11 De Het lot van West-Europa van het Communisme „kansen” Provinciale Kroniek üs hjoed to sizzen Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA - B o 1 swar d Buitenlands Overzicht I Hwat hat Gabe Skroar No. 62 46e Jaargang Vrijdag 11 Aug. 1950 Bolswards Nieuwsblad e. den, uitgegaan te zijn dan van Washington l- t a 9 t S k I l Internationale wed en 27 i ra n i i De bromfletstocht. Ter kennismaking ontvingen wfl het toer- boekje, betreffende de bromfietstocht door Friesland die de Provinciale Friese VW op 18 en 19 Augustus organiseert. Speciaal vestigen wft de aandacht op de verkeerswedstrfld die aan de tocht verbon den is, waarvoor de medewerking verzekerd is van de Rijkspolitie in Friesland. Het doel hiervan is, dat berijders van bromfiet sen beter bekend te maken met de voor hen geldende verkeersregels. Als hoofdprijs heeft de N.V. Hart Nibbrlg en Greeve te Den Haag, die de alleenverkoop heeft van de Berin!, een Berini-hulpmotor uitgeloofd. Om voorts de deelnemers aan te zetten tot een actief toerisme, Is er een wedstrijd in het vinden en beschouwen van bezienswaar digheden aan verbonden. Uit een en ander volgt, dat de tocht be doeld is als toertocht. Het gaat er om met Huldiging Barend van der Veen. Barend van der Veen fiert mei koarten syn 25-jierrich toanieljubileum. Dat sil wêze op Woansdel de 16de Augustus to Balk, dêr’t it „Lyts Frysk Toaniel” dan it „Heidepyk”- tiidrek ófslüt, nei’t it dat stik in 400 kear op *e planken brocht hat. s t. t 9 5 ^eischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Boisward Telefoon 451 (K 5157) in te Bart it üt frees miskien? Om letter grou to winnen? Is sok folk sjende blyn? Tink’ s’oan har seis allinne? Hwa lést yn ’t tsjuster hert? Sokke a-soasjale dieden; Spar je dy keardels net, Lit har der fül foar bliede. Dy’t jild bisit, mlsbrükt, Brekt óf hat gjin gewisse, Dy’t nei himsels steech lükt, Sa’n ien moast alles misse! Jimmer de lytse man, Komt skielk in kweade rite, Wurdt der de dupe fan, Mei op in houtsje bite. d it t. h s s It 1^ s It n B. n It e r n e- ir ei F t Ynwfting iepenloft-theater. Beetstersweach sil mei koarten syn iepen- loft-theater ynwije. It bigjint to lib jen by it folk. Wie it yn ’t earstoan allinne it stribjen fan inkelde lju, dy’t wol ris hwat oars woe- ne, as jimmer weroan it spyljen fan it ge- woane wenstige toaniel, linkenoan waerd de rige greater en sa foun men de smite ré, har krêft en tiid, har ynsnanning to jaen oan it ynstudearjen fan Li stik, lyk as Dr. D. Kalma it skriuwe koe: „Kening Aldgilles”; wurk, dêr’t men kluften oan hat, wis wier! Mar dochs, hwat leit der al net in greate wearde yn it j nstudearjen allinne; dat fielt men by eltse rippetysje. Hwant lyk as by it bouwen fan it iepen- loft-theater, mei ynmoed, joun op joun, en dan nei har deistich wurk, füleindich skript is (hulde mannen!); ek jimme jongerein, dy’t net in joun miskearre), sa wurdt ek foar it toaniel alles op alles set, om it stik sa goed mogelik nei foaren to bringen. Joun op joun rippetearje yn lytse ploechjes, tiid rövjend en faek noch toloarstelling der by; doch ek de blydskip by it winnen en it groeijen. De lieder is it treast en it folk leart wurdearjen de greate opbouwende, culturele krêft, dy’t der ütgiet fan sok mei- inoar oparbeidzjen. Aenst is it theater ré en kinne de spilers ütein. Mei mannichien profitearje fan dit nfte bl- sykjen op in wurkfjild, dat üneindich folie mogelikheden ynhat. HAMSTERJEN. Unkrüdwoartels bin taei, Kanker wol min genêze, Wy kin hast elke dei Fan hamsterjen wer léze. De ien, komt men op it spoar, ’n Oar wit de douns t’üntspringen, Praktyk: üs meiinoar Yn ’t labberet to