Golgotha
Nieuw=Zeeland
It rüch-houten krüs
Provinciale Kroniek
Buitenlands
Overzicht
üs hjoed
to sizzen
No. 28
46e Jaargang
Vrijdag 7 April 1950
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa A. J.
OSINGA - Bolsward
(1 he Old Rugged Cross)
Yn de regel binne de minsken de bargen
gelyk: hoe mear foer, hoe loaijer libben.
hoe mear pounen.
heeft de nieuwe termen van de economi
sche Marshallhulp toch al met een vrij be-
den, nu de liberale kabinetsformateur De-
vèze er niet in is geslaagd koning Leopold
te winnen voor zjjn plan de koning te doen
terugkeren, onder voorwaarde, dat hfl, her
steld in zijn rechten, afstand zou doen ten
behoeve van zijn zoon Boudewijn. Devèze
gaf daarna zijn opdracht aan prlns-regent
Karei terug, er wordt nu een kabinet ge
vormd, dat geheel uit katholieken bestaat.
Dit nieuwe kabinet zal nu eerst voor de
Kamer moeten komen en dan voor de Se
naat, en verwerft het. beider vertrouwen,
dan kan in een verenigde zitting dezer bei
de lichamen de wet worden ingetrokken,
die 's konings terugkeer belet. Men vreest
dan weer grote moeilijkheden en stakingen
in het Walenland.
Giro 87925
Russen voor overeenstemming met het
Westen het prijsgeven aan hen van twee
sleutelposities eisen: Duitsland In Europa,
Indo China In het Verre Oosten. Onaanne
melijke voorwaarden dus.
Men zegt overigens, dat
Hwat hat Gabe Skroar
I
Bolswards Nieuwsblad
Tussen India en Pakistan
a.
b
TRUMAN
Varkensstamboek in Friesland.
prooi
De Russen
Amerikaanse Congres
dat als
oordeel is,
Moskou van
communisme zouden kunnen bieden. Het
Ik was het, Heer, die U naar Golgotha
Dat zware kruis liet dragen,
Die U bespot, bespuwd, gehoond heb en geslagen,
Voor mij moest Gij daar al die smarten lijden,
Die. dorst, die doornenkroon, die steken in Uw zijden
Dat al deed ik U aan.
En uitgeput van al het lijden,
Verlaten door God en de mens
Moest Gij alleen tot 't einde strijden,
Geen klacht, geen stil verwijt, want 't was Uw wens
Dit al voor mij te dragen.
Heer Jezus, 'k heb het niet verdiend,
Ik zondig telkens weer;
’k Vergeet het steeds, dat Gij nog lijdt,
Als ik hier kwaad doe, Heer.
En toch wilt Gij mijn Heiland zijn,
Heer, dank voor die gena;
En voor het offer, dat Gij bracht
Aan ’t Kruis op Golgotha.
Berlijn al een gemeenschappelijke generale
I staf opgericht, maar de Russische druk zou
Drievoudig feest in de F. V. B.
De afdeling Friesland van de K. N. V. B.
(de oude F. V. B.) zal deze maand een
drievoudig feest herdenken.
Deze krachtige organisatie, welke het ge
hele lagere voetbal in de provincie omvat,
werd 18 December 1904 opgericht en be
(de Russische?)
reerd.
v-aar hij beroepen was in de vacature van
wülen ds. B. Klein Wassink. In 1928 werd
Ds. Wagenaar door de Ned. Herv. Evang.-
Ver. benoemd tot bijzonder hoogleraar aan
de Rijks Universiteit te Groningen.
Sinds de Ned. Herv. Evang.ver. zich, in
Op in hichte fier fuort stie in rüch-houten krüs:
It teken fan skande en wea.
En ik leavje dat krüs, dêr’t de HeilAn foar üs
Stoar in smaedlike en bittere dea.
