Buitenlands
Overzicht
Provinciale Kroniek
üs hjoed
to sizzen
door Nederland
No 54
Vrijdag 14 Juli 1950
46e Jaargang
er-
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OS1NGA
- Bol swar d
It moat In goed prater wêze, dy’t it in
swijer forbetterje sil.
VeiachQnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie t
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
lis-
:ht,
is
na-
ef-
ilid
be-
)U-
vat
en
len
fe-
jr-
:k-
el-
1.35 pér kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs i 10 cent per mm
Giro 87926
Hwat hat (jttbc SlCfOCLf
Bolswartls Nieuwsblad
n
Redaksje.
Zes maanden wegens poging tot
broedermoord.
44-jarige Makkumer Abraham de J.,
in een schip te Harlingen zijn broer
len georiënteerd. Het ETIF-rapport conclu
deert eveneens dat de aanwezigheid van
een ziekenhuis te Dokkum noodzakelflk
moet worden geacht.
Uit economische overwegingen heeft het
bestuur besloten, om zo spoedig mogelük
tot een sluitende exploitatie te komen ’n
ziekenhuis te ontwerpen, dat plaats biedt
aan 120 bedden. Medewerking is toegezegd
door verenigingen, tellende ongeveer 80.000
leden.
Een windhoos boven Warns.
Dinsdagmorgen omstreeks elf uur trok een
windhoos over het Noord te Warns, die bü
verschillende woningen schade aanrichtte.
Enige jongens die op straat speelden, wer
den tegen de grond gedrukt. Er kwamen
echter geen persoonlijke ongelukken voor
Het bezoek van het Koninklijk
Echtpaar.
Naar wij vernemen hebben Burgemeester
en Wethouders van Leeuwarden in verband
met het bezoek, dat het Koninklijk Echt
paar op 25 en 26 September aan de pro
vincie Friesland zal brengen, een commis
sie ingesteld, die tot taak heeft de feeste
lijke ontvangst van de koninklijke gasten
in de gemeente Leeuwarden voor te berei
den.
Deze commissie is samengesteld uit: Ir. M.
H. Geerts, voorzitter; mevr. J. C. M. Heij-
meijer, geb. Croon; T. Bakker, S. Camping,
N. Feenstra, H. Landstra, H. Pols en A. W.
Rengelink. Het secretariaat dezer commis
sie is gevestigd op het stadhuis te Leeu
warden.
vinciale bestekken een clausule opgenomen,
dat bij de uitvoering van werken voor de
dag gekomen oudheidkundige vondsten ge
meld moeten worden aan de Rijksdienst te
Amersfoort.
KONINKLIJK BEZOEK AAN DE PROVINCIE GELDERLAND. De
aankomst bü de tentoonstelling „Mijlpaal 1950”. Links de Burgemeester
van Arnhem, de hèer Ch. G. Matser.
Reg. Omroep Noord
189 M.
B-
Id
it
S.
3.,
Jk
in
lit
b-
er
g-
ur
s-
m
’P.
>e-
rl-
de
ior
ag
op
m
te
«k
d,
Ie
sn
;de
en
or-
is-
an
lat
W.
>os
rÜS
len
en
ng
al
len
m-
Ln-
an.
len
m-
ar-
lat
ol-
an
et
ir,
es
en
■«-
't
:rd
m-
:u-
:n-
Id.
’ré
;e-
k-
ak
rd
op
a.
b.
c.
Frankrjjk
tüdens de huidige internationale crisis zo
lang zonder 'regering zat is te betreuren, nu
schünt echter een kabinet-Pleven wat lan
ger leven beschoren.
Vondsten melden a.u.b.
