Lagere
Technische
School
1
Buitenlands
Overzicht
Provinciale Kroniek
I
r
I
ós hjoed ft O
to sizzen I I
Vrijdag 13 Jan. 1950
No. 4
46a Jaargaag
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
A. J. OSING A -
olsward
m,
:n
President Truman
I.
3
d
e
n
:n
e
s
n
bleem niet *n de eerste plaats teen poli
tiek, doch een economisch probleem is.
Rusland heeft, naar het schijnt, thans
zijn grootste aandacht op dat wereld
deel gevestigd, maar ook in Europa blijft
gevaar dreigen. Door een mogelijk ach
teruitgaande economische toestand zou
den bijv, de vijfde colonnes in West-
Europa weer de kop kunnen opsteken.
In
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie i
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
k
9
n
a
rt
e
i-
i-
r-
la
t-
P
ct
i,
'e
a
>e
ie
n
Nu, mijnheer Pehlemann, ik hoop dat de
ze wens in vervulling mag gaan, ik
dank U nogmaals voor dit gezellig on
derhoud en wens U en Uw school veel
succes. de J.
zijn van ganser harte met het vasteland
van West-Europa samen te werken of
liever met de andere delen van zijn Ge
menebest. Een vraag, waarop het ant
woord ook nog beinvloed kan worden
door de uitslag der Engelse parlements
verkiezingen, die Donderdag 23 Februari
a.s. gehouden worden. Winnen de con
servatieven, dan verwacht men groter
voorkeur van Londen voor de belangen
van het Gemenebest. Zo ligt de econo
mische toestand in W.-Europa nog ge
heel in de waagschaal, temeer nu de
Marshallhulp lager zal zijn dan waarop
gerekend was.
Een naam
met een
inhoud
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs) 10 cent per mm,
Giro 87026
Mijns inziens wordt de run naar ’t me- j
Op de conferentie der ministers van het
I Gemenebest te Colombo, heeft Pandit
Het is straks al weer een jaar geleden,
dat de Lagere Technische School te
Boisward werd geopend.
Reeds meermalen namen we een kijkje
in deze
trof ons
met het oog op de plaatsing. De aan
gifte is in volle gang en verloopt vol
gens de verwachting.
Vr.: Wanneer U er weer zoveel leer
lingen bij krijgt, wordt uw school spoe
dig te klein. Is het de bedoeling, dat de
school hier altijd gevestigd blijft?
Het aantal leerlingen, dat we
Finland
in de kwestie van de uitlevering van zg.
„oorlogsmisdadigers” houdt aan, nu de
presidentsverkiezing in Finland nabij is.
De meeste partijen steunen de candida-
tuur van de huidige 79-jarige president
Paasikivi, en wijzen er op dat de ver
kiezing van een communist Finland ge
leidelijk onder Moskou zou brengen.
Intussen speelt de Sovjet-Unie in deze
zaak een nogal riskant spel, want ge
lukte het Finland in te palmen, dan zou
Zweden, dat tot nog toe buiten het At
lantisch pact bleef, allicht meer geneigd
worden daarin te treden. Nog meer
wordt de wereld naar blokvorming ge
areven, nu de machteloosheid der Ver.
Naties opnieuw duidelijk gedemonstreerd
wordt in het feit dat het werk van de
Veiligheidsraad ve.rlamd is door het
verschillend standpunt dat de naties in
nemen ten opzichte van het communis
tisch China. De staten die dit regime er
kenden, kunnen uiteraard de Chinese
nationalistische delegatie bij de Ver.
Naties niet meer als vertegenwoordiger
van dat rijk beschouwen.
De Russen hebben dan ook de vergade
ring van de Veiligheidsraad, die Dins
dag voor het eerst weer bijeenkwam
verlaten, toen aan hun eis dat de Chine
se vertegenwoordiger toevallig ook
ditmaal nog wel voorzitter van de raad
het veld zou ruimen niet werd vol
daan. Men zit nu met een uiterst nete
lige kwestie, waarover de Ver. Staten
en Engeland verschillend dénken. In
België
is men in het parlement ook al met de
behandeling van een netelige kwestie
begonnen, het wetsontwerp betreffende
de volksraadpleging over Leopold is er
aan de orde.
In Italië heeft De Gasperi zijn ontslag
aangeboden. De regering van Perzië is
afgetreden.