Oan dat rüch-houten krüs is myn HeilAn forblet;
Lykwols sjoch ik syn skjintme en tsjoen;
Hwant dat rüch-houten krüs, al forstean ik it net,
Brocht my frede en hill’ging en soen.
Oan dat rüch-houten krüs hftld ik jimmer my fêst
En syn skande en smaed let my neat,
Hwant ’k forwachtsje yn 't lést, Dy’t my ropt ta Syn rêst,
Dêr’t gjin leed en gjin smert my mear deart.
H. L. ZWAAGSTRA.
Fan dat rüch-houten krüs, fan de wrüld sa forspein,
Komt in wündere glAns op my ta.
Hwant it Godslaem sa rein, üt Syn himel deltein,
Liet Syn gloarje op 't wreed Golgotha.
Koor:
Dêrom leavje ik dat rüch-houten krüs,
En ik liz al myn skatten dér del.
Ik omklamje dat rüch-houten krüs
Dat Hy skielk foar in kroan roalje sil.
'eischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Keg. Omroep Noord
188 M.
in China
de communisten sterk verdeeld zijn in een
Moscovitische en Titoïstische richting en
dat de laatste helemaal niet tevreden is
over de Russische inmenging in China;
de Russen zouden daar trachten allerlei
sleutelposities in handen te krijgen, in de
Chinese provincie Sinkiang hebben zij al
mét de Chinezen twee maatschappijen ge
vormd, waardoor ze zich voor 30 jaar de
helft van de olie- en metaalproductie in
die provincie hebben verzekerd.
De militaire conferentie te Boedapest zou
ook ten doel hebben middelen te beramen
om Zuid-Slavië weer m de rijen der ge
hoorzame satellieten terug te brengen, door
Tito weg te werken; in het openbaar ging
men bij de plechtigheden ter herdenking
van de 5de verjaardag van Hongarjje’s be-
vrijding, de dekmantel voor de militaire
conferentie, hevig tegen hem te keer.
In België
dreigen opnieuw binnenlandse moeilijkhe-
c.
d.
Prof. dr. C. G. Wagenaar van Leeu
warden 40 jaar predikant.
Paas-Maandag hoopt prof. dr. C. G. Wa
genaar, de nestor van de dienstdoende pre
dikanten van de Ned. Herv. gemeente te
Leeuwarden, de dag te herdenken, waar
op hij voor 40 jaar te Markelo (classis
Deventer) het predikambt in de Ned. Herv.
Kerk aanvaardde. Prof. dr. Wagenaar, die
15 September 1884 te Utrecht werd gebo
ren, stond verder te Usquert (Gr.) 1914
1927 en sinds 22 Mei 1927 te Leeuwarden,
1
land, blijkt ook uit een rede van de Fran
se communistische leider Thorez op een
communistisch congres, welke rede men
door Moskou geïnspireerd acht. Voor over
eenstemming tussen de Grote Vijf noemde
hij o.a. noodzakelijk dat de Westelijke ge
allieerden de West-Duitse republiek prijs
gaven en in Indo China de Vietminh rege
ring, de opstandige communistische bewe
ging van Ho Tsi Min dus, erkenden.
Practisch komt het dus hierop neer dat de
Spanje in het Atlantisch pact? „Militaire
Marshallhulp”. De tjjd dringt. De Russen
willen deze zomer Berljjn in handen. De com
munisten in China verdeeld. België bljjft in
moeilijkheden. Spanning in Pakistan daalt.
de Ver. Staten machines en grondstoffen
zouden verstrekken aan Europese landen
om hun industrie in staat te stellen zelf
aan de wapenproductie deel te nemen het- j
geen de lasten zou verlichten. Maar het is
lang niet zeker dat de Amerikanen hiertoe
bereid zullen zijn. Het
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs s 10 cent per m-m.
Freed 14 April:
18.45-19. Literair kwartier. Fokke Sierk
sma bisprekt de autobigraphie fan Dr.
