4&Ls-‘Kxcls
Provinciale Kroniek
Opkomende Oorlogsstemming
in Amerika
Leopold terug.
üs hjoed
to sizzen
door Nederland
lUT/Tf DEMCUUN
Vrijdag 28 Juli 1950
No. 58
46e Jaargang
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA Bolsward
Buitenlands Overzicht
I
Tegelijk zfjn berichten binnengekomen over
een kale serie van sabotagedaden te Luik,
Namen, Chiney, Quenast, Doornik en een
drietal randgemeenten van Brussel. Te
Quenast werden twintig telgraafdraden van
de spoorweg doorgesneden; elders liet men
een mast van de electrische geleiding
springen, maakte men de spoorrails on
klaar, of strooide men spijkers op de grote
verkeersweg zoals tussen Brussel en Mons.
Naar verluidt, werd slechts geringe scha
de aangericht en het verkeer was reeds vrij
spoedig hersteld; op enkele plaatsen zijn
niet tot ontploffing gekomen pakjes dyna
miet gevonden.
13 Aug,: Menaldum: vrije samenstelling,
sen, le klas.
Leeuwarden: vrije samenstelling
sen. 2e kl. „R.V.S.”partH.
Sneek: d.e.l. sen.
Hwat hat Gabe Skroar
Bolswards Nieuwsblad
19
Internationale
wed-
27
Naar
Pandit Nehroe’s fiasco.
het
ENIGE ONRUST IN DUITSLAND.
30
afd.-
ff
ff
ft
ft
een
der
mede omdat ze In een gunstiger jaargetijde
valt.
De eerste dag had men de wind niet mee,
Dinsdag, toen de vloot Bolsward passeerde,
was het iets beter en toen werd 't stralend
weer.
KAATS AGENDA:
29 Juli:
Ik moat myn libben lang omgean mei it
wiif, dat ik nim, taest ik forkeard, dan haw
ik gjin minske de skuld to jaen as mysels.
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
INPOLDERING VAN DE KWELDERS IN DE WADDENZEE TEN
NOORDEN VAN FRIESLAND BIJ PAESENS. Een maand geleden
is men begonnen met dit werk, waardoor nieuw land wordt verkregen
aan de Noordkust van Friesland, ten koste van de Waddenzee. De dijk
wordt 5700 meter lang. Foto: Het afwerken der nieuwe dflk.
Reg. Omroep Noord
189 M.
Juli:
18
a.
b.
c.
Prinses Marjjke is licht ongesteld. Naar wij
vernemen zal H. M. de Koningin in ver
band met een lichte ongesteldheid rode
hond van H. K. H. Prinses Marflke in
de eerstkomende dagen nog herhaaldelflk
bij haar dochtertje op paleis Het Loo ver
blijven.
Geleidelijk komen de Verenigde Staten in
een verbeten oorlogsstemming, te vergelij
ken bij de mentaliteit, die destijds na de
catastrophe van Pearl Harbour optrad. De
berichten uit Korea hebben hier een merk
waardige uitwerking; de regering en de
militaire autoriteiten worden verantwoor
delijk gesteld voor de ongunstige resulta
ten en de optimistische communiqué’s van
generaal MacArthur - die meestal een et
maal te laat komen en dan door de gebeur
tenissen veelal achterhaald zfln wekken
veel kwalijk bedwongen wrevel.
De verbittering geldt echter in nog ster
kere mate de Koreanen en de machten, die
achter hen staan. Vandaar, dat er sprake
is van een vrijwel algemene instemming
met Truman’s besluit tot gedeeltelijke mo
bilisatie en ook met zijn bewapeningspro-
gramma, waarmee tien milliard dollar ge
moeid zijn. Ook verzoent men zich, zij het
met grote moeite, met de gedachte, dat men
misschien nog wel tot het voorjaar van
1951 zal moeten wachten vóórdat er een
definitieve ommekeer in de militaire situ
atie in Korea zal zijn gekomen. Men ont
veinst zich niet, dat men inmiddels half
Korea zal moeten vernielen, steden en
spoorwegen zal moeten wegvagen en van
uit de lucht zijn superioriteit zal moeten
laten gelden.
