HeamieMe-iB l
Buitenlands
Overzicht
Provinciale Kroniek
üs hjoed
to sizzen
door Nederland
No. 44
Vrijdag 9 Juni 1950
46e Jaargang
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA
- B olsward
I
Hwat hat Gabe Skroar
BW- -M
W'.
Bolswartls Nieuwsblad
LEOPOLD
a.
b
Hilarides fan
Truman
dat die oorlogvoering buiten de grenzen
van de aangesloten landen zal plaats heb
ben.
De verkiezingen in
Trygve Lie
heeft thans zijn voorstellen voor een 20-
jarig vredesplan ingediend, ze bevatten, na
wat er reeds van gemeld is, geen nieuws.
Iets nieuws voor het platteland:
Een culturele raad.
sommige grote steden bestaan in de
Een vijf jaren-plan aangenomen.
Zal het Noorden de dupe worden?
bondsvergadering van de K. N. V. B.
ütstjürlng.
hoe is dat by oaren?
Frou L. Post
herschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
Mei Fryske hünslach,
GABE SKROAR.
c.
d
België
hebben in zoverre een verrassing opgele
verd, dat zij wel de Katholieke Volkspartij
de absolute meerderheid in de Kamer heb
ben gebracht, zij het dat deze gering is.
maar dat de soc. democraten toch met
de grootste winst zijn gaan strijken. Ter
wijl de katholieken hadden verwacht, dat
het verlies der liberalen, dat door hun aar
zelende houding in de koningskwestie ze
ker was, winst voor hen zelf zou opleveren,
is het grootste deel ervan aan de soc. de
mocraten ten goede gekomen, die ook nog
6 zetels van de communisten wonnen.
Hoewel de meerderheid der Chr. Volkspar
tij, de katholieken dus, gering is, zal zjj
haar beloften aan het kiezerscorps moeten
inlossen en dus koning Leopold doen terug
keren. Daar de soc. dem. daaraan echter
niet zullen willen meewerken, en waar
schijnlijk ook de liberalen niet, zal de CVP
HET GILDE VAN BOXMEER BESTAAT 500 JAAR, welk feit Zondag
en Maandag feestelijk werd herdacht. Overzicht van de optocht der
ca. 100 gilden door het stadje Boxmeer.
DE SPORTWEEK LEEUWARDEN 1950.
Een 'bemoedigend Initiatief.
Toen de voorzitter van het Sportcentrum
Leeuwarden in een gecombineerde verga
dering van het bestuur dezer overkoepe-
lingsorganisatie met de dagelijkse leiding
van de gemeentelijke commissie voor li
chamelijke opvoeding het plan opperde in
j zich op het standpunt had geplaatst zo
I mogelijk het beste van het beste naar de
Friese hoofdstad te laten komen. Zo hadden
voor de athletiekwedstrijden, met uitzonde
ring van mevr. BlankersKoen en Wim
Slijkhuis, de beste Nederlandse athleten in
geschreven, worden er nationale zwemwed
strijden gehouden. Bij het boksen kwa
men landelijke sterren van de eerste rang
in de ring, maar we geloven niet, dat de
bokssport in Friesland een vooraanstaande
derdeel vormen de volksdansen, die veel
belangstelling trokken. Te bewonderen viel
het spel van de beste tafeltennisspelers,
w.o. Cor du Buy en de internationale kam
pioen Alozy Ehlich.
De sluitingsdag, Zaterdag, belooft eveneens
iets aparts te geven. Een 3000 gymnas
ten houden een stertocht naar het Zaailand
en gaan daarna in een gezamenlijke op
tocht naar Cambuur, waar grote demon-
I straties zullen plaats vinden. Het Friese
De
heeft in haar buitengewone zitting van 3
Juni een voorstel aangenomen, dat van
vérstrekkende betekenis voor het georga
niseerde voetbal in Nederland kan worden.
Het besluit werd een verrassing, welke
wenigen zullen hebben voorzien.
