MIJN VRIEND
DE AMBTENAAR
Gabe Skroar
Martinytoer
door Nederland
Fan de
No. 9
46e Jaargang
Dinsdag 31 Jan. 1950
Hwat hat
Foto Meyboom
de J.
De N.V. Universele Verze-
PYT.
31 Jann. 1950
Tj. de J.
üs hjoed I
to sizzen
PRINSES BEATRIX.
Measten witte 't noch skoan,
Op in Moandeitomoarn,
Wylst de reinwolkens wyld oerstjür
jagen,
Krige hope nij hald:
„In prinses kaem to wrald”.
Klokken songen - trompetten en flaggen.
’t Waerd wer sterkjend forstien,
’t Folk Oranje is ien.
Tankbea riisde ut bliid-romme herten.
Bliid mei 't jong Prinslik pear,
Mei har Beatrix tear
Roazeknop yn de winter üntsletten.
Tsjinneres fan de Steat,
Is ’t it famke al leard;
Dat in Kroanprinses plichten ier winke.
Hja forskynt bernlik gol
't Docht üs goed, ’t folk dat wol,
Tankber har tolfste jierdei bitinke.
Fiert har Heit dizze dei
’t Bernefeest thus net mei,
Grif hy tinkt oan har yn Suriname.
Bringt in groet lans de tried,
’t Jowt syn famke geniet,
Sa in lokwinsk dat ’s folie foarnamer.
Prinses Beatrix, Ijocht
Wurdt dyn jierdei bitocht,
Fuort de soarch dy’t üs brein faek
toroppe,
Oer de tiid dy’t jit komt
Dü üs strieljende blom,
Bloei yn sinne, 't bliuw’ Oranje boppe'
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
Us Prinses op har paed
Stride Ijocht grize ’t skaed,
Noch to lyts om de smert to bigripen,
Fiif jier doarmjen en rou
Kleuren kimen wer blau,
Leafde fielen bliek yn ’t lijen ripe.
Streekblad voor West» en Zuidwest Friesland
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs i 10 cent per mm.
Giro 87926
In tegenstelling
aanvankelijke plan zal Prins
Bernhard geen bezoek brengen aan Ar
gentinië, doch van Brazilië naar Mexicr
gaan.
Er uit gezet.
Héld altyd in from sin, en meitsje dat
al if kwea, dat dy oerkomt, net troch
eigen skuld is.
ek de particuliere Suvelyndustry mei in
eigen tsjinst en sette yn har formiddens
de striid tsjin de t.b.c. yn. De measte
boeren wiene principieel greate foar-
stanners fan dit wurk, mar de methoade
fan ündersyk hie it swier to forduorjen
Dat wie gjin wünder. It barde mar al to
faek, dat in boer, dy’t nei it ündersyk
mei tuberculine de reagearders opromme
en miende klear to wêzen, it oare jier
jit folie mear t.b.c dieren hie as it jier
tofoaren. En dan wie de bigryplike re-
aksje meastal, dat hy gjin stür joech
foar dy hiele rommel. En jierren oanien
wie der mei sa’n toloarsteljende man
gjin lan to bisilen. Nou wie dit altyd
in muoilik en ünwis punt yn dizze saek.
Ek nou noch.
In skofke lyn hearde ik yn ’e Wieringer-
mar noch in boer, dy’t al jierren in t.b.c.
frij bislach hie en in pear kij koft hie yn
Fryslén, fansels t.b.c.frij en nou wer seis
reagearders hie, foeterjen oer de Fryske
kij. Hja woene derop üt, dat dit ünder
syk lang net kloppe en dat der hjir
trücjes üthelle waerden om mar in for-
klearring machtich to wurden. En sa’t
dat altyd giet, wisten hja folie mear
sterke stikjes to fortellen fan lju, dy’t
bazen wiene yn it „smouzen”.
Dat misbitrouwen yn papieren sit man-
nich boer djip yn it bloed en as er mar
in lyts blinkje fan soks gewaer wurdt,
Stean syn baren daliks ’rj'ocht oerein.'