De bemoeiingen van Pandit Nehroe, de pre
mier van India, hebben een uitwerking
gehad, tegengesteld aan diens bedoelingen.
Vrijwel algemeen stemt men in met de op
vatting van president Truman, dat de toe
lating van Mao Tse Toeng tot de Verenigde
Naties niet als voorwaarde mag gelden bij
het streven naar een regeling van het Ko
reaanse conflict.
Slechts hier en
die
noe-
veelal
Sneek jubelt door.
Nauwelijks is de Sneker feestweek achter
de rug, of het vooruitzicht op een nieuwe
serie feestelijkheden opent zich. In Septem
ber gedenkt immers de H. B. S. haar 85-
jarig bestaan, eigenlijk is het al 86 jaar,
maar de viering van het 7e lustrum werd
uitgesteld om ze te doen samenvallen met
de officiële opening van het nieuwe R. H.
B. S.-gebouw. Ook deze feestelijkheden pas
sen in het kader van it Snitser Jubeljier
1950, want Sneek heeft reden tot jubelen
nu deze zeer belangrijke streekschool ein
delijk een onderdak krijgt, haar waardig.
Kinderachtig.
de ANP-correspondent te Brussel
meldt haastten philatelisten zich om de
eerste postzegels met het portret van ko-
ning Leopold te verkrijgen. Het socialis
tische blad „Le Peuple” heeft zijn lezers
echter aangeraden de nieuwe postzegels bij
wijze van protest met het hoofd naar be
neden te plakken.
Opheffing laatste bootdienst naar
Vlieland en Terschelling.
Naar de N.V. Tèrschellinger Stoomboot Mij.
ons mededeelt, wordt de in de N.S.-reisgids
op tabel 107A opgenomen laatste vaart van
Harlingen Haven (v. 21.05) naar Vlieland
en Tershelling tot en met 14 Augustus
1950 niet uitgevoerd.
De boot van 17.25 uur naar de eilanden
vaart echter reeds van 15 Juli af, dus van
15 Juli tot en met 28 Aug. 1950.
In aansluiting op deze boot rijdt de trein
van Harlingen v. 17.00 uur naar Harlingen
Haven óók van 15 Juli af, dus van 15 Juli
tot en met 28 Augustus. De trein van
Harlingen (v. 20.54 uur) naar Harlingen
Haven, in de reisgids ingelegd tot en met
14 Augustus, rijdt niet.
Herstel van monumenten in
Friesland.
In de gehouden vergadering hebben de Sta
ten van Friesland enige belangrijke punten
van de agenda afgehandeld. Zo werd onder
meer besloten om een belangrijk bedrag te
putten uit de reserve, om de betaling van
voor restauratie van monumenten toege
zegde subsidies mogelijk te maken. Het col
lege verklaarde zich bereid, de Adviescom
missie voor de Monumentenzorg in Fries
land te continueren voor een onderzoek
naar de overige monumenten (deze com
missie heeft zich in eerste instantie be
perkt tot de kerken en torens en daarvoor
een rapport met urgentielijst opgesteld).
De voorstellen tot het toekennen van pro
vinciale subsidies voor de restauratie van
de toren der Ned. Herv. Kerk te Blija en
de toren van de Ned. Herv. Kerk te Mak-
kum, alsmede voor het perceel Midsland
109 op Terschelling en de Commandeurs-
VLOOT IN HET VERRE OOSTEN
OP OORLOGSPEIL.
Men kan aan deze stemmen, die bovendien
afkomstig zijn van heterogene groepen,
weinig politieke betekenis toekennen. Het
algemene beeld wordt beheerst door een ge
stadig toenemende oorlogsstemming, in
welke uiteraard het „right or wrong, my
country” gaandeweg volkomen gaat over
heersen.
Friese elfstedenweek.