De Provinciale Waterstaat van Friesland
heeft op verzoek van de Rijksdienst voor
Oudheidkundig Bodemonderzoek in de pro-
hiermee Tito ih de kaart, wellicht hebben
de Russen echter hoop dat Zuid-Slavlë nog
eens onder zuiver Komlnform bewind zal
komen en dan zou Moskou het graag in
het bezit van Triëst zien, In de laatste
tüd hebben de Russen nog al heel wat no
ta's aan de Westelüke mogendheden en de
Ver, Naties over allerlei kwesties gericht,
ze weren zich diplomatiek hevig, zonder
dat men er de juiste kijk op krijgt wat
daarachter allemaal schuilt, maar dat ook
elke Russische zet hier betekenis heeft, zal
later wel blüken. De communisten in de
Westelüke landen zün 'zich uiteraard weer
heviger gaan roeren sedert het gebeurde
in Korea
Men neemt ook wel eens aan, dat de van
Russische züde verspreide geruchten dat er
in 1951 een oorlog zou uitbarsten bedoeld
zijn om het Westelük communisme een hart
onder de riem te steken en de verwachting
bü hen te wekken, dat zij het rode leger
spoedig in hun landen welkom zullen kun
nen heten. In één opzicht zün echter der-
gfelüke geruchten büzonder gevaarlük. Zij
versterken in het Westen de positie van
hen, die de atoombom zo snel mogelük
gebruikt willen zien en een preventieve
oorlog tegen Rusland wensen. Als beweerd
wordt dat van voorjaar 1951 af West-Eu-
ropa dag en nacht paraat moet zün tegen
een overval, zeggen bovenbedoelde lieden
dat dit een onhoudbare toestand zou schep
pen en dat het daarom beter zou zijn de
Russen voor te zün. Een niet-officiële
Brits-Franse commissie, waarin echter zeer
bekende persoonlü'kheden zitten, beveelt
voorts aan, daar West-Europa slechts 15
tegenover 250 rode divisies kan stellen,
reeds nu de atoombom- en bacteriënoorlog
zo voor te bereiden dat Rusland in enkele
uren, nadat de Russen een overval op het
Westen hebben gepleegd, uit de lucht tot
een woestenü kan worden gemaakt.
Dat
In Korea
nog niet voor de wind, hun door de Ver.
De
die
met een broodmes naar het leven had ge
staan, is door de Leeuwarder rechtbank
veroordeeld tot zes maanden met aftrek.
De eis was veertien dagen geleden zes
maanden.
Dronrüp kreeg een tehuis voor
ouden van dagen.
Dronrijp heeft een eigen penslontehuis ge
kregen waar circa 40 oudjes gastvrij on
derdak kunnen vinden. Het gebouw, dat
vroeger als patriciërs-woning diende, en
thans met een nieuwe züvleugel is uitge
breid, geeft van buiten zowel als van bin
nen een keurig verzorgde aanblik. Alles is
zo goedkoop mogelijk gehouden, de enige
luxe is misschien de prachtig versierde in
gang aan de zuidzijde, doch deze goedkope
bouw heeft niet de minste afbreuk aan de
soliditeit ervan gedaan. Het initiatief om
tot de bouw te komen, is door de raad van
Menaldumadeel uitgegaan. De raad, die in
haar geheel bü de opening vertegenwoor
digd was, hoopt hiermee in de problemen
van alleenstaanden te voorzien.
Burgemeester Toomsma sprak de wens uit,
dat deze kleine gemeenschap er in mag
slagen een eigen warme sfeer te scheppen,
die in dit gebouw onmisbaar is. Is dit het
geval dan zal Friesland een kleine parel
aan de schakel van inrichtingen op oït ge
bied rü'ker zün. Vervolgens richtte spreker
zich tot de uitvoerders, de aannemer, de
heer Jellema, de heer Boomsma van het
Technisch Bedrijf, en voorts aan allen die
op enige wü'ze aan de totstandkoming van
dit gebouw hebben medegewerkt.
Het tehuis zal geen positief-christelü'k ka
rakter dragen, doch voor ieder is er de
volle vrüheid van geloofsovertuiging. In dit
verband riep spreker ook een welkom toe
aan de geestelüke verzorgers van het te
huis, Ds. van der Kolk, Ds. Oosterhuis en
pastoor Rolf.
ook de namen van Foekje Dillema, Hans
Huizinga en Jan Lammers op het program
ma prükten en waarvoor de organisatoren
het Harlinger feestweekcomité en de
athletiekvereniging Vlugheid en Kracht
vrü veel reclame hadden gemaakt. Door
het plotseling niet beschikbaar zü'n van de
„trekpleisters” Dillema, Huizinga en Lam
mers en mede ook door enkele andere on
voorziene omstandigheden, hebben de orga
nisatoren de wedstrüd evenwel, weinige
uren voor ze zou beginnen, van het pro
gramma geschrapt. Vele honderden athle-
tiekliefhebbers en tientallen athleten en
athletes werden teleurgesteld en de Har
linger feestweek verloor een deel van de
glans, die ze anders zeker gekregen had.
