Het BOEK
in de belangstelling
Martinytoer
Wereldnieuws
Fan de
door Nederland
ós hjoed ft tl
tO 912288 I
No. 17
46e Jaargang
Dinsdag 28 Febr, I960
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa
A. J. OSINGA - Bolsward
ling meat as wurdich.
Tj. de J.
venste zet
puik.
Lit de lytse man rinne, dy staan wol sa
fêst as de greate.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
VOETBALUITSLAGEN:
Noord:
FrisiaFriesland
AchillesHeerenveen
HSCLeeuwarden
GVAV—Be Quick
2—5
2—1
NAMOA VEROVERD.
Radio-Peking heelt Zaterdagavond ver
klaard, dat Chinese communistische
troepen Donderdag het eiland Namoa,
18 mijl ten Noord-Oosten van Swatow,
op de nationalisten veroverd hebben.
De Engelse politie heeft Zondagochtend
te Singapore de ex-kapitein Westerling
gearresteerd.
Hij werd verrast in het centrum van de
stad in een woning van een Chinees en
liet zich zonder tegenstand meevoeren.
Hij erkende naar Singapore te zijn geko
men om zich geld en wapens te ver
schaffen voor zijn opstandelingenleger
in Indonesië.
De Indonesische regering heeft via de
Britse ambassade te Djakarta de uitle
vering van Westerling gevraagd „op
grond van door hem in Indonesië be
gane misdaden.”
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bq vooruitbetaling
Advertentieprijs i 10 cent per mm.
Giro 87828
Woning of wagen? In Hilversum bouw
de men houten woningen op wielen en
noemde de bouwsels dan woonwagens.
Maar het zijn huizen, zegt de politie, en
sommeerde de aannemers ze af te bre
ken, omdat de huizen zonder vergun
ning waren gebouwd.
Geen oranje boven. De kleur van de
frankeerzegels van 45 cent, die tot dus-
fakentiids elts wol syn sin dwaen, mar
it plattelèn sif mei de stikken. It liket
üs sa ta, dat foar beide mieningen wol
hwat to sizzen is, mar dat >t bislist noa-
dich is, dat men in kar docht fan heger-
hAn. Wol men de fierdere oplieding nei
de sechte klasse bigjinne litte, wolnou,
dan moat men ek soargje, dat de Am-
bachtsskoallen, LAnbouskoallen en Hüs-
hAldskoallen likegoed as de Ulo en it
Middelber Underwiis de bern oannimme
meije. En dat op In reedlike OfstAn dizze
skoallen komme. Wol men de folks-
skoalle mear bod jaen, dan moatte alle
bern der op blluwe oant hja dizze
skoalle trochroun binne. Mar sa’t lt nou
is, üntnimt men oan de plattelAnsskoal-
len de kAns om In slutend programma
üt to fleren. En dat Is In great tokoart.
Der is gjin minder foar In Haed fan in
skoalle as hy net wit hwer’t hy oan ta
is. Dat makket it idealisme stikken en
üntnimt harren it initiatyf. Hoe’t de Ml- uit Hattem van de club Olympia, gaf de
nister ek bislute mei, hy moat in ein
meitsje oan dizze finsekerhelt. Hwant
ek de materiële kanf fan dizze kwesje
is net sünder bilang. Mel in pear jier
komt in folie greatere stream learlingen
op de skoallen. Is dizze kwesje dan
net bislist,dan moatte hja beide forgreat-
sje en ien fan beiden docht it om ’e
nocht. Wy hoopje, dat men dizze din
gen net oan de masters of skoallen oer-
litte sil, mar dat de Alden, dy’t der it
measte bilang by hawwe, harren dizze
saek oanlüke meije. Dat jildt op lt foar-
ste plak fan lt plattelAn, dat ek yn dit
opsicht it bern is, hwa’t de rekken bi-
telje moat. It sil dan meiiens saek wur-
de om In eiri to meitsjen oan it feit, dat
it LAnbou-ünderwiis nel fyftich jier syn
wetlike grounslach jit altyd mist. Der
stiet in bulte op lt spul, hwant de op
lieding en de foaming fan de bern, der
lelt foar in bllangryk dlel de takomst
fan üs folk yn. En dat Is üs bilangstel-
VIER MEXICAANSE MEISJES.
