Martinytoer
a
us hjoed
to sizzen
door Nederland
Fan de
Pin»dag 5 Sept. 1950
No. 69
46e Jaargang
Uitgave van DruKKerlj Fa. A.J.OS1NGA - BoliWard
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
vv
Laatste Berichten
I JS p«f kwartul bij vbotuhbetaiihg
AdveftÊfltlêprp i iö eent pw ffl.m
Okö 8702e
Hwat hat Gabe Skroar
4
Bolswards Nieuwsblad
9
Een Ulina nnomnsDaar proNeem
PYT.
TJ'. de J.
SUKARNO:
„Nieuw-Guinea aan ons!”
Deze gedachte, reeds vele malen geuit, doch
tot het moment waarop wij dit schreven
nooit officieel weergegeven, zal met zorg
moeten worden bestudeerd.
Een der keuzen is ongetwijfeld: de Unie
of Nieuw Guinea. En dan zal men moeten
bepalen of deze Unie die pas acht maan
den bestaat werkelijke waarde heeft.
En of die waarde zo groot is, dat men
daarvoor Nieuw Guinea zal kunnen prijs
geven. Het is een probleem, dat met de
dag onoplosbaarder schijnt.
AANVAL OP AMBON VERWACHT.
De troepen van de A.P.R.I. z{jn thans bezig
het vliegveld op Boeroe in orde te maken.
In verband met de in de overige Molukken
samengetrokken militairen wordt binnen
kort een grootscheepse aanval op Ambon
verwacht, zowel van uit zee als uit de lucht.
Dit wordt, namens de regering van de „re
publiek Zuid-Molukken”, medegedeeld door
het bureau Zuid-Molukken in Den Haag.
Net foarst it brüt gewelt,
Hja wurde heger teld
Diz tiid dy’t frede stiftsje!
In blauwe skine
Jowt hertepine.
Geen beter blad
Waar men ^>ok keek,
Dan ’t eigen blad
Uit eigen streek.
VgfKMilt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie i
Marktstraat 13 - Beteward
Telefoon 451 (K 5157)
ü8
ta jefje, dan moat der op ’e doarpen ek
mear wêze as ite, drinke en sliepe.
Hat men der gjin omtinken foar, dan giet
alles op ’e fyts nei de stêd. En dêrre wur
de hja dan as massa formakke tsjin grou
jild. Dan giet de aerdichheit fan it seis
dwaen der ringen üt en bliuwt it doarp in
oarde fan forfeling en arbeidzjen.
It greate forskil tusken in hüshalding dy’t
fan alle foarmen fan kultuer neat óf wit en
allinnich mar healwiizje kin en ien, hwer’t
hja meidogge oan muzyk, sjongen, toaniel-
spyljen, gymnastyk, sport en sa mear, is
ünwittend great. Ja, men moat earst ite,
mar de minske libbet net fan brea allin
nich. En gjin hüshalding profiteart mear
fan muzyk, sjongen en al sa as de boere-
hüshélding. Hoe stiet it mei it tal oar-
gels, piano’s of oare muzykynstreminten
dêrre. Hwat wint de geselligens der troch,
hwat wurdt it hüslik libben der in stik ri-
ker troch, altyd, mar binammen by hüs-
like feestjes, jierdagen en bilde dagen.
Tinkt men der wol gendch om? Al hoe
skoander wurk de korpsen dogge, hja gea-
ne büten de hüskeamer mei har ynfloed,
ütsein dan it allinnich oef en jen en dat is
nou krekt net fan it moaiste.
Yn myn jonge jierren haw ik in jierman-
nich tahaiden yn in florissant lyts Grinzer
doarp. Hwat in fleur en wille, hwat in ge-
sellich hüslike sfear brocht de piano mei en
hoe wint it libben dertroch oan waermte
en djipte. It is gjin weismiten- jild as de
bem, dy’t in normale muzikale oanliz haw-
we, les krfle yn oargel- of pianospyljen, dat
hja in- mandoline of akkordeonklub foarm-
je, dat hja by in sjongforlenlng geane, re-
sitearje of toanielspylje en sa hwat sinne-
Ijocht sykje tusken de ientoanigens fan it
deistige wurk. De hiele hüshalding Onder
giet de ynfloed derfan. En it is gans better
as mei tsientüzenen stean to sjen nei in
stikmannich fuotballers, al Sit Abe ek mei
yn ’e ploech.
