Merkpetear
i
Martinytoer
Kameroverzicht
I
üs hjoed
Fan de
door Nederland
to sizzen
No. 23
46e Jaargang
Dinsdag 21 Maart 1950
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
- Bolsward
De iene nirnt in wiif yn ’t bêd,
De oare is froulju wers en sêd.
Hwat hat Gabe Skroar
Uitgave van Drukkerij Fa A. J. OS INGA
i -ut»
f
Bolswards Nieuwsblad
PYT.
De baerch:
„Ho, ho, blies net üt sa’n great gat;
In bist as ik bitsjut ek hwat,
Men mei myn lüd net hearre,
Myn rook neamt mannich stêdnuf „hoar”,
Mar hingje ik yn ’e abatoir,
’k Wurd nei nlyn dea weardearre.
Mar ’k nim ’t de lju net kwea, hwant och,
Rembrand, Vondel, Vincent van Gogh,
Utfiners, skriuwers, komponisten
Binn' libje hja ek net yn tel;
Lizze hja earm de holle del,
t Forgiet har dan as üs soart bisten,
Men priizget heech üs spek en woarst,
Sy stige yn wearde hoppe in foarst.”
De hln:
„Myn béste dagen ha der west,
Men skriuwt oer „pseudo-plulmvee-pest”,
De merk kin my net daefle.
Men seit, dat ik de saek blsmet,
Der lelt In Ahasveros-wet,
Ua 't kopke om to draden.
Mar *t si! Den Haech in skrale büt jaep,
’k Gean Morituri te salutant.
De knyn:
„Ik swets net, ha ek gjin geklei,
Lykwols, de wrftld fan hjoed de del
Kin ik miskien hwat leare.
Is ien yn died en rüch of rau,
Men seit:,„’t is by de kninefl om’t öf”,
Soks kin ik net fomeare.
„Risteftich” seit men fan in moard,
Wy torpedearje nea in boat.
Smyt op gjin iepen stêd granaten,
It „waterstof’-eksperiment
Is jit gjin inkle knyn bikend,
Hoe kin de wrAld sa prate.
Minsken binn’ minder to bitrowyen,
En hja ha folie skerper klauwen.
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
Deken:
„De boeren ha oan my gjin strop,
Ik hkld hja 'r allegearre hoppe op,
Myn opbringst stryk yn ’t laedtsje.
Troch my bitellet hy de hier,
Wurdt hy goed fyftich rlntenler;
Syn ear is 't molkekaertsje.
Fan Mansholt krg ’k mar gjin forst&a,
Myn büter stjürt hy nei IngelAn,
Sa’n man is pür forbline.
De arbeider, dy’t my jierren molk,
(Hulde dat warfare bodderafolk)
Syn lean is margerine! 1
Syn beurske is to plat foar tsiis.
(Skodholjend) Mansholt, ’t is in griis.”
n
’k Bilibbe ’t yn ’e dream wer sterk:
In leger bisten op de merk
Fan Boalsert haidde in bount petear,
It byld bleau wekker wurden klear.
Ik naem de pen en bin sa fr§
Dat praet fan hynders, skiep en kg.
De biste-wysheit üt de stêd,
Moat print® yn it merkeblêd.
It skiep:
„Jim binn’ mei eigen lof gfins gol,
Mar hwa leveret de boer it wol?
Hwa soms wol fjouwet lammen?
Jim jierllks kroast bliuwt meast by ien,
Jim stompe en traepje soms gemlen,
Myn goed dwaen hat mear namme.
Filips de Goede, dy’t it bigriep,
Hy wist de wearde fan it skiep,
Syn neitins ’n komplemintsje.
Hy stifte hjoed jit it biwiis
De „Orde van het Gulden Vlies”,
Binn’ er soms kouwe-lintsjes
Liuw, skiep, earne set jim in pyk,
Oertsjügje my fan üngelyk.
It hynders
„Hmm, as 't hynder net bistie,
Dan wist gjin inkele boer him ried,
Kaem’’t hea dan yn ’e skuorre?
Hjerstmis de biten oan ’e heap?
Myn wearde is foar gjin jild to keap,
Troch myn krêft wurd’ jim fuorre.
Né, oer de boeren klaei ik net,
De measten ha foar hynders hert,
Har sieraed is myn föle.
Mar inkle gunn’ my 't drokst gjin nést,
Hja byn’ my oan 'e muorre fêst,
Sneins op de hongerpölle.
Sok folk ik soe 't wol aerdlch fine
Moast seis ris foar de meanmesjiné.”
Vorming der sociale voorzieningen
belet vrjje prijsvorming in de
landbouw.