Vele watersportliefhebbers hebben lang
naar de dag van de start der Friese Elf
stedenweek uitgezien, georganiseerd door
de zeilvereniging „De Meeuwen” te Leeu
warden. Op velerlei wijzen worden in Fries
land de elf steden „aangedaan”, maar het
valt niet te ontkennen, dat de tocht per
motor- of zeilboot wel de aangenaamste is,
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per m.m
Giro 87926
De gebeurtenissen in Korea hebben
ongunstige uitwerking op het moreel
Duitsers in de Westelijke sector van Ber
lijn en in de republiek van Bonn.
De communisten laten niets na om een
stemming van paniek te wekken en fluis
teren, dat bij een aanval van de Sowjet-
legers geheel Duitsland binnen enkele da
gen bezet zal zijn. Zij honen de Ameri
kaanse troepen, die niet opgewassen zou
den zijn tegen sowjetsoldaten en trachten
aldus de sympathie te winnen van anti-
Amerikaanse elementen onder de gewezen
nazi’s.
Er is bij sommigen al vrees merkbaar, om
zich openlijk anti-communistisch te tonen,
teneinde zich niet bloot te stellen aan re
presailles wanneer de „bevrijding" komt.
Verscheidene locale afdelingen van demo
cratische partijen en organisaties zien haar
leden wegglippen, méér firma’s dan voor
heen adverteren in communistische bladen.
Bovendien moedigt het communistische ge
fluister ook het hamsteren aan.
Deze dreigementen staan wel in scherp
contrast tot de vredescampagne welke de
sowjetvrienden voeren. Democraten drin
gen aan op belangrijke versterking van de
Amerikaanse bezettingstroepen, om het
gevoel van veiligheid te vergroten.
daar komen er andere
stemmen tot uiting, die echter volkomen
verloren gaan in de krachtige en krijgs
haftige geluiden, die thans over Amerika
gaan. De aanmeldlngsbureaux voor Leger,
Vloot en Luchtmacht worden bestormd
door vrijwilligers, die In actieve dienst wil
len treden.
Stakende arbeiders nemen de arbeid weer
op, omdat ze hun verantwoordelijkheid te
genover het land beseffen. De kranten ver
melden de namen van beroemde oorlogs
helden, die de uniformen weer aantrokken.
Toch schijnt het niet zonder belang mel
ding te maken van enkele non-conformisti-
sche stemmen, hoewel ze niet meer schij
nen te vertegenwoordigen dan de mening
van enkele critisch gestemde geesten.
In „Labor Action”, een onafhankelijk so
cialistisch blad, wordt de noodzakelijkheid
betoogd de invloed van Pandit Nehroe in
de Oosterse wereld op de juiste waarde te
schatten. De uitspraak van Pandit Nehroe
volgens welke China recht heeft op een
zetel in de Veiligheidsraad ongeacht het
hele Koreaanse conflict vond het vol
gende commentaar: „Pandit Nehroe be
roept zich op het recht van China lid te
zijn -.'■an de Veiligheidsraad. Dit recht kan
China moeilijk worden ontzegd, temeer
niet omdat het voorstel om China op te
nemen in de raad der Grote Vijf destijds
van.Amerika is uitgegaan. Bovendien
dient men wel te bedenken, dat Nehroe’s
verklaring betreffende China’s „recht” in
zijn mond eigenlijk een beleefde manier van
beschuldigen Inhoudt. Zijn verklaring bete
kent eigenlijk: „Aan China wordt onrecht
begaan!” En dat heeft in de mond van dê
man, die zich zelf als de executeur-testa-
mentair van Mahatma Gandhi beschouwt
een véél sterkere morele betekenis, dan
men in de Westerse wereld vermoedt.”
„Ge drjjft het hele Oosten op
één hoop!”
Voorts komen er stemmen tot uiting,
men direct „defaitistisch” zou kunnen i
men. Wonderlijk genoeg zijn dit
stemmen van oppositionele groeperingen,
die men in Europa als uiterst rechts zou
karakteriseren. Deze lieden beschuldigen
de regering er van een politiek te voeren,
die „het gehele Oosten” op één hoop drijft.
