Enkele bijzonderheden over het machinaal melken Hesmleliuike-nils 1 Martinytoer üs hjoed to sizzen door Nederland Fan de No. 47 Dinsdag 20 Juni 1950 46e Jaargang Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland ft en er- m 10 3s. lp- la- na Is. da it- n- •d. 30 10 re. Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINC’A - B o) «ward LJ - Hwat hat Gabe Skraar Bolswards Nieuwsblad I rekenen hoe het ren. Thans Is het zo, Dom. ook als een eerste taak, de nodige voor lichting bfl de keuze van een bepaald merk machine te geven. Van zeer groot belang en ze Dan komt de boer oan it wurd. Op koarte, krêftige wize utert hy syn blidens oer de gunstige üngetiid. Hoe masterlik wurde hjir de dingen yn skerpe streken skildere: It wurk wie folie, de risping gans, Fjouwerjend ’gong it de mieden lans. Moams mei de sinne wer üt it nést, Deis tiid to iten, noch tiid ta rêst. Skik yn de rige en yt jim roun, Mij boer noch büter, ’t is ’t heamlel joun. ’t Gong om de simmer syn djür blskot, In hiele winter ha wy nou hwat; Hoe’n soarch, hwat in bisiking yn earsten, mei üs Faer, As ’t büten waeide of wiette, wie it binnendoar swier waer. O, roekeloas to sizzen, myn swietens op syn sür, De hjitte krün to streakjen (fan) in kidelkoppich boer. Lit nou jim sangen klinke en sjong jim blidens my, ’t Is 't heamiel joun èh bruiloft.ik boaske hjoed op nij. Dan is it wurd oan de boerlnne, dy’t it binnenhüs like bannich hat as de manlju yn it lAn, mar boppedat hat se mei de hastige, brimstige manlju omspringe moatten, dy’t yn de spanning fan waer en wurk neat gjin omtinken ha en neist har wurk ek jit it minne sin fordrage moatte fan de boer as It waer de skoan- dere frucht bidrige. Hoe kostlik is dizze typearring troch Kies tra wer j own: De üngetiid birêdden, hwat slacht It hert my rom, In hüspleach ha ik litten en krige in boer werom. as 14-15, tusken „swien en big yn”, sizze de Grinslanners, hat it ek net botte noflik hawn. Hear mar ris: Dels ha dè brimzen stutsen, de neven nachts op béd, It spekfet woe net tarre en brij koe ’k net oan sêd. De sinne hat füleindich myn skriele nekke strüpt, Heastüken binn’ wol tüzen my by de klean yn krüpt. Och, ik wie jouns sa wurch, myn fuotten diene sear, Moams stie de boer by 't béd mei ’n amer wetter klear; Ik jage alle dagen it hea mei yn de bult, Mar woe it ris net tymje, dan krige ik de skuld. De boer dy hat my jage, de frou dy hat my dreaun, De haefler hat my klage, hwer oft de kofje bleau; De faem, dy hat my pieage, de greatfeint hat my slein, ’k Bin rounom hinnereage, al hie’k gjin wurd missein. Stop!- De olieboringen in het Oostzjjder- veld te Oostzaan zijn voorlopig stopgezet. Op een diepte van ongeveer 1300 meter blijkt een zo harde steenlaag te zitten, dat krachtiger motoren nodig zijn. Gabe lies.it nelkommende ferske fan Th. V. d. S. yn Frysk en Fr$ en tocht doe: SOE IT WIER WEZE? De Side Boalserter merke, Dêr’t Hoatse syn Wobbel foun, Dy moast it leadtsje lizze; Dy is alhiel forroun. Mar Boalsert soe Boalsert net wéze, Hie it der net op sind, Op nij it folk to lokjen, Leaf st mei de büse fol „splint”. Gjin fammen kujjerje langer De kreammen en dlskes bylftns, In sportwike sil it wurde En de kultuer krijt in kAns. Nou ja, der komme ek attraksjes Op efkes leger plan; En faeks seit in poffertsjebakker Tsjin ’n wurkleas draeimounleman: herschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Boisward Telefoon 451 (K 5157) d. m 10 ir ide 'an de en hd. Os. s. f. ir n. n tr 0 5. moet, volgens Tr. H. J. Huisman, Rljkszui- velconsulent voor