De Eerste Kamer heeft zich dezer dagen
bezig gehouden met de begroting van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening
Dit Departement wordt beheerd door een
Minister, die uit eigen ervaring alles van
de Landbouw afweet. Daardoor zijn de de
batten over dit vaak technische on
derwerp lang niet zo saai als men op het
eerste gezicht zou vermoeden. Daar komt
nog bfl, dat beide Kamers der Staten Ge-
neraaal in verhouding veel agrarische af
gevaardigden hebben. Deskundigheid wordt
dus tegenover deskundigheid geplaatst en
dan valt vaak eerder een wederzijds begrij
pen dan een onderlinge felle strgd te con-
Abonnementsprij»
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent per mm.
Giro 87926
Eerste kievitsei gevonden. Vrijdagmiddag
om 3 uur heeft de 22-jarige Jan Schermer
op het land van zgn vader te Castricum
het eerste kievitsei gevonden.
Geen bankbiljetten naar Mexico. De Mexi
caanse postadministratie deelt mede, dal
het verboden is bankbiljetten en waarden
aan toonder in aangetekende brieven naar
Mexico te sturen.
oefenjen.
Hja fine der dan Oertselse grounkeamer-
mlnsken, dy’t harren de wet fcarskrtuwe.
Hja kinne der lün krijs tsjin httndert gou-
ne de pounsmiet. Dit lén is klearmakke
en ploege en al, dus dat de bier heger kin
as g»woan, bistride wy net. Mar hne't dit
billik moat, wurdt ütmakke troch lju, dy’t
fan dit bidrluw gjin grevel forst&n ha.
Dértroch kriget men de frjemdste dingen.
Dêrtroch sjocht men, dat de kavels oan
’e dyk of oan de wei likefolle hier dwaen
moatte as dy hwer’t men trjje fjouwer
stikken oer moat om der to kommen.
Hwat dit bitsjut foar lju. dy’t alhiel fan
fierrens komme moatte, stekt net sa nau.
Hwat der yn de moderne setter- en jirapel-
bou oan kosten en risico’s sit, hja witte
der neat fan. Mar llkegoed karre hja de
bitingsten foar dizze warbere Fryske fln-
dernlmmers mar goed. Ja, hoe sille dy lju
ek oars? Hja kinne de saek emmers dochs
net bisjen en dus litte hja de Direksje mar
yn de losse lege ride. Doe’t Minister Teu-
lings dizze wike eer it ütstel om Urk by
Oerisel oan de stlmmerfl foar de Provin
ciale Steaten dielnimme to lltten, it wurd
krige, sel er al wer: Hjirmei wurdt yn gjin
inkeld opsicht foarütroun op de provinciale
yndieling. Dat stiet hjir folslein büten. Ja,
ja. De wurden hear ik wol, mar it geloof
deryn koe better! zei de dichter fan Faust
yn syn tlid. En wy slzze it him nel. As
men net foarütrlnne wol op in blsilsslng,
dy’t noch komme moat, hwerom wurde dan
alle „voorlopige voorzieningen” oan Oer
isel tawizen? En hwerom dan gjin Inkelde
kear Frysl&n ynskeakele?
De freze, dat hjir in spul spile wurdt mei
in opsetllk antl-Fryske bidoellng, libbet al
jierren yn de hollen fan de Fryske oer-
heitapersoanen en forantwurdllke organ!
saesjes. Lit it üs mar ris lüdop slzze:
FRYSLAN, Let op Uw saeck! Yn in de-
mokratysk l&n hearre de troeven op ’e ta
fel en net ünder 'e tafel ütspile to wur-
den. LIZ DE KAERTEN IEPEN!
Tj. de J.
doen. Maar ja, de Eerste Kamerfractie der
wd bestaat maar uit drie personen. Wij
len de heer Bierema was veel door ziekte
afwezig, zodat de twee andere afgevaar
digden het razend druk hadden in deze
begrotingstij^. Nu moeten wij er direct bij
zeggen, dat dè heer Louwers (wd) reeds
enige jaren in de Tweede Kamer heeft ver
toefd en daardoor kent hij het klappen van
de zweep wel.
De heer Louwers Is voorzitter van de Stich
ting van de Landbouw. ZQn maidenspeech
kon daarom ook verreweg de beste zfln
van al de redevoeringen die tijdens deze
debatten werden gehouden. Al gunnen wg
de heer Hip (ar), secretaris van de Chr.
Boeren- en Tuindersbond, van harte de 2e
plaats.
Vrije prijsvorming is in de landbouw niet
goed mogeigk, zo zeide de heer Louwers.