Destomear biwündering moat men haw-
we foar it trochsetten fan de fabriken,
féartsen en boeren, dy’t nou sizze kinne
dat fan de goed hündert molkfabriken
96 allinnich mar molke krije fan t.b.c.
frij fé. De léste jierren is it hurd gien,
de iene fabryk foar en de oare nei kaem
greatsk mei de meidieFng, dat de léste
t.b.c.kou opromme wie.
Lêstendeis wie it de Frico, dy’t sizze
koe, dat alle molke fan har oansletten
fabriken, in goed fjirtich, t.b.c.frij wie.
lijkheidsbesef en zich kenmerken door
een vlotte omgang, mensen, die ook in
het particuliere bedrijf geen slecht figuur
zouden slaan, maar er direct op de voor
grond treden.
Wat is er tegen, dat deze mensen als
gold het een particulier bedrijf vol
doende, ruim voldoende betaald worden»
zij met premies voor ijver en bijzondere
prestaties beloond worden, zij tijdig en
verdiend worden 1
hen aan het eind van hun loopbaan een
medaille gegeven wordt in de Orde
zus of Orde zo. Zou het dan niet blij
ken, dat wij door meer uit te geven, uit
eindelijk zeer zullen bezuinigen? Als in
de ambtenarenwereld het systeem strak
ker wordt doofgevoerd om de juiste
man zonder meer een kans te geven op
de juiste plaats te komen, als ook hier
in de eerste plaats wordt gelet op pres
tatie, op karaktereigenschappen op ge
schiktheid tot het geven van leiding, op
begaafdheden en kwaliteiten en minder
op behaalde diploma’s, dienstjaren en
kruiwagens, zou men niet alleen geld
kunnen besparen, maar ook papier, ook
arbeidskracht, ook ergernis en ook pro
blemen.
Zou het niet heilzaam zijn de ambtenaar
te leren zien als mens en niet alleen als
diploma, en dienstjaren bezitter? Zou
men hem niet wat meer initiatief gunnen
wat meer vrijheid ook ten opzichte van
het overigens niet ongewillige pa
pier? Zou men hem ook niet wat meer
tijd geven voor het beoefenen van sport
en het deelnemen aan het gezins- en ge
meenschapsleven, inplaats van iedere
ambtenaar te maken tot een eeuwige
student? Zou men ook geen weg moeten
vinden om ongeschikte ambtenaren, die
beter geschikt zijn voor schillenboer oi
brugwachter of welk ander beroep ook,
waar het meer op handen- dan op hoofd
arbeid aankomt, af te voeren, dan deze
pennelikkers te laten leven, parasiteren
en pensioengenieten op staatskosten?
Zouden wij niet wat meer reëel moeten
zijn? De ambtenaar zij noch een bevoor
recht iemand, noch een uitgestotene uit
de gemeenschap der niet-ambtenaren.
Hij zij iemand als al de anderen, iemand
van goede wille, die moet werken voor
zijn dagelijks brood, iemand die vol
waardig zijn taak vervult, iemand, die
aller achtig verdient en een ieder res
pect afdwingt, een waardig en zeer ge
waardeerd lid der gemeenschap, een
bevorderd", inplaats vriend onder de vrienden.
Surrogaat brand. In cte Van Diemenstr.
te Amsterdam ontstond brand door
broeiing van een partij gebrande gerst,
doch de brand werd, dank zij de activi
teit van enige voorbijgangers, vrij spoe
dig geblust.
De vicieuse cirkel. Verhoging van de
prijs der grondstoffen en der kolen ma
ken een verhoging van de prijs van
plaatijzer nodig, waardoor de prijzen
van verscheidene artikelen waarin plaat
ijzer wordt verwerkt, eveneens omhoog
zullen gaan.
