een klasse op zich zelf
Provinciale Kroniek
Buitenlands
Overzicht
1
üs hjoed n Q
to sizzen
No. 8
46e Jaargang
Vrijdag 27 Jan. 1950
StreeKblad voor West- en Zuidwest Friesland
A. J.
OSINGA
B o 1 s w a r d
en de
ken-
12.
WISHINSKY
24.
I
2.
4.
De rol van Mao Tse
Ver.
Het
'/etschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
15.
7.
8.
3
4.
De geleidelijke verwezenlijking van de
Benelux-gedachte is in al deze verwar
ring troostrijk, wie weet welk een sta
biliserende factor in de Europese poli
tiek deze unie op de duur nog zal wor
den.
De in Noorwegen getrainde amateur won
de Langebaan-afvaiwedstrijd te Boisward
met een voorsprong van 50 meter.
De lijst.
Na loting werd de lijst in 7 series ver-
1 punt: Cor de Jong, O. Zonneveld (die
het ongeluk had direct tegen Charisius
te moeten rijden), Meine Groen, W. Wi-
nia, G. Terpstra, S. van Keimpema en
Sj. Huisman.
Het Verre Oosten.
Toeng. Toestand in Vietnam.
Staten niet consequent en aarzelend.
Frans-Duitse verdrag. Eén lichtpunt: de
Benelux.
De Russische minister van buitenlandse
zaken Wysjinski heeft eind vorige week
geantwoord op de beschuldiging van
zijn Amerikaanse collega Acheson, dat
Rusland bezig was de Chinese provin-
ciets Mantsjoerije, Binnen-Mongoliö en
Sinkiang aan China te ontfutselen.
Friese Onthouders Zangers-
bond.
Deze bond die, ondanks zijn betrekkelijk
gering ledental een eervolle plaats in
neemt tussen de Friese Zangersbonden,
omvat volgens het jaarverslag over 1949
elf zangkoren en wel te Akkrum, Bois
ward, Berlikum, Huizum, Jelsum-Corn-
jum, Jubbega, Leeuwarden, Marssum,
Murmerwoude, Trynwouden en Wolve-
ga, met een totaal aantal leden van ruim
300, Het bestuur bestaat thans uit: mej.
G. Boerema, voorzitster, Akkrum; E.
Fierstra, secr., Jelsum; Joh. de Jong,
penningm., Leeuwarden; J. R. Wedman,
Huizum, T. Blumers, Akkerwoude, me
vrouw W. Heegstra-Pijlman, Marssum
en Th. M. Faber, Berlikum.
Door het overlijden van het erelid de
heer J. Boelens, ontviel de Bond een
trouw oud-bestuurslid.
In het afgelopen jaar werd medegewerkt
aan het jubileumzangersfeest te Beek
bergen, waar alle Friese koren aanwe
zig waren. Ook verleende de Bond me
dewerking aan het Festival van koren en
corpsen van de Friese Bonden gezamen-
Meitsje plesier yn dyn jonge libben, mar
pas op, datst dy der net oan forhingeste.
Eerste omloop.
Er werd gereden volgens puntensysteem.
Na één loze ronde viel de achterste rij
der af, bij de volgende ronde weer de
achterste, de eerst aankomende kreeg
bij het opnieuw passeren van de finish
2 punten, de tweede 1 punt.
In de eerste omloop had dus direct een
schifting plaats: 13 rijders moesten wor
den afgevoerd. Over het algemeen wa
ren dit de nieuwelingen, evenals bij de
korte baan handhaaft zich op de lange
blijkbaar de „oude garde”, hoewel van
de jongeren Schaap, Santema en Kals
beek een uitnemend figuur sloegen.
Bij de 6e serie had de enigste niet-Friese
rijder ’t ongeluk te vallen, terwijl Twijn-
stra in de 7e serie moest ervaren, dat
„klauwen” en lange baanrijden blijkbaar
twee zijn. Zijn met veel hand- en voet
werk behaalde voorsprong zag hij zich
in de laatste ronden door de langere
streek van Huisman en van der Duim
ontnomen.
