dat
sil omtinken freegje, leau dat mar.
Morgen viert H. M. Prinses f
Wilhemina haar 69e verjaardag, r
Op haar uitdrukkelijk verzoek r
wordt deze dag gevierd zonder
feestelijk vertoon.
We kunnen dit verzoek eerbie-
digen. i
Geen feestelijkheid!
Maar toch wel feest!
Feest n.l. in ons hart, dat blij
de wil zijn met de blijden en
dankbaar bovenal.
Schenke God onze Prinses een
rustige en vredige levensavond, v
Redactie. 1
Op gevaar af, dat onze lezers zo lang
zamerhand het idee krijgen, dat wij op
zijn minst, met één of ander „Engels
complex” behebt zijn, willen wij in dit
artikel de jongste Engelse koningsdoch
ter aan UI gaan voorstellen. Prinses Mar
garet Rose.
Het Koningshuis is geliefd in Engeland.
In bijna iedere boekenkast vindt U keu
rige en kleurige albums met foto’s van
het Koninklijk gezin.
Toch uit de liefde voor het vorstenhuis
zich in Engeland anders dan bij ons.
De Engelsman voelt zich zielsgelukkig
als hij b.v. het één of andere lid van de
Koninklijke familie op het witte doek
heeft gezien, iets wat wij een vrij nor
male zaak vinden. In Engeland maakten
wij toevallig de verjaardag van de En
gelse Koningin mee. De nationale vlag
woei vanaf het stadhuis. Maar dat was
ook alles! Van geen enkel openbaar ge
bouw, laat staan van een particuliere
woning, wapperde een vlag. Het dragen
van een nationale kleur, zoals bij ons
het oranje, is in Engeland totaal onbe
kend. De Koningin was jarig en daar
mee uit. Ja, bij navraag bleek, dat me
nigeen niet eens wist, waarom de vlag
van het stadhuis wapperde.
En toch bestaat er in Engeland een ze
kere konlngscultus, ook al is die dan
anders dan bij ons.
Lezer, bericht,
Mocht U allicht
Van die patroons eens horen,
Geloof het vrij,
Nog nooit kwam mij
Zulk een geval ter ore!
officiële gelegenheden naar voren treedt
zoals bij de inhuldiging van Koningin
Juliana, en dan ernst en waardigheid
tentoonspreidt, kan men zich niet ge
heel aan de indruk onttrekken, dat dit
alles maar opgelegd is, en dat ze straks,
als het voorbij is „Pfff!” zal zeggen en
haar staatsieschoenen in een hoek van
de kamer schoppen.
Margaret houdt van plezier en pret en
is er kennelijk op uit, zoveel van haar
jeugd te genieten als haar status van
koningsdochter het toelaat. Aan het En
gelse hof ging en gaat het nog meer
malen stijfjes toe, maar Margaret is
meermalen het „enfant terrible” van de
familie. Zij was het, die het in haar
hoofd kreeg, een eerbiedwaardig Schots
geestelijke, die bij de Koninklijke fami
lie op bezoek kwam, een plezier te doen
door een schlager uit een bekende Ame
rikaanse revue voor hem te zingen, en
haar ontstelde ouders zaten werkelijk
de handen in het
dizze dingen sjoen hat, hoe’t fan ge
slacht ta geslacht, lt; seis rédden, de
heechst oansleine llbbenswiisheit wie,
kin skoan bigripe, dat yn lt sosiale hüs
de fan de agrariër jlt mannlch pompleren
I souderke leit. En dat hja Drees en Mans-
Mar Smid wie In man, dy’t lt spul troch-1
seach én It paed sljuchte, Wy binne him
folge of op syn minst hat er üs de wel
klearder sjen litten. Dat wolle wy nea
forjitte. En doe moast de boerestên, dy't
jimmer great wurden wie mei de tins,
dat hja de frlje maetskippij fóAr stean
moasten er al dy merakels sa lang
müglik tsjln hélde moasten, alhiel to-
bek en yn de oare wei. By eltse wette-
like maetrlgel hie oan dy tlid ta lt strib-
jen west: soargje, dat de Lénbou der
büten bliuwt hjer, hwant dat kin yn fa-
briken meskien wol, mar by üs net. De
boer en syn folk bleauwen büten lt so
siale systeem, hiene in leech lean, in lan
ge arbeidswike, gjin biskutting by tsjin-
slaggen en élderdom, hja soene harsels
wol rédde. De crisis fan de tritiger jier-
ren hat de wrede learmaster west foar
bettere tastannen. De boer en syn folk
net langer büten; de sosiale mienskip,
mar der mei yn. Soe dat kinne, dan tsjin-
ne men earst de fundaminten to lizzen
under it boerebidriuw seis. Yn tsien jier
is dizze omfoarming in feit wurden.