Ook Dokkum krjjgt een Prot.
Chr. ziekenhuis.
In Dokkum bestonden reeds lange tüd plan
nen om te komen tot de stichting van een
protestants christelü'k ziekenhuis. Deze
hebben thans vaste vorm aangenomen door
de oprichting van de „Stichting tot instand-
koming van een protestants christelük zie
kenhuis”.
De behoefte aan een ziekenhuis voor geheel
Noord-Oost-Friesland met als zetel Dok
kum, wordt algemeen erkend, ook door de
officiële instanties te Leeuwarden en Den
Haag.
Op Dokkum, als centrum van de Noord-
Oosthoek der provincie zün ca. 50.000 zie- versum.
Aborihciti«nt*pri)s i
Tilsdei 18 July:
1819. Fryske ütstjürlng.
Meditaesje fan de hear P. Kok to Grins
Stimmen üt it Heitelftn.
In licht programma fan foardrachten
en lieten. Sang fan Annie Pot en Akke
de Vries, foardrachten fan Auck de
Boer, Hinne Feentra en D. A. Tammin-
ga. Op 'e fleugel in grienmank fan
Fryske lieten fan F. Kramer.
Harlinger feestweek.
Ter gelegenheid van de feestelü'kheden in
Harlingen zouden er de vorige week Don
derdag in Frieslands havenstad athletiek-
wedstrüden worden gehouden, waarbü o.a.
Naties gedekt energiek en snel ingrüpen
heeft toch politieke succesen opgeleverd,
het heeft büv. het in het Verre Oosten zeer
belangrüke India practisch aan de züde
van het Westen gebracht, hetgeen op Zü'n
beurt zün invloed in andere jonge Zuid-Oost
Aziatische Staten niet miste.
In Indonesië büv. neemt men een meer af-
wüzende houding tegenover de communis
ten aan. De behaalde politieke voordelen
kunnen echter in hun tegendeel verkeren
als de Amerikanen en de naties die hen in
Korea büstaan er niet op vrü korte termü'n
in slagen de Noord-Koreanen de baas te
worden.
Dat is ook gewenst om de toestand in Eu
ropa, waar het in de Balkan, onder Rus
sisch gestook blüft rommelen. Men spreekt
van Bulgaarse troepenconcentraties tegen
Zuid-Slavië, en het blüft jammer dat dit
laatste land het tenslotte niet eens is kun
nen worden met Griekenland over een ver
bond, dat een wat Indrukwekkender tegen
wicht tegen c
Snitser Jubeljier,
Het Snitser Jubeljier, dat In deze week ge
vierd wordt, had evenals de Heamielwike
te Boisward in het begin van de week te
klagen over het slechte weer.
Gisteren, de grote dag voor Sneek, maak
te echter veel goed. Bood de feestweek op
zich zelf veel attracties, ook de tentoon
stelling „De Windvaan” kan er zün. De
tentoonstelling is ruim, overzichtelük en
geeft veel nieuws te zien. We noemen
slechts Philips 'wondertuin, de grote stands
van diverse agrarische industrieën, de dis-
telbestrüding en de vele stands op het ge
bied van de levensmiddelenvoorziening.
Wilt U „De windvaan” nog zien, zo advi
seren wü U dit te doen met een holle maag
want u wordt bü uw rondgang zeker 10 h
15 maal uitgenodigd tot proeven: likeur,
thee, gebak, soep, bier, kaas, chocolade,
wün, koekjes, enz. Ook kwamen we met
een pakje pudding thuis (een nieuw pro
duct, dat straks ook te Boisward in de
handel wordt gebracht door kruidenier S.
K. Jellema).
Ook zün er stands met een meer idieel doel:
Bübelkiosk, Dierenbescherming, Roode
Kruis, Het Zwakke Kind, enz.
Daar verscheen vorige week in een van
onze belangrükste dagbladen een artikel
dat nogal wat stof heeft doen opwaaien.