Consumptiemelk, die in een onlangs gehouden radiopraatje enkele bijzonderheden over de mechanische melk- winning besprak, dan ook meestal niet bij de machine, maar bij de gebruiker worden gezocht. En dan te denken aan de grote verscheidenheid merken machines, die aan de markt worden gebracht, want daaraan bestaat niet de minste behoefte. Een vijf- tot achttal merken van reputatie zou 1 die de kans loopt daarvan de dupe te wor den, omdat de G™- - niet in staat is deskundige instructies bij het plaatsen en het in gebruik nemen van de machine te geven, terwijl bovendien een goede service, die voor elke machine onont beerlijk is, volkomen ontbreekt. De zuivel- en landbouwvoorlichtingsdiensten, i-- als de deskundigen van de Centrale Melk- 4>, feut*-*—»- j in de richting, die ik heb gevonden, maar dan gebeurde er bij hen iets onaangenaams. Dan werd de uier van de koe blauw en daar was men doodsbenauwd voor. Zij wis ten niet hoe dat kwam, in ieder geval wis ten ze het niet te voorkomen. Maar dat komt zo: „een uier werd blauw, omdat de melk er nog niet uit was en er dan toch al weer lucht werd toegelaten. Daardoor kwam de zaak in de knel. Men kwam daar mee aan de bloedsomloop en dat moet niet, die moet zichzelf regelen. Het is hetzelfde, als wanneer men zijn duim afbindt, die wordt eerst rood en dan blauwachtig. Zo is het ook hiermee. Maar bij mij komt dit bij de koeien niet voor.” „Heeft U lang naar uw vinding gezocht?” vroegen we, „Gezocht heb ik helemaal niet,” zei de heer Bajema met een flauw glimlachje, „want toen ik begreep waar ik heen moest, heb Yn it mulhüs fan d’üld pleats, mei lege finsters Dy’t op it noarden binne, en by joun As moams bitiid oertein mei poarpren glinsters, Sit nou it boerefolk om ’t heamiel roun. Nel hüs ta riden, aloan, alwei, De gollen riisden hast eltse del. En dan komt as in komysk intermezzo de lytsfeint oan it wurd. Der hoecht gjin wurd fan ütliz by. Sa’n foege jonge fan in jier dy Gröt mei rezinen en moal yn ’e püde, De wazem wallet fan it great petiel (skütel), It smout petear mei wiffe kwinkslach krüde, It aid-Frysk foajjen, it gouden margemiel. De standen dellein, de sweeën keard, Oan wudzen swile, op weinen teard; Jim ha myn winter foarüt oerwoun, Skik yn ’e rige.en yt jim roun! Ik ha myn alderfülsten yn 't fél to foarkjen stien, En nóch waerd ik bidobbe dy wêldman wie gemien! Sa’n hiele lange haeijing is ien stik leed en lést, Mar takomm’ Maelje gean ik nel in oare boer FORFEST! „Dat mei net in merke hjitte, Mar skeelt it wol in boel? It jild üt de büsen to klopjen Bliuwt like goed it doel.” Nest met eieren tussen de rails. Een paar „strünljippen” heeft zijn nest gemaakt tus sen de rails op de spoorlijn ten Oosten van Franeker. In het nest liggen vier eierpn. Strak llede de Boalserter klokken De „heamielwike” yn. Fan d’al to banale merke Sil bliuwe skaed noch skyn. Ja, ja. En noch hwat. Hoefolle ek Oan merkeseden fordwynt, Ik wedzje, dat strak mannich Hoatse Op nfl syn Wobbel fynt. Tussen Horst en Venlo Is een taxi tegen een paal gereden, doordat het inzit tende echtpaar ruzie kreeg met de chauf feur. ue meiKmuumne iiewui xxx vcchuuuwöjxiui- gen nog altijd een belangrijke plaats in. j Naar ruwe schatting zijn er op het ogen blik in ons land 3000 van deze machines in gebruik. Het aantal machines zou wel licht groter zijn geweest, als het gebrek aan arbeidskrachten, speciaal aan goede melkers, niet zo nijpend was, terwijl ook de hoge lonen bij de aanschaffing veelal van doorslaggevende betekenis zijn. De re sultaten, die met de melkmachine worden