bringen. Wils is taimen, dy’t syn doarren Foar de nftsfortelders slüt; Lju, dy’t nfts bringe yn ’e huzen, Drage ek altyd nfts der üt! Het bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw. Bedrftfspensioenfonds voor de Land- De Gaesteriandei op 15 Augustus. Alle jierren weroan héldt „it Roomsk Frysk Boun” op 15 Augustus to Riis de Gaesteriandei of Roomske Friezendel. Fan it jier ek wer. De moarns om healwel tolven sil der yn 'e tsjerke to Bakhuzen in H. Misse lézen wur- de, hweründer Fryske preek. Dizze sil hél den wurde troch Dr. T. Roorda. De middeisgearkomste bigjint om twa üre. De hear Tsj. van der Zee fan Jimsum sil dan sprekke oer de Underwiisfomfting yn Fryslén (in actueel Onderwerp). Om likemóch healwei fjouweren sil de re vue „Fan aide en nfte tiden” opfierd wur de. Dizze revue is skreaun troch Drs. H. Oldenhof. De sechstich spilers en spylsters üt ünder- skate kriten dogge der oan mei. De regy hat D. Gerritsma fan Boalsert. De jouns is der in gesellich byinoar wézen. De for- wachting is dat gans Roomsken nei Gaes- terlén gean sille om dy traditionele dei mei to meitsjen. ze.lf, dat, al wil het nog niets met de Chi nese communisten te doen hebben, toch ook afstand wenst te houden van Tsjang Kai Sjek en de zijnen. Er blftven heel wat Westerse kenners van Aziatische toestanden, die vermoeden, dat er met Mao Tse Toeng, de leider der Chi nese communisten, nog wel zou zftn te pra ten bft voorzichtig manoeuvreren. Zft me nen, dat de Amerikanen wat Azië betreft, veel te veel zetten op de militaire en te weinig op de diplomatieke kaart. Volgens geruchten zou Mao ook allerminst tevreden zftn over de wftze, waarop Rusland de toe lating van China in de Veiligheidsraad heeft aangepakt, die er veel van had of Moskou Peking onder een soort voogdij wilde hou den, opdat het niet de richting gaat, welke Zuid-Slavië insloeg. Veel zou in Azië nog door het Westen be reikt kunnen worden, aldus deze kenners, als Amerika op werkelijk onbaatzuchtige wftze hulp bood bft de economische ver heffing der millioenenmassa’s daar, die hen ook meer onvatbaar voor het communisme zou maken. Intussen is het de vraag of de Amerikanen dit nog wel op werkelijk grootscheepse wftze kunnen doen nu zft zoveel moeten be steden aan de bewapening van praktisch de gehele Westerse wereld. In de schaduw van de bewapeningsplannen en de interna tionale politieke spanning kwamen te Straatsburg de Raad van Europa, d. w. z. de ministers van buitenlandse zaken van de 15 daarbij aangesloten landen en de raadgevende al gemene vergadering van dat lichaam bft- een. Het is het orgaan, dat wegen zoekt naar de eenwording van Europa, en de volken rijp voor die eenwording moet ma ken. Van ogenblikkelijke grote politieke be tekenis zftn deze bijeenkomsten niet, al zijn West-Duitsland en het Saargebied dan ook H. M. DE KONINGIN BEZOEKT VLAARDINGEN. H. M. bezocht Maandag te Vlaardingen de nieuwe Maasboulevard ten Westen van het Vlaardingse Westerhavenhoofd, terwftl bedrftfsvaartuigen een vlootrevue hielden. Abonnementsprijs 1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs i 10 cent per m.m Giro 87926 Het bouw is niet meer zulk een onbekende in stelling als een jaar geleden, maar het zou bezijden de waarheid zftn om te beweren, dat ieder al precies weet wat hft ten op zichte van het Fonds te doen of te laten heeft. Juist in deze tftd, nu de seizoenwerkzaam- heden in de landbouw weer in volle gang zftn, is het nodig aan die misschien onbe kende verplichtingen te herinneren. Want extra werk eist het in dienst nemen van extra hulp. Voor die losse hulp moet niet alleen worden betaald, maar moeten, even als voor de vaste