Sinds 1923 waren er in de landelijke bond
twee grootmachten, die der le klassers en
de federatie van 2e, 3e en 4e klassers, wel-
Man ziet, terecht, mindei belang in voor
stellingen en uitvoeringen door anderen
gezelschappen van buiten doch wil wat
in de gemeente zelf leeft tot groei en bloei
brengen. Zo wil men voor het dorpstoneel
een regiecursus instellen, daar de meeste
amateursvereniglngen van leiding versto
ken zijn en er maar op los spelen. In dit
verband is ook gedacht aan een gemeen
telijke „toanielkriich”. Aan zang en mu
ziek zal ook aandacht worden besteed en
men zal proberen de jeugd warm te maken
voor het vervaardigen van voorwerpen die
men met een beetje goede wil volkskunst
zou kunnen noemen. In ieder geval wil men
de jeugd iets geven om te doen, waardoor
het gehang op straathoeken in de grotere
dorpen voor vruchtbaarder tijdsbesteding
plaats te maken.
Ook aan het „geakunde”-werk is gedacht.
Men wil de verschillende liefhebbers die op
dit gebied werkzaam zijn en niet zelden
veel plaatseljjke kennis vergaderd hebben,
met elkaar in contact brengen om zo
doende tot resultaten te komen die voor
de hele gemeente van belang zijn.
Een en ander geschiedt in nauwe samen
werking met de Volkshogeschool te Bak-
keveen, wiens leider, dr. van dar Wielen,
de Opsterlanders op een te Beetsterzwaag
gehouden vergadering warm heeft weten
te maken. Zodra er resultaten van zo’n
Culturele Raad geboekt kunnen worden,
twijfelen wij er niet aan, of ook in andere
gemeenten zal men het Opsterlandse ini
tiatief volgen.
Reg. Omroep Noord
189 M.
nog eens 1200 millioen dollar bij het Con
gres aangevraagd om opnieuw wapens ter
beschikking van de aangesloten landen te
kunnen stellen. We vermoeden, dat de pre
sident nogal enige oppositie tegen dit voor
stel zal ontmoeten in het Congres, maar
nog meer tegen de zeer grote verplichtin
gen welke het Atlantische verdedigings
plan op de Ver. Staten legt. Want het
spreekt dat de andere deelnemende lan
den geen gespecialiseerd aandeel in een de-
een vertegenwoordigende ploeg van Am
sterdam. Vervolgens vindt een internatio
nale voetbalwedstrijd plaats tussen het
Leeuwarder elftal en een Zweedse club uit
Malmö.
In
vorm van raden en commissies instituten
die zich bezighouden met het culturele le
ven in het algemeen of bepaalde onderde
len daarvan in het bijzonder. Deze instel
lingen bestaan uit vertegenwoordigers van
verschillende organisaties, uit personen die
op een bepaald gebied deskundig of actief
zyn en uit een of meer vertegenwoordigers
van het gemeentebestuur. In onderling
overleg en door een meestal niet bijzonder
grote financiële steun van de gemeente
daartoe in staat gesteld, wordt getracht
het culturele leven tot ontwikkeling en
bloei te brengen op velerlei wijzen. Uiter
aard zal zich dit in grote steden meer be
palen tot het organiseren van belangrijke
manifestaties op artistiek, wetenschappe
lijk of amusementsgebied, iets waaraan
een plattelandsgemeente uiteraard minder
of soms in het geheel niet kan denken.
Toch zou het van veel belang zijn, indien
ook op het platteland meer overleg en ini
tiatief op het stuk van het culturele leven
ontplooid zou kunnen worden, waardoor
allerlei ondernemingen in het, wilde weg,
die vaak mislukken in succesvollere banen
kunnen worden geleid.
Het laat zich aanzien, dat wat Friesland
betreft (en misschien ook wel voor het Ne
derlandse platteland in zijn geheel) Opster-
land deze maand de „foarstap” zal nemen
met het instellen van zo’n culturele raad.
De voorbereidingen zfln zover gevorderd,
dat binnenkort de Raad geïnstalleerd kan
worden. Reeds heeft de gemeenteraad f 2500
voor culturele doeleinden gevoteerd, over
het uitgeven waarvan het nieuwe instituut
zal moeten adviseren.