G. A. Wumkes: „Nei sawntich jier”
(ütjefte fa. A. J. Osinga, Boalsert).
Aan het aanvankelijk voornemen, het hou
den van een jubileumwedstrjjd, kon door
verschillende omstandigheden (o.m. de
kampioenswedstrijden) gee^i gevolg worden
gegeven, zodat het sportieve gedeelte van
het programma moest worden afgevoerd.
Niettemin zal het aan belangstelling van
alle zijden niet ontbreken.
oppervlakte, die de stad beslaat, zeker niet
kleiner, zo niet groter. Dit komt omdat de
stad erg nieuw is en er bouwruimte te
over js. Men heeft dan ook in de woonwij
ken, alles buiten de City, niet de hoge
huizen en niet de flatgebouwen, die men
in Nederland kent, maar alle huizen zijn
zeer laag en staan apart, wat wil zeggen,
dat ieder huis en dus ieder gezin, zijn eigen
erf en tuin heeft met zeker enkele vrucht
bomen, waarvan de citroen en de appel
wel de voornaamste zijn, maar ook komen
de pruim, sinaasappel en perzik vrij veel
vuldig voor naast enkele- specifieke fruit-
soorten, waarvan ik de naam nog niet heb
leren kennen, maar die in Nederland in
elk geval volslagen onbekend zijn.
Buiten de City maakt de stad ongeveer
dezelfde indruk als in Nederland de volks-
tuintjescomplexen met hun zomerhuisjes
in de nabijheid van de grote stad, zoveel
ruimte is er.
Snein 9 April:
18.3019. Fryske studiotsjinst, dy’t liedt
würdt troch Ds. C. L. Ruben fan Grins
Liturgy: Psalm 118 10 (ber. Feddc
Schuier), Skriftlêzing Markus 16 1-
8. Psalm 142 2 (ber. F. S.), Gebet
Gesang 62 1, 2 en 4 (Herf. bondel,
is 26 Griff, bondel). Meditaesje. Tank-
sizzing. Gesang 10 (Herf. bondel, oers.
Fedde Schurer).
wordt. .West-Europa dient zelf zijn
best te doen, maar als het dat doet, ook
geholpen te worden.
Een nieuw bewijs voor de goede wil van
de huidige Amerikaanse regering is dat ze,
terwijl ze er aan vasthoudt dat de Mars
hallhulp in 1952 moet eindigen en tegen
die tjjd West-Europa in ieder geval eco
nomisch een eenheid moet vormen om de
gevolgen van het stopzetten van die hulp
beter te kunnen weerstaan, bereid is de
belemmeringen voor de Europese uitvoer
naar de Ver. Staten zoveel mogelijk weg
te nemen. Dat haar dit de sympathie van
menige Amerikaanse industrie zal kosten
is duidelijk, maar het is inderdaad een der
middelen welke Europa economisch op de
been kunnen helpen.
Het zal wel heel moeilijk worden de Euro
pese volken van de noodzakelijkheid van
zeer zware financiële offers te overtuigen,
temeer omdat men hun eigenlijk niet pre
cies vertellen kan, waarvoor alles bestemd
is, want de strategische plannen blijven
een diep geheim. Bovendien wil het ge
rucht, dat onderdelen der plannen ingaan
tegen het traditioneel verdedigingssysteem
van zekere landen. De Amerikanen zouden
willen dat Engeland zijn vloot beperkte, en
meer aan lucht- en landstrijdkrachten
deed. Krijg er de Engelsen maar eens toe.
Ondanks de overeenstemming der mili
tairen over het beginsel van de te voeren
strategie, zien we dus nog grote moeilijk
heden vooruit voor het practisch verwe
zenlijken er van, met veel wrijving tussen
de partners over de verdeling der finan
ciële lasten.
finitief en 140 voorlopig). Het aantal leden
liep met 500 terug.