E8TEBLING.
Elk praet oer Westerling,
Hy stapte büten it string,
Kin him net maklik skikke;
Lykwols ’t trochsné publyk
Fynt sok soart sympathyk,
Dy’t nearne foar forblikke.
Him haget it aventür,
Bandung of Singapore.
It mantsje kin him rédde!
Hy hat foar alles moed.
Unstumich Turke-bloed,
’t Is as soldaet in glêdden!
Foar hündert fyftich jier,
Neist in soldaet yn hier,
’n Fjuchter yn ’t fak bihurde.
De lytse Korsikaen
Joech him in fette baen,
Licht wie hy „maarschalk” wiA-den!
Kaptein fan great formaat?
Korea - leger - haed;
Wy wol 4er net oer kiftsje.
De öl-jarige G. ’lit Breda is onder Linne
met zftn motor tegen een boom gebotst en
kort daarna overleden.
Schande. Een partij van 4041 kisten Suri
naamse sinaasappels bleef Woensdag op de
veiling geheel onverkocht, omdat de mini
mumprijs niet werd gehaald. Honderd kis
ten grape-fruit uit Suriname trof hetzelfde
lot.
Losgelaten beverrat+en veroorzaken schade.
In de eerste jaren na de bevrflding is !n
ons land het fokken van beverratten ter
hand genomen, daar men een winstgevende
bonthandel verwachtte. Deskundigen had
den op de wisselvalligheid van dit bedrijf
gewezen en het blijkt nu, dat de fokkers in
sommige gevallen zeer grote verliezen lij
den. Het komt nu voor dat kwekers hun
dieren loslaten en het gevolg is dat de be
verratten, die een meter lang kunnen wor
den, hier en daar reeds ernstige schade ver
oorzaken. Ze vormen een bedreiging voor
dijkwerken en voor land- en tuinbouwge-
wassen. Er wordt op gewezen, dat het los
laten van de dieren hoogst onverantwoor
delijk is. Wie z{jn kweek wil opruimen moet
de dieren laten doden.
Ouders hoorden Bertha’s stem. De ouders
van Bertha Hertogh hebben in Bergen op
Zoom de stem van hun dertienjarige (ge
trouwde) dochter gehoord. De heer Thies
sen, die als vriend van Westerling enige
tjjd in Singapore is geweest en daar ook
met Bertha heeft gesproken, had een bood
schap van het meisje op de „wire recor
der” (dictafoon met magnetische draad in
plaats van wasrol) opgenomen en naar Ber
gen op Zoom gebracht.
Lifter bfl verkeersongeluk gedood. Op de
Zutphensestraat te Apeldoorn kwam Vrij
dagavond omstreeks 9 uur een groenteauto
uit Zutphen in botsing met een melkauto
uit Rotterdam. De botsing was zo hevig,
dat de groenteauto kantelde. Een 21-jarige
militair uit Vorden, die als lifter meereed,
viel uit de cabine en raakte bekneld tus
sen wegdek en auto. Hy was op slag
dood.
AmbteRjke vergissing. De heer Teums van
Oosterom te Alfen aan de Rijn had ter ge-
meente-secretarie aangifte gedaan van een
levenloos geboren kind, waarbij de ambte
naar van de burgerlijke stand de aangever
inplaats van het kind als overleden in
schreef. Eerst toen des avonds rouwbezoe
ken werden afgelegd, naar aanleiding van
de aan het plaatselijk blad gedane opgave
bleek de vergissing.
Eenden stierven aan vogelpest. Uit het on
derzoek, dat is ingesteld naar de oorzaak
van de sterfte onder de eenden, die aan de
kust van hét Usselmeer aanspoelen, is ge
bleken, dat de dieren zijn gestorven aan
pseudo-vogelpest. Het is dus dringend ge
raden de vogels niet alleen niet op te eten
maar ook niet mee te nemen naar elders.
Schot hagel op een „Waarheid”-bus. Een
autobus met 33 mensen, op weg naai' het
zomerfeest van „De Waarheid” in Amster
dam, is Zondagmorgen, toen zy omstreeks
half negen Breezand passeerde, vanuit een
zolderschuit beschoten, vermoedeiyk met ’n
jachtgeweer met hagel.