arbeiders, ook zegels ge plakt worden. Dat geldt voor alle soorten werkzaamheden, waarvoor arbeiders woe den ingeschakeld (zoals in de hooibouw, de fruit- en erwtenpluk, de rooitftden en in de overige drukke seizoenwerkzaamheden in het bedrijf). ditmaal vertegenwoordigd in de algemene vergadering en hebben de Fransen er het plan Schuman uiteengezet en worden daar pogingen gedaan de tegenstellingen ten de ze tussen Engeland en Frankrftk bestaan de te overbruggen. Het zal niet zo gemak- kelftk gaan, zowel de Engelse conservatie ve- als Labour-afgevaardigden hebben te genover het Franse plan eigen voorstellen gezet, hetgeen er op wftst, dat zelfs de bin nenlandse politieke tegenstellingen naar Straatsburg worden meegenomen. De tftd is nog ver, dat de vrees, welke thans als 't ware de West-Europese landen bfteenjaagt, plaats zal maken voor die vrijwillige sa menwerking op de basis van wederzijds be- grftpen en waarderen, zoals de Raad van Europa die nastreeft. De Belg Spaak is weer tot voorzitter van de adviserende algemene vergadering geko zen, ofschoon er tegenstanders waren om dat deze bekende politicus h.l. in de Belgische koningskwestie was afgeweken van de democratische pa den. Wat deze kwestie zelve betreft, er zftn daarover ook moeilijkheden in de Christe lijke Volkspartij in België zelf, omdat een deel daarvan meent, dat de regering niet had moeten toegeven aan het drfiven der tegenstanders. Doch nu koning Leopold straks, als prins Boudewftn zftn taak over neemt, in een proclamatie het Belgische volk opnieuw zal opwekken zich rond de prins te scharen, geloven wft niet, dat deze moeilijkheden zullen voortwoekeren. Deze Belgische kwestie is, ondanks enige na weeën, opgelost. In Denemarken is de regering, die op een socialistische minderheid steunde, afgetre den in verband met de economische moei lijkheden van het land, die voor een deel veroorzaakt worden door het probleem de middelen te vinden om de bewapening op te voeren. elkaar twee prettige en leerzame dagen te hebben. Verschillende fabrikanten, zoals bovenge noemde en N.V. R. S. Stokvis en Zn. te Rotterdam alsmede de importeur van de Victoria hulpmotor, de Fa. F. Geertsma te Dokkum, zullen hun service-personeel in schakelen, zodat onderweg eventuele man kementen snel en deskundig kunnen wor den verholpen. De bromfietsers komen op de 2e dag via Ulst, Oosthem, Wolsum, Nftland (brug) naar Boisward. Dan gaat het via Hichtum en Wommels naar Tzum en Franeker. TVTu de strftd in Korea meer dan daarvoor •■■’de aandacht heeft gevestigd op de mo- gelftkheid van een nieuwe wereldoorlog, is het begrftpelftk, dat de militaire medewer kers van de wereldpers de kansen, welke beide partften in zo’n oorlog zouden hebben eens tegen elkaar afwegen. Hoewel deze beschouwingen in onderdelen wel eens van elkaar afwftken, komen ze in hoofdzaken toch vrft aardig overeen, tenminste die van de strategen aan Westerse zftde, die vrij heid van spreken en beoordelen hebben. Aan de andere zftde is dat niet het geval en daarom hebben militaire publicaties der Russen geen waarde. Bezien we nu de meningen van Westerse deskundigen, dan blftkt dat men het er algemeen wel over eens is, dat de eigen lijke grote tegenstanders in zo’n conflict: de Ver. Staten en Sovjet Rusland, elkaar waarschijnlijk zelf niet dodelftk kunnen treffen, ze liggen daarvoor te veel uitelkaar en hun natuurlijke ligging en uitgestrekt heid geven hun een pantsering, die zelfs met gebruikmaking van de meest moderne wapenen uiterst moeilijk te doorboren is. De bondgenoten aan beide zijden liggen echtei als het ware in de vuurlinie dezer beide ko lossen, en zullen zftn