Burgemeester Harmsma heeft meegedeeld,
dat vertegenwoordigers van alle richtingen,
maar ook van de verschillende aspecten van
het culturele leven zitting zullen hebben
er dat men grote aandacht zal schenken
aan de zelfwerkzaamheid.
VI.
Fan ’e wike binne der spikers mei
koppen slein. De kommisje hat wer
wakker yn it spier west en de saek
is nou sahwat yn kalk en semint. Op
in oar plak fine jimme it programma
Öfprinte. Elk syn meuch, sei de man
en hy iet figen.
Sa is it mei dit programma ek: elk
sil der fan syn gading fine. Der is
hiel hwat op tou set, It lycht der
net om: kunst, muzyk, silen, rinnen,
fytsen, draven, toaniel, gymnastyk,
der komt sunver gjin ein fan. Krij
de skjirre en knip it programma
earst mar ris üt.
Wy hawwe de redakteur lüsterjen
heard, dat hy Tiisdei in haedartikel
skriuwe sil oer de Heamielwike en
hwat der mei mank is. Bütendat is
der Moandeitojoun in greate gear-
komste yn de Doele. Hwa’t mear wit
te wol, kin dat dér oan ’e weet
komme. Oant salang dan.
Het Franse plan belemmerd door Engelands
lauwheid. Truman vroeg Congres om 1200
millioen dollar. Amerikaanse leveranties aan
Indonesië. De verkiezingen in België. Ook
in Japan waren verkiezingen. 20-jarig vredes
plan van Trygve Lie.
ke elke reorganisatie in de een of andere
richting kan tegenhouden. Wel stonden het
dsbestuur en de afgevaardigden van de
elingen, de vroegere onderbonden „op de
i”, maar het bleek al jaren, dat geen 2/3
srderheid kon worden bereikt, wanneer
rganisatie-voorstellen aan de orde kwa-
aan Indonesië
uitrusting voor politletroepen wilde leve
ren, om daar de stabiliteit van de regering I
te verzekeren. Men zal moeten afwachten. plaats zal krijgen. Een aantrekkelijk on-
of Djakarta bereid zal zijn een dergelijke
hulp te aanvaarden, daar het, evenals India,
hecht aan een neutrale houding jegens i
Westen en Oosten. Om nog even terug te i
komen op het modem uitgeruste leger dat
West-Europa tegen een numeriek veel ster
ker vijand moet verdedigen door ’t gebruik
van de nieuwste wapens, het is wel duide
lijk, dat dit alleen kan als er voor dat le
ger manoeuvreerruimte is en in die ruim
te alles opgeofferd wordt aan de oorlog-1
voering. Deze strategie veronderstelt dus, 1 korf bal twaalf tal treedt daarna aan tegen
1950 een sportweek te doen houden, viel
fensiesysteem kunnen aanvaarden, zonder
dat ook het Amerikaanse aandeel van te
voren vaststaat. En dit betekent dat Ame-een
rika zich moet verplichten direct te hulp
te snellen als er een aanval op een der j
andere landen van het Atlantisch pact ge
pleegd wordt.
Hoewel deze verplichting al in allerlei over
eenkomsten is vastgelegd, blijft een deel
van het Congres ze in strijd met de grond- j
wet achten en daarom zal er wel weer heel
wat over te doen zijn. De Amerikaanse mi
nister van oorlog heeft intussen in een se
naatscommissie uiteengezet dat het de be
doeling is, dat West-Europa een betrekke
lijk klein, maar modem uitgerust leger op
de been zal brengen om de eerste stoot op
te vangen, terwijl de Amerikaanse strate
gische luchtmacht met haar lange afstand-
Goed voorbeeld. De burgemeester van
Oirschot heeft in een bekendmaking aan
de inwoners zijner gemeente verzocht, kur-
ken-stoppen aan te brengen aan de an
tennedraden, om zoveel mogelijk te voor
komen, dat postduiven zich ernstig vermin
ken of zich doodvllegen tegen deze dra
den.