verkregen, lopen zeer uiteen, hetgeen ech ter in hoofdzaak moet worden toegeschre ven aan het feit, dat de nauwgezetheid waarmede de machine wordt gehanteerd, dikwijls te wensen overlaat. VHI. Het Staatsblad (233) bevat een besluit, houdende vaststelling van de rangen en de bezoldiging van het rijksbrandweerperso- neel. Abonnementspri 1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs: 10 een. per n» n Giro 87926 Mooie opdracht. Aan het aannemersbedrijf E. Blok te Rotterdam is opgedragen het maken van een zeedijk met bijkomende werken in de Waddenzee, aanneemsom f 1.500.000. Ze hoeven niet alles te zien. De arts, die had geweigerd zijn boeken aan belasting ambtenaren te tonen, zodat deze ook van de ziektegevallen ken iis konden nemen en de desbetreffende kolom bedekt wilde hou den, werd door de politierechter te Maas tricht vrijgesproken. Het viel mee. Hoewel een rookwolk van enorme afmetingen boven Amsterdam hing en iedereen dacht, dat er een geweldige brand in de haven woedde, zag de brand weer rustig toe, omdat 7000 liter afge werkte stookolie brandend werd opge ruimd. 121/j millloen voor Schiphol. De gemeente raad ven Amsterdam heeft besloten om 12% millioen gulden te investeren in nieu we uitbreidingen van het vliegveld Schip hol. Steeds verder. Ook in Goor en Markelo breidt de pseudo-vogelpest zich uit. De hoenders der aangetaste fok- en mestbe- drijven zijn allen vernietigd. Bij het graven van een kleigroeve onder toezicht van de Rjjksdienst voor Oudheid kundig Bodemonderzoek zijn onder Echt (L.) resten van Romeins vaatwerk gevon den. Ook werden fragmenten van vier ur nen aangetroffen. Lief moesje. Te Hilversum is een „pleeg moeder” gearresteerd, die haar pleegkin deren er dagelijks op uit stuurde om voor haar in de stad diefstallen te plegen. De vier kinderen, variërend van 6 tot 13 jaar, hebben alles bekend. Schoolgaan wordt prettig. Na de N.C.R.V. en de KRO, hebben thans ook de AVRO en de VARA besloten schooluitzendingen in hun programma’s op te nemen. Zjj zullen deze programma’s gezamenlijk den. Douwe Kiestra hat goed tweintich jier lyn yn Frisia en It Heitelün in rige fer- sen ütkomme litten oer it aid-Frysk ge- brük fan it „Heamiel” Letter binne dizze yn syn earste bondel „Efter it Oargel” fan- nijs oanbean. Hy bi- gjint dizze rige mei in skildering fan it heamiel en seit dan ü.m.: Dure trots. Dr. A. Plesman, president- directeur van de K.L.M., heeft in een rede te Zürich verklaard, dat de Europese lucht vaartmaatschappijen moeten samenwerken omdat verkeerde nationale trots „een hoop geld kost”. brlek^n de gehele productie kragen?" Na wat wtf over de wenselijkheid van de bevordering van de Nederlandse Industrie hadden gezegd, keek de heer Bajema ons enige tjjd aan en zei toen: „Dat st?at nog niet vast. Op dit moment loer t alleen dit contract van honderd stuks. Dan moeten we verder zien. Maar U begrijpt wel, dat zij hun machines op dit geheel afwijkend type moeten instellen en wanneer we dan verder gaan, dan zijn zij anderen een stap voor. Dat is logisch.” Wij zijn toen nog enige tijd in de stal ge weest, waar één van de dochters van de heer Bajema de melkmachine bediende en daarmee waren we tot dusver één van de weinigen, die de nieuwe machine in werking zagen. Het was eén wonder, zo rustig als alles in zijn werk ging, hoe kalm de koeien er onder waren en ook hoe snel een koe gemolken was. In ieder geval hopen we, dat de machines, die nu worden aangemaakt, dezelfde goede resultaten afwerpen als die, welke de heer Bajema zelf heeft geconstrueerd en die