blootgesteld aan al het geweld dat uit de elkaar vijandige centra zal losbarsten. Het algemene karak ter van een derde wereldoorlog zou dus voor de twee grootste betrokkenen zijn een afmattingsstrftd, welke schier geen einde zou kennen. Tenzft en dit is een be- langrftk voorbehoud de Russische in dustrie zou blftken zo weinig, in verhou ding tot de Amerikaanse, te kunnen pres teren, dat zft haar geweldige strijdkrach ten maar korte tftd van het nodige zou kunnen voorzien. Men weet niet zoveel van het prestatiever mogen van die industrie, doch wel staat het vast dat in wereldoorlog II de Rus sische legers voor de Duitse aanval zouden zftn bezweken, als zft niet voortdurend voorzien waren van Amerikaanse en En gelse wapens en de daarvoor nodige grond stoffen. Men denkt hierbfl direct ook aan de petroleumindustrie. We behoeven hier niet nog eens uiteen te zetten, welk een enorme betekenis de olie en de daaruit ver kregen producten, als benzine, in de mo derne oorlog hebben. De Russen beschikken over een aanzienlijke olie-productie, maar niet te vergelijken met de Amerikaanse en Britse. Een nadeel is dat een deel van de Russische productie gewonnen wordt in een betrekkelftk kwetsbaar gebied, n.l. de Kau- kasus (Bakoe enz.) en op de Roemeense olievelden. Deze oliecentra zftn gemakkelftk bereik baar van de vliegvelden van Griekenland en Turkfte en van een concentratie van vliegkampschepen in het Oosten van de Middellandse Zee. Zelfs meer in het alge meen gesproken is deze flank de zwakste zftde van het machtige Russische rftk. Een aanval ook te land vanuit Griekenland en Turkfte naar de Kaukasus is op zich zelf een zeer moeilijke operatie, maar toch nog de minst moeilftke van alle welke tegen Rusland ondernomen zouden kunnen wor den. Zo’n aanval zou dan tevens de door Rusland zo fel begeerde (olievelden van Perzië, nu in handen van Amerikanen en Britten, bulten bereik van Moskou bren gen. Omdat hier een misschien zwakke plek in de bepantsering van Rusland is, zullen de heren te Moskou als ze van doel zftn met Amerika af te rekenen, eerst wel trachten hier een strategische correctie aan te bren gen, m. a. w. Turkfte en Griekenland voor een van Russische zftde. Beide West-Europa mln of meer gekoppeld aan de voorsprong van de Ver. Staten op het gebied der ato- mische wapenen en aan de mogelijkheid tot het gebruik daarvan. Dit opent op politiek gebied wel geen nieuw gezichtspunt, doch stelt er wel een in een nieuw licht, n.l. dat men het vraagstuk van de afschaffing der atoomwapenen nooit mag zien als een af zonderlijk probleem, doch altftd moet zien als een onderdeel van de kwestie van een algehele overeenstemming tussen het Wes ten en Oosten. Werd men het in de Ver. Naties eens over een prftsgeving van het atoomwapen, buiten een algemeen ontwa- peningsverdrag en herstel van vriendschap en vertrouwen tussen West en Oost om, dan zou de strategische positie van West- Europa daardoor zeer verzwakt worden. Men houde dat in het oog bft mogelftke berichten over nieuwe onderhandelingen te Lake Success over de atoombom enz. en ook bft vredesoproepen, waarin een op zich zelf staand verbod van het gebruik van het atoomwapen wordt bepleit. Schrapping van de atoombom van het internationaal bewa- peningsprogramma zonder meer, zou het oorlogsgevaar voor West-Europa wel eens kunnen vergroten inplaats van verminde ren. Overigens: het zal te Lake Success wel niet gauw weer tot onderhandelingen over de atoombom komen; wel is de Rus sische vertegenwoordiger in de Veiligheids raad teruggekeerd, omdat hft deze maand voorzitter is en meende wat propaganda voor eigen- en satellietenzaak te kunnen maken, doch