De Berlünse correspondent van dat blad
schreef over de opvattingen van Russische
politici en militairen omtrent de huidige
situatie. Moskou zou van oordeel zü'n, dat
nu het ook de atoombom heeft, het, door
zün overvloed aan manschappen en wape
nen, een voorsprong van een jaar op de
Atlantische Unie heeft. Wanneer de Russen
er nu in slagen Amerika in allerlei kwes
ties in Azië te verwikkelen, zouden de
Amerikaanse reserves zo gedund worden,
dat voorjaar 1951 Europa dag en nacht met
een gewapend conflict en een plotselinge
Russische overal rekening zou moeten hou
den.
Het bedoelde blad gaf niet direct redactio
neel commentaar op dit artikel en daarom
heeft het nogal wat beroering veroorzaakt
en hier en daar tot de overtuiging geleid,
dat er in 1951 vast weer een nieuwe we
reldoorlog zal uitbreken. Natuurlük kan
niemand garanderen, dat zo’n oorlog niet
zal komen, maar om er toe te concluderen
op grond van wat Russische militairen en
politici vertellen, is toch wat al te bar.
Men moet toch niet uit het oog verliezen,
dat er ook nog zoiets als een zenuwenoorlog
is. De hoogste Amerikaanse militairen en
president Truman
zelf hebben in de laatste weken herhaal-
delük verzekerd, dat ze niet vrezen dat
Rusland in de nabüe toekomst zelf ten oor
log zal trekken en een wereldoorlog ver
oorzaken. Het is mogelijk dat de Ameri
kanen dit verkondigen om de andere leden
der Ver. Naties over te halen wat scheu
tiger met militaire hulp voor Zuid-Korea
zte zün. De Amerikanen hebben het daar
nu zwaar genoeg en hebben niet geaarzeld
in hun eigen land de dienstplichtwet toe
te passen om aan geoefende manschappen
te komen voor hun campagne, onder de
vlag der Ver. Naties, in Korea. Maar reeds
lang voor de kwestie-Korea acuut werd,
heeft men te Washington verklaard, dat het
niet waarschünlük was, dat de Russen een
wereldoorlog wensten en vermoedelijk is
deze mening gebaseerd op een vrü behoor-
lÜke wetenschap betreffende de toestanden
in Rusland en de wederzüdse krachten.
Wat Rusland aan militaire macht kan mo
biliseren is zeker voldoende om büv.
West-Europa
onder de voet te lopen, maar als het dit
had gedaan, zou de Amerikaanse oorlogs
machine opnieuw op gang gebracht, en ge
voed uit een industrie die in productiever
mogen vele malen de Russische overtreft,
Rusland ten slotte toch waarschünlük ver
pletteren, ook omdat al kent Moskou het
geheim van de atoombom, de Amerikanen
het ten deze toch ver vooruit zün en nu,
onder de invloed van de gebeurtenissen in
Zuid-Korea, ook al tot de voorbereiding van
de aanmaak van de waterstofbom overge
gaan zün. We verwüzen dus al die Rus
sische uitingen over een mogelük in 1951
komende overval op de Atlantische Unie
naar het model van Pearl Harbour, naar
de rubriek „zenuwenoorlog”, trouwens
waarom zouden de Russen zo loslippig zijn,
als ze werkelijk dergelijke plannen hadden
De Japannezen hebben strikt gezwegen, tot
ze de Amerikaanse vloot in Pearl Harbour
een enorme klap hadden gegeven. De Rus
sen willen, nu de Amerikanen het Westen
trachtten gerust te stellen, door hun pro
paganda nieuwe onrust zaaien.
De Russische staatslieden
zün o.i. te berekende schakers en hebben
teveel werkelükheidszin om nu binnenkort
al alles op één kaart te zetten. Zij hebben
niet als Hitler, die zich in een vrij wan
hopige positie had gewerkt, een oorlog no
dig om hun land, dat rük aan grondstoffen
is, van de ondergang te redden.