Ten eerste niet, omdat ons systeem van
sociale voorzieningen te diep ingrijpt en
ten tweede nief omdat de beloning in de
landbouw gelijk moet zijn aan die in an
dere bedrijfstakken. Niet minder dan 20
pct. van het loon moet gereserveerd wor
den voor sociale voorzieningen. Dat is on
getwijfeld een zware last en wat het twee
de punt betreft, is er, aldus de heer Lou
wers, slechts een keus tussen een mindere
beloning voor de landbouwers vergeleken
bij de andere bedrijfstakken of duurdere
producten. Daarnaast heeft Amerika gro
te landbouwoverschotten, die ten einde raad
worden gebruikt voor de onontwikkelde
gebieden.
Minister Mansholt was h'et goeddeels met
de heer Louwers eens. Volgens deze be
windsman kan de productie in de land
bouw nog wel worden opgevoerd. Al moet
er voor opgepast worden, dat er geen bot
sing komt tussen afzet en productie. Als
de boer zijn individuele vrijheid inzake de
productie en afzet wil behouden, dan kan
de bestaanszekerheid niet worden gega
randeerd. Als een boer garantie vraagt vooi
bepaalde producten, dan moet hg realise
ren dat hQ daardoor een offer brengt aan
de Individuele vrijheid.
De gezonde prikkel om hogere uitkomsten
te verkrggen, moet niet door het geven van
garantieprgzen teniet gedaan worden.
Natuurlek kwamen er nog vele andere
vraagstukken aan de orde. Dat kan niet
anders bij nota uitgebreide begroting. Be
nei’ utproblemen, bemestingsvraags tukken,
landbouwonderwijs en dergeigke proble
men werden door vele afgevaardigden be
sproken. Men kan gerust zeggen, dat de
nieuwe koers in het landbouwbeleid, die
verleden jaar is ingeslagen, overal instem
ming vond. Uitgezonderd dan bg de com
munisten.
Revolutie In woningbouw? Minister In ‘t
Void deelde mede, van plan te «gi» een
prgsviaag uit te schrijven voor het revr-
lutionnairste woningtype, waarbg ook aan
verwarming bijzondere aandacht zou zgn
besteed.
Ons dageigks brood. Het Tweede Kamer
lid Welter vroeg de minister, of het juist
is, dat er nog steeds 5 pet. aardappelmeel
in het brood wordt verwerkt en of de mi
nister dan bereid zou zgn, hieraan zo spoe
dig mogeigk een einde te maken.
Een is niet alleen. Naar de Groninger cor
respondent van Het Parool mededeelt, is
er ook in die stad een kapper, die op de
daarvoor geschikte kale hoofden weer haar
weet te kweken.
Boontje pikt om zgn loontje. Tegen de dl
recteur van een fabriek te Zeist werd we
gens belastingontduiking op grote schaal
en valsheid ingeschrlfte, een boete van
f 3000 subs, vgf maanden hechtenis ge
ëist. -
stateren.
Zo was een der dingen waarover men het
roerend eens was in onze Senaat de kwes
tie van de landbouwpolitiek. Een volslagen
vrgheid is thans niet meer mogeigk.
Waarom dit niet zo is, zeide de heer Lou
wers (wd) op voortreffeigke wgze. Het
was een eigenaardig geval met deze afge
vaardigde. Dinsdags was hg als lid der
Eerste Kamer geïnstalleerd, als plaatsver
vanger van wgien de heer Bierema, en de
dag daarop stond hg al op het spreekge
stoelte. Dat gebeurt niet gauw In de volks
vertegenwoordiging. Het Is altgd een goe
de gewoonte dat men in de „wachtkamer”
wordt geplaatst, d.w.z. dat het nieuwe Ud
het eerste jaar zgn mond dicht houdt om
voldoende parlementaire ervaring op te
Medische voorzorg. De Minister van So
ciale Zaken hoopt, dat binnenkort de Sta-
ten-Generaal een wetsontwerp zal bereiken
waardoor het mogeigk wordt bg alle zwan
gere vrouwen op een vroegtgdig ogen
blik bloedonderzoek te verrichten.
Door een boon gestikt. Het 2-jarig zoon
tje van de familie P. de L. te Winschoten
kreeg een boon in de luchtpgp. Het knaapje
werd in allergi naar het ziekenhuis ver
voerd, waar het bg aankomst bleek te zgn
overleden.
De oudste. Vrgdag vierde de oudste in
woonster van Dordrecht, mevr. W. H. van
BilderbeekLamaison van Heenvliet in
huize Cronenburch haar 101ste verjaar
dag.