voor de rest blftven de Rus sen de Ver. Naties boycotten, omdat de Chinese communisten er niet in opgenomen zftn. De Russische poging om die opname via de Veiligheidsraad te bereiken is zoalj te verwachten was, mislukt, al kan men van mening verschillen over db vraag of het verstandig was een discussie over deze zaak, die Rusland wilde en waartegen ook Engeland, India, Noorwegen en Zuid-Slavië niet waren, af te wftzen. Vooral terwille van de Aziatische staten, die menen dat zft Aziatische kwesties beter kunnen beoor delen, ware dat misschien gewenst ge weest. In een andere zaak die misschien anders ook nog heel wat last had kunnen veroorzaken schftnt het Westen intussen het Aziatisch inzicht wel te zullen volgen. De Chinese communisten hebben n.l. aan- gekondigd te zullen oprukken naar Thibet, een nabuurstaat van India, die zft, daar het oud-Chinees gebied betreft, als een Chinese provincie beschouwen. Toen Engeland nog baas was in India, heeft het nimmer Chinese bezetting van Thibet, dus aan India’s grenzen geduld en het onder zftn bescherming genomen, maar India erkent China’s rechten in deze en noch Engeland noch Amerika zftn thans bereid het voor de huidige Thibetaanse regering, wie de Chinese communisten niet welkom zftn, op te nemen, al hopen ze op een. grote mate van zelfbestuur voor dit bijzondere Chinese gebied. Beweerd wordt, dat de Chinese communisten aanvankelftk het plan hadden eerst Formosa te verove ren en daarna Thibet, maar dat het besluit der Ver. Staten om Formosa te neutrali seren, dit eiland tot laatste programma punt van de Chinese communisten heeft gemaakt, omdat ze het daarbft ook met de Amerikanen aan de stok zouden krftgen. De actie, om samen met Tsjang Kal Sjek Formosa te verdedigen en dus de Chinese nationalisten weer van wapenen te voor zien, schftnt overigens meer van de dicta tor van Japan, generaal MacArthur, die uitsluitend militaire overwegingen laat gel- diend, kan West-Europa er niet hopen mankracht de Russische mogelijkheden evenaren. Daarom is in de eerste plaats nodig druk op Engeland en Amerika om hun bezettingstroepen in West-Duitsland te verhogen, nu men de Duitsers zelve (nog) niet zo zelfstandig wil maken, dat ze ook weer tot herbewapening zouden willen overgaan. Frankrijk met name oefent thans die druk te Washington uit, en daar schijnt men er ook wel wat voor te voelen en móéten de militaire deskundigen er ook wel voor voelen, als ze eens nagaan hoe gering de huidige verdedigingsmiddelen op het vaste land van West-Europa zijn, zelfs de Fran sen hebben er maar enkele divisies op de been. Maar zelfs als de Amerikaanse en Britse troepen in West-Duitsland versterkt worden, zodat daar een behoorlijke strijd macht paraat staat, zullen de Westelftke strftdkrachten op de grond toch nooit in aantal op kunnen tegen de Russische. De mening van demeeste deskundigen aan Westerse zftde is echter dat tegen dit na delig verschil meer dan opweegt de voor sprong, welke de Ver. Staten ten opzichte van Rusland hebben op het gebied der nieu we wapenen, o.a. de atoombom; met deze en dergelftke wapenen zou men volgens die opvattingen een Russische overrompeling kunnen doen vastlopen in door deze wape nen ondoorschrfldbaar gemaakte gebieden. Feitelijk is dus in tftden van spanning als de huidige het lot van het vasteland van KAATS AGENDA: 12 Aug.: Oude Bildtzftl: vrfte samenstel ling sen. 2e klas. Wierum: d.e.l. sen. 13 Aug.: Menaldum: vrfte samenstelling, sen. Ie klas. Leeuwarden: vrfte samenstelling sen. 2e kl. „R.V.S.”partft. Sneek: d.e.l. sen. 14 Aug.: Menaldum: afd.part. jongens. 