BJjna een ton In Amsterdam voor de kan
kerbestrijding. De collecte ten bate van de
kankerbestrijding, die Zaterdag in Amster
dam werd gehouden, heeft 70.000 gulden
opgebracht. De voor-collecte in de hoofd
stad leverde 27000 gulden op, zodat Am
sterdam in totaal bijna een ton voor de
kankerbestrijding heeft bijeen gebracht.
Vier bruidsparen in één gezin. Op het ge
meentehuis van het Limburgse Bergen
werd Donderdagmiddag een bijzondere hu
welijksplechtigheid gehouden. Vier kinderen
van de familie Kleyntjes uit Afferden stap-
DE STRIJD IN KOREA.
De Noordelijke strijdkrachten hebben gis
terochtend hun ofensief tegen de drie hoe
ken van het front der Verenigde Naties
voortgezet. Nadat Zondagavond de strijd
aan belde zijden door stortregens korte tijd
werd onderbroken begonnen de Noordelij
ken een zware aanval aan de Zuidkust,
drongen op naar de Noordelijke toegangen
tot Taegoe en sneden aan de Oostkust de
belangrijke weg tussen Pohang en Taegoe
af.
De enige tegenaanval van de zijde der ver
bonden strijdkrachten werd Maandagoch
tend gemeld uit de sector van de Ameri
kaanse tweede divisie en de afdeling mari-
niedrs in de bocht van de Naktong. zy ruk
ten te Zuidwesten van Jongsan 1 tot 1%
km op. In het gebied ten Noorden van Tae
goe behaalden de Noordelijken Zondag bij
’t plaatsje Taboedong een terreinwinst van
bijna 3 km. zy rukten een ommuurde
plaats 5 km ten Noorden van Taboedong,
24 km van Taegoe, binnen.
Aan de Oostekust maakten de Noordelijken
belangrijke vorderingen in hun opmars van
Kigje uit. Zij veroverden Angang-ni, een
spoorweg- en wegenknooppunt 16 km ten
Westen van Pohang, waardoor zij de vitale
bevoorradlngsweg van Pohang naar Taegoe
afsneden.
De verdedigers van Pohang staan ook van
het Noorden uit onder zware druk. Twee
Noordelijke divisies hebben haar offensief
tegen de haven en het vliegveld, dat 10 km
ten Zuidwsten van van Pohang ligt, hervat.
De zwaarste aanval echter blijkt die tegen
de linie aan de Zuidkust te zijn. De Noorde
lijken hebben daar hun nieuw offensief ge
richt op de Zuidelijke flank van de divisie,
die de Zuidwestelijke toegangsweg naar
Haman beschermt. Officieren van de ge
heime dienst schatten de aanvallers op on
geveer 28.000 man. Geïnfiltreerde Noorde
lijke troepen waren Zondag op meer dan 9
km achter de Amerikaanse linies doorge
drongen waar zjj punten bereikten ver ten
Oosten van Haman.
De Amerikanen hebben hun tegenaanval
in het gebied van de bocht van de Naktong
hervat op het meest kritieke punt, waar de
Noordelijken een diepe wig in de linies der
V.N. gedreven hebben. Maandagochtend
bezetten zij een bruggehoofd van ongeveer
19 km diepte en 32 km breed in het gebied
van Jongsan met onderdelen van drie In
fanteriedivisies en pantsereenheden.
Tsjangjong, 36 km ten Zuidwesten van
Taegoe, Is heroverd.
GTWA dagen hawwe de mannen fan de
A muzyk, de leden fan Fanfare- en Har-
monykorpsen ünder lieding fan de „Oude
Chr. Bond” har concours hélden yn it gast-
frije Boalsert.