Een nieuwe Fokker. Het eerste na-oorlog-
se tweemotorige Nederlandse vliegtuig, de
Fokker S 13, werd met aucces ingevlo
gen.
Bg het oude. De regering deelde mede, niet
te zullen afwgken van haar gedragsign,
vastgesteld bg het verlenen van gratie aan
hen, die tgdens de oorlog politiek fout
wsn.
Bekend kankerbestrgdr*” overleden. Te Rot
terdam overleed'de bekende radioloog, dr.
D. den Hoed, geneesheer-directeur van h.
radio-therapeutisch instituut aldaar.
Vliegensvlug er uit. Op 17 Maart zal i.
K.L.M met een extra vlucht naar Austra
liö de emigranten weer in de gelegenheid
stellen ons land te verlaten.
Stan&'-erechU la de lucht. De KLM over
weegt de instelling van klassen, waarme
de vooral luchtrelsigers met smalle beur
zen gebaat zouden zgn.
Roertom. Het 7148 b.r.t., metende Neder
lands» stoomschip „Amstelveen”, van de
rederij „Amsterdam”, dat op weg is van
New York naar Rotterdam, heeft één Gag
na hat vertrek uit New Orleans zgn roer
verio: m. Een Amerikaanse sleepboot is ter
assistentie uitgevaren.
Door eea hevige rukwind geraakte de 68-
jarige fi. te Tweede ExloErmond in het ka
naal Ket gelukte omstanders de oude
baas spoedig op bet droge te halen, doch
in bewustelose toestand. Het slachtoffer ts
kort daarna overleden.
Vermiste man dood gevonden. Het lijk van
de 54-jarige Haarlemse schilder, die sinds
21 Februari werd vermist, is Zondag in
Haarlem uit het Spaarne opgehaald. In zgn
zakken werd een aanzienigk bedrag aan
geld gevonden.
Prins Bernhard is herenigd met zijn ge
zin. Vermoeid van zgn reis is ng op Schip
hol teruggekeerd, waar Koningin Juliana
en de Prinsesjes hem vol vreugde kwamen
halen. -
Minister Mansholt, die Zaterdag in Utrecht
aan het einde van het vierde Agrarische
congres van de Partg van de Arbeid net
woord voerde, zei dat de ontwikkeling in
Je laatste twee jaar van Benelux op het
gebied van de landbouw hem had teleur
gesteld. Ook zei hg te zullen voortgaan
“met hot voeren van een bewuste landbouw
politiek, die gericht is op bestaanszeker
heid van de boer,
Der lizze in stikmannich notysjes foar my,
hwer’t ik in kar üt dwaen woe foar dit
toerpraetsje. Der is alderearst it birjocht,
dat de Kommisje fan deskundigen gear-
stald is, dy’t in adfys ütbringe sil foar Ap-
pelsgea. It liket my ta, dat der tige war
dien is om hjiryn safolle müglik deskun
digen mei in brede visy op de saek byin-
oar to bringen en men mei oannimme, dat
de medyske kant syn gerak wol krge sil.
Persoanlik haw ik net it minste forlet om
yn it foaren in bytsje mismoedigens to fie-
len oer it feit, dat it allinnich medici bin-
ne. Ik leau dat dit krekt goed is. De me
dyske kant is de swierstweagende, it bi-
lang fan de patiënten bliuwt it aldergreat-
ste bilang. En dit moat earst nel alle kan
ten bisjoen wurde, sil men de wearde en
de krêft fan de oare arguminten reedlik
plak jaen kinne. Wy wachtsje it rapport
fan dizze dokters mei great tfitrouwen öf.
Earst dêrnei kin de saek op in forant-
wurde wize fanngs yn birie komme.
Twad hawwe wy mei foldwaning sjoen, dat
de Grounkeamer fan Oerisel de hieren fan
de pleatsen, sa’t dy troch de Direksje foar-
steld wurden, nel in leger peil werom-
brocht hawwe. Diz kear hat de Grounkea
mer toand, dat ek yn de nge gebieten it
yn de Wet fêstleine rjocht fan de hierde
boeren tapassing fynt. Docks bliuwt der
De wupenlevemnaes.
De Senaat heeft met 4 tegen 27 stemmen
de Amerikaanse wapenleycranties in t
raam van het Noord Atlantisch Pact
goedgekeurd. De vier tegenstemmers wa
ren natuurlijk de communisten. Een groot
scheepse herhaling van het tumult in de
Tweede Kamer is gelukkig achterwege ge
bleven. Wel joelde de publieke tribune
vrguit toen de communist Schalker als
laatste spreker de fiolen van zgn toom o’Vet
het hoofd van Minister Drees uitgoot. Een
communist, die weigerde de tribune te ver
laten, werd evenals zgn grote meester Ws.-
genaar aan handen en voeten de zaal uit
gedragen. Ook hier bleek de slaafse trouw
van de Stalinisten.