Na de 1ste omloop was de stand aldus:
2 punten: S. Schaap, J. W. B. Charisius,
S. Santema, Jeen Nauta, S. Kalsbeek,
Oebele de Groot en Dirk van der Duim.
lijk, dat onder auspiciën van de Fryske
Cultuerried in de afgelopen zomer te
Boisward werd georganiseerd.
mogelijk te houden. Bovendien dwars-' 8en maakt de toestand niet prettiger,
bomen de conservatieve elementen uit-
beide grote partijen de regering gaarne,
omdat zij een h.i. te vooruitstrevende
binnenlandse politiek voert.
Al deze overwegingen hebben er toe
meegewerkt dat het Huis van Afgevaar-
practijk moeten toetsen of inderdaad
door dit verdrag hechte banden tussen
Moskou en Peking zijn gelegd. Men weet
dat ook Zuid-Slavië een vriendschaps
verdrag met Rusland had, wat echter
niet verhinderde, dat Moskou zich op zo
danige wijze met de Zuid-Slavische za
ken ging bemoeien en het zo trachtte te
knechten dat Zuid-Slavië het verdrag
opzegde en zijn eigen weg onder Tito
ging.
Voorlopig is het voor het Westen trou
wens op zich zelf al erg genoeg dat er
een vriendschapsverdrag tussen China
en Rusland tot stand is gekomen, wat
het dan ook mag inhouden.
Mao herhaalde dezer dagen de verze
kering, dat Tibet tot de Chinese volks
republiek behoort en dat China iedere
natie als haar vijandig zal beschouwen
die de delegatie vriendschappelijk ont-
•vangt, welke de anti-communistische
autoriteiten van Lhasa, de hoofdstad van
Tibet, die steun bij het Westen willen
zoeken, willen zenden.
Dat zal een moeilijke beslissing worden
voor Engeland en India, die beide Peking
erkenden, maar de Qhinese communis
ten niet in Tibet aan de Indiase grens
wensen.
Nog ingewikkelder lijkt het met
Vietnam
het voormalige Indo-Chjna, waar de Chi-
Kristlik Fryske Folks-
bibleteek.
De Kristlik Fryske Folksbibleteek hat to
Ljouwert syn jierlikse ledegearkomste
halden, under foarsitterskip fan de hear
R. S. Roarda. De foriening hat ta doel
om alle jierren in (Protestants Kristlik)
boek ut to jaen, dat de leden forgees
tastjürd krije.
Mei’t it lidmaetskip twa goune kostet en
.sa’n boek yn ’e winkel op syn minst trije
en in heale goune jildt, is it net sa’n
wünder dat de K. F, F. B. op’t heden al
sa’n 1200 leden hat. It bistjür mei syn
adviseurs, de hearen Wendelaar Bonga,
Sj. Rusticus en dr. W. Kok, hat ek wol
in goede kar fan boeken: ütjeften lyk
as de „Hoara's fan Hastings”, „De Gou
den Tried” en „It Frysk Reveil” binne
tige bikend warden.
Dit jier is de kar fallen op it hSnskrift
„like Fokkes, roman fan in kloklieder”,
ynstjürd finder it pseudoniem Roel Elzin-
ga. It die bliken dat de skriuwer wie E.
S. de Jong. It is in echt folksforhael, dat
grif mei niget lézen wurde sil. De Jong
hat al in aerdich rychje boeken op syn
namme to stean, lyk as it jongesboek
„Romke” dat doedestids ek mei in priis
bikroane is, fan de Stifting „Us Frysk
Berneboek” en oare forhalen.
