Marfcytoer
üs hjoed n Q
to sizzen
Fan de
door Nederland
No. 5
46e Jaargang
Dinsdag 17 Jan. 1950
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa A.J.OSINGA
- B olsward
een
Tj. de J.
Nimmen moat sjen kinne, dat de pong
om de hals hinget.
12
11
11
11
10
13
12
12
12
12
11
4
4
5
4
6
5
5
4
O
1
3
3
4
4
5
22
12
12
12
10
14
12
11
10
1
61-16
22-14
32-24
24- 17
14-21
31-29
21-26
25- 26
19-29
7-54
Veischljnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs s 10 cent per m.m.
Giro 87926
Op it léste artikeltsje binne gans reak-
sjes ynkomd, sawol by de Re-
daksje fan de krante as by my per-
soanïik. Misskien mei ik hjir nochris
sizze, dat de artikeltsjes yn dizze rubryk
alhiel foar myn forantwurding binne, sa
as de aparte Ondertekening oanjowt.
Moaije as Hike brieven komme it gaust
to plak as hja oan myn adres stjürd
wurde. Dat efkes foaröf.
en die het altijd even schikt, ten koste
van zijn werk vaak. Wat weinigen we
ten, weten wij: ’s avonds laat als de
praatjesmakers al lang in het land der
dromen zijn, moet de scha worden inge
haald. Het brandende licht getuigt van
plichtsbesef en werkkracht. Vaak na een
beleefdheidsvisite wacht nog het werk.
Zijn devies is: stel niet uit tot morgen,
wat gij heden kunt doen.
Ook zijn er de dissonanten. Het lichtje
dat de vader wacht, komende uit de
laatste kroeg.
Hoorden we niet eens een kind van am
per veertien jaren vanuit het dakraam
roepen: „Vader kin der om mien part
blive”? En toch brandde het wachtende
lichtje.
Stille werkers zijn er ook onder, die
zoveel onactiviteit en vadzigheid van de
niet sociaal voelende mens beschamen.
Brandende lichten getuigen ook (wij
zouden ze U kunnen aanwijzen als U
ons eens op een late avc^nd mocht ver
gezellen) van gemeenschapszin, Is het
niet vaak zo, dat het moeizame en vaak
ondankbare werk voor de gemeenschap
moet geschieden door een enkeling?
Zijn de brandende lichten niet vaak een
aanklacht? Waarom is het werk niet
beter verdeeld? Waarom moet de een
schier alles doen en gaan de anderen
rusten op onverdiende lauweren?
Waarom hebben in een wereld en in
een land, waar het woord werkeloos
heid ons straks weer met grote letters
vanuit de kranten aangrijnst, sommigen
het zo druk, dat de lichten brandende
moeten blijven, terwijl zoveel anderen
een leeg en vervelend bestaan lijden?
Brandende lichten, ze geven zoveel te
denken.
Wij kijken op de klok, sluiten in haast
dit artikel af en doven ons eigen licht,
dat brandde. Wat mag een late wan
delaar anders wel van óns denken?
de J.
wegens éjem overtreding van het veld
werd gezonden.
Kleine oorzaken. Van een vrachtauto,
der firma K. uit Steenbergen, die Don
derdagavond in de richting Bergen op
Zoom reed, sprong een voorband waar
door de wagen slipte en over de kop
sloeg. De arbeider V. uit Ooltgensplaat,
die boven- op de vrachtwagen zat, werd
op de weg geslingerd en was vrijwel op
slag dood.
Excelsior. De kolenproductie der Ne
derlandse mijnen is in 1949 op een re
cordhoogte sedert de bevrijding geko
men. Aan de oppervlakte werden ge
bracht 11.7 millioen ton steenkolen te
gen 11.02 millioen ton in 1948 en 10.10
millioen ton in 1947.
De maniak, die nu reeds maanden langtwusteloos geslagen door een speler, die
de mantels van de dames in Zuid-Lim-
burg bedreigt met een scheermesje, is
weer eens opgedoken. Enige dagen ge
leden sneed hij een mantel kapot in het
gedrang bij de uitgang van een voetbal
veld te Sittard; eveneens sloeg hij te
Heerlen zijn slag in een warenhuis.