Hwat hat Gabe Skroar
heeft in zijn bij het Congres ingediende
begroting 1950’51 meegedeeld, dat ook
deze hulp 20 pet. lager kon uitgetrok
ken dan het vorig jaar door het toegeno
men herstel, maar zal het Congres er
nog niet meer afknabbelen? Het zou
dwaasheid zijn, ook uit een oogpunt van
Amerika’s eigen belang, want het zou
een ineenstorting van W.-Europa kun
nen betekenen, welke ook de welvaart
van Amerika zou kunnen aantasten en
in ieder geval de dam tegen het com
munisme in ons werelddeel zo ver
zwakken, dat de Ver. Staten aan mili
taire steun wel eens meervoudig zouden
kunnen moeten bijdragen, dan zij aan
economische hulp besparen.
Dat de Amerikaanse regering in de eer
ste plaats het oog heeft op mogelijke
ontwikkelingen in Azië is duidelijk, want
we Schildwijkbrug.
Vr.: 1„
tingen, ik vond het zelf ook interessant
zo eens over de school te praten. Is er
nog meer dat van belang is voor onze
lezers?
Antw.: Naar mijn overtuiging zijn er
nog te veel ouders, die denken, dat de
ambachtsschool er is voor minder be-
Sportuitwisseling
LeeuwardenNorwich.
Na de bevrijding kwam een sportuitwis-
seling tussen Norwich en Leeuwarden
tot stand. Tal van jongelui kregen hier
door de gelegenheid eens een trip naar
Engeland te maken en voor de meesten
werd het een reis „om nooit te verge
ten”. Tweemaal zijn de Engelsen te
gast geweest in Leeuwarden en dit jaar
is de beurt weer aan de Friezen. Er gin
gen geruchten, dat er niets zou komen
van deze tocht, maar gelukkig is de
lucht opgeklaard.
In Engeland waren enige moeilijkheden
gerezen, geheel van interne aard en bui
ten het Leeuwarder Comité staande.
Deze zijn nu opgelost, want de heer B.
van der Meulen, voorzitter van de hoofd,
stedelijke commissie, heeft een schrijven
ontvangen, waarin wordt medegedeeld,
dat men >n het laatst van Augustus,
maar nog liever in het begin van Sep
tember 150 gasten in Norwich kan ont
vangen.
Een moeilijk gevat
Fusie-perikelen in de ijssport.
Op het gebied van organisatie in de ijs
sport heerste lange tijd een toestand
van grote vrijheid. Na de oorlog werd
zoals bijv,
teur, enz.
Voor het vak houtbewerking worden on
derwezen naast de practijk timmeren en
machinale| houtbewerking, de theore
tisch technische vakken: vaktekenen,
technisch schetsen, constructieleer, pro
jectieleen materialen- en gereedschaps-
kennis.
Het metaalvak omvat de practische vak
ken: smeden, plaatwerken, grof bank-
werken, autogeen- en electrisch lassen,
machine-bankwerken en machinale me
taalbewerking. Daarnaast vaktekenen,
technisch schetsen, projectieleer, con
structieleer, materialen- en gereed-
schapskennis, kennis van motoren en
machines.
Vr.: Wordt ook nog les gegeven in de
meer algemene vakken, zoals Ned. taal,
lich, opvoeding enz.?
Antw.: Naast de theoretisch technische
vakken ontvangt de leerling algemeen
vormend onderwijs. Dit omvat de vak
ken: Ned. taal, rekenen, algebra, meet
kunde, natuur- en werktuigkunde.
nische school een zeer belangrijke po
sitie in de maatschappij heeft verworven
De ambachtsschool is niet minderwaar
dig, maar geheel anders. De activiteit
van het kind kan naar hartelust tot
uiting komen. Verder wil ik er op wij
zen, dat, wil Nederland zijn levensstan-
De bekende architect Van der Zee is daard behouden, het dan is aangewezen
met de plannen van de nieuwe schoolop industrialisatie.
bezig. De school komt vlak bij de nieu- I Hoe wil de industrialisatie tot stand ko-
- men als men geen bron heeft van ge-
Ik dank u alvast voor deze inlich- schoolde vakarbeiders? Een deel van dit
personeel hopen wij af te leveren.
.Lagere Tech- cialiseren, nog 1 jaar in het vak zijner
- keuze doorstuderen.
Vr.: En wat zijn dan de verdere moge
lijkheden?
Antw.: Na afloop van zijn studietijd aan
de dagschool moet de leerling in de eer
ste plaats zorgen zich de nodige vak-
routine eigen te maken, die hij in het
bedrijfsleven moet leren.