In verband met het tekort werd met al
gemene stemmen besloten dat het Stam
boek per gedekte zeug f 0t50 via de beer-
houders van de eigenaars der zeugen zal
heffen voor zijn bemoeiingen met de beer-
houderij. De beerhouders dienen het dek-
geld dus met dit bedrag te verhogen, zo
dat het minimum dekgeld met ingang van
1 April 1950 wordt gebracht op f 7.50
t 0.50 f8.—.
De voorzitter betreurde ten zeerste, dat
sommige beerhouders voor niet-stamboek-
zeugen een lager dekgeld vroegen dan
voor stamboekzeugen. Het gevolg is dat
verscheidene leden hierom hebben bedankt.
Hij deed een ernstig beroep op de beer
houders om dit niet langer te doen, er op
wijzend, dat ze hiermede uiteindelijk zich
zelf benadelen, omdat er dan een tijd komt
dat ze niet meer van beren zullen kunnen
worden voorzien.
In 1928 volgde hij ook Ds. Winkel op als
protestants godsdienstleraar aan de Bijz.
strafgevangenis te Leeuwarden.
De jubilaris, die naast zijn drukke werk
kring nog zeer vele bestuursfuncties ver
vult, is door het Provinciaal Kerkbestuur
van Friesland met ingang van 1 Mei a.s.
emeritaat verleent.
Zondag 30 April a.s. zal de jubilaris, ’s
avonds 7 uur in de Grote kerk afscheid van
de Leeuwarder gemeente nemén.
Prof. dr. Wagenaar, die naast theoloog
ook nog een begaafd musicus is, hoopt na
zijn emeritaat te Leeuwarden te blijven
wonen, daar hij dan nog werkzaam zal
bleven als gevangenispredikant.
schijnt de spanning af te nemen, nu de
premiers elkaar hebben ontmoet en er een
commissie zal worden gevormd, welke er
op zal toezien dat eikaars minderheden
niet in het gedrang komen. In de strate
gisch belangrijke Aziatische staat Afgha
nistan heet een complot tegen de regering
ontdekt te zijn, dat door een buitenlandse
(de Russische?) regering was geïnspi-
I Sinds de Ned. Herv. Evang.ver. zich, in
J verband met de nieuwe koers in de Ned.
stond dus in het laatst van de bezettirigs- Herv. Kerk ophief, is prof. dr. Wagenaar
tijd 40 jaar. Van een herdenking kon geen nog privaat-docent aan de R. U. te Gro-
sprake zijn en daarom heeft men gewacht ningen.
tot het 9e lustrum, dat echter in December
in verband met het 60-jarig bestaan van
de K. N. V. B. niet kon worden herdacht.
De F.V.B.voorzitter, de heer S. de Wolf te
Sneek, die sinds 1912 zitting heeft in het
bestuur, heeft inmiddels een kwarteeuw
de presidentele hamer gehanteerd en ,ook
dit feit kan niet onopgemerkt voorbij
gaan. Een commissie bestaande uit de he
ren Holwerda, voorzitter, Warga, Dijkhuis,
Sneek, Altenburg, Bolsward, F. de Vries,
Heerenveen, (Zaterdagmiddagvoetbal) en
Huizinga, secretaris, Leeuwarden bereidt
een réunie voor op Zaterdag 29 April a.s.
in hotel Amicitia” te Leeuwarden.
waard is. Tegen deze mentaliteit stelt de
regering-Truman zich overigens toch wel
te weer, zij houdt niet op te betogen, dat
Europa zowel van groot strategisch als
economisch en cultureel belang voor de
Ver. Staten is en dat het eigen belang van
Amerika dus meebrengt, "dat het op de
been gehouden en niet aan het communis-1
me ofwel de Russische expansiezucht ten i
sterdam) bihalven loar it kuiturele libben
jn Fryslün ek foar de NederlAnske wit-
tenskip fan great bilang binne; hja tinke
oan de forlykjendc Germaenske taelwit-
tenskip en oan de stüdzje fan it aide rjocht.