Zoete lieve Gerritje. De laatste volks
telling heeft uitgewezen, dat Den Haag
de grootste ambtenarenstad van Neder
land is. Van de 197.856 werkende Ha
genaars blijken er 46.528 (23.5 pet.)
in overheidsdienst te zijn. In Amsterdam
en Rotterdam zijn de percentages resp.
13 en 14.
Sport staalt spieren. Tijdens een voet
balwedstrijd te Schoondijke (Zeeuws-
Vlaanderen) is de scheidsrechter be
ster, dy’t har alhiel opoffert foar har to kommen, dat dit wurk, fjirtich jier
'droegen troch it folk fan Fryslén, op-
offerd wurde moat. Der bin ik fuort net
foar ré, dat W°1 ik jitteris sizze. Hwant
dat soe bitsjutte, dat praktysk alle sana
toria forhüzje moasten nei Grins of
Leiden of Amsterdam en Utert. Dat soe
bitjutte, dat ek by Nimwegen en Den
Bosch dyselde operaesje dien wurde
moast en ik doar wol to sizzen, dat bart
fêst net. Appelsgea leit trije kertier ri-
den fan Grins (47 km.).
Is dat net oer to kommen foar inkelde
minsken, dy’t der perfoarst wêze moat-
te? Eelde leit 12 km fan de stêd öf, dat
makket in heal üre rieden forskil. Moat
dat nou opwage tsjin it feit, dat men
dizze skoandere frucht fan safolle jier-
ren der weisleept, nou’t er klear stiet
om jit folie moaijer to wurden? De wit-
tenskip stiet net stil en de müglikheden
wurde aloan greater, mar hwat de dok
ter neamt as in oerrompeljende gong fan
de therapy by de t.b.c.bihanneling, is
dat net hwat to iensidich bisjoen? As
dit trochgean moat, sil it in swiere gong
wurde foar it Fryske folk. Net allinnich
om dit skoandere bisit, mar ek om de
konsekwinsjes, dy’t soks op alle initia-
tiven ütoefenje sil. Men üntnimt de
moed, men makket mismoedige min
sken by hünderten, hwant aloan sil men
sizze: hwat jowt it as wy mei man en
macht hwat opbouwe op it plattelên, as
it slagget en great wurdt, komt dochs
de greate stêd en slokt it op. Dit is
bittere earnst, dokter en suster. Jimme
skuorre de leafde en it bitrouwen foar
eigen idealen ut de minsken wei, jimme
meitsje fan it plattelên in oarde, hwer’t
allinnich minderweardige minsken ta-
hêlde wolle, né moatte, omdat hja net
yn ’e stêd komme kinne. En alle moaije
forhalen oer folkskrêft en woartel en re-
generaesje sil gjin minske mear leau-
we. Dat is apekoal, as de „ontluiste
ring” trochgiet, hjoed hjir en moarn
dêr. As der mar in lytse müglikheit is,
MOAT dit net trochgean!
brandende lichten hier niet van einde
loze zorg, van lange, trage, doorwaak
te nachten?
Dan is daar ’t licht van de studerende
jongeman, die zijn nachtrust gedeeltelijk
offert om zijn tentamen te doen slagen.
Wij weten, dat hij niet gemakkelijk leert
en moet blokken, hard moet blokken.
Maar zijn brandend licht vertelt ons van
een goede dosis doorzettingsvermogen.
Zonder dat hij het merkt troosten we
hem: Je zult er wel komen. Waar een
wil is, is een weg. Al vinden we het el
lendig, dat het op onze middelbare scho
len nog steeds meer gaat om in cijfers
te waarderen parate kennis, dan om
nooit te registreren karaktereigenschap
pen.
Brandt daar ook nog niet een laat licht,
bij die jonge zakenman, die al zijn vrije
tijd er aan geeft om het felbegeerde mid
denstandsdiploma te behalen? Of (zou
het zijn vader zijn, die zwoegt over zijn
boekhouding? Het is niet toevallig, dat
bij veel kleine middenstanders, die men
zelden op vergaderingen ziet, toch ’s
avonds laat het licht nog brandt. Moet
een middenstander niet veel tijd over
hebben om zijn boekhouding, zijn ad
ministratie en zijn correspondentie naar
behoren te voeren? Is hij niet een beetje
tot onbezoldigd ambtenaar gemaakt?