Drie jaar met aftrek heeft een Voorburgs
ambtenaar gekregen, die ten eigen bate
zestig mille aan het Herstelfonds van de
gemeente Voorburg had onttrokken.
kennen, dat het hier slechts de uitzon
dering geldt. De carricatuur zij niet re
presentatief voor de ambtenaar au se-
rieux.
Niet alle kantoren zijn duf, niet alle amb
tenaren onmenselijk. Integendeel, wie
hen probeert te leren kennen, niet in de
eerste plaats als man achter het loket,
maar als mens en als vriend, zal waar
schijnlijk een ontdekking doen. Ambte
naren zijn mensen met menselijke zwak
heden, zeker, maar ook met menselijke
behoeften, menselijke kwaliteiten en
menselijke ambitie.
Vooral in overheidsbedrijven en dat
geeft onze schrijver gelukkig grif toe
zijn mensen in staatsdienst, die hun
werk ernstig opvatten, die snel, be
kwaam en efficiënt kunnen werken.
Er zijn ambtenaren en het zijn er ge
lukkig heel wat die moed en onderne
mingsgeest hebben, werklust en oor
spronkelijke denkbeelden, verantwoorde’
te bieden voor ambitieuze jonge lieden.gestaakt en zal tot liquidatie overgaan.
De arbeidsruimte waar en hoe die dan I
ook mag zijn, is vaak donker, somber
en voorzien van meubelen, die men zcs-i
tig jaar geleden als wel netjes be-
schouwde. De promoties en de tracte-
mentsverlagingen vinden niet plaats naar
verdienste, maar volgens leeftijd en aan
tal dienstjaren; om vooruit te komen
moet men als ambtenaar niet hard wer
ken, maar lang blijven zitten, trouwen
en vele kinderen krijgen. Het werk is
meestal doods, saai en eentonig, een
onbenulligheidje uit een groot en omvat-
baar geheel, waar geen verantwoording
aan verbonden en geen voldoening aan
te behalen is.
In dit moeras is reeds veel ijver, veel
sünderingen nei is it nou safier. En nou
sprekt it as in boek, dat de Oerheit nou
de léste stap docht om de pear Onwil
lige boeren to twingen it wurk fan de
oaren net wer to bidjerren. Mar büten
dizze binne der ek oaren, dy’t jierren
lang t.b.c.frij west binne en nou wer
mei in great tai reagearders sitte.
Ik hearde fan ’e wike roch fan ien, dy’t
mear as tweintich reagearders blykte
to hawwen by de léste kontróle. Foar
sokken wurdt it in hiele hys, byhwan-
near dizze simmer alle t.b.c.bisten der üt
moatte. Mar der is nou gjin üntwyk
mear. Alle bisten, hwerfan gjin forklear-
ring oerlein wurde kin, wurde ofslachte.
De eigner kriget in bidrach, dat fêststeld
wurdt fan in ambtner fan de „Tsjinst
foar soun fé”. Is de boer fan miening,
dat it to min is, dan wurdt dit troch in
regionale Kommisje van trije deskundi
gen jitteris bisjoen. Deputearre Steaten
bineame dizze lju. Nei in bipaelde datum
is it hawwen fan fé sünder forklearring
strafber. De kij wurde sünder forgoeding
ófnomd en de boer kriget boppedat f 75
boete of in deimannich de bak yn.
Itselde jildt foar keaplju, dy’t sokke kij
orhannelje. It wie de bidoeling dit mei
Maeije yngean to litten, mar de Steaten
hawwe bisluten om de datum jit efkes
oan to sjen. Ik leau, dat dit in goed
ding is, hwant oars soene sommige
boeren haljetrawalje in great tal bisten
öfsette moatte. Lykwols it duorret net
botte lang mear, der moat men forgoed
rekken mei hélde. Ik haw ynwindich
noch wol hwat freze dat der mei in fol-
slein droech lizzen fan hiel Fryslén blike
sil, dat der frijhwat kwelwetter yn de
polder komt. Hwant droechlizzen is ien
ding, mar droech hélden in twadden. k
oergreate bilang, dat Fryslén hat by in
folslein t.b.c.frij bislach is reden genóch
I om alles to dwaen, dat it slagjen fan
1 dizze Provinsiale „wet” bifoarderje kin.