De kosten fan de learstuollen wurde yn de
measte gefallen droegen troch de Prov.
Fryske Underwiisrie, dy’t subsydzje hat
fan de provinsje. De rie hat op in oan-
fraech om sykssubsydzje, op groun fan it
bilang fan de learstuollen foar de hiele
Nederlünske wittenskip yntsjinne, tael
noch teken heard. De keamerleden freegje
nou de Minister, hoe’t dat sit en fprsykje
him, op koarte termyn oan de rie noch in
subsydzje fan Rykswegen ta to kennen.
It is mei dy subsydzjes fan de kant fan it
Ryk hwat in wündere saek. Yn theory lelt
de mjitstêf: it Ryk subsidearret dy yn-
stelling, dy’t in mear algemien Ne-
derlansk bilang tsjinje, de provinsjes sok-
ke, dy’t in provinsjael, en de gemeenten
sokke, dy’t in pleatslik bilang tsjinje, wol
foar de hAn. Mar yn de praktyk komt it
der gauris op del, dat hwa’t it tichtst by
it fjür sit him it bést waermet.
Wiswier, it Ryk stipet de skoalle foar Ta
len en Skiednis en de Kursus foar Fuortset
Boukunst Underwits fan de Fryske Aka-
demy: dy passe yn in bipaeld ramt, mei
alle soartgelikense ynstellings yn hiele
NederlAn. Mar it Ryk, dat soargje moat
dat yn hiele NederlAn it ünderwiis sa goed
müglik is, soe likegoed, al fait it büten it
ramt, de proefskoallen, dy’t yn förbAn mei
de spesiale omstannichheden yn FryslAn
needsakelik binne, bikostgje moatte; dat
Fryske partikulieren foar it opsetten dêr-
fan it jild byinoar bringe moatte, is net
sa’t it wêze moat.
En dat it Ryk, njonken de provinsje
bydraecht yn de kosten fan de Fryske
learstuollen fan de Prov. Underwiisrie, is
in rjochtfeardige eask. We meije hoopje,
dat de Minister op dit stik fan saken mei
gauwens in gunstich ütslütsel jowt.
1. AUCKLAND.
Auckland, de stad, waar ik enkele weken
versiteit en de Frije Universiteit to Am- geleden aankwam en waar ik de voorbije
dagen door bracht.
Op het eerste gezicht verschilt de stad niet
veel van andere steden, maar bjj nadere
beschouwing is het toch wel een volkomen
andere stad, dan bijv. Amsterdam en ik
hoop er U in deze brief wat oppervlakkige
indrukken van te geven.
Auckland ligt op het Noordelijk eiland, on
geveer ter hoogte van Sydney in Australië
aan het begin van de pl.m. 800 km. lange
landtong, die zich naar het Noorden uit
strekt en is de grootste stad van Nieuw-
Zeeland, met pl.m. 300.000 inwoners, hoe
wel niet de regeringszetel. De regering
heeft haar tenten opgeslagen in Welling
ton, meer Zuidelijk, dat dus residentie en
hoofdstad van het land is.
Hoewel het aantal inwoners, vergeieken
bij Amsterdam dus maar klein is, is de
Er doken geruchten op, dat men Spanje
zou uitnodigen tot het Atlantisch Pact toe
te treden, zodat men wel mag aannemen,
dat bij.de besprekingen te Londen en Den
Haag over de te voeren strategie zeker de
eventuele medewerking van Spanje en
waarschijnlijk die van W.-Duitsland onder
ogen is gezien. Maar de militairen konden
daarover geen beslissing nemen, dit is een
politieke kwestie, welke op het hoogste ni
veau moet worden uitgevochten. Als het
militaire comité dan ook tot overeenstem
ming in beginsel over de te voeren strate
gie kwam, dan mag men dat wel zo op
vatten, dat men hét er over eens was, dat
getracht zal worden’ de vjjand in ieder ge
val buiten de grenzen van de aangesloten
landen te houden. We zullen het wel niet
ver mis hebben als we veronderstellen, dat
het deze beslissing was, welke de instem
ming van alle deelnemers had, waarmee
een eind gemaakt werd aan de vrees van
enige der landen dat men de vijand eerst
op een passende verdedigingslinie binnen
hun gebied zou opvangen.