Wij zien nog meer lichten branden, laat
in de nacht.
Ook bij die vriendelijke mijnheer, die al
tijd gereed is voor het houden van een
praatje, die uit innerlijke beschaving
nooit zal zeggen, dat hij geen tijd heeft
As men fierder neitinkt, sil men bigripe,
dat ik dizze reaksjes net alhiel plak jaen
kin. Dan hie ik diz kear oan fiif rubri-
ken net genoch. Mar ik siz mei klam
dat ik der tige nei harkje, hwat men seit
of skriuwt en derfan ek hjir blike lit.
En nou .de saek seis. In jonge dokter,
assistent to Appelsgea, is tige min to
sprekken oer myn artikeltsje. Hy wol
dertsjin in earnstich en fül protest hear-
re litte. Der is gjin sprake fan al dy din
gen, hwer’t ik oer skreaun ha, allinnich
de bilangen fan de patiënten hawwe, sa
seit er, ta dit ütstel lieden. Hy fynt myn
stik min en kin hast gjin wurden fine
om dat sterk genoch üt to drukken. In
skerp protest dus! (sjoch ynstjürd stik).
In forpleegster, ik siz leaver, suster, üt
it Akademysk Sikenhüs, hat it binam-
men sear dien, dat ik de forpleegsters
neamd ha ünder de minsken, dy’t harren
om streek en minsken net bikommerje
en har eigen egoïstyske motiven foar.
gean litte. Hja ken mannich forpleeg-
Ma zit stil wat te borduren;
Tien uur! Rie roept: „Opgelet,
’t Daaglijks televisie-uur” en
heeft het toestel aangezet.
Steravond: De Bietenbouwers!
Hotel „Flora” te Aalsmeer.
„Hoor ze gieren! kijk die vrouwen
Lopen als maar heem en weer,
Kijk! Die heer daar op de drempel,
Alle dames zien hem na!
Mams o hoe bestaat ’t warempel,
Hoe is ’t mooglijk, dat ’s ons pal
Hij gaat zitten, trekt zo’n blondje
’t lijkt een kind nog op zijn knie;
Vlijt zijn wang tegen haar mondje,
Hoor, hij zingt: „Schön Rose Marie.”
Toe mams, kijk nou toch es even
Paps, zou hij dat vaker doen?
’k Zei ’t voor ’t eerst hier van mijn leven
Geeft die blonde meid een zoen.”
PIET.
TELEVISIE.
„Vrouwtjelief, ik moet vanavond spreken
Voor een toeristenbond te Wijk aan Zee,
Weer terug, ’t wordt, zo heb ik ’t be
keken,
Op zijn vroegst allicht een uur of twee.
Vrouwtjelief, toe heus, blijf maar niet
wachten,
Welterusten, morgen beur je ’t loon,
Ik wordt met de auto thuis gebracht en
Ik verdien er twintig gulden schoon.”
Hwat hat Gabe Skroar
De competietiestand voetbal (Noord:
Heerenveen
G. V. A. V.
Sneek
Leeuwarden
Frisia
Be Quick
Velocitas
Achilles
H. S. C.
Friesland
Voetbaluitslagen Noord: Velocitas-Hee-
renveen 3-1; Sneek-Be Quick 7-3, Achil-
les-HSC 4-2; Friesland-GVAV 1-6. -
Zwijndrecht doet zijn naam „eer” aan.
’n Omvangrijk onderzoek dat dé Zwijn-
drechtse politie heeft ingesteld naar
misstanden op zedelijk gebied in de ge
meente, is thans vrijwel ten einde. Er
zijn vier, los van elkaar staande, zeden
zaken, onderzocht, waarbij 25 verdach
ten zijn verbaliseerd.
Auto ramt een tram. Drie personen wer
den gewond, toen Zondagnacht om
streeks half één op de Spaarndammer-
dijk te Amsterdam een personenauto te
gen een tramwagen reed. De auto werd
aan de voorzijde beschadigd.