It wie düdlik, dat hwer’t de gong der It is in algemien boerebilang fan de
sa yn siet, de kriich tusken de boerenearste greatte.
it oare wol dwaen soe. Op in pear üt-
toewijding, veel geestkracht, reddeloos Fan de t.b.c. by de minskem nei de t.b.c.
ondergegaan.
Aantrekkelijk in de ambtenarij is alleen
de financiële zekerheid de zekerheid
van een benepen, maar met goud gega
randeerd salarisje, dat zonder inspan
ning verdiend kan worden, de zekerheid
dat ontslag hier een vrijwel onbekende
grootheid is, de zekerheid, dat op een
geknepen leventje een kruimelige, maar
onbezorgde oude dag zal volgen.
Zij, die alle suffe dorheid en onaange
naamheid uit vrije verkiezing op zich
nemen om zich deze aantrekkelijke ze
kerheid te verwerven, komen hiqrmee
wel in een zeer ongunstig licht te staan.
Wie idealen heeft en het ver wil bren
gen, wie veel heeft geleerd, wie goede
ideeën of een grote werklust heeft, die
zoekt de ambtenarij niet op, en zo
wordt de ambtenarij het onbestreden ge
bied van de (schrik niet, Red.) sufkop
pen, de luilakken, de nietsnutters en de
bangerikken.”
We zullen ons niet uitputten in deze
trant aan de geponeerde negativismen
nog toe te doen.
Heeft onze scribent ons het portret des
heren ambtenaren in bovenstaande wel
haast vernietigende regels juist ge
schetst?
Helaas, ambtenaren als hier getekend,
komen voor.
Wie even nadenkt, zal echter moeten er-
1 Niet naar Argentinië.
I met het
Prins Bemhard heeft Zondag zijn tour
nee langs de eilanden van de Nederland
se Antillen beëindigd. Het laatste eiland,
dat hij bezocht was Bonaire. De reis
werd per Dakota gemaakt. De Prins
werd verwelkomd door kinderen, die 'n
zanghulde brachten. Op alle eilanden
van de Antillen is de Prins nu ge
weest.
.Iet vliegveld Waalhaven heeft bij be
sluit van B. en W. van Rotterdam als
nieuwe bestemming gekregen industrie
terrein te worden.
Een zeldzame valk, behorend aan een
der vier jagers, die nog met valken wer
ken, is Zaterdag te Den Haag ontsnapt
en jaagt nu voor eigen rekening. Wie de
vluchteling ontmoet kan de heer Van de
Wall, Duinweg 20, Wassenaar, blij m.
ken.
Ruim vijf milliard kilo. De totale melk
productie in Nederland is in 1949 boven
de 5 milliard kg gekomen. Dit cijfer is
zelfs nog hoger dan voor de oorlog be
reikt werd. Belangrijk is, dat de per koe
geproduceerde hoeveelheid melk aan
zienlijk gestegen is, n.l. van 2800 kg per
jaar in 1946 tot 3650 kg in 1949.
DONDERDAG ELFMERENTOCHT. Het
bestuur van V.V.V. Sneek heeft de elf-
merentocht nu vastgesteld op Donder
dag 2 Februari. De wedstrijdrijders, die
honderd km. zullen rijden, starten om 9
uur in Langweer en de toerrijders star
ten voor hun tocht van 80 km tussen 10
eu 12 uur in Sneek.
ZATERDAG ELFSTEDENTOCHT. Ijs
en weder dienende zal Zaterdag a.s. de
traditionele Friese elfstedentocht worden
gehouden.
Uitgave van Drukkerij Fa A.J.OSINGA - Boisward
De televisie. De Philips-televisiezender
zal begin April met ’n aantal uitzendin
gen te Eindhoven beginnen.