De mogelijkheden om zich verder te ont
wikkelen zijn er genoeg, ten minste als
de jongeman doorzettingsvermogen be
zit. Hij kan zich bekwamen tot tekenaar,
voorman, opzichter, diploma gezel en
meester, vakbekwaamheid vestigings
wet, machinist, scheepswerktuigkundige,
instrumentmaker P.T.T. en luchtvaart,
monteur K. L. M„ verder kan hij via de
M. T. S. opklimmen tot constructeur-
tekenaar. Ook bestaat voor hem, als hij
tot de beste geschoolde vaklieden be
hoort de mogelijkheid zich te bekwa
men voor leraar bij het Nljverheids-on-
derwijs.
Vr.: Wat beoogt de avondcursus, die
momenteel wordt gehouden?
Antw.: Het doel der avondschool is
tweeledig. Ten eerste kunnen die jonge
lieden, die om de een of andere reden
niet in de gelegenheid zijn de dagschool
te bezoeken, hun zo noodzakelijke theo
retische technische kennis leren.
Ten tweede omvat de avondschool een
voortzetting der studie voor de leerlin
gen, die de dagschool hebben doorlo
pen, want U begrijpt volkomen, dat men
in 2 of 3 jaar dagschool nog geen all
round vakman is en dus alle gelegen
heid móet aangrijpen om zijn vak zo
goed mogelijk onder de knie te krijgen.
Vr.: Uit welke gemeenten en dorpen
komen uw leerlingen zoal, mijnheer
Pehlemann, toch niet allemaal uit Bois
ward?
De plaatsen waaruit onze jongens voort
komen zijn vele. Het betreft alle ge
meenten die liggen in het gebied om-
grensd door de plaatsen en dorpen
Pingjum, Witmarsum, Winsum, Wom-
mels, Hidaard, Nijland, Wolsum, Kou-
dum, Bakhuizen, Schart, Workum, Mak-
kum, Wons en weer Pingj'Um. Van de
thans ingeschreven 82 leerlingen levert
Boisward 31 en de rest komt dus uit de
omgeving.
Vr.: Hoe gaat het met de aangifte van
nieuwe leerlingen? Kunnen ze zich nog
opgeven of is de termijn reeds gesloten?
Antw.: De aangifte der nieuwe leerlin
gen is 3 Jan. opengesteld en duurt de
gehele maand Januari. Wel raad ik de
Voor de ontwikkeling van zijn lichaams- ouders, die bij zich zelf reeds besloten
bouw die eveneens belangrijk is voor de j hun kind naar onze school te stu-
gezondheid en het uitoefenen van een I ren, het zo spoedig mogelijk te doen
gaafde leerlingen en menen dat hun
kind daar niet thuis behoort.
Ik hoop dat deze mensen door eens een
bezoek aan onze school te brengen,
kennis van ons onderwijs nemen en dan
ben ik overtuigd, dat ze van inzicht zul
len veranderen.
Antw.: Het aantal leerlingen, dat wei Vaak komt het voor, dat een kind, dat
kunnen opnemen, houdt nauw verband op de U.L.O. of Middelbare school niet
met de ruimte, waarover wij beschik- i tot ontplooiing kan komen, via de tech-
ken en daarom een reden temeer, dat
we met alle hens aan dek moeten wer
ken aan de reeds gevorderde plannen
opdat we zo spoedig mogelijk onze
nieuwe school in Boisward kunnen
openstellen voor de jeugd, die een vak
wil leren.
onderwijsinrichting en steeds
weer het geheel éénsoortige
van deze „leerschool voor de practijk”.
Wanneer de smidsvuren branden, de
machines draaien en de jeugd hier on
der deskundige leiding intens bezig is.
is het een lust dit te zien.
Het lijkt dan welhaast meer een werk
plaats dan een school en we hebben zo
het idee, dat de jongens op deze school
plezier in het „leren” hebben. Het „le
ren” is hier geen „spelen”, maar „wer
ken”. Werken in de goede zin des
woords. Alle opdrachen zijn immers
geheel aangepast bij de leeftijd en de
ontwikkeling van de leerling.
Onlangs toen we de openbare les be
zochten en reeds onze indruk gaven, be
loofden we er nog eens op terug te ko
men.
Thans vonden we de gelegenheid eens
met de directeur der school, de heer
H. J. W. Pehlemann te spreken. We zul
len trachten dit gesprek zo goed moge
lijk in vraag en antwoordvorm weer te
geven.