Nuchter redenerend, zou men dan ook
moeten aannemen, dat Moskou eerst nog
heel wat aan eigen opbouw zal willen doen
voor het officieel de handschoen tegen
Amerika opneemt. Tenzü men ongelukki-
gerwüs uitglüat. Dat zou geschied zü'n als
de Russen, in hun verrassing over het Ame
rikaanse militaire ingrijpen in Korea, de
kluts kwüt waren geraakt en officieel par-
tü hadden gekozen voor Noord-Korea. Maar
zü hebben dat niet gedaan, al blüven ze
stellig wapenen aan de Noord-Koreanen le
veren, want deze blijven maar aanvallen
ondanks de hevige luchtaanvallen waaraan
hun leger en hun verbindingen bloot staan.
Dit is tussen twee haakjes een waarschu
wing voor West-Europa om niet te zeer
te vertrouwen op de bü een conflict direct
toegezegde hulp van de Amerikaanse lucht
macht, landstrüdkrachten en sterke, heeft
men terstond nodig. Al gaat het de Ame
rikanen dan
fiert Sneln by libbèn en wolwëzen wer har
jierdei. Hja komt dan yn har sawntichste.
Dat skreaune wy forline jier ek al, mar
doe hiene wy üs ien jier forsind.
Maklik hat Marükemuoi it net hawn yn it
öfroune jier, hja hat fakentiids har brie
ven op béd skriuwe moatten, mar wie al-
tyd op tiid en woltomoede.
Lokkich komme der de léste tiid goede bi-
rjochten. Wy hoopje, dat al har muoike-
sizzers en -sters liar'op dizze del net for-
jitte sille en mei dy „muoikesizzers” bi-
doele wy net allinne har, dy’t alle kearen
skriuwe, mar ek al de flld-muolkesizzers.
de meilibjende heiten en memmen en alle-
gearre, dy’t muolke har teltsjes en brief-
wiksel altyd léze.
Foar dizze gelegenheit hoege de lokwins-
ken net nei de redaksje fan ’e krante, dy’t
de brieven oars altyd trochstjürd, mar kin
men rjochtstreeks skriuwe nei:
Marükemuoi,
Haaksbergerstrj. 542,
Enschedé.
Wy hoopje, dat de post it Sneon- en Moan-
deitomoam drok ha sil.
By al de lokwinsken foegje wy ek graech
dy fan üs.
Muoike, wy winskje Jo op dizze dei sterkte
en seine en hoopje dat jo noch mannich jier
jo prachtige wurk foar de Fryske bern
dwaen meüe.
Mei it jo net oan bilangstelling üntbrekke.
Gouden horloges gestolen. Op weg van
Schiphol naar Montevideo (Zuid-Amerika)
zün 180 kostbare gouden horloges met in
gebouwde chronometers, afkomstig int
Zwitserland uit het bagageruim van een
lünvliegtuig gestolen.
Pseudo-vogelpest is geconstateerd op het
bedrijf van de pluimveehandelaar J. Wes
sels te Wezep, gemeente Oldebroek. De
pluimveestapel van 80 stuks zal worden
vernietigd.
Het onweer. In de loop van de vorige week
zü'n bü de VTF in Bergum in totaal 71
koeien en paarden aangevoerd. Alle dieren
waren bü het onweer van de vorige week
Maandag door de bliksem getroffen en ge
dood.
Lucifer: explosie. Dinsdagavond tegen 10
uur werden de bewoners van het zuidelijke
stadsdeel van Leeuwarden opgeschrikt door
een hevige explosie die op het stationsem-
placement veroorzaakt werd, toen een ar
beider een lucifer aanstak bü een tankwa
gen met teerproducten. Een geweldige
steekvlam sloeg uit de wagen op waardoor
de arbeider, de heer Schonewille te Leeu
warden aan hoofd en armen werd ver
wond.
Visser over boord geslagen. Dinsdagmid
dag, tüdens het plotseling opkomende on
weer, is de Volendamse visser K. over boord
geslagen van de botter, waarmede hü op
het Usselmeer viste. K. is verdronken.
Nederland: maisland. Talrü'ke te Wage-
ningen ondernomen teeltproeven hebben
er ondubbelzinnig op gewezen, dat men
over enige jaren over een mais-ras zal be
schikken, dat aan ons klimaat is aange
past.
Coloradokevers te Marsum. In Marsum zün
coloradokevers gevonden op een stuk
bouwland aan de Beetgumerweg, waar een
aantal Marsumers een volkstuin heeft.
Door bespuiting zün de insecten onschade-
lük gemaakt.