Lijk aangespoeld. Op ’t Horntje te
Texel is Zondagmorgen een lijk aange
spoeld, dat reeds geruime tijd in het
water moet hebben gelegen. Men ver
moed, dat het het stoffelijk overschot is
van de tweede opvarende van de Sta-
verse jol, die enige tijd geleden tussen
Den Helder en Texel is vergaan.
Te St. Willibrord is het 6-jarig zoontje
van de familie de Bruin door een vracht
auto overreden en vrijwel op slag ge
dood.
Reeds 50 bedrijfstakken.
taek, al is it dan, seit hja, ek net alle-
gearre goud hwat der blinkt.
De mear positive of sympathike brieven
gean ik nou hjoed mar, mei tank, foar-
by. Hwant it is foaral saek, dat de pro-
testearende skriuwers har gerak krije.
En dan wol ik bigjinne mei to sizzen,
dat ik folie düdliker sizze moatten hie,
dat it gefal Appelsgea foar my de skyn
hat fan in symptoom to wêzen fan de
sintralisaesje-sykte, dy’t ik foar lan en
folk slimmer fyn as de t.b.c. De skyn
hat! Mear kin ik net wier meitsje en
mear kin ik dus ek net forantwurdzje.
En jitteris, moat ik de wurden herhelje
dy’t ik de oare kears ek brükte, dat ik
gjinien fan de Appelsgeaster minsken
persoanlik ken. Dat it dus net tsjin har
ren persoanlik giet, moat ik mei klam
fêstlizze. Mar sünt jier en dei sjoch ik
de „ontluistering van het platteland”
syn sinistere wegen gean. Eh jimmer
wer binne it de „deskundigen”, dy’t om
„deskundige” redenen it plattelan de
béste krêften en de moaiste ynstellingen
öfnimme. En jimmer wer stiet men as
in „ünbihouwen proleet” bikend mei
chauvinistyske en bikrompen motiven,
byhwannear men de wapens opnimt om
it plattelên tsjin dif kwea to fordigenjen.
Dêrby hat de bittere ünderfining my
leard, dat in bilangryk part fan de sa-
neamde ,,yntellectuelen” gjin spaen bi-
grypt fan har plichten tsjinoer de folks-
mienskip en mei hautaine minachting
sizze, dat hja gjin ynteresse hawwe foar
streek en folkseigen bilangen.
Foar har is it folk, as it wetter, hwer’t
har boatsje op driuwt, of as de stiennen
dy’t har fuotsjes drage meije. Dy dom
me, egoïstyske mentaliteit protestearje
ik tsjin mei in earnstich en fül protest.
Dat fyn ik min en smoarch. As der yn
Appelsgea gjin sanatorium bliuwe kin.
as der mei gjin minskemüglikheit' oan
de bilangen fan de patiënten foldien
wurde kin, as men alle middels ütput
hat, dan noch, dén nóch moat men nei-
gean oft der neat to dwaen is om foar
Gift van de Koningin. Het na de oorlog
in overleg met de regering weer herleef
de Nationale fonds voor Bijzondere No
den, heeft van zijn ere-voorzitster H. M.
de Koningin, een zeer ruime gift over ’t
jaar 1949 ontvangen.
f 70.000 voor Prinselijk bezoek. Ter be
strijding van de kosten van het bezoek
van Prins Bernhard hebben de Staten
van de Nederlandse Antillen in een niet
openbare vergadering besloten een be
drag van f70.000 uit te trekken.
Aanrijding. Op de Amsterdamse straat
weg te Utrecht zijn Vrijdagmiddag twee
wielrijders door een zwaar met suiker
bieten beladen vrachtauto gegrepen. De
20-jarige F. werd op slag gedood, de
tweede wielrijder werd zwaar gewond
naar het ziekenhuis overgebracht.
Voorlopig nog in dé bank. Minister In
’t Veld deelde mede, dat men eerst na
1957 de schoolbanken door stoelen en
tafeltjes zou kunnen vervangen, daar de
laatste meubilering per lokaal 20 pet,
méér vloeroppervlak zou vragen.