Noodlottig gevolg van doorgerot touw.
Een 60-jarige schilder werd te Groningen
het slachtoffer van een doorgerot touw,
waaraan zijn werkstoeltje aan de schoor
steenpijp van een gebouw was opgehan
gen. Het touw brak, waarna de schilder
een dodelijke val maakte op het 20 meter
lager gelegen dak.
School wordt café. Het dorpje Buren op
Ameland is van zijn laatste glorie beroofd,
doordat de o. 1. school is opgeheven. Het
schoolgebouw is publiek verkocht en zal
worden verbouwd tot een café.
De bromfiets. Voor reizen naar het bui
tenland op een fiets met hulpmotor worden
geen extra deviezen beschikbaar gesteld,
wegens het zeer geringe benzinever
bruik.
Geen geld voor verdelging van mussen. Eni
ge gemeenten op Goeree-Overflakkee heb
ben zich uitgesproken tegen een voorstel
van de Flakkeese boerenbond, dat inhoudt
een bijdrage van vier cent per inwoner tot
verdelging der schadelijke mussen.
V oor de toekomst. In de Zaanse polders
zal 30.000 pond pootaal worden uitgezet,
van welke hoeveelheid reeds 5000 pond
werd „gepoot”.
Vader en zoon mishandelen politie-agent.
Op de Haarlemmerdijk te Amsterdam zijn
een 45-jarige man en zijn 20-jarige zoon
Maandagavond een agent van politie te l(jf
gegaan, waarbij bü de politie-agent vrJJ
ernstig verwondden. Beide zijn in de cel
gezet.
Een 102-jarige te Dokkum. De wed. G.
Ubels—Kemp te Dokkum, Frieslands oud
ste inwoonster, wordt Vrijdag 9 Juni 102
jaar. „Oude Geeske”, zoals zij in de volks
mond heet, woont al vele jaren bij haar
dochter en schoonzoon, de heer K. van
Klaarbergen, in en heeft altijd op de Streek
gewoond.
dit initiatief in goede aarde.
De besturen, die later met toevoeging van
derde secretaris, het comité zouden
vormen, wisten, dat er werk aan de win
kel zou komen. Dat de maandenlange voor-
I bereiding zo’n tijdrovende bezigheid zou
worden als later bleek, hadden weinigen
i kunnen voorzien. Enfin: men zat in het
schuitje en ging varen, in de goede hoop,
dat ten slotte de natuur haar medewerking
zou verlenen. De ambitie der organisatoren
werd beloond en onder de meest ideale
weersomstandigheden kon Zaterdag de
Sportweek Leeuwarden 1950 officieel door
de burgemeester van Leeuwarden worden
geopend.
Bi) verschillende takken van sport kwam
tot uiting, dat men zich niet had bepaald
tot Leeuwarden zelf, maar dat het comité
bommenwerpers, voorzien van de nieuw
ste wapens, wel voor de rest zal zorgen, j
Om Europa echter van een modem leger I
te voorzien, zouden nog tot 1954 Ameri
kaanse wapenleveringen enz. nodig zijn.
De minister van defensie verklaarde ook
nog, dat Amerika
aanvankelijk een geheel katholieke rege
ring moeten vormen, welke de kamers de
wet zal moeten doen intrekken die 's ko-
nings terugkeer nu nog belet.
Het zou denkbaar zijn dat daarna als de
gemoederen wat waren gekalmeerd, een
nieuwe regering werd gevormd, waarin
ook andere partijen vertegenwoordigd wa
ren, wanneer niet juist ’s konings weder
actief optreden als souverein vorst de te
genstellingen tussen de partijen zou ver
scherpen. Ook nu ligt de oplossing van de
moeilijkheden dan ook bij de koning zelf,
van wie een offer wordt gevraagd. Ook in
Japan
hebben vorige Zondag verkiezingen plaats
gehad, n.l. voor 132 leden van de senaat,
ongeveer de helft. Verleden jaar bij de Ka
merverkiezingen behaalden de liberalen een
grote overwinning, en ook nu verwierven
zü de meeste zetels, gevolgd door de so
cialisten. De communisten, die de laatste
tijd zeer roerig zijn met hun anti-Ameri-
kaanse politiek, kregen maar 2 zetels.