Vrouw vermoord. De Haagse recherche is
er na enkele dagen vruchteloos zoeken, in
geslaagd de sinds Zaterdag j.l. vermiste
vrouw Elisabeth Brinks, geb. Breevoort, op
te sporen. Zü werd dood aangetroffen in
een huis aan het Westelnde te Den Haag.
De politie heeft haar echtgenoot, de 26-
jarige tuindersknecht J. Brinks, die er van
verdacht wordt haar met voorbedachten
rade te hebben vermoord, in verzekerde
bewaring gesteld. De man heeft een volle
dige bekentenis afgelegd.
Rusland een voorsprong? Bewering gelan
ceerd door zenuwoorlog. Het gaat Amerika
In Korea nog niet voor de wind. Gevaar in
de Balkan. De impasse in Frankrijk.
De Belgische Koningskwestie.
In België
zün Kamer en Senaat büeen om de wet,
welke de terugkeer van koning Leopold
belet, in te trekken.
Huldebetuigingen in en buiten de volks
vertegenwoordiging voor prins regent Ka
rei, opgezet door tegenstanders van de ko
ning, kregen meer het karakter van een
démonstratie tegen Leopold, dan van
dankbetuiging aan Karei.
Voor zes weken koffie. Bon 465 Algemeen
is aangewezen voor het kopen van 125
gram koffie. Deze bon kan met ingang van
Vrü'dag 14 Juli 1950 worden gebruikt en
blüft geldig voor het kopen bü de detail
list tot en met 29 Juli 1950.
Europees jongeren contact. Vorige week
is in ons land opgericht de Stichting „Eu
ropees Jongeren Contact”, welke organi
satie zich ten doel stelt de bevordering van
het contact tussen de jongeren in Euro
pa.
Richtprijs voor koolzaad van oogst 1951.
De Minister van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening heeft besloten voor
koolzaad van oogst 1951 eenzelfde prüs in
het vooruitzicht te stellen als voor 1950
geldt, n.l. f55 per 100 kg.
Collectieve opruiming. De manufacturiers
te Aalten gaan dit jaar in één gebouw
en op dezelfde data gezamenlü’k opruiming
houden. We zullen afwachten hoe dit ex
periment zal verlopen.
Leuk! Mevrouw Sissingh aan de boulevard
in Vlissingen heeft een aangespoelde zee
hond gedresseerd als huisdier.
Reuze! Een automobilist uit Kortenhoef
heeft in een wei bij Gouda een reuzen
zwam van vijf kilo gevonden; het bleek een
uitzonderlük grote bovista gigantea.
Naastenliefde. Het Roode Kruis heeft be
sloten een millioen diasone-tabletten naar
Suriname te zenden voor de bestrüding van
lepra.
Kersen en lasten. De kersenoogst heeft
niet opgebracht wat men er aanvankelük
van verwachtte en menige pachter besloot
de kersen maar te laten hangen, daar de
zeer hoge plukkosten met de daarbü bo
mende sociale lasten het plukken niet ren
dabel maakten.
Opium in Beliingwolde. Een landbouwer te
Bellingwolde werd gearresteerd, omdat hü
een partü opium uit Duitsland gesmokkeld,
had opgeborgen.
Dansen werd vechten. Tien Noorse zee
lieden, die op de Zeedfk te Amsterdam
„met alle geweld” een dancing wilden be
zoeken, werden door het personeel en de
politie de straat op gewerkt, waarbü enige
harde klappen vielen.
Pas op voor „Florida”. De hoofdcommissa
ris van politie te Amsterdam ontraadt het
aangaan van relaties met de N.V. Industrie
en Handel Maatschappü „Florida” te Hil-
wicht tegen de Bulgaars-Roemeens-Hon-
gaars-Tsjechoslowaakse samenwerking had
kunnen stellen, vooral als
Tito
zich aan de andere zü
de had verzoend met Ita
lië over de kwestie
Triëst. Ook dat is mis
lukt. De Russen hebben
juist dezer dagen in een
nota him eis herhaald
dat Triëst geïnternatio
naliseerd en de Brits
Amerikaanse bezetting teruggetrokken
moet worden. Wat Moskou daarmee voor
heeft zal later wel blüken, eigenlük speelt 't