Fjirtich korpsen diene oan de krilch mei en
de marswedsiriden makken de hiele stêd
ta in feestlik en fleurich skilderfl. It is
in great sukes wurden, dizze dagen en it
joech in düdlik blyk fan in echt soun stik
folkskultuer üt üs Fryske doarpen en stêd-
tsjes. Hwant dy hiele organisaesje wurdt
dreaun troch de eigen krêft fan hünderten
ienfaidlge minsken, dy’t yn dizze foarm
fan muzikale kunst har ütlibje en (Uit
spanne. Mear as hündert en tritich lauwer
kransen, medailles en plaquettes wiene
troch bilangstellenden oanbean, sadat ek
üt dy hoeke meilibjen en oantreasting jown
waerd. Allinnich de ynsiders kinno witte,
hoe great de offers oan frije tiid, oan jild
en organisaesje, dit alles frege hat. Men
moat der it greatste respekt foar ha en kin
oan de oare kant blild wêze mei dizze bll-
ken fan eigen libben op it kulturele mêd.
Okkerdeis wie by my in man fan it Minls-
tery foar Underwiis, Kunsten* en Witten-
sklp, dy’t ris hwat mear witte woe fan de
kulturele uterlngs hjir yn Frysldn.
Doe’t hy hearde fan de toaniel-, fanfare-,
harmony-forienings, de sjongselsklppen en
al sa mear, dy’t yn üs provinsje sa mach
ten tegelijk in het huwelijksbootje, n.l. 2
zoons en 2 dochters. Het commentaar van
vader Kleyntjes was:
ander aangestoken;
maar weten.”
De Harllnger reddingboot Twenthe, die ter
vervanging van de Insulinde tijdelijk in
Oostmahorn is gestationneerd, heeft In de
vroege morgen van Zondag drie Duitse zee
lieden gered, die in nood verkeerden, op
een op drift geraakte lichter.
„De een heeft de
ze moeten het zelf
cverge-
de eis
was
Kwajongensstreek op de spoorbaan. De be
stuurder van de electrlsche trein, die Don
derdagavond om tien uur uit Haarlem naar
Rotterdam vertrok, voelde even buiten het
station een hevige schok. Hij bracht onmld-
dellijk de trein tot stilstand en stelde een
onderzoek in langs de rails. Het bleek, dat
de trein gereden was door een versperring
van grote kiezelstenen, die op de rails van
beide sporen was aangebracht.
Knolle wordt niet uitgeleverd. Van bevoeg
de zijde deelt men ons mede, dat bericht is
ontvangen, dat de Amerikaanse uitwijzlngs-
raad afwijzend heeft beschikt op het ver
zoek van Nederland tot uitleving van de
S.S.er Knolle, die verantwoordelijk wordt
geacht voor het doden van gijzelaars in het
kamp Amersfoort.
Geruisloze gramofoonmuzlek. Binnenkort
zal Philips een kristal-toonopnemer aan
de markt brengen, waarvan een ommekeer
in de gramofoonindustrie wordt verwacht,
omdat platen, met zulk een „naald” ge
speeld, geen geruis meer veroorzaken. Ook
het steeds inzetten van een nieuwe naald
kan achterwege blijven. Bovendien kunnen
nu platen met langere speelduur worden
gedraaid.
Doordraaien kost geld. Te Broek op Lan-
gedijk wil men een beroep doen op de re
gering voor een aanvullende steun op de
zomergroente, daar door het vernietigen
van vele producten de kassen van de mlni-
mumfondsen vrijwel leeg zijn.
Auto gevonden, oplichter gepakt. De op
lichter E., die er met een kostbare auto
ter waarde van f30.000, toebehorende aan
de directeur van de Bayerische Motoren-
werke (B.M.W.) vandoor was gegaan, is
in België gearresteerd. Zijn uitlevering
naar Nederland is reeds verzocht. De auto
is thans op weg naar Den Haag
Meisje door auto overreden en gedood. Het
8-jarig dochtertje Rinske van de fam. B.
Hoekstra te Hommerts, werd Woensdag
avond door een auto overreden en gedood.
Het meisje speelde op de Rijksstraatweg
en werd daarbij aangereden. De rijkspolitie
stelt een onderzoek in.
Driejarig jongetje verdronken. Woensdag
middag is het 3-jarig zoontje van de heer
S. Dijkstra onder Berlikum in de Leeuwar
der Vaart gevallen en verdronken. Het vo
rig jaar verloor de familie Dijkstra even
eens door verdrinking een 4-jarig zoon
tje.