Brandjesstichter. In de Haarlemmermeer
is een Haagse jongeman gearresteerd,
die heeft bekend een achttal branden te
hebben gesticht.
Met het bier gaat het best. De Neder
landse bierbrouwerijen hebben over de
export niet te klagen. Voerde ons land
in 1948 15 procent van zijn productie
uit, in 1949 is dit cijfer tot 24 pet. ge
stegen. Zelfs in de Belgische Congo
kan men thans een Nederlandse „pils”
drinken.
Van der Werft 80 jaar. De stichter van
het zeemanskerkhof „Vredenhof” op
Srhiermonnikoog, de hotelhouder S. van
der Werff, hoopt zoals bekend, Zater
dag 28 Januari zijn 80ste verjaardag te
vieren.
Schipper S. Bakker van de Schevenlng-
se kotter Sch. 65 heeft een mijn in het
net gekregen. Het gevaarlijke voorwerp
werd aan boord gehesen en te Scheve-
ningen zonder ongelukken binnenge
bracht. De mijn is inmiddels door de
mijnopruimingsdienst onschadelijk ge
maakt.
Een speelman ging heen. Te Wijdenes
is, 73 jaar oud, de bekende Westfriese
speelman Bas Roemer overleden. Jaren
lang heeft hij op bals en bruiloften voor
ae dansmuziek gezorgd.
Onze zoetigheid. De geruchten, als zou
de suikervoorziening in ons land gevaar
lopen door de na de opheffing van de
distributie gebleken sterke toeneming
van het suiker-verbruik (met wel 30
pet.) zijn ongegrond.
Friese biljartzege. Zondag werd in de
biljartzaal van de Harmonie te Gronin
gen een massakamp gespeeld tussen
Friesland en Groningen. De Friese bil
jarters wonnen dit goed geslaagde tour-
nooi met 7747 tegen 7459 punten. Bij de
Friezen behaalde Brandsma uit Leeu
warden met 14.31 het hoogste moyen
ne.
0
4
4
2
2
2
2 5
1 6
2 6
1 11
Dit is geen verlaat Kerstartikel, lezer,
zoals U dit afgaande op de titel mis
schien zoudt kunnen vermoeden.
De lichten brandende.
Het wil niet anders dan een praatje zijn
over brandende lichten in de meest let
terlijke zin van het woord. Alleen het
gaat niet over de straatverlichting, die
dit tussen twee haakjes overigens
in Bolsward en omgeving nog veel te
wensen over laat.
Het gaat over de verlichting van uw
huiskamer.
Weet U nog hoe wij in oorlogstijd, toen
alles zo donker was, zo erg konden
verlangen naar „licht in de duisternis”.
Hoe was ons toen de straatverlichting
en verlichte etalages van voor de oor
log dachten een onwerkelijk sprookje te
zijn? Een sprookje, dat misschien dit
in onze pessimistische buien wel
nooit weer werkelijkheid zou worden?
Toch werd het werkelijkheid en we ge
raakten er gauwer aan gewend, dan we
hadden gedacht.
Het kunstlicht, hetzij geleverd door gas
of electriciteit, is reeds weer een nor
maal verschijnsel. Alleen de bewoners
van ouderwets oer-degelijke huizen slui
ten ’s avonds nog de blinden, overigens
kunnen de vaak nog niet al te zware
overgordijnen het licht niet binnenska
mers houden, ’s Avonds staan de ver
lichte vierkanten in de donkere straten
de plaatsen te wijzen waar mensen wo
nen.
Wie zijn die mensen en wat doen zij?
Het is onmogelijk van ieder lichtje de
geschiedenis te geven. Dat zou mis
schien kunnen in een roman, in
krantenartikel gaat dat zeker niet.
Toch filosoferen wij vaak zo bij ons
zelf over de brandende lichten en waar
om zouden we de resultaten van deze
bezigheid niet eens doorgeven?
Wie zoals wij het voorrecht heeft
(of misschien is het ook wel geen voor
recht, dit laten wij graag in het midden)
om vrij regelmatig zo tegen middernacht
door Bolswards straten te toeren, zal ’t
opgevallen zijn, dat, wanneer de etala-
gelichten al lang zijn gedoofd en de
meeste grote mensen al lang naar bed
zijn, het steeds dezelfde lichten zijn, die
nog branden.