19 Aug Ternaard: vrfte samenstelling, sen. 2de klas. Hitzum: „Franekeradeel”-partft. Ijlst: vrfte samenst. sen. 2e klas. IJtens: d.e.l sen. 20 Aug.: Kimswerd: uitnodiging sen. Ie kl. Dronriip: vrfte samenst. sen. 2e klas. Vrouwenparochie: d.e.l. sen. Huins: d.e.l. sen. Hilversum: d.e.l. sen. Tjalleberd, d.el. sen. 22 Aug.: Franeker: strjjden. 23 Aug.: België, Frankrftk, Nederland. 24 Aug.: Jeu de Pelote, Fries spel sen. Jun. Aug.: Beetgum: vrfte samenst. sen. Ie klas. Makkum: afd.parturen 2e kl. Kimswerd: afd.parturen jongens. Zeist: Wiersma-competitie. 28 Aug.: Beetgum: uitnodiging sen. Ie kl. Ook de aard van het dienstverband doet er niet toe: voor de arbeider, die de rest van het jaar in een geheel ander bedrijf werkt, of voor degene, die de overige tftd zelfstan dige is, zftn even goed premiën verschul digd als voor de vaste of de losse arbei der. Niet alleen de boer en de tuinder, maar ook de pachter, de handelaar en de commis- sionnair, die in georganiseerde vorm land- bouwwerkzaamheden laten verrichten, zftn verplicht premie te betalen. Ook degene, die inwonende knechts in dienst heeft, of volontairs, of wiens kin deren of familieleden tegen beloning in zijn bedrijf werkzaam stelt moet voor deze mensen premie betalen. De premie is voorts verschuldigd, ongeacht de hoogte van het loon en eveneens in dien het loon geheel of gedeeltelftk bestaat uit verstrekkingen in natura. Uitgezonderd van de verplichting zftn al leen arbeiders, die jonger zftn dan 17 jaar of ouder dan 65 jaar. Iedere werkgever doet verstandig zich tft- dig terdege op de hoogte te stellen van wat hft precies te doen heeft. Hierdoor voorkomt hft moeilftkheden achteraf, want aan de plicht tot premiebetaling is toch geen ontkomen. Hft kan tot het verkrijgen van inlichtingen zich wenden tot de Sociale Verzekeringscommissie. Tot slot nog een enkel feit. Wist U dat het Bedrftfspensioenfonds in de korte tftd van zftn bestaan reeds meer dan mlllioen gulden aan pensioenen heeft uitgekeerd? Hwat, oer de wide wraid, De kranten hjoed ek skriuwe, Us nasjonaal bihaid, As w’ üssels rêstich bliuwe. O ars üntanks oerliz flyt, Wurdt folkswolfeart fortinne, Doch nea yn saken, dy’t Gjin Ijocht fordrage kinne! PYT. verkeren dan in groot gevaar overrompeling landen zftn nu al min of meer gedekt door een Amerikaanse en Engelse garantie, om dat Washington noch Londen de Russen aan de Middellandse Zee wensen, maar Tur kfte en Griekenland hebben het toch veili ger geacht een verzoek in te dienen in het Atlantisch pact te worden opgenomen. Vertrouwen ze dan de Amerikaanse en En gelse toezeggingen niet? Natuurlijk wel, maar aansluiting bft het Atlantisch pact biedt een paar speciale voordelen. Ten eer ste dat ook de verdediging van deze lan den dan direct wordt opgenomen in het in versneld tempo door te voeren verdedi gingsplan van West-Europa en die verde diging dus niet nog ontworpen moet wor den als de overrompeling komt. Ten twee de, dat als Turken en Grieken zich mogen aansluiten bft het pact, Moskou wel heel duidelftk wordt gemaakt dat het in het na atje Oosten niets kan ondernemen zonder een wereldoorlog te veroorzaken, en dat het zich daarom nog maar eens moet be denken, voor het zich in zo’n avontuur stort. Hebben we hierboven er op gewezen, dat het bft een derde wereldoorlog waarschijn lijk meer gaan zal om het leven van de bondgenoten der beide rivalen, dan om dat van hen zelf, dat geldt in het bijzonder ook voor het vasteland van West-Europa. Ondanks de geweldige bewapeningspro- gramma’s thans zowel door Engeland als Frankrftk en de kleinere landen opgezet en ter beoordeling te Washington inge-

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1950 | | pagina 1