Op financieel gebied liggen- natuurlijk grote
moeilijkheden, want het militaire apparaat
dat onder meer in staat moet zijn een zo
smalle strook van het Europees vasteland
als bijv. Nederland, België en Frankrijk
'vormen, voor vijandelijke invallen te be
hoeden, moet enorm kostbaar zjjn. En het
kon wel eens zijn, dat niet alleen militaire,
maar ook financiële noodzaak bijv, zal
dwingen W.-Duitse deelneming te overwe
gen, omdat hoe meer landen mee doen hoe
lichter de lasten voor elk afzonderlijk Wor
den. Van de zijde der aangesloten kleine
landen, waartoe Nederland wel zal beho-1 Toch dringt de tjjd. Hoewel deskundigen
ren, schijnt ook al aangedrongen te zijn geen onmiddellijk oorlogsgevaar aanwezig
op een soort militaire Marshallhulp, zodat achten, verwacht men toch dat er deze zo
mer weer een crisis om Berlijn zal ont
staan.
zet tegen al maar nieuwe lasten ten bate
van andere landen, neemt in de Ver. Sta- j regelen genomen te hebben, ze hebben te
ten wel zo toe, dat de regering-Truman
met de verkiezingen op de achtergrond wat
voorzichtig moet zijn. Gróte Amerikaanse I met andere middelen worden voortgezet,
bladen mogen schrijven, dat Amerikaanse omdat
zuinigheid West-Europa zou uitleveren aan Duitsland in zijn handel valt, Frankrijk en
de communisten, voor vele Amerikaanse Italië niet lang meer weerstand aan het
kiezers in Europa al weer een verafgelegen
gebied geworden, dat zij eigenlijk vinden j belang dat de Russen hechten aan Duits-
parasiteren op de Ver. Staten, terwijl het
als afzetgebied nauwelijks de moeite meer
Ek in Ryksbilang ommers.
Neffens it Foariopich Forslach fan de Ear-
ste Keamer op de bigreating fan Under-
wiis, Kunsten en Wittenskippen hawwe
guon Keamerleden fragen steld oer de
Fryske learstuollen oan de forskate Uni-
versiteiten. Hja hawwe derop-wiisd, dat dy
learstuollen (oan de Ryksuniversiteiten to
Grins, Utert en Legen, oan de Gem. Uni-
Dezer dagen hield het Varkensstamboek
in Friesland de jaarlijkse algeméne leden
vergadering. Uit het jaarverslag bleek, dat
in 1949 zijn ingeschreven 1262 tomen big
gen, 72 zeugen en 221 dekberen (81 de-
Tlisdel 11 April:
18.4520. Fryske*Mtstjüring.
„Hoe is it by oaren” (II), frouljuske-
tier ünder redaksje fan Mefrouw L.
PostBeuckens.
Meditaesje fan de hear Sake Bouma
fan Grins.
Stimmen üt it HeitelAn.
It giet om üs bern, in oarspronklik
harkspul fan Ypk fan der Fear.
zouden er ditmaal alles op willen zetten
om Berlijn in handen te krijgen, als Inzet
van een campagne om geheel Duitsland
meester te worden. Zoals bekend zouden
de Russen de strijd om Berlijn willen be
ginnen door een massale mars naar en
door West-Berljjn van de Oost-Duitse com-
langrijke korting toegewezen en het ver- j munistische jeugdorganisaties. De Weste
lijke geallieerden schijnen daartegen maat-