Ta skathalder fan de K. F. F. B. is op ’e
nij keazen de hear J. van der Mark fan
Nijewier. Bisletten is, dat de foriening
har oanslute sil as stiper by de Fryske
Cultuerried.
digden bijv, verleden week de voorge
stelde 60’ millioen dollar steun aan Z.-
Korea verwierp, strategisch belangrijk
gebied, omdat het de springplank van
het vasteland van Azië naar Japan is.
Er zijn nog altijd Amerikaanse troepen,
werden die ook teruggetrokken .dan zou
dit gebied spoedig door de door de Rus
sen gesteunde volksrepubliek van N.-
Korea worden opgeslokt.
De onmiskenbare neiging in de Ver. Sta
ten zich niet al te zeer te binden aan
de meest bedreigde punten in Azië en
over het algemeen zuinig te zijn met
militaire en financiële hulp is geen, be
moedigend verschijnsel in de huidige
verhoudingen in dat werelddeel. Zelfs
al maakt Amerika zich zelf militair nog
zo sterk pas heeft president Truman
nog een conferentie gehad met al zij
militaire raadgevers over de-eigen b<
wapening als niet duidelijk wordr
uitgesproken voor welke belangen het
bereid is die macht in te zetten, maakt
het weinig indruk. Onzekerheid ten deze
kan agressieve landen alleen maar ver
leiden tot onvoorzichtige daden, die on
gelukken kunnen veroorzaken. Zoiets is
eerder voorgekomen.
Maar spoedig zullende Ver. Staten toch
een beslissing moeten nemen, ook inza
ke de Frans-Duitse tegenstelling.
Dat ondanks de waarschuwende stem'
van kanselier Adenauer tal van Duitse
politici en zelfs ministers zich te buiten
gaan aan zeer nationalistische uitlat
Hwat hat Gabe Skroar
Mao Tse Toeng
tot een behoorlijk einde te brengen.
Sedert midden December is Mao in
Moskou geweest en heeft er besprekin
gen gevoerd, waarvan de opzet was de
sluiting van een vriendschapsverdrag,
maar waarbij eerst moeilijkheden als de
Russische inmenging in bovengenoemd
Chinees gebied uit de weg moesten ge
ruimd. De openlijke verklaring van Wy
sjinski over die kwestie was klaarblijke
lijk bedoeld om het Chinese wantrouwen
in deze weg te nemen en nu kwam ook
Tsjou En-lai, de Chinese minister van
buitenlandse zaken naar Moskou en hij
en Mao zouden nu op het punt staan een
Chinees-Russisch vriendschapsverdrag
te tekenen of hebben het reeds get.
kend. We mogen er naar raden wat e.
in staat, er is niets over meegedeeld.
Men neemt aan dat het o.a. voorziet in
Russische economische hulp bij de in
dustrialisatie van en verbetering van ’t
transport in China, wat niet alleen dit
rijk ten goede zal komen, maar ook de
Russen, want alleen daardoor kan Chi
na een krachtig en gezond land worden
I en alleen dan heeft het als vriend voor
Rusland waarde.
Wysjinski noemde deze aantijging las- We zullen de ontwikkeling der gebeur-
terlijk, ieder weet, zei hij, en geen nor- tenissen moeten afwachten, dus aan de
maa' mens twijfelt er aan, dat deze ge
bieden nog steeds deel uitmaken van
China en een integraal deel vormen van
China’s gebied. Dit lijkt een royale er
kenning, waarmede trouwens vroeger
Russisch optreden in Mantsjoerije en ge
wroet in Mongolië in tegenspraak is,
maar ze is blijkbaar nodig geweest om
de moeizame onderhandelingen met de
Chinese communistische minister-presi
dent
nese communistische regering nota bene
van Ho tsl
Minh als de wettige vertegenwoordig
ster van dat land erkende, terwijl de re
gering van Bao Dai, die er zich met
steun van Franse troepen handhaaft,
binnenkort door het Franse parlement
zal worden erkend als wettig bewind
van dif deel der Franse Unie. De Fran
sen hopen dat Engeland direct met de
erkenning van Bao Dai zal volgen, maar
India noch Pakistan op hun beurt wen
sen met die regering iets te maken te
hebben omdat ze een marionet van
Frankrijk is en daardoor feitelijk Frans
kolonialisme in Indo China wordt ge
handhaafd. Zal Elngeland onder deze
omstandigheden inderdaad het Franse
voorbeeld volgen? Tegenover de een
heid van het Russisch-Chinees commu
nisme ontmoet men zoveel verdeeldheid
aan Westerse en Z.Oost-Aziatische zij
de, dat de toestand toch wel erg som
ber en dreigend lijkt.