een omwenteling teweeg bracht in het machi naal melken. Dan komme de faem, de greatfelnt, de arbeider en de frjemdé haeijer jit oan it wurd. Mar lit üs dat sparje oant takomme wike. Allicht dat der dan al wer ris in boer ie, dy’t in kiante yn hannen kriget. Dat sil der dizkear wol om spanne. Tj. de J. JF Met de hoed in de hand.Een Haagse op lichter trachtte op originele wijze aan geld te komen. Hjj scharrelde overal oude waar deloze hoeden op en bood die zjjn patroon een hoedenverver, aan ter bewerking. Hij beurde een flinke provisie, maar liep spoe dig tegen de lamp. Geluk bij een ongeluk. Juist op tijd vond de Rotterdamse politie een beschonken ha venarbeider, die met beide benen over de tramrails lag. Enige minuten later moest er een tram passeren. Marine haalt fregatten. Meer dan 100 le den van de Koninklijke Nederlandse Ma rine zijn aan boord van de „Mauretania” naar Boston vertrokken om twee 1500 ton metende fregatten te halen, welke in het kader der Westerse defensie aan Neder land zijn toegewezen. Handelsbeurs in Dokkum. Op Woensdag 21 Juni a.s. zal des middags om drie uur de Handelsbeurs te Dokkum officieel geopend vzorden. Men verwacht, dat deze Handels beurs, die nu elke Woensdagmiddag zal ge houden worden, in een zeer grote behoefte (niet te vergeten de agrarische afdeling) zal voorzien. Echtpaar door gas bedwelmd. In de nacht van Donderdag op Vrijdag heeft zich te Apeldoorn een ernstig geval van gasver giftiging voorgedaan ten gevolge waarvan het echtpaar Verheul aan de Lageweg in ernstige toestand in het R.K. ziekenhuis moest worden opgenomen. Dat liekt er op. Bij het koninklijk bezoek aan Winschoten zal aan de koninklijke gas ten een model-merrie uit een bekende Gro ninger, merriestam worden aangeboden, na mens de bevolking van Winschoten, Old- ambt en Westerwolde. Winkelierster voor f 10.000 opgelicht. De Haarlemse politie heeft een 35-jarige ge huwde vrouw gearresteerd, die er van ver dacht wordt een 78-jarige winkelierster in uitzen-I textielgoederen voor bijna f 10.000 te heb ben opgelicht. KecordpriJs voor wol. De prijzen, die thans worden besteed voor ruwe schapenwol, zijn nu voor het eerst sedert 1939 de handel in dit product weer geheel vrij is, de hoogste, die deze eeuw zijn betaald. Zij overtreffen zelfs nog de prijzen van 1920, toen de wol vermaard duur was (zwarte prijzen buiten beschouwing gelaten). Bandieten op stap. Zaterdagnacht om streeks 24 uur, drongen twee mannen, ge wapend met een revolver, de woning van het echtpaar Peters aan de Vorselman- straat te Apeldoorn binnen. Ze eisten geld en toen ze dat niet kregen, sloegen ze de vrouw des huizes bewusteloos en brachten de heer Peters, die het huis trachtte te ont vluchten, teneinde hulp te halen, bloedende verwondingen toe. De nieuwe Nederlandse gezant te Bogota, jhr. H. M. van der Wijck, is tijdens de voorbereidingen voor het aanbieden van zijn geloofsbrieven aan president Ospina te Bogota, plotseling overvallen door eén flauwte. De plechtigheid werd uitge* steld. Dam in Brielse Maas. Omstreeks 0 Juli zal het laatste deel van de dam in de Brielse Maas gereedkomen. Daar het werk van week tot week wordt uitgezet, kan de de finitieve datum pas over enige weken worden vastgesteld. Verrassend dure tabak. Bfl de In Rotter dam gehouden inschrijving op Java-tabak hebben de werkelijk bereikte prijzen de te voren opgestelde taxatieprijzen zeer be langrijk overtroffen. ik er een paar dagen over nagedacht en toen wist ik het. Van het begin af heb ik begrepen van welke betekenis dat was en daarom heb