Vier kleine Mexicaanse meisjes, ge
naamd Beatrix, Irene, Margarita en Ma
ria, hebben tijdens de „fiesta” de Prins
vier „Robozo’s” aangeboden; typische
Mexicaanse mantels, voor de vier prin
sesjes. De kleuren van de Nederlandse
vlag zijn in deze kledingstukken ver
werkt
Er zijn te veel boeken er is nog een te tydsomstannichheden. Dy perioade is
grote achterstand in de buitenlandse
lectuur, terwijl het publiek veelzijdiger
is gjeworden, d.w.z. meer Heest, maar
ook meer van „alle kanten”.
Zodra men een huiskamer binnenloopt
waar een boekenkast langs een der
wanden staat en men slaat een blik op
de titels, dan kan men tien tegen één
zeggen, wie en wat de bezitter voor een
mens is. Tenminste als de bezitter in
de keuze van zijn boeken een zekere
kieskeurigheid aan de dag legde.
Over het algemeen zal een mens een
serie boeken van dezelfde strekking be
zitten, de verzamelde werken van een
lievelingsauteur, een serie detectives of
vakliteratuur, dan wel werken over een
bepaalde wetenschap, godsdienst, let
terkunde, wijsbegeerte. Is dat niet zó,
dan ontbreekt er iets aan de bezitter
van de boekenschat. Het eenvoudigste
is te bedenken, dat het hem aan geld
ontbreekt, of aan doorzettingsvermogen
de series te completeren. Hierbij geldt
hetzelfde als bij postzegelverzamelingen:
een collectie heeft dan alleen grote
waarde, als de series werken over be
paalde onderwerpen compleet zijn.
Daarvoor is natuurlijk geld nodig, maar
ten tweede een groot selectievermogen.
De boekbezitter moet weten, wat hij
nog mist, om de lectuur over een spe
ciale wetenschap compleet te hebben.
Over alle takken der wetenschap zijn
ontzaglijk veel boeken geschreven, maar
ook veel w.erken, die oppervlakkig zijn,
beunhazerig en onverantwoord. Wie de
ze toch koopt, behoeft geen oppervlak
kige lezer te zijn, maar wie deze wer
ken ook bewaart, toont een slecht boe-
kenbezitter te zijn. Een goede biblio
theek is een afspiegeling van ’s mensen
intelligentie. Daaruit moet men soms de
durf hebben een onmondig exemplaar te
verwijderen.
Zo zijn er van talrijke romanciers wer
ken verschenen, die men gaarne alle wil
lezen. Goed, men koopt deel voor deel,
maar enkele delen blijken naderhand
Prijs voor bijen vriji. Aangezien er gee.i
aanleiding meer bestaat maximumprij
zen voor bijen voor te schrijven, heeft
het bedrijfschap voor Pluimvee en Eie
ren de „prijzenverordening bijen” inge
trokken.
De heer J. van de Kieft, die studie zal
maken van het perswezen in Indonesië,
is Zondag uit Nederland te Djakarta
aangekomen.
Het motorschip „Delta”, dat zonk na een
botsing op de Theems is gelicht en na
voorlopige reparatie naar Terneuzen ge.
sleept, waar het hersteld zal worden.
Jan van Hoof, de padvinder, die de gro
te brug te Nijmegen van Duitse vernie
ling redde en kort daarna sneuvelde, is
door de Nationale Padvinders geëerd met
een grafmonument. Het werd Zondag
aangeboden aan de ouders.
Bewijzen van Nederlanderschap zijn van
1 April af weer geldig voor reizen naar
België en Luzemburg. Het bewijs is vijf
jaar geldig. De gemeenten wordt ver
zocht niet meer dan f3 aan leges te
vragen.