Het wordt meer dan tijd, dat de
Ver. Staten
als de machtigste staat van het Wes
ten, nu eindelijk eens hun politiek ten
opzichte van het Verre Oosten openbaar
.maken. Zij gaven de Chinese nationalis
ten en Formosa prijs, beloofden dezer
dagen militaire steun aan de Philippij-
nen als deze werden bedreigd door een
rode inval, hebben het plan een grote
haven in Japan blijvend als marinebasis
in bezit te houden, maar een vaste Ame
rikaanse koers tenopzichte van Z.O. Azië
waar de gfootste gevaren thans dreigen,
ontbreekt.
Zoals wij reeds eerder schreven, spelen
binnenlands politieke verhoudingen in
de Ver. Staten een rol bij het aarzelend
gedrag van Washington ten opzichte
van Azië. De belangstelling van het Con
gres is in dit verkiezingsjaar vooral op
problemen van binnenlandse aard ge
richt en ter tegemoetkoming aan de kie
zers wenst men de belastingen zo laag
Wij kunnen het verslag van de zozeer
geslaagde langebaanwedstrijd die j.l.
Woensdag te Boisward werd verreden,
gevoegelijk beginnen met een woord
van hulde aan het actieve bestuur der
ijsvereniging.
Het bestuur heeft Zaterdag tot laat in de
avond, toen het publiek de baan had
stuk gebeden en de winter vervlogen
waande, met vereende krachten de baan
voor de komende wedstrijden in orde
gemaakt.
Dank zij dit onverwoestbaar optimisme
was de baan, nu de vorst inmiddels te
rugkeerde, in prima conditie.
Ook de verdere factoren voor het wel
slagen waren aanwezig. Met 27 deelne
mers aan de start was dit de grootste
wedstrijd die Woensdag in Friesland
werd gehouden.
Voor de overige wedstrijden hadden
zich slechts een 10-tal (of nog minder)
opgegeven. Ook de publieke belangstel
ling was zeer groot, al misten we dit
maal het drukke gedoe van persfoto
grafen en courantenmensen. Ondanks 't
zonnetje en de beschuttende rietmatten
was het voor de niet-rijders evenwel nog
behoorlijk koud. Vooral tijdens de (soms
te lange) pauzes had men daar last
van; tijdens de ritten was men van en
kel spanning de kou vergeten.
Ten slotte: dit was een wedstrijd met
sfeer; wapperende vlaggen en de geur
van chocola behoren nu eenmaal bij een
ijsfestijn als dit.
Het „diske” kon de klanten soms bijna
niet verwerken.
3de omloop.
Hierna werd gereden door 2 series, n.l.: I de opstandige beweging
1. Zonneveld, Terpstra en Santema. Minh als de wettierp ven
2, Charisius, Kalsbeek en Winia,
Zonneveld gaf hier een staaltje van zijn
geroutineerde techniek. Tot tweemaal
toe liet hij zich rustig (overigens zeer
gewaagd!) afzakken,, maar wist in de
sprint, waarin hij zich een meester toont
te zijn, glansrijk in te halen. Terpstra
bleek de zwakste van de drie.