ik, wat ik zelf kon maken, zelf gemaakt en de andere dingen heb ik door diverse mensen laten doen, die er zelf geen idee van konden hebben wat ze precies maakten. Het is waar, ik heb alleen maar lager onderwijs gehad maar ik ben ach ter in het land groot geworden en ik heb veel gelezen, kranten en vaktijdschriften. Niet om de advertenties, maar om de ar tikelen. Het moeilijkste deel van mijn vin ding was voor mi) de kwestie van het uit- gereedschap moest zijn dat aan mijn wensen moest kunnen vol doen.” „Is uw machine voor alle soorten koeien geschikt?” „Ja, ongetwijfeld, met deze restrictie, dat de tepels soepel moeten zijn en er zich geen eeltplekken op bevinden. Wanneer een koe droog staat, gaan die er gauw genoeg af. En dan zijn er koeien zoals in Zwitser land met extra lange tepels. Dit ia geen bezwaar, alleen moet het materiaal daar bij aangepast worden.” „En nu nog één vraag: Zullen de F.N.-fa- Perswet op komst. Dezer dagen is de in diening bij de Tweede Kamer te verwach ten van een ontwerp van wet, houdende enkele voorzieningen betreffende bet pers wezen. Koninklijk geschenk. De jubilerende Ko ninklijke Nederlandse Petroleum Maat schappij heeft een bedrag van f 500.000 geschonken aan het Koningin Wilhelmina- fonds ter bestrijding van de kanker en een bedrag van f 500.000 aan het Nederlandse Roode Kruis, met de bedoeling, dat dit be drag ten gunste van een of meer objecten in de strijd tegen tuberculose zal worden besteed. Eervol. Veluwse boeren-dansers uit Put ten zijn uitgenodigd voor een toumée door Israël. De melkmachine neemt in veehouderskrin-liepen tot een totaal van 5000 stuks, het geen in geld uitgedrukt betekent voor een bedrag van zestien en een kwart millioen gulden. De heer Bajema heeft ons rustig laten uit spreken, aldus de reporter van de Heeren- veense Koerier, wiens artikel óver zijn vraaggesprek met de heer Bajema we hier verkort citeren en toen we hem vroegen, wat er van waar was van dit gerucht, ver telde hij: „Zo erg als U het zegt, is het nu juist nog niet, maar wel is het waar, dat mijn ver betering, die een vinding was, in alle lan den van de wereld is gepatenteerd, zodat er, wat dat betreft, zekerheid bestaat. Ik De oorzaak van mislukking of tegenslag j heb er een persoon voor, die deskundig is 'op dat gebied en die de onderhandelingen voert en het is wel juist, dat er ook over leg is gepleegd met bepaalde Nederlandse industrieën. Er is ook enkele keren ge sproken met de adviseur, die de Nederland se Regering daaromtrent van voorlichting moet dienen. Het feit ligt echter zo, dat we In Nederland geen fabriek hebben die melkmachines fa briceert en daardoor werd wat dat betreft bekende I de situatie moeilijken. Voor Iemand, die er reeds meer dan voldoende niet in zit, vallen nu eenmaal de mogeltjk- zjjn enderhalve een goed gebruik bevorde- j heden die er zijn, moeilijken zo niet on- ren. Thans is het zo, dat velen, die mis- mogelijk te overzien. Met een technicus schien nóg zelden een melkmachine hebben van de Belgische F. ^N.-fabrieken lag deze gezien, laat staan deskundig op dit ter rein zijn, een melkmachine importeren, uit- •sluitend om gedurende enige tijd daarmede j zaak anders. We wisten beide waarover we j spraken en deze fabriek ziet er iets in. oI Daarom worden er nu eerst honderd ma- een zekere winst te behalen. Het is de boer, chines volgens mijn ontwerp daar gemaakt. -Enkele er van gaan naar diverse landen. 