Een dergelijke politiek, zo wordt gezegd,
kan misschien wel op korte termijn over
winningen behalen, maar dat zullen dan
toch niet meer dan Pyrrhus-overwinninge.i
z(jn. Met de vrijmoedige oppervlakkigheid,
die het oordeel van deze Amerikanen ken
merkt, spreken zij van „de 750 millioen
Oosterlingen”, die tot krijgshaftigheid wor
den gebracht en in gemeenschappelijke
haat tegen Amerika en het Westen in het
algemeen worden verenigd.
Hierbij sluiten zich ook min of meer de
meningen aan van ettelijke Ierse katholie
ke bladen, alsmede van vele invloedrijke
Amerikaanse religieuse secten, zoals die
der Quakers, die van een anti-militairis-
tisch en pacifistisch standpunt uitgaan en
die niet alleen de atoombom, maar ook de
fosforbombardementen veroordelen, terwijl
ze de heldhaftigheid -van de Amerikaanse
vliegers, die tot nog toe blijkbaar weinig
tegenstand in de lucht ondervonden bij hun
uitgebreid vernielingswerk, maar tamelijk
dubieus vinden.
Bloedig zomerfeest. Zondagavond ont
stond tussen twee inwoners van Schoon
oord een vechtpartij tijdens een zomerfeest
te Eesergroen (gem. Borger).
De 30-jarige T. Dokter werd door mes
steken zodanig gewond, dat hij ter plaatse
overleed.
Stakingen In Walenland.
Dinsdagmorgen is de algemene stakings
actie van het Socialistisch Vakverbond te
gen de terugkeer van koning Leopold III,
begonnen. Zij beoogde het gehele maat
schappelijke leven minstens gedurende 48
uur lam te leggen in Waals-Brabant, dat
is de streek ten Zuiden van Brussel tot
aan de provincies Henegouwen en Namen.
Volgens de berichten, die Dinsdagmiddag
te Brussel werden ontvangen, was de sta
king algemeen in <de metaalnijverheid van
Nijvel en in de steengroeven van' Quenast.
Te Tubize werd reeds van Maandag af ge
staakt. Ook te Luik, echter op geringe
schaal.
woning Langebuurtstraat A 32 op dit
eiland, werden zonder veel discussie aan
genomen.
In het tweede gedeelte van de vergadering
kwam aan de orde het toekennen van een
verhoogd subsidie aan de Fryske Akademy
een kwestie, welke in de afgelopen winter-
zitting uitvoerige debatten heeft uitgelokt.
Ook nu voerden verscheidene sprekers het
woord. Thans maakten slechts enkelen be
zwaar tegen de subsidie-verhoging tot
f 39000. Men was het niet eens over de
vraag, of het provinciaal bestuur in het
bestuur van de Fryske Akademy vertegen
woordigd diende te zijn of niet. Een voor
stel van de commissie van rapporteurs, de
wenselijkheid uit te spreken, dat deze ver
tegenwoordiging zou geschieden, werd ten
slotte met 27 tegen 21 stemmen verwor
pen. Vastgesteld werd nog, dat dit niet in
hield, dat Ged. Staten nu ook beslist niet
de aangeboden bestuurszetel zouden mogen
aanvaarden, indien zij (wat thans nog niet
het geval was) dit te zijner tijd wel ge
wenst zouden vinden.
Prins Karei vertrokken.
Opzien is in België gebaard door een be
richt, dat prins Karei, de afgetreden re
gent, Brussel in alle stilte heeft verlaten
en aan de Franse kust te St. Raphaël zou
verblijven. Van de weeromstuit is tegelij
kertijd verkondigd, dat de prins van plan
zou zijn zich officieel te verloven met de
prinses van Orleans Braganza, over welke
verloving reeds maanden geleden geruch
ten de ronde hebben gedaan.
Op het ministerie van Binnenlandse Zaken
wordt de tot dusver veroorzaakte ontred
dering als onbeduidend beschouwd en geen
vrees gekoesterd voor een succes van be
tekenis der stakingsactie.
Oude Bildtzjjl, vrije samenstel
ling, sen. le klas.
Arum: afd.parturen jongens.
Ternaard: Federatie D.D.D. sen.
Arum: uitgen. seniores.
Engelum: vrije sam. sen. 2e klas.