Dit laatste zal het de regering wat gemak
kelijker maken reeds lang overwogen maat
regelen tegen de communisten door te voe
ren. Generaal Mac Arthur had al enige ma
len bij de regering op dergelijke maatrege
len aangedrongen, en heeft nu zelf het
voorbeeld gegeven door alle leden van het
hoofdbestuur van de Japanse communisti
sche partij de burgerrechten te ontnemen.
Daardoor wordt die partü sterk in haar
actie belemmerd; gaandeweg wordt Japan
in de richting der Westerse politiek geran
geerd.
Uiteraard zijn de Russen helemaal niet te
spreken over Mac Arthurs maatregel en
op één punt van hun kritiek hebben ze ge
lijk ook, voor de generaal ingreep had hij
de geallieerde commissie voor het Verre
Oosten, waarin alle landen, die met Japan
oorlog voerden, vertegenwoordigd zijn,
moeten raadplegen.
Dat het Franse plan inzake de samenwer
king van de Franse en Duitse zware in
dustrie iets meer beoogde dan een zo eco
nomisch mogelijke basis te leggen voor deze
belangrijke W.-Europese industrie wist men
reeds. Het was eigenlijk bedoeld om een
eerste stoot te geven aan de economische
en politieke eenwording van W.-Europa.
Maar het bedoelde nog iets meer of bracht
tenminste iets meer teweeg. Eigenlijk al
sedert jaar en dag worden de zo nodige
stappen in de richting van die eenwording
belemmerd door de lauwheid van Engeland,
dat soms wel eens met woorden zijn sym
pathie voor het eenheidsstreven betuigde,
maar waarvan in het geheel niets uitging
als het er op aankwam een begin van uit
voering aan dit streven te geven. De ver
dienste van het Franse plan is nu ooft dat
het Engeland dwong kleur te bekennen.
Men vraagt zich eigenlijk dan ook wel eens
af of het niet een der belangrijkste doel
einden van het plan is geweest de menin
gen der verschillende landen omtrent de
West-Europese samenwerking te doen uit
kristalliseren. De tijd dringt immers. Bij de
ondertekening van de wet, welke de som
men voor het derde jaar van de Marshall
hulp vaststelt, heeft president Truman nog
eens de hoop uitgesproken, dat in dit der
de jaar de verwezenlijking van de Euro
pese samenwerking een goed eind op gang
zou zijn gebracht.
Welnu, plotseling wierpen de Fransen dit
revolutionnaire plan-Schuman in de zo
traag vloeiende troebele stroom der discus
sie over de Europese samenwerking en het
bracht de schok, welke enige helderheid
schiep. In een nota verklaarden, naar aan
leiding van dit plan, de regeringen van
Frankrijk, Duitsland, België, Italië, Lu
xemburg en Nederland zich bereid een ge
meenschappelijke actie te voeren voor vre
de, Europese solidariteit en economische en
sociale vooruitgang. Zij stellen zich als on
middellijk doel voor ogen het samensmel
ten van de steenkool- en staalproducties en
de instelling van een nieuwe hoge autori
teit, waarvan de besluiten bindend zullen
zijn voor bovengenoemde landen en die lan
den die hiermee zullen instemmen. De En
gelse regering weigerde deelneming aan de
te houden conferentie, omdat zij niet be
reid was de aan het Franse voorstel ten
grondslag liggende beginselen van te voren
te aanvaarden, al wilde zü deze ook niet
van te voren verwerpen.
Juist dezer dagen heeft president
In het Noorden vooral bestond veel tegen
kanting tegen de plannen en ook bü de le
klassers waren grote bezwaren. Alleen het
Zuiden nam een afwükende houding aan,
wat ten slotte zo ver ging, dat de mach
tige federatie van le klassers, het concern
der „voetbalkapitalisten” uiteenspatte.