Troch it yngripen fan de Pachtwet, troch
de produksje- en priisregeling fan de
Oerheit, troch de kollektive oerienkom-
sten op in basis fan gelykstelling tusken
yndustry en boerebidriuw, koe men nou
oergean ta in leanpeil, dat yn de Lênbou
nea birikt wie. De rjochten fan de ar
beider op in reedlike arbeidswike, frije
dagen, fakénsje, ütkearing by syktme en
üngefal, opnimming yn in pensioenrege
ling, folgen yn in tige snel tempo. Yn in
pear jier is it sosiale gebou fan de boer
en syn folk oplutsen en hwa’t de men
taliteit fan de boer sünt leuwen ken,
hwa wit hoe’t er tsientallen fan jierren
Hwat hat Gabe Skroar
„We,
Prinses Margaret Rose.
Margaret, de jongste dochter van het
Britse Koningshuis heeft onlangs haar
19e verjaardag gevierd, en ondanks
haar jeugdige leeftijd, heeft deze ko
ningsdochter méér dan enig ander meis
je van haar leeftijd, de ogen der wereld
op zich gevestigd gezien.
De wereld
krap in de vorstelijke hulzen. Men kan
ze op de vingers makkelijk aftellen,
want het zijn er niet meer dan zeven
Engeland, de drie Scandinavische lan
den, Nederland, België en Griekenland.
Behalve de Bernadottes, wier stamvader
een doodgewone Franse burgerjongen
was
nlngshuls daaraan z’n faam van meest
democratische vorstelijke familie te dan
ken!) zijn ze allemaal mln of meer „van
Duytsen bloedt” de Engelse koninklij
ke familie niet uitgezonderd.
Daarom springt de wereld voorzichtig
met haar koningen, prinsen en prinses
sen om, want ze worden schaars. En
juist de Amerikanen zijn zo geweldig
gesteld op „royallty”. Men mist daar
een adelstand, al is er In de society wel
iets dat daarop lijkt en al worden de
telgen van beroemde families in de kran
ten aangeduld met cijfers als 1, 11 co III
Maar een échte koning, prins of prin
ses, hertog of graaf doet daar nog al-
tijd opgeld.
uomd binne en via harren sosiale orga-
nisaesje brocht binne yn lt anti-nasjo-
nale N.S.B.-formldden. Dit hat in smer-
Ulike trageedzje west op êit platteen
en hat mannlch Drintsk boerke
kraech koste.
een ogenblik met
haar
Ze houdt van dansen, van het bezoek
aan theaters en clubs, zelfs aan nacht
clubs. Zij leeft in een sfeer van vro
lijkheid en plezier, en het best kwam
dat wel tot uiting, toen zij bij de ge
boorte van haar neef, de zoon van Eli
sabeth, die door de Londnaars liefko
zend „Charlie” wordt genoemd, uitriep
(doelend op een ook in ons land welbe
kende klucht): „Hoera, nu ben ik De
Tante van CharlieI”
- _.j 1 eens de l düdlik makke en hy hie folslein gelyk.