Huins: afd.parturen sen. 2e klas.
Hjjum: d.e.l. jongens.
Weidum: afd.parturen jongens.
Tjalleberd: d.e.l. sen.
2 Aug.: Franeker: „P.C.”-WEDSTRIJD.
5 Aug.: Franeker: vrije samenst. sen.
2de klas.
Wltmarsum: afd.part. jongens.
Akkerwoude: d.e.l. sen.
Wirdum: d.e.l. sen.
Oosterlittens: d.e.l. jongens.
IJtens: d.e.l. sené
6 Aug.: Witmarsum: vrije samenstelling,
sen., le klas.
Franeker: afd.part. jongens.
Beetgum: vrije samenst. 2e kl.
Deersum: d.e.l. sen.
Stiens: d.e.l. sen.
9 Aug.: Wommels: „Freule-partij”,
parturen jongens.
12 Aug.: Oude Bildtzljl: vrije samenstel
ling sen. 2e klas.
Wierum: d.e.l. sen.
GAAT U OOK BROMMEN?
Doe dan 18 en 19 Aug. mee aan de
bromfietstocht door Friesland.
Waar de tocht langs gaat?
Wel van Leeuwarden uit de eerste dag
over Roodkerk, Veenwoudsterwal, Ooster-
meer naar Beetsterzwaag, over Heerenveen
terug over Oldeboorn en Grouw.
De tweede dag: Leeuwarden, Mantgum,
Joure, Langweer, Sloten, Balk, Woudsend,
IJlst naar Sneek en over Bolsward terug
naar Leeuwarden.
Wanneer U de tocht meegereden hebt, zult
U niet alleen boordevol indrukken zitten
van het bekoorlijke Friese land, U zult ook
aan Uw vrienden en kermissen een toer-
boekje kunnen tonen met 26 stempels van
de Friese Raadhuizen, waar U onderweg
bent afgestapt om U te melden.
Bovendien is aan de tocht een Fries sou-
venier verbonden, terwijl een firma in Den
Haag een Berini-hulpmotor beschikbaar
heeft gesteld voor degene die een aan de
tocht verbonden interessante wedstrijd
wint. Bovendien hebben de fabrikanten en
dealers van de bromfietsen hun medewer
king toegezegd.
Natuurlijk zijn alle plaatselijke VW’s be
reid nadere inlichtingen te verstrekken.
Wilt U een paar kostbare vacantiedagen
goed besteden, pakt Uw bromfiets en rijdt
mee. Uw kleinkinderen zullen het naver
tellen.
14 Aug.: Menaldum: afd.part. jongens.
Aug Ternaard: vrije samenstelling,
sen. 2de klas.
Hitzum: „Franekeradeel”-partIJ.
Ijlst: vrije samenst. sen. 2e klas.
IJtens: d.e.l sen.
20 Aug.: Kims-ver d: uitnodiging sen. le kl.
Dronrijp: vrije samenst. sen. 2e
klas.
Vrouwenparochie: d.e.l. sen.
Huins: d.e.l. sen.
Hilversum: d.e.l. sen.
Tjalleberd, d.el. sen.
22 Aug.: Franeker:
strjjden.
23 Aug.: België, Frankrijk, Nederland.
24 Aug.: Jeu de Pelote, Fries spel sen. en
Jun.
Aug.: Beetgum: vrije samenst. sen. le
klas.
Makkum: afd.parturen 2e kl.
Klmswerd: afd.parturen jongens.
Zeist: Wiersma-competitie.
28 Aug.: Beetgum: uitnodiging sen. le kl.
Uit fles met lysol gedronken, pe 78-jarige
H. Lammerts te Lemmer dronk bij ver
gissing uit een fles met lysol. Hij moest
naar het ziekenhuis te Leeuwarden worden
overgebracht.
In Zwitserland verdronken. De 16-jarige
Frans Jaarsma uit Franeker is te Bazel- op
onverklaarbare wijze van een rijnaak in 't
water gevallen en verdronken.
Niet alles Beek. Er is een wetsontwerp
ingediend om de naam der gemeente Beek
(N.-Br.) te veranderen in Prinsenbeek; er
zijn n.l. te veel Beken.