Naar onze tegenvoeters. Percy Spender,
Minister van Buitenlandse zaken van Aus
tralië, verzekerde, dat voorlopig nog 10.000
Nederlanders per jaar naar Australië kun
nen gaan, doch dat men hoopt, dit aantal
groter te kunnen maken.
Groter Raad van State. Bij de Tweede Ka
mer werd een wetsontwerp Ingediend om
het aantal leden van de Raad van State
op 14 te brengen.
De smokkelgang in de St. Pietersberg bfl
Maastricht, die naar België voert, zal spoe
dig' aan het einde van zijn glorie komen.
Het begin- of eindpunt is gelegen in het
zogenaamde „smokkelgat” dat de smokke
laars konden bereiken doör een meter of
vijf naar beneden te klimmen. Zoals be
kend wordt de berg al sinds jaren afge
graven. Binnen afzienbare tijd nu zullen
de afgravingen ook het „smokkelgat” be
reiken. De toegang tot de smokkelgang zal
dan zijn afgesloten.
Betaling van wegenbelasting kan nu op
de eerste van elke willekeuiige maand be
ginnen, zegt de K. N. A. C.
Goed appeijaar. Algemeen wordt een rijke
oogst van appelen verwacht.
TJUTM één jaar geleden begonnen we in
Nederland met de afwikkeling van het
Indonesische probleem. Op 23 Augustus
1949 opende Minister-President Drees met
v|jf sobere hamertikjes de Rode Tafel Con
ferentie.
Eigenlijk was het een vreemde conferentie,
want men wist precies wat het einde zou
zijn, n.l. de overdracht van de souverelnl-
teit. Deze conferentie was immers een re
gelrecht gevolg van resoluties van de
Veiligheidsraad d.d. 28 Februari 1949 en in
het bijzonder van de Canadese „ruling”
d.d. 23 Maart 1949.
In December van het vorige jaar werd in
Amsterdam de souvereiniteit plechtig aan
de Republiek van de Ver. Staten Indonesia
overgedragen. Dat is een feit, waar ieder
Nederlander zich bij neer hoort te leggen,
omdat het langs normale, wettige weg tot
stand kwam. Uit de houding van de oppo
sitie blijkt dit heel duidelijk. De Neder
landse delegatie stond echter voor het pro
bleem langs welke weg de souvereiniteit
moest worden overgedragen. Natuurlijk
wenste zij dit het liefst te doen, dat er
nog sterke culturele en economische ban
den tussen het oude moederland en de oude
kolonie zouden blijven bestaan.
Daarvoor werd een „zware” Unie prijsge
geven. Een lichte Unie zou de band zijn
tussen Nederland en Indonesië, d.w.z. dat
er geen zware staatsrechtelijke banden
tussen beide landen zouden bestaan. Vol
ledige souvereiniteit was het parool van de
Indonesiërs. En „volledig” betekende zon
der binding.
De vraag of de Nederlandse delegatie haar
zin heeft gekregen, is nog steeds moeilijk
te beantwoorden. Zowel voor- als tegen
standers van het Regeringsbeleid slaan de
ontwikkelingen in Indonesië met zorg gade.
De overeenkomsten van de R. T. C. worden
maar al te gemakkelijk geschonden, het
geen duidelijk blijkt uit de opheffing van
de deelstaten. De thans geformeerde een
heidsstaat is in stryd met de R. T. C. Om
nog maar niet te praten over de positie
van de minderheden, die geen kans krijgen
hun stem te laten horen. Het gist nog in
Indonesië. De machtstrijd is daar nog niet
geëindigd. Zolang dat niet het geVal is, zal
het uiterst moeilijk zijn om te kunnen be
palen hoe de verhouding tussen Nederland
en Indonesië in werkelijkheid is. Aan de
andere kant blijft onze Regering echter
volhouden, dat de overdracht van de sou
vereiniteit de enige mogelijkheid was, om
dat we niet meer de spankracht konden
opbrengen om deze oorlog verder te voe
ren, ook al uit financiële en economische
motieven. De geschiedenis zal hierover
moeten oordelen. Gunstig lijkt de situatie
op dit moment echter niet. Het zou niet te
verwonderen zijn, als het probleem Nieuw-
Guinea de krachtproef voor de Unie zou
zijn. De positie van dit Nederlandse ge
biedsdeel is op en na de Ronde Tafel Con
ferentie steeds een bron van moeilijkheden
geweest. Allereerst op de R. T. C. Eerst In
de laatste dagen van deze conferentie, toen
men tot ’s nachts vijf uur vergaderde, heeft
men ten einde raad maar de volgende be
paling gemaakt: „De status quo van de
residentie Nieuw Guinea zal worden ge
handhaafd met de bepaling, dat binnen een
jaar na de overdracht van de souvereiniteit
aan de Republiek der Ver. Staten van Indo
nesië het vraagstuk van de staatkundige
status van. Nieuw Guinea zal worden be
paald door onderhandelingen tussen de Re
publiek der Ver. Staten van Indonesië en
het Koninkrijk der Nederlanden”.