van Engeland dragen. Zij is ge-De wei, dy’t men sünt 1918 opgien wie,
1 mol non mnn rlio ole oon Hor! i 1_ 1_!_ 1
knapste, innemendste en best gekledj <;r.-btner en yndustry-arbeider, faklju en
1 en der-
Fries Rundvee Stamboek. Voor de ju-
blleumkeuringen op 27, 28 en 29 Sept.
a.8. zijn In totaal ruim 2400 dieren aan-
gegeven, n.l. ruim 700 stieren voor de
eerste dag, ruim 900 Muks vrouwelijk
vee voor de tweede dag.
Kruis wil geen krullen. Generaal mr. H.
J. Kruis heeft zijn misnoegen te kennen
gegeven over de wijze waarop vele Ne
derlandse soldaten het haar dragen. Hij
heeft bezwaar tegen te lang en tegen ge
permanent haar.
Vijf jaar na de diefstaL De New Yorkse
politie heeft een gedeelte ontdekt van
een schat bankpapier ter waarde van
300.000 gulden, die aan de Nederlandse
regering behoort en in 1944 was gesto
len.
Nog een ongeval. Vrijdagavond om on
geveer negen uur is te Tzummarum een
vreselijk ongeluk gebeurd, dat aan de
17-jarige Jurjen de Haan het leven heeft
gekost. Een auto reed in de sloot en de
Haan, die op de treeplank stond, werd
doodgedrukt.
Een smokkelaar werd bij Venlo door
douane-ambtenaren doodgeschoten. Hei
bleek een 26-jarige man te zijn, die juist
een jaar geleden als oorlogsvrijwilliger
uit Indonesië was teruggekeerd.
Waarom duurder? De kosten van het
gezinsverbruik stegen van 16 Mei op
15 Juni met 1 pet., vergeleken met die
van 1948, als gevolg van hogere prijzen
voor aardappelen en eieren.
Het Koninklijk Paar zal 6 en 7 Septem
ber een officieel bezoek brengen aan
Noord-Brabant.
bij Maastricht aan het spelen was, viel
van een rots tien meter naar beneden.
Het kind bleek na de hoge val alleen
maar wat geschrokken.
Sterk vergif in plaats van verdovings
middel werd te Rotterdam bij een ope
ratie bij vergissing ingespoten. Resul
taat één dode en één zwaar vergifti-
gingsgeval.
Alweer een ongeluk. Te Franeker heeft
een vader met zijn vrachtauto zijn kind
overreden; het zesjarige jongetje was
onmlddellljk dood.
In memoriam. Te Ermelo overleed in de
afgelopen week op bijna 71-jarige leef
tijd de letterkundige jhr. Nico van Such-
telen, directeur van de Wereldbiblio
theek.
Natte kermis. In Zaandam zal on
danks een verzoek tot drooglegging
tijdens de kermis sterke drank worden
getapt, omdat de raad hierover pas na
de kermis kan beslissen.
Ruim 100 Jehova Getuigen die te Eind
hoven na herhaalde waarschuwing hun
demonstraties niet wilden laten, werden
per overvalwagen opgepakt.
Fllnterman raasde Zondag met een ruim
955 km. vaart langs het Amelandse
strand. De juiste snelheid is nog niet
bekend.
Enige verruiming. Nog dit jaar zullen de
Nederlandse boterpakhuizen wat voor
raad kunnen spuien doordat 9200 ton
boter naar Frankrijk wordt geëxpor
teerd.
Slecht geboerd. Het laat zich, naar wij
vernemen, aanzien, dat de Haagse ge-
1950 een tekort
ongeveer een half
Elisabeth en Margaret.