'desbetreffende leverancier de overige worden in Nederland geplaatst kunnen dan beoordeeld worden nl. of voldoen aan de eisen, die ik zeg, dat er gesteld mogen worden. De machine zal f3250 kosten.” „Vindt U het dan niet vreemd, dat een zowel technicus niet op uw idee is gekomen en -- U wel?” machine Commissie beschouwen het dan „Nee,” zei de heer Bajema gedecideerd, „nee, een technicus, die niet kan melken, kan dit niet bereiken. Ik ben een boer (misschien een boer met een technische is ook, dat de toekomstige gebruiker zich knobbel) en ik kan melken. Ik voel wat een nauwkeurig op de hoogste stelt van het koe wil. Natuurlijk heeft men wel gezocht gebruik en de werkwijze van de machine De importeur van de betrokken machine, zal hem hierbij echter de behulpzame hand bieden. Voor de Centrale Melkmachine Commissie is dit aanleiding geweest con tact op te nemen met enige importeurs van melkmachines. Deze besprekingen hebben geleid tot een overeenkomst, waarbij de importeurs zich verplichten tot het nako men van bepaalde richtlijnen, volgens' wel ke o.a. is bepaald, dat in de prijs, die de boer voor de machine betaalt, een verplich te nauwkeurig omschreven service en na zorg van de zijde der leveranciers is inbe grepen. Deze service bestaat in grote trek ken hierin, dat de leverancier de koper de eerste dagen volledig zal bijstaan bij het melken. Voorts moet hij daarna res pectievelijk na 3 weken, 3 maanden en een half jaar telkens één keer terugkomen om nogmaals bij het melken de nodige aanwij zingen te geven. Bovendien moeten de stal- leiding en verdere installatie worden goed gekeurd door een door de Centrale Melk machine Commissie erkend deskundige. Wat de voorlichting van Overheidswege be treft, kan worden vermeld, dat deze offi cieel bfl de RiJkszulvelconsulentschappen zal worden ondergebracht. Ir. Huisman vestigde ten slotte de aan dacht op de machine van Bajema, waar van thans het experimentele stadium ach ter de rug is. Deze nieuwe machine, die ook in verrijdbare vorm wordt geleverd, onderscheidt zich ogenschijnlijk in geen en kel opzicht van de tot nu toe gebruikelijke. Het geheim van deze machine schuilt ech ter in het feit, dat er met een veel hoger dan het gebruikelijke vacuum wordt ge werkt. Bezigt men bij de bestaande ma chines een vacuum van ten hoogste 37 cm., de machine van Bajema werkt met een va cuum van tenminste 64 cm. Ook het aan tal pulsaties ligt hoger dan bij de normale machine regel is. Bij het in gebruik nemen van deze machine ligt het vrijwel voor de hand, dat bijzondere voorzorgen nodig zijn. Indien dit geschiedt midden in de lactatie- periode, omdat de meeste koeien niet di rect inwerking van een zo hoog vacuum verdragen. Dit moet daarom langzaam van 37 tot de gewenste hoogte worden opge voerd. Koeien, die pas hebben gekalfd, kan men zonder enig bezwaar direct met dit hoge vacuum melken. Men dient er even wel rekening mee te houden, dat de nor male machine constructief niet voor dit doel geschikt is en het derhalve moet worden afgeraden bij gebruik van een gewone ma chine met een hoog vacuum te werken. Binnenkort zullen de voorlichtingsdiensten en andere belangstellenden voldoende in de gelegenheid zijn kennis te nemen van de machine en de werkwijze van Bajema. Het gehele probleem is belangrijk genoeg er de nodige aandacht aan te schenken, alhoewel de toekomst zal moeten uitwijzen, of de vinding in alle opzichten bevrediging zal schenken. Verteld werd reeds, dat de Belgische F. N. fabrieken waren begonnen met de aanmaak van de verbeterde melkmachine, naar het. systeem-Bajema en dat er reeds orders

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1950 | | pagina 1