De radio-distributie. De drie grote Vak_
centralen hebben de Minister het advies
gegeven, de exploiatie van de Radio-
Centralen over te laten aan de P. T. T.
en niet naar particulieren over te heve
len.
Kolendamp. In het vooronder van het
schip „Amsterdam I”, dat gemeerd lag
te Gouda, werd Donderdag het leven
loos lichaam ontdekt van de 25-jarige
schippersknecht W. Bijl uit de Barentsz-
straat te Amsterdam. Als doodsoorzaak
werd kolendampvergifiging vastge
steld.
Stoomcarrousel verkocht. De stoom-
carrousel van Sipkema is verkocht aan
een combinatie van particulieren te
Zuidlaren, die er voortaan de jaarlijkse
Zuidlaardermarkt mee gaan opluiste
ren.
Ijsbaan was lek. De Berlikumer brand
weer rukte uit om de ijsbaan onder wa
ter te zettem. Maar hoe er werd ge
werkt, er kwam geen water op de baan.
De muizenplaag zal hieraan schuld heb
ben. De dijk om de baan is namelijk
door de muizen doorwroet.
In de KAB is een scheuring gekomen,
omdat verschillende leden van mening
zijn, dat er te weinig voor de hoofdarbei'
ders wordt gedaan. Misschien 'komt er
wel een aparte centrale voor deze werk
nemers.
K.L.M, hervat binnenlands verkeer. Naar
Het Vrije Volk verneemt, heeft de K.L.M.
het plan in Mei haar binnenlandse vlieg-
diensten op Leeuwarden, Groningen en
Maastricht te hervatten.
Een felle brand heeft Zaterdag een deel
van de vlees- en conservenfabriek van
de firma Meester te Wijhe verwoest.
Vier brandweerkorpsen (uit Deventer,
Olst, Zwolle en Wijhe) hebben uren lang
tegen het vuur gestreden. Ten slotte
wisten zijn nog vitale delen van de fa
briek te behouden, zodat het bedrijf vrij
normaal zal kunnen doorwerken. Alle
machines werden gered.
Noorse rijders naar Nederland? Het is
niet uitgesloten, dat enkele Noorse en
Amerikaanse schaatsenrijders onmiddel
lijk na de Europese kampioenschappen
met Broekman en Van der Voort naar
Nederland zullen komen, om hier enkele
wedstrijden te rijden.
Door de gladheid is de 40-jarige mevr.
Ten Dam te Ypelo (gem. Wierden)
voorover gevallen toen zij een emmer
water uit de put wilde halen. Zij viel in
de diepe waterput en verdronk.
Hollend paard. Te Borne is Zaterdag
de 31-jarige H. zum Grotenhof, uit Saas-
veld dodelijk verongelukt, toen hij van
de wagen viel, doordat het paard op hol
sloeg. Zum G. bestuurde een driewielige
wagen, toen het paard in de Grotestraat
schrok en op hol sloeg. Even verder
botste de wagen tegen een lichtmast,
waardoor de bestuurder tegen de straat
geslingerd werd.
by de bisten is net sa’n greate stap.
Dy stap hawwe de Fryske Steaten yn
de öfroune wike nomd. Yn koarten sil
Fryslan alhiel frij wêze fan reagerende
bisten.
De Steaten hawwe op ütstel fan Depu
tearre Steaten bisletten om troch in
provinsiale „wet” de kroan to setten op
it wurk fan de boere- en suvelorgani-
saesjes. Hja hawwe dat dien neidat de
saek troch de lju seis ryp makke wie
om it yngripen fan de Oerheit to rjucht-
feardigjen. Dat hat >n hüd fol wurk west
cm it safier to krijen. Der hat binammen
Dr. Veenbaas, de forstoarne direkteur
fan de „Tsjinst foar soun fé” jierren oan
ien al mar wer foar striden.