Dat juist prinses Margaret van En
geland zozeer voor het voetlicht treedt,
is niet alleen te danken aan het feit dat
ze een telg is uit het meest aanzienlijke
vorstenhuis ter wereld. Al is de werke-1
lijke macht van de Koning van het Brit-1
se Rijk gering, dat Rijk strekt zich nog
altijd over werelddelen uit. Engeland Is
daarbij een land vol tradities, die zich
ook In de koninklijke familie doen gel-
den en dit gezin met z’n beide dochters
In de kleurrijke, romantische, stijlvolle
omgeving van het Engelse hofleven
vormt een onuitputtelijke bron van ro
mantiek.
Toch kan dit alles niet uitsluitend gel- wierheit, dat de maetskippij net foar de
den als reden, waarom Prinses Margaret jene sosiael biskermd wêze kin en foar
Rose zo populair is. Wat dat betreft, de oare groep net, hwant dan sil krekt
zou haar oudere zuster, Kroonprinses de ünbiskerme groep de kosten fan de
Elisabeth, veel meer op de voorgrond Oare bitelje. Smid hat dit üs allegearre
moeten treden. Zij toch zal eens del düdlik makke en hy hie folslein gelyk.
kroon van Engeland dragen. Zij is ge-De wei, dy’t men sünt 1918 opgien wie,
trouwd met een man die als een der! dat wol sizze: sosiale biskutting fan
pno-nc+o inrtaman^cio art hoel rro1/loH<' ij.„i!J-
mannen van Engeland geldt. Zij heeft winkel- of kantoar-personeel
onlangs het leven geschonken aan een neist de saneamde frijheit foar de boer
Zij treedt bij allerlei officiële en syn folk, dy wei moast in great ün-
functies op de voorgrond, vooral nu de rjvcht wurde en is it ek yn de perioade:
te voorlopig nog wat kalm-aan moet düdlik de minsken foar eageu óf al-
doen. Maar het is niet Kroonprinses legearre frij en tsjin mekoar yn it spier,
Elisabeth, die het meest de aandacht sa as de liberalen it altyd woene en
van de wereld voor zich opeist, het is praktiseard hiene, óf allegearre yn it
rarnt fan de sosiael-economyske biskut
ting. De iene net en de oare wol, dat
is net héldber. Sünt dy tlid hat de groep
wiisd. Lénbou en
delljk toont dat zij z*ch bewust is van Maetskippij hat in pyonier west, ek al
de positie welke zij bekleedt en de woene party lju dat net witte. En lt
plichten die deze haar oplegt, is Mar- bliuwt >n historysk drama, dat lt krekt
garet eigenlijk nog maar een echte dizze groep wêze moast, dy’t yn letter
spring-in-’t-veld. Zelfs wanneer ze bij jierren troch de bisetter op sleeptou
Voor de lens.
Vele wijze em nette mensen schudden
hun hoofd over zoveel lichtzinnigheid,
maar ze bedenken niet, hoe het jonge
leven van deze prinses ook nog met an-
zit vandaag-de-dag maar dere d)ngen dan i(Uitgangetje8„ is ge.
I vuld. Er zijn zoveel bazars en tentoon
stellingen te openen, eerste stenen te
leggen, kindertehuizen, ziekenhuizen,
hospitalen en padvlnderskampen te In
specteren, officiële bezoeken af te leg-
i gen, dat de dag-agenda van Margaret
- - - Idaar behoorlijk mee gevuld Is.
(misschien heeff het Zweedse ko- niet altijd Is haar plezier écht
plezier. Na lang gebedel had ze einde
lijk van haar ouders gedaan gekregen,
dat ze helemaal op haar eentje een
tocht door Europa mocht maken, met
als voornaamste doel Italië. Dat ze niet
zo helemaal alléén was spreekt wel van
zelf; de nodige dames en herert van
de hofhouding waren present. Er zou
den ook enkele officiële bezoeken afge
legd worden o.a. bij de Paus (waarover
Bols wards Nieuwsblad
tn
I
■S. - j.
Vs
4. 1 1