Sport staalt spieren. Vijf minuten voor
het einde van een Zaterdagmiddag-
voetbalwedstrijd kwam het te Nijverdai
tot ernstige incidenten. Een der gasten
nen veranderd in violet-grijs.
Geen reclame. In Portugal is men slecht
te spreken over enkele in Nederland ge
bouwde schepen. De heer Brongersma,
lid van de Eerste Kamer, heeft aan de
minister daarover vragen gesteld en ge
suggereerd, dat uien beter maatregelen
kan nemen, dan Nederlands goede naam
door enkele ondeskundigen te grabbel
laten gooien.
Twee korvetten zullen zo spoedig mo
gelijk en een torpedojager zal dit jaar
nog worden overgedragen door de Ne
derlandse regering aan de RIS volgens
de afspraken ter RTC.
nou ófsluten. Mar it libben hat yn dy
jierren net stilstien en sa hat him in
praktyk üntwikkele, dy’t hjir op del
komt, dat de jonges nei seis jier legere
skoalle nei in oare skoalle foar fierder
ünderwiis oer gean kinne. Trije mienin
gen binne al dy jierren oan bod west.
Alderearst dizze, dat de bern op de
folksskoalle bliuwe oant har forplichte
lear- en foarmingstiid foarby is. Dus ien
skoalle oant fjirtjin jier ta en dan de
fierdere oplieding foar harren, dy’t dat
winskje. In twadde miening is, dat de
bern fan toalve, tretjin en fjirtjin jier,
dy’t yn dizze tiid geastlik en lichamelik Ting ütsprutsen. Mar yn
in soarte fan groei trochmeitsje better
op in aparte skoalle kinne, dy’t harren
mear en geskikter liede kin. It Fuortset
Leger Underwiis (V. G. L. O.) is der de
Hwat hat Gabe Skroar
ATTLEE BESLIST:
LABOUR ZAL AAN HET ROER
BLIJVEN.
'Na een beraadslaging met het Britse
kabinet, die vijf kwartier duurde, heeft
premier Attlee Zaterdag kort na de
middag medegedeeld, dat zijn regering
aanblijft. De tekst van de verklaring was
als volgt;
„Na overleg met zijn collega’s heeft de
eerste minister besloten, dat, aangezien
in het Lagerhuis een meerderheid van
Arbeiders-afgevaardigden zitting zal
hebben, het de plicht is van het huidige
bewind aan te blijven: Zijner Majesteits
regering moet worden voortgezet.”
minder houdbaar te zijn (papier, Inkt,
etc.). Dan moet men kunnen besluiten
dit deel door een betere herdruk te ver
vangen, of de hele serie door de verza
melde werken in te ruilen.
Een goed boek-bezitter gaat van tijd tot
tijd zijn kast eens na en zoekt uit wel
ke litteratuur verouderd is, waardeloos
wordt en derhalve geen plaats meer ver
dient in de kostbare rij. Boeken over
radio van tien jaar terug bevatten geen
nieuws meer voor de lezers van de ra-
dioboeken nu, terwijl deze laatste heus
wel de stadia van ontwikkeling nagaan.
Over de bezettingstijd zijn vele werken
verschenen, evenals over de tactiek van
de oorlogvoering en gaandeweg komt
men tot de juiste proporties in deze
werken. Dan moet men beslist de oude
eenzijdige zienswijzen vervangen door
betere lectuur.
Natuurlijk blijft het boeken-kopen naar
inhoud een volkomen persoonlijke zaak.
Voor de ene mens heeft een boek geen
enkele betekenis, voor de ander wel, om
dat hem bepaalde passages hebben ge
trokken en geboeid. Bovendien is ook
de smaak onderhevig aan schommelin
gen. Een boek waarvan men weg is op
jeugdige leeftijd, heeft later zijn char
mes verloren en ook over het algemeen
de culturele betekenis, maar men wil het
toch vaak behouden omdat het betekenis
heeft gehad voor de bezitter. Het is
dan evenwel zaak het zo in de rij te
rangschikken, dat het een bescheiden
plaats krijgt. Er zijn ten slotte meer
planken in de boekenkast en op de bo
men nu eenmaal puik van
Men kin net sizze, dat yn üs lAn de
léste jierren oan de oplieding fan de
bern gjin oandacht jown wurdt. Tal fan
skoallen sawol foar jongens as famkes
binne hjir en derre oprjuchte en jit al
tyd giet dat troch.