Rode kool-drama. In het befaamde tuin-
dersgebied, de Langendljk, voltrekt zich
een rode kool-drama. Honderdduizenden ki
lo’s stapelen zich op om het bederf tege
moet te gaan. Het zijn bergen kostelijke
groenten, die geen waarde hebben.
Auto te water. Ongeveer 9 ton aardappe
len (300 kisten) bestemd voor Z.-Amerika,
ging Dinsdagavond verloren, toen de
vrachtauto met aanhangwagen van de fir
ma Jonk uit Purmerend nabij deze plaats
in het Noord-Hollands Kanaal reed.
Bromfietsen. Het ministerie van financiën
deelt mede, dat de houders van rijwielen
met hulpmotor in het bezit van een belas-
tingkaart behoren te zijn. De belasting,
welke voor deze rijwielen in het algemeen
f 10 per jaar bedraagt, zal niet worden
verhoogd, indien hierop een kinderzitje is
aangebracht.
„Rotterdam Ahoy” blijft trekken. De va-
canties zijn in Holland nog maar net be
gonnen, zodat het bezoek de eerste tijd
wel druk zal zijn. Totaal aantal bezoekers
tot nu toe (in anderhalve maand) ruim
600.000.
4500 kinderen, wier vader door oorlogs
geweld of -omstandigheden om het leven
kwam, dan wel zo invalide werd, dat hij
niet meer in staat is in het levensonder
houd van zijn gezin te voorzien, gaan met
vacantie. Want ook dit jaar weer organi
seert de stichting „Het Vierde Prinsenkind”
niet minder dan 34 vacantiekampen. In
Friesland, Drenthe, Noord-Brabant, Zee
land en Limburg.
Brand in varkenshaarfabriek. Er is brand
uitgebroken in de varkenshaarfabriek van
de firma Ward en Sevinga te Groningen.
De brand kon worden beperkt tot de eerste
verdieping en de zolder. Een in hetzelfde
pand gevestigde potloodslijpindustrie werd
door het vuur geheel vernield.
Een ei in een ei. De heer IJ. Veltman te
Koudum kreeg van een van zjjn kippen een
bijzonder ei. In dit ei zat n.l. geen dooier,
maar in plaats daarvan zat er een heel
klein eitje in met dop, ter grootte van een
musseneitje.
Marlnevliegtuig verongelukt. Gistermorgen
omstreeks half elf is een Seafury van de
Marine Luchtvaartdienst in de omgeving
van het vliegkamp Valkenburg veronge
lukt. De piloot, enige inzittende, is om het
leven gekomen.
Vrouw vermoord te Amsterdam. Woens
dagmiddag tegen twee uur heeft in de
Tweede Oosterparkstraat vlak bij de Eiken
weg te Amsterdam een ongeveer 35-jarige
man een vrouw met revolverschoten ge
dood.
De Britse Marine heeft bekend gemaakt
dat de vloot in het Verre Oosten op volle
dig oorlogspeil zal worden gebracht.
Hiertoe zal de Admiraliteit zowel officie
ren als manschappen in dienst houden na
’t verstrijken van hun normale dienstttjjd;
een beperkt aantal officieren en man
schappen oproepen die nu tot de reserve
behoren en geen verlof verlenen aan hen
die zich op posten in het buitenland bevin-
De minister van Marine heeft mede-
c ;eld, dat Engeland thans een licht vlieg-
kampschip, drie kruisers, 16 fregatten en
torpedobootjagers in het Verre Oosten
heeft. Er bevinden zich daar voorts zeven
torpedobootjagers en fregatten van
Gemenebest.
Tiisdei 1 Aug.:
-19. Fryske ütstjüring.
Meditaesje fan de hear E. S. de Jong
fan Boalsert.
Stimmen üt it Heiteldn.
1. In grienmank fan Fryske lieten op
’e fleugel, spile troch Fokke Kra
mer;
2. Jounpraterij yn ’e Walden, ü.o. oer
fi.ld-Nederlfi.nske lieten yn Eastemar
en Harkema.