Nei de foarige oarloch yn 1919 waerd
dizze tsjinst oprjuchte troch it Stam
boek en it Boun fan Cooperative Suvel-
fabriken yn Fryslén. De syktme siet doe
noch slim yn de Fryske kij en it like
hast in poepetoer om dit wurk to bi-
gjinnen. In great part fan de Fryske
boeren hie de saek destiids op in pypfol
en yn hiele kriten liet men roasje mar
soargje. Mar sa as sa faken yn it lib-
ben bart, wie it ek hjir wer. De minsken
dy’t in goede tins mei oertsjüging Her
der drage, winne altyd. As hja mar asem
genóch hawwe, moat de ünkunde en it
konservatisme jimmer bilies jaen yn de
striid tsjin forbetteringen. Yn 1928 kaem
Onlangs lieten wij ons de bewering ont
glippen, dat vele, vooral kleine midden
standers, door de tegenwoordige papie
ren rompslomp, het ingewikkelde belas
tingsysteem en de onoverzichtelijke so
ciale wetgeving bijna was gedegra
deerd tot „een onbezoldigd ambtenaar.”
•Wetende dat onze woorden steeds wor
den gewogen of ze misschien ook te
licht bevonden zouden kunnen worden,
verbaasde het ons geenszins, dat aan
dachtig lezende lieden hier een addertje
onder het gras waanden.
Van ambtenaren gesproken I
Het Nederlandse volk bestaat nu een-
tnaal uit twee helften van mensen, amb
tenaren en niet-ambtenaren.
De eersten zijn volgens de publieke bur
gerlijke opinie óf lijdende aan een min
derwaardigheidscomplex óf zeer ver
waand, de laatsten zijn dan de gewone
normale mensen. Uit ambtenarenoog
punt is de waardering waarschijnlijk
averechts.
Aldus kon het interessant zijn schrijver
dezes eens uit zijn redactionele tent te
lokken, teneinde eens zijn mening ten
opzichte van de ambtenaar te veine-
men.
Zijn ambtenaren werkelijk vreselijke
mensen? Wij tellen vele vrienden onder
hen. Een teken, dat wij zelf ook al een
lik uit de pan hebben gehad en een
tikje mee zijn verambtenaard?
Och, wij weten wel hoe de goe gemeen
te over de ambtenaren in het algemeen
denkt. Op hoeken van straten, bij brug
gen en bolwerken kan men soms zo het
een en ander opvangen. Soms vindt men
zelfs een vernietigend oordeel zwart op
wit.
,,Zij staan in een buitengewoon slechte
reuk,” aldus lazen we ergens. „Men
verwijt hun, dat zij stoffig en verdroogd
zijn, lijdend aan aderverkalking, versuf
fing en mentale traagheid; dat zij uit
blinken in eigenwijsheid en pedanterie,
dat hun grootste sport bestaat in het
afschuiven van arbeid en verantwoorde
lijkheid, tenzij dan het verspillen van
papier hun grotere sportieve geneugten
zou bieden en dat hun grootste, vrijwel
enige zorg is zich niet te zeer te ver
moeien, opdat zij toch vooral maar in
gezonde toestand hun vijfenzestigste le
vensjaar bereiken en dan nog lang van
hun pensioen kunnen genieten.
De z.g. zendeling prof.
Sadhu Lam Jeevaratnam, die te Amster
dam en Rotterdam reeds voorstellingen
gaf waarbij de mensen „op gebed” wer
den genezen em „duivelen werden uitge
worpen”, werd over de grens geleid,
waardoor zijn tournée door ons land on-
Wij moeten echter bedenken,” aldus gaat tijdig werd beëindigd.
de door ons geciteerde schrijver vergoe- weer een. De N.V. Universele Verze-
lijkend verder, „dat tot op heden de i keringsmaatschappij te Den Haag heeft
ambtenarij weinig aantrekkelijks weet j uitbetalingen aan haar verzekerden
De arbeidsruimte waar en hoe die dan
Bolswarfls Nieuwsblad
- -■--wjj... i