Dochs sit der yn dizze üntjowing net
altyd in düdlike, rjochte streek. Binam-
men op dit stuit is der gAns Ünwlsslch-
heit hoe’t it nou'winlik komt mei de
greate bern. Mei 1 Jannewaris is de
learplicht ütwreide ta in achtste learjler.
Dat wie wetlik al lang sa, mar it wie
in pear jier opskoud mei it each op de
Het is een onmiskenbaar feit, dat de be
langstelling voor het boek de laatste
tijd enorm is toegenomen. Voor de oor
log was het lezen in zekere zin een der
middelen om zich te ontspannen en
dientengevolge kwamen boeken in de
zelfde rij te staan als bioscopen, sport
velden, theaters en andere amusements-
middelen.
Toen in de oorlog het meeste daarvan
wegviel, werd de belangstelling groter
en dat niet alleen ook intenser.
Men ging betere (klassieke) werken le
zen, men ging er over praten en zo
doende stimuleerde men anderen ook
tot lezen, terwijl men zelf het gelezene
veel beter tot zich nam.
Na de oorlog was er een korte kente
ring. De wereld van vrijheid en vertier
slokte de mensen weer op, gelukkig
slechts voor een korte poos en velen
keerden daarna tot de boekenkast, de
bibliotheek en de boekhandel terug.
Daarbij viel het op, dat vrijwel ieder
een belangstelling had gekregen voor
lectuur. Zelfs de mensen, die gebonden
waren aan het sportveld, grepen naar
de boekenkast, omdat het naoorlogse
leven de grote winst heeft opgeleverd,
dat over alle takken van sport, cultuur
en wetenschap werken verschenen.
Het boek heeft in onze tijd een andere
waarde gekregen. Zelfs het leesboek en
er zijn gelukkige factoren, die ertoe bij
dragen, dat de belangstelling op de lec
tuur gevestigd blijft. Daarbij is het
merkwaardig, dat dezelfde geschiedenis
zich herhaalde als bij de radio het ge
val was. Toen de radio en de gramo-
foon de wereld veroverden', dacht ieder
een, dat de concertzalen zouden dicht
gaan en dat het zelf spelen van muziek
velen te moeilijk was geworden.
Na een korte poos bleek echter, dat ra
dio en gramofoon het concertbezoek en
de muziekstudie stimuleerden. En het
zelfde blijkt nu ook herhaaldelijk bij ’t
boek. Wanneer een film een scenario
heeft, dat uit een roman afkomstig "blijkt' "ver oranje, was, is om practische rede-
of wanneer de radio een hoorspelbe-
werking van een roman uitzendt, dan
zijn er direct mensen, die ook nog het
boek willen lezen. Men hoeft er de an
tiquariaten maar naar te polsen om te
weten, dat radio en bioscoop het lezen
zeker stimuleren. Daarbij komt nog, dat
de radio ook haar taak begrepen heeft
en dank zij goede voorlichting, critiek
in boeken-halfuurtjes en commentaren
(interviews met schrijvers) het boek in
het middelpunt van de belangstelling
plaatst.
Verheugend is ook, dat het internatio
nale boek niet vergeten wordt. Telkens
worden er tentoonstellingen georgani
seerd, terwijl op het gebied van de
voorlichting alle mogelijke gegevens
publiek worden gemaakt, zodat een
werk al spoedig internationale bekend
heid kan verwerven.
Als men de smaak van het publiek on
derzoekt, dan blijkt, dat er sterker dan
voorheen vraag Is naar klassieke wer
ken, wetenschap en kunst. Bij de ont
spanningslectuur is het pretentieloze
verhaal nog steeds In trek, maar daar
naast heeft men toch ook hier een gro
tere diepgang bij de lezers en een ze
kere kieskeurigheid opgemerkt. De vraag
naar oorlogslectuur is zo goed als af
gelopen, zij het dan, dat memoires en
politieke beschouwingen nog steeds in
de circulatie zijn. Maar het verzetsro-
mannetje is ter ziele, waarvan men geen
spijt behoeft te hebben, tenzij men het
om de werkelijk enige goede zou moe
ten betreuren.