Mijnheer Pehlemann vroeger spraken we
altijd van ambachtsscholen. Als wij het
ons goed herinneren was deze school te
Boisward de eerste die de naam Lagere
Technische School ontving. Acht u die
naam juist?
Ja, Boisward was de eerste stad in Ne
derland die aan zijn nieuwe ambachts
school de naam gaf van J
nische School”. De reden hiervoor was,
door het doordringen der techniek in dc
verschillende ambachten, die op deze
scholen worden onderwezen, noodzaken
dat de jonge vakman naast de hand
vaardigheid, die hij hier bezig is te le
ren, ook een grondige opleiding krijgt
in de theoretisch technische vakken.
Want wil hij straks in het leven slag?n
als vakman, dan is het een eerste ver
eiste dat hij naast practische kennis
voldoende theoretisch ontwikkeld is in
de techniek van zijn vak, waar hij zoveel
mede te maken heeft.
Het is daarom een goede gedachte ge
weest en die wordt ook door het Dep.
van O. K. en W., afd. N. O. ten volle
onderstreept, de jonge school de juiste
naam te geven, die in de tegenwoordige
tijd van techniek beter op zijn plaats
is.
Vn: Welke vakken worden er aan deze
school zoal onderwezen?
Antw.: Aan onze school worden momen,
teel de twee hoofdvakken onderwezen
en wel:
a. het vak houtbewerking.
b. het vak metaalbewerking.
Op deze stevige fundering kan de straks
afgestudeerde leerling zich verder ont
wikkelen, door zich te gaan specialise
ren, b.v. nog een jaar er bij te nemen in
een vak waarin hij denkt voldoende
emplooi en arbeidsvreugde te vinden,
eledtro-monteur, automon-
Uitgave van DruRüerlj Fa
een reorganisatie-commissie ingesteld
teneinde te onderzoeken, hoe men voor
de verschillende bonden en verenigin
gen een eenheid tot stand kon vrengen.
Het heeft heel wat moeite gekost om
een basis te vinden waarop samenwer
king voor de verschillende heterogene
gezelschappen mogelijk bleek.
Voor de Kon. Nederlandse Schaatsenrij-
dersbond, de K. N. S. B„ was het van
grote betekenis, hoe de houding der
Friezen en Groningers zou zijn. Reorga
nisatie van de landelijke bond toch zou
eigenlijk staan of vallen met de mede
werking van de Bond van Friese Ijs
clubs, welke ongeveer 240 verenigingen
met rond 50.000 leden omvat.
Enkele maanden geleden kwam de fusie
tot stand, vooral tengevolge van de
koersverandering in de leiding van onze
provinciale bond. Aan de top was een
man gekomen, de heer J. Hooiring, van
wie men wist, dat hem de algehele reor
ganisatie van het ijswezen zeer ter harte
ging, en van wie verwacht werd, dat
hij binnen het raam van de landelijke
organisatie zou ijjveren voor een zelf
standig Friesland met behoud van onze
bestaande ijssport-traditie.
De Friese organisatie, die met het wed-
strijdwezen in zijn verschillende vormen
beroep, krijgen de jongens tweemaal
per week les in lichamelijke oefeningen
onder leiding van een gymnastiekleraar
met bevoegdheid M. O.
We zouden in onze taak als opvoeder
te kort schieten, wanneer we de op
groeiende jongeman alleen gingen voe
den met kennis, nodig voor zijn mate
rieel bestaan.
Telkens wordt er tijdens de les de jon
gens op gewezen, op de hogere waar
den van het leven, zodat de jongen als
hij van school gaat, ook weet wat mo
re|e verantwoordelijkheid betekent.
Vr.: Voor welk vak geven zich de
meeste leerlingen op en hoe komt dat?
Antw.: De grootste toeloop ondervinden
de metaalvakken. Dit komt, daar hei
metaalvak overal in de industrie is door
gedrongen en zodoende meer emplooi
biedt. Verder leven we, zoals ik eerder
heb gezegd, in het tijdvak der techniek.
Men behoeft alleen maar te denken aan
de auto, het vliegtuig, de electro- en
radiotechniek. Alles wat met motor en
machine te maken heeft Is een trekpleis
ter der tegenwoordige jeugd.
Hoe met China handelen? Bestrijding van
bet Communisme in Azië. De positie van
Engeland. De Marshallhulp 20 pet. ver
laagd. Spanningen in Italië. Finland
weer eens onder druk. De Belgische Ko-
i ningskwestie.