In de tweede serie wond Charisius er
geen doekjes om, hij toonde even wat hij
in Noorwegen had geleerd en liet de an
deren achter zich. Wijnia moest zich ge
wonnen geven door Kalsbeek.
De stand was nu:
Zonneveld 1 +2 2 5.
Terpstra 1 1 0 2.
Santema 2 1 1 4.
Charisius 2 2 2 6.
Kalsbeek 2 2 1 5.
Winia 1 1 0 2.
de rit om de 5e de 6e prijs tussen
Terpstra en Winia, won de eerste.
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent per mm.
Giro 87926
Uitgave van DrukKerij Fa
deeld. Gelukkig ontmoetten cle favorie
ten elkaar niet direct, ook dit droeg tot
de climax, die deze wedstrijd zo
merkte, bij.
De indeling was als volgt:
Serie 1:
Sjerp de Haan, Schraard.
Cor de Jong, Franeker.
S. Schaap, Wirdum.
L. de Vries, Franeker.
Serie 2:
5. J. W. B. Charisius, Leeuwarden.
6. A. Annema, Huizum.
Fokke Jansma, Grouw.
G. Zonneveld, Hoornsterzwaag.
Serie 3:
9. L. Pietersen, Schenkenschans.
10. S. Santema, Wijtgaard,
11. Meine Groen, Follega.
J. Brouwer, Grouw.
Serie 4:
13. Jeen Nauta, Wartena.
14. Foppe de Jong, Jutrijp.
A. A. de Vries, Franeker.
W. Wijnia, Cornwerd.
Serie 5:
G. Terpstra, Leeuwarden.
B. Sijtsema, Langezwaag.
19. S. Kalsbeek, Hempens.
20. J. de Leeuw, Grouw.
Serie 6.
S. van Keimpema, Langweer.
22. J. Pronk, Sappemeer.
23. Oebele de Groot, Oldeboorn.
M. Gerbrandy, Nijland.
Serie 7:
25. C. Twijnstra, Nijland.
26. Sj. Huisman, Boisward.
27. Dirk van der Duim, Oldeboorn.
De finale.
In de finale zagen zich geplaatst: G.
Zonneveld, S. Santema, S. Kalsbeek en
Charisius.
Het werd de laatste maar niet de meest
spannende rit. Hoewel eerst door som
migen nog werd gedacht aan de moge
lijkheid, dat Zonneheld op zijn Friese
doorlopers, de „Noren” nog zou kunnen
bedwingen, bleek deze hoop niet in ver
vulling te gaan.
Charisius wierp zich spoedig enige me
ters vooruit en Zonneveld had het nakij
ken. Toch was deze oude rot nog verre
de baas van Santema en Kalsbeek, waar
van de eerstgenoemde het ’t langste
volhield.
De strijd was hiermede)’ beslist. Met een
voorsprong van ongeveer 50 meter be
wees Charisius ondubbelzinnig wat hij
kon presteren, en sleepte hij nogmaals
2 punten in de wacht.
De einduitslag was dus:
Charisius, Leeuwarden
2 2+ 2 2 8.
Zonneveld, Hoornsterzwaag,
1+2 2+1= 6.
Kalsbeek, Hempens 2 2 1 5.
Santema, Wijtgaard 2 1 1 4.
5. Terpstra, L’warden 1 1=2.
6 Winia, Cornwerd 1 1=2,
De wedstrijd had een uitermate vlot ver
loop en was voor het vallen van de
schemer beslist.
Werkzaamheden van het E. T
I. F. in 1949.
Het Economisch Technologisch Instituut
voor Friesland publiceerde zijn jaarver
slag over 1949, waaruit blijkt, hoe deze
instelling langzamerhand een onmisbare
functie in het Friese maatschappelijke
leven vervult.
Het personeel bestaat op het ogenblik
uit 18 leden. De subsidies bedragen van
de Provincie en van het Rijk elk f 15000,
van de gemeenten pl.m. f 11.500, van de
Kamer van Koophandel f5000 en van
het bedrijfsleven pl.m. f 12.500, in to
taal dus een bedrag van f59000.