Merkwaardig is het, dat de Nederlandse
auteurs na de oorlog nog géén (over ’t
algemeen) grote werken hebben ge
schreven. Behoudens wat nieuwe poë
zie en enkele werken zoals van Anna
Blaman, is het bij herdrukken van oude
paradepaardjes gebleven. Nu is de
markt voor auteurs nog niet gunstig.
frucht fan. Lykwols de praktyk fan it
libben hammere op syn bar om de bern
sa gau as it koe der to bringen, hwer’t
hja harren takomst meitsje woene. De
Ulo-skoallen de H. B. S. en it Lyceum,
it Gymnasium krigen it klear om de
learlingen oan to nimmen, dy’t seis klas
sen trochroun hiene. En dërmei kaem
in breuk yn de gewoane legere skoallen.
Yn de hegere klassen gyngen de béste
learlingen nei in oare skoalle hwertroch
fan de idealen fan de achtjlerrlge folks
skoalle binammen op de lytsere skoal
len neat to lAnne kaem. Dit waerd jit
minder, doe’t ek de Ambachtsskoallen
en de Legere LAnbouskoallen de jonges
üt de sawnde klasse oannimme moch
ten. Al mei al hinkte dizze methoade op
twa gedachten en hja docht dit nou
noch. Hwant de hegere skoaljierren op
üs doarpsskoallen binammen kinne op
dizze wize nea wurde hwat hja wêze
moasten. Hja bliuwe opskipe sitten mei
inkele oerbliuwers, hwerfoar gjin lear-
krêften oanhAlden wurde kinne. Faken-
tiids moatte hja harren seis mar hwat
rédde mei in rekken- en taelboekje en
fierder meije hja dan jitteris hearre,
hwat hja yn de fyfte en sechte klasse al
fomomd hawwe. Koartlyn is yn dizze si-
tuaesje wer in foroaring komd trochdat
de Ambachtsskoallen mei in opliedings-
klasse bigoun binne, hwertroch ek dizze
catagory nei de sechte klasse de folks
skoalle forlitte. En hoe mear Ambachts
skoallen der komme en dy tiid hawwe
wy nou, hoe mear ek op üs doarpen de
üttocht gean sil. It liket der in bulte
op, dat de skoallen, dy’t oant nou ta de
learlingen jit net nimme meije nei de
sechte klasse, ek op ’e wip steane om
dyselde kant üt to gean.
Yn de Earste Keamer hawwe finder-
skate leden harren ek foar dizze foroa-
i de Twadde
keariner wie men fan In oar Idé en woe
men de V. G. L. O.skoallen wer mear
kAns jaen. Yn de stedden is dit net sa
slim. Der kin men troch combinaesje
1
scheidsrechter een klap op het achter
hoofd, waardoor het slachtoffer bewus
teloos neerviel. De politie verbaliseerde
de bewuste speler, die na zijn daad een
zenuwtoeval kreeg en eveneens buiten
bewustzijn geraakte.
Karei Lotsy zal zeer binnenkort naar In
donesië vertrekken, waar hij enig^ tijd
zal verblijven voor het voeren van be
sprekingen met betrekking tot verschil
lende sportproblemen.
Een vreselijk drama heeft zich Vrijdag
nacht afgespeeld aan de Oosterhemrik-
kade in Groningen, waar om ongeveer
2 uur een auto met twee personen in
het kanaal is gereden, zonder dat
iemand daar iets van heeft bemerkt.
Ons kopje koffie. Verwacht wordt, dat
de prijzen van koffie binnen afzienbare
tijd met ongeveer 50 cent per kilogram
zullen stijgen.
Een kwart mlllioen deren zijn Vrijdag
aan boord van de „Mataram” geladen
om naar Indonesië te worden gebracht.