Mijns inziens wordt ae run naar t me
taalvak wel wat overdreven en niet vol- Qp de conferentie der ministers van het
doende aandacht aan het bouwvak ge - Qemenebest te Colombo, heeft Pandit
schonken, dat toch vooral nu en in ^eiNehroe gezegd, dat het Aziatisch pro-
verre toekomst veel geschoolde vaklie
den vraagt.
Vr.: Hoeveel jaar moeten de leerlingen Hoe’ juist dit is> blijkt uit bet feit, dat
de school bezoeken, voor ze hier afge- deskundigen de communisten in China
studeerd zijn? alleen een kans gevui aan het bewind
De duur van de cursus is twee jaar en blijven als ze voor het Chinese volk
daarna kan de leerling, die zich wil spe-i een behoorlijk welvaartspeil weten ie
scjieppen en anderzijds voorspellen dat
de jonge nationalistische regeringen in
Zuid-Oost-Azië alleen het communisme
buiten de grenzen hunner staten zullen
kunnen houden als ook zij hun volken
economisch kunnen opheffen. In theorie
zou dus de oplossing van het vraag
stuk, hoe het communistisch gevaar in
Azië te bestrijden voor het Westen een
voudig zijn: n.l. alle economische hulp
aan de Chinese communisten onthouden
en zo groot mogelijke steun aan de
jonge Z.O.-Aziatische staten verlenen.
Maar de practijk is niet zo eenvoudig.
Want Engeland heeft voor zijn eigen
economisch herstel de handel met China
nodig en erkende dus de communisti
sche regering daar, zij het zeer tegen
de wil van een ander lid van het Geme
nebest: Australië en van ?”*i bondgenoot
de Ver. Staten.
De houding van Engeland werd mede
ingegeven door de besluiten van de
Aziatische delen van zijn Gemenebest
India, Pakistan en Ceylon die Peking
reeds voor dat Londen het deed, erken
den.
Weinig oog schijnen die jonge Aziatische
staten te hebben voor het
Russisch gevaar
en Russische expansiezucht, welke ach
ter het communistisch Chinees bewind
kan schuilen. Men ontmoet in hun op
treden de drang van Azië zich zo spoe
dig mogelijk vrij te maken van Wester
se bevoogding. Die drang komt ook uit
in India’s verlangen, dat Engeland zo
spoedig mogelijk Malakka tot zelfstan
dig dominion zal verklaren.
„Azië voor de' Aziaten” blijft de leus en
naar Westerse begrippen is er te wei
nig besef voor het misschien nog on
zichtbare, maar al voelbare gevaar, dat
Rusland tenslotte via de Aziatische sa
tellieten op zijn beurt Azië zal bevoog
den.
De jonge Aziatische landen zijn geen
West-Europese landen, die na een paar
jaar inspuitingen van Marshallhulp al
weer een redelijk bestaanspeil 'hebben
bereikt, maar waar de opbouw op oude
fundamenten kon worden voltrokken.
De belangentegenstellingen zijn daar
echter zo ingewikkeld, dat men er
eigenlijk wel eens aan gaat wanhopen
of de W.-Europese landen in 1952, als
de Marshallhulp eindigt, wel op de been
kunnen blijven. Wel heeft de Engelse
minister van financiën dezer dagen een
aanmerkelijke verbetering in de econo
mische positie van zijn eigen land kun
nen constateren, maar het is een open
vraag of Engeland, werkelijk bereid zal
Noord-Italië
heerste deze week al een gespannen toe
stand toen communisten staalfabrieken
trachtten te bezetten en bij botsingen
vijf stakers werden gedood. De Z.-Sla-
vische regering heeft nog dezer dagen
bekend gemaakt, dat het land nog altijd
gevaar liep vóór een militaire overrom
peling van de zijde der Sovjet-Unie en
de Amerikaanse ambassadeur bij dai
land heeft ons verrast met de medede
ling, dat in een dergelijk geval de Ver.
Staten niet werkloos zouden toezien.
Het is voor de eerse maal dat hier op
Amerikaanse militaire hulp aan Z.-Slavië
wordt gezinspeeld en wij twijfelen er
aan of alle landen van het Atlantisch
pact het met ingenomenheid hebben
vernomen.
De druk van Moskou op
Dy’t it wêze sil, frijt net lang, mar
taest ta.
-
Bolswards Nieuwsblad
LEOPOLD
ir
1'^
in
De heer H J. W PEHLEMANN
Dir. Lagere Techn. School te Bolstuard