Wat het contact met Den Haag betreft,
meldt het verslag met verheugenis de
instelling van Directoraat voor Regio
nale Industriële Zaken aan ’t Ministerie
.van Economische Zaken, waardoor daar
voor de E. T. I.’s een vast contactpunt
ontstaan is, dat zeer nuttig blijkt.
Er werd verder o.a. samengewerkt met
het Provinciaal Bestuur, de Provinciale
Waterstaat, de Prov. Planologische
Dienst, de Stedebouwkuhdige Dienst van
de gemeente Leeuwarden, het Centraal
Bureau voor Statistiek, de Kamer van
Koophandel en Fabrieken in Friesland,
de Rijksnijverheidsconsulent, het Gewes
telijk Arbeidsbureau en andere instel
lingen.
Geconstateerd wordt een in het alge
meen voorspoedige ontwikkeling van ’t
bedrijfsleven in Friesland in 1949, naast
gevallen waarbij jonge bedrijven door
te smalle kapitaalbasis met moeilijkhe-
2de omloop.
de 2e omloop reden 3 series, n.l.
S. van Keimpema, Zonneveld, van
der Duim, Terpstra en Groen.
Keimpema gaf zich spoedig gewonnen,
Zonneveld, die zich eerst blijkbaar moest
„los”rijden, geraakte aanmerkelijk ach
ter, maar wist zich te herstellen. Als
eerste stoof hij over de streep, gevolgd
door Terpstra, tegen wie de bekende
elfstedenrijder van der Duim het zelfs
moest afleggen. Groen was reeds eerder
afgezakt.
2. Santema, Charisius, Huisman, de
Groot, en Nauta.
Santema met mooie forse en veel be
lovende streek schoot onmiddellijk naar
voren, Huisman en de Groot lieten het
spoedig zitten, Jeen Nauta zette alles
op alles maar moest zich, eveneens ge
wonnen geven. Charisius, erg wijdbeens
bij de start, toonde zelfbeheersing. Hij
wist blijkbaar precies hoe ver hij San
tema kon laten gaan, maar zorgde er
voor zijn rivaal vóór de finish te pas
seren.
3. Schaap, Kalsbeek, Wijnia
Jong.
Schaap was spoedig kansloos, terwijl de
Jong door een valpartij zich eveneens
een overwinning zag ontgaan. Kalsbeek
bleek de baas van Wijnia te zijn.
De stand was dus nu als volgt:
Zonneveld 1 +2 3; Terpstra 1+ 1
2; Santema 2+1=3; Charisius
2 2 4; Kalsbeek 2 2 4; Winia
1 1=2.
„Wer binn’ de fjilden grien”.
Ter gelegenheid van de dodenherden
king op 4 Mei zal door het Sneker Can-
tatekoor opnieuw de Fryske Kantak
„Wer binn’ de) fjilden grien’,’, van P.
Folkertsma, D. A. Tamminga en Fedde
Schurer, worden uitgevoerd.
Deze cantate is thans pitgebreid met
een slotkoor uit „Simson” van Fedde
Schurer, n.l. „De Hear stiet op, de sla-
vetsjinst is üt”.
Door toevoeging van dit koor is een lo
gischer overgang verkregen tussen het
Partisanenlied en het Vredeslied dat
daarop volgde.
Bij deze uitvoering zullen ook nog een
aantal koren uit de „Hohe Messe” van
Joh. Seb. Bach worden uitgevoerd, als
mede het „Beati Mortui” van Mendel
sohn. Met het 5 Mei Comité is reeds
contact opgenomen voor samenwerking
voor deze uitvoering.
Bolswards Nieuwsblad
Charisius
In
1
2.
21.
1.
3.
16.
17.
18.
In
1.