De zaak verliep verder nogal rustig. Bgna
drie uren hadden de communisten nodig.
Veelal was het een herhaling van de de
batten in de Tweede Kamer. Dat kon ook
moeiigk anders. Laten wg nog vermelden,
dat Minister Schokking er nogmaals op
wees, dat de wapens gelost zullen worden.
Hg hoopte, dat dit ordelijk zal getehledsn.
Zo niet, dan zal de regering de nmtrege-
len treffen, die zg reeds heeft voorbe
reid.
Schalker (comm.) bleef echter verklaren,
dat de wapens niet gelest zullen worden.
„Wg bigven herrie maken tot het etocs,
tot het Atlantisch Pact in stukken ge»
scheurd zal zgn.”
Dat was koene taal.. De communltten zgn
echter gewend te spreken van „de” arbei
ders. Alsof alle arbeiders communistisch
zgn.
Gelukkig zgn er nog vakbonden, dlo nuch
ter verstand bezitten. De georganiseerde
arbeiders in de erkende vakbonden lessen
wel. En dat spreekt boekdelen.
Een belangrijk punt in dit debat wm nog
de kwestie van de IJsselmeervissers.
Minister Mansholt h^eft een beschikking
uitgevaardigd, dat de maaswgdte der net
ten vergroot moet worden. Dit om de vis
stand te beschermen.
Noch de heer Deckers (kvp), noch de heer
Kievit (arb.) konden dit zomaar laten pas
seren. Na veel heen en weer gepraat be
loofde Minister Mansholt met een nadere
nota te zullen komen. Dit was voor ieder
een voldoende. Behalve Vvor de communis
ten. Die kwamen met een motie om
uitstel van de beschikking te krijgen.
Wacht maar af, zo zeide de bewindsman.
„Het is de communisten niet te doen om
de vissen, maar om de vissers in het net
te krijgen.”
En daar kon hg wel eens geigk in heb
ben.
in rare bysmaek oer dizze saek. Hwerom
moast dizze matery opdroegen wurde oan
de Grounkeamer foar Oerisel? Op groun
fan de provinciale yndieling? Né, mei klam
is sein en jitteris sein, dat hjiryn gjin bi-
slissing nomd is en net nomd wurde .sil
op koarte termyn. De frage öf by Oerisel,
öf in eigen provinsje öf by Fryslün lelt
jit iepen.
Dat wurdt kear op kear troch de hege
Cerheit forkundige. Mar men moat it üs
net kwea nimme, dat wy mei klam freegje
of hjir ek mei wurden güchele wurdt?
Hwerom sit de Direksje yn Oerisel, hwer
om moat Urk stimme yn Oerisel, hwerom
binne de wegen nei en fan Oerisel al lang
klear en dy nei en fan Fryslün net? Hwer
om moat nou wer de Grounkeamer fan
Oerisel mei dizze hierkwesjes to set? Lelt
dat yn ’e reden? Is men yn Oerisel sa goed
op ’e hichte mei it moderne bouboersbi-
driuw op ’e klaei? Hwer binne dan yn
Oerisel de bidriuwen, hwer’t hja dizze des-
kundigens opdien hawwe? Ik ken de pro
vinsje Oerisel lünboukundich aerdich goed
mar ik soe net witte, hwer’t yn dizze pro
vinsje de deskundigen mei komme moatte.
dy’t dizze kontrgen bioardielje kinne. It
slacht as in tange op in baerch, dat krekt
dizze provinciale deskundigen derfoar nomd
binne. Hie men Grinzers nomd, alia, dy
hawwe hjir forstftn fan. Hie men Sleuwen
nomd, dat soe ek jit hlnnebruge, mar hoe
komt men yn de fredesnamme foar dit
wurk by de lju üt Oerisel? En dat, to-
wyl de oare oangrlnzgjende provinsje oer
biskikt dy krekt op dizze
moderne bouboersbi-
sült bibiten binne.
deskundigen
grounen en yn dit
driuw folslein yn it
HWEROM WURDT FRYSLAN HYLTYD
PASSEARD? Wy dogge hjir yn en troch
in Provinciale Kommisje alle war om de
lju yn de Noard-East-Polder to skewiel-
jen. Gerniers en boeren üt de 'Bjlrmen en
de Bilthoeke wurde mei stipe fan dizze
Kommisje derhlnne brocht om yn de eer
ste jierren mei great risico los Iftn to bra
ken en dArop de moderne teelten üt to
V