Dit is het grootste eierentransport dat
tot dusver op de Indonesifiroute is vóór
gekomen.
Drieling geboren. Te Garderen is het
echtpaar A. van Middendorpvan den
Hoorn verblijd met de geboorte van een
drieling, allen meisjes. Moeder en kin
deren maken het goed.
Minister Stikker is in zijn kwaliteit van
politiek bemiddelaar van de O. E. E. C.
Zondag van Schiphol naar Washington
vertrokken. Mevrouw Stikker vergezelt
haar echtgenoot op deze reis.
De heer A. W. Niemeyer, die vele jaren
diecteur is geweest van de n.v. Theodo
ras Niemeyers tabak-, koffie- en thee
fabrieken te Gronngen, is, 82 jaar oud,
te Haren overleden. De begrafenis zal
plaats hebben vandaag op de Zuider-
begraafplaats te Groningen.
Uit de Berkel Is opgehaald het lijk van
de 50-jarige mevrouw Pieper uit de
buurtschap Rekken, die Maandagavond
door de duisternis misleid te water was
geraakt. Haar fiets was aan de oever
gevonden.
De Koninklijke Militaire Kapel zal, be
houdens goedkeuring van de Koningin,
tezamen met de drumband op 18 April
naar Amerika vertrekken teneinde luis
ter bij te zetten aan de „Holland-fair”
die, zoals bekend, in Philadelphia zal
worden gehouden.
Vrijblijvend. Op vragen van het Eerste
Kamerlid Reijers (ch) over uitlatingen
van Ir. Sukarno In zake de toekomstige
status van Nieuw Guinea, heeft minis
ter Drees geantwoord, dat beide par
tijen vrijblijven hun standpunt te doen
blijken. De uitlatingen van ir. Sukarno
lopen niet vooruit op de uitslag der ko
mende onderhandelingen, doch brengen
slechts bepaalde Indonesische wensen
naar voren.
Een streep er door. Het Nationaal Co
mité Handhaving Rijkseenheid heeft be
sloten, nu door de souvereiniteitsover-
dracht van 27 December 1949 het doel,
dat het comité zich gesteld had, niet
meer verwezenlijkt kan worden, tot li
quidatie over te gaan. Aan hef dage
lijks bestuur van het comité is opgedra
gen, deze liquidatie uit te voeren.
In 1952: eeuwfeest. In 1952 zal het 100
jaar geleden zijn, dat de postzegel zijn
intrede deed in Nederland. In datzelfde
jaar zal ook de Nederlandse Rijkstele
graaf haar eeuwfeest vieren.
Petroleumnieuws. Het Nederlands Ver
bond van Middenstandsverenigingen
heeft in een brief de leden van de 2de
Kamer verzocht, hun medewerking te
verlenen om petroleum te plaatsen op
de lijst van artikelen, die zijn vrijgesteld
van omzetbelasting.
Ze worden gelost. De havenarbeiders,
georganiseerd in de Centrale Bond van
Transportarbeiders, besloten met alge
mene stemmen, de wapens, die Neder
land in het kader van het Atlantisch
Pact ontvangt, te lossen.
Beter gelopen.Opnieuw hebben twee
gedetineerden uit het interneringskamp
Carel Coenraadpolder te Finsterwolde
kans gezien te ontvluchten. Een der ge
detineerden was afkomstig uit Enschedé,
de andere uit Leek.
20 Maart huistoe. De burgemeester van
Schiermonnikoog heeft van kapitein Vis
ser van de Willem Barendsz het volgen
de Itelegram ontvangen: „Hioezêe, Ba-
rendrecht vertrokken met brieven. Alle
eilanders en Noordfriezen gezond en op
gewekt. Groeten hun familie. Omstreeks
20 Maart huistoe.”
Het troepenschip Volendam Is 22 dezer
met 2040 passagiers uit Tandjong Priok
naar Nederland vertrokken. Aan boord
bevinden zich enige gesloten onderde
len van de Kon. Landmacht.
Bolswards Nieuwsblad