Eerst let men daar zo niet op en meent
men dat het misschien toevallig is, dat
zich precies hier of precies déér de twee
of drie van de honderd lichten, die nog
niet zijn gedoofd, bevinden. Maar als
men iedere week bijv, op Donder
dagavond komende van de automarkt,
of op een willekeurige werkdag, huis
waarts kerende van een laat geworden
vergadering, telkens dezelfde lichten
brandende ziet, dan begint men onwille
keurig hierover gedachtenspinsels te
maken.
Dan wordt de late wandelaar (of wat
prozaischer, de late fietser) vertrouwd
met die bepaalde lichten en al lijkt
het misschien vreemd begint hij er
van de houden als van goede oude be
kenden.
Onwillekeurig gaat men dan verband
trachten te leggen tussen de bewoners
en het brandende licht. Waarom is die
mijnheer altijd zo laat op en waarom
brandt op dat bovenhuis altijd tot enen
en tweeën licht?
Al nadenkende over deze op zich zelf
wonderbaarlijke vraag, doet men soms
vreemde ontdekkingen of plaatst men
een vraagteken hier of daar.
Och, Bolsward is met zijn bijna 8000
zielen nog niet zo’n grote stad of men
kent elkaar zo ongeveer. Is het niet van
mens tot mens, dan toch van aangezicht
tot aangezicht.
Nu zijn er nachtelijke lichten in velerlei
soort. Er zijn er, die een gevoel van vei
ligheid geven. Bij de politie wordt bijv,
gewaakt bij telefoon en brandschel. Tips
van surveillerende agenten worden op
gevangen en doorgegeven. Langs de
draad zijn er nachtelijke contacten met
andere politieposten en terwijl U rustig
slaapt, wordt daar gewerkt, soms hard
gewerkt. Want er moet wel eens een
val worden opgezet om een naar de Af
sluitdijk afzakkende bandiet, die ergens
in het Noorden zijn slag heeft geslagen,
te vangen. Men moet steeds paraat zijn,
steeds wakker. Het licht brandt steeds
maar door. Dan is daar nog zo’n lichtje
dat met waakzaamheid in verband staat
het verlichte plaatje met „geopend” bij
de apotheek.
Wordt bij de politie gewaakt over de
veiligheid, hier is het waar men paraat
is in de strijd voor uw gezondheid. Soms
ziet men op de late avond iemand een
drankje halen voor een huisgenoot, die
plotseling ziek is geworden.
En dan de lichtjes bij de zieken zelf.
Hoeveel leed wordt er geleden, waar de
gezonden niet aan denken? Vertellen de
De Stichting
van de Arbeid deelt mede, dat reeds in
50 bedrijfstakken de herziening van de
lonen haar beslag heeft gekregen. Hon
derdduizenden personen ontvangen reeds
de hogere lonen.
Nederland erkent Israël de jure. Van
officiële zijde wordt medegedeeld, dat
Nederland Israël de jure erkent. De Ne
derlandse vertegenwoordiger te Jeruza
lem heeft terzake een nota overhandigd
aan de minister van Buitenlandse Zaken
van Israël.
Nog één. Zaterdag is de 72-jarige
wielrijder P. Wijnhorst te Maassluis door
een vrachtauto overreden, ten gevolge
waarvan hij kort na aankomst in het
ziekenhuis te Vlaardingen is overle
den.
Auto-ongeluk. Onder de gemeente Krab-
bendijke is Zondagavond een Belgische
personenauto met zeven leerlingen van
de middelbare meisjesschool te Bergen
op Zoom, vermoedelijk door slippen te
gen een boom gereden. Twee van de
meisjes werden in zeer ernstige toe
stand naar het ziekenhuis te Bergen op
Zoom overgebracht, terwijl de overige
zes inzittenden lichte wonden oplie
pen.
Kistendieven aangehouden. De politie
te Goes heeft twee mannen en ’n vrouw
uit deze gemeente aangehouden, die
honderden veilingkisten hebben ont
vreemd.
Bolswards Nieuwsblad
JE IM BMIME”
fi