Hierdoor werd het mogelük, dat het voor
stel der commlssie-Burgwal de vereiste 2/3
meerderheid op het nippertje af haalde (62
tegen 31 pet.). Het Noorden had de zaak
kunnen doen kelderen. Van drie der vier
afwezige Noordelijke bondsafgevaardlgden
was het bekend, dat ze een „tegen” zou
den laten horen. Het heeft niet zo mogen
zijn en thans zal moeten worden afge
wacht, wat het vijf jaren-plan zal uitwer
ken. Erg gerust zijn we er niet op. Het
Noorden kon wel eens de dupe van het ge
val worden.
Flamingo verliet gedwongen verblijf. Een
der flamingo’s uit de tropische- of sub-tro-
pische gewesten, die in het Vogelpark Avi
fauna te Alphen a. d. Rün zün opgenomen,
gevoelde zich daar mogelük niet geheel op
zijn gemak, daar de vogel plotseling op
steeg, de polder invloog en in de richting
der Oostzüde van de Oude Rün ver
dween.
Koningin feliciteert Sukarno. De hoge
commissaris in Indonesië, dr. Hirschfeld,
heeft persoonlü'k namens H. M. de Koningin
gelukwensen aangeboden aan president Su
karno, ter gelegenheid van zün 49ste ver
jaardag.
Valk en reiger. Als een bü’zonderheid mo
ge worden vermeld, dat in een reigersnest
te Jelsum twee reigereieren en twee valk-
eieren werden aangetroffen. Aangenomen
mag worden, dat de valk de reiger heeft
verdreven en daarna het nest heeft inge
nomen. Bü het ontdekken vloog de valk
(een torenvalk) van het nest.
De oude briefjes. Hoewel de oude bank
biljetten van f 10 en f 100 him waarde als
wettig betaalmiddel heeft verloren, moet
de Nederlandse Bank deze biljetten nog in
wisselen tot 1980.
De „Maasdam”. De Holland-Amerikalün gaf
Wilton Feüenoord te Schiedam opdracht
een zusterschip te bouwen van de „Rün-
dam’.
Misbruik van vertrouwen. Tegen de Haag
se notaris, die meer dan f60.000 verduis
terde, werd drie jaar -gevangenisstraf ge
elst.
In de landbouwbedrijven worden in de om
gang met dieren jaarlüks ongeveer 2000
ongevallen veroorzaakt, waarvan ongeveer
de helft aah de paarden is te wüten. Toch
blü'kt hieruit nog, dat de „gemechaniseer
de” trekkers uit een oogpunt van ongeval
len, toch nog iets gevaarlüker zün dan
paarden.
Da’s brutaal. Een inbreker „vereerde” de
zer dagen de woning van een wachtmeester
van de rükspoHtie te Zoetermeer met zün
ongewenst bezoek. Na het gehele huis te
hebben doorzocht, stal de man.’t dienst
pistool van de wachtmeester, alsmede de
daarbü behorende veertig patronen.
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cer.t per m.m.
Giro 87926
Tiisdei 13 Juny:
18.4520. Fryské
Frouljusketier,
Onder redaksje fan
Beuckens.
Meditaesje fan Ds. L.
Augustinusga.
Stimmen üt it Heitelén.
De Reinbóge, foardrachten üt de Frys
ke poëzy. Forbinende tekst fan Fokke
Sierksma.
begon al in 1935 en sindsdien werden
van pogingen ondernomep, welke ten
hadden te komen tot „spelverbete-
door middel van verlaging van het
tal le klassers.
ns was aan de orde het gewijzigde
rstel-Burgwal, dat inhield:
terugbrengen in 5 jaar van het aantal
le klassers van 60 tot 48, „los van de
6 districten”;
afschaffing der degradatiewedstrüden
met behoud van promotiewedstrü'den
voor kampioenen;
competitieklassen van 12 met de „py
ramids” 2-4-3, d.w.z. per distr. 2 2d»
klasse afdelingen, 4 derde klasse- en
8 vierde klasse competities elk met 12
elftallen;
reserve-competities van 10 elftallen
volgens de pyramiden 1-3-9.
O