Nauwelijks was de souvereiniteit
dragen of we hoorden Sukarno
stellen: Nieuw Guinea bij ons! Het
duidelijk, dat het probleem nog even moei
lijk lag als tevoren. Daar kwam nog bij,
dat noch de C. H. U., noch de V. V. D.
heeft blijk gegeven afstand van dit ge
biedsdeel te willen doen. Het Hoofdbe
stuur van de eerste party nam zelfs in zyn
laatste Algemene Vergadering een motie
over van een dergeiyke strekking. Dit is
een belangrijk feit, daar voor iedere ver
andering van de status van Nieuw Guinea
minstens twee-derde van het aantal stem
men nodig is.
En zoals de zaken thans staan, kan men
gerust zeggen, dat deze vereiste meerder
heid noch in de Tweede, noch in de Eerste
Kamer gehaald zal worden.
Op de Ministerconferentie van 1 April 1950
werd besloten een commissie te benoemen
die dit onoplosbare probleem moest uitzoe
ken. Drie Nederlanders allen professo
ren en drie Indonesiërs maakten van
deze commissie deel uit.
Het resultaat was al even bedroevend, als
alle pogingen voordien. Er kwamen twee
rapporten met volledig tegenstrydige ver
klaringen. Als we trachten het zeer uitge
breide Nederlandse rapport samen te vat
ten, dan blijkt: ten eerste, dat by een even
tuele overdracht van het zelfbeschikkings
recht niets terecht zal komen; ten tweede,
dat de bevolking van dit reusachtige
eiland er op achteruit zal gaan omdat In
donesië niet by machte is om te helpen
zoals wy dat waarschijniyk kunnen; ten
derde, wordt betwyfeld, of zending en on-
derwys nog wel in stand gehouden zullen
worden en ten vierde zyn er by de over
dracht onlusten onder de bevolking van N-
Guinea te verwachten.
Het Indonesische rapport daarentegen zegt
Nieuw-Guinea te willen verlossen van de
„koloniale” banden. Men wil dit gebieds
deel autonomie verlenen en het bevryden
van exploitatie. Ten sterkste verwerpen de
tich binne as miggen, frege hy mei for-
wündering: En hwa bitellet dat allegear-
re? Doe sel ik: de lju seis en by tiid en
wile de doarpsmlenskippen mei kollektes en
roungongen en sa. As der nije ynstreminten
komme moatte of medailles en sok spul,
dan geane se de boer op om se byinoar to
fandel jen en dat slagget meastentiids wol.
Mar it oergreate diel dogge hja seis.
De man koe it hast net leauwe en dochs
is dat de ienféldige wierheit. Kultuer is der
yn hiel hwat foarmen, mar soune kultuer
freget, dat de lju der seis oan meidogge
en der op dizze manear yn opgeane. As
men forgellket hwat der yn de stêdden
oan dizze dingen dien wurdt, wint it lén
it fier. Hwant konserten fan biropslju, al
hoe ünmisber foar de algemlene kultuer hja
ek binne, gripe lang sa djip net yn. Der
geane de lju binne om to hearren en net
om mei to dwaen. Hjir wiene in 1200 man,
dy’t seis in ynstremint bispilen en it wie
mar in diel fan de Fryske forienlngs.
Al dizze lju spylje mei, hja repeteare wi-
ke oan wike, de ynstremintale muzyk is in
diel fan har libben warden, hwer’t hja in
bulte foar oer hawwe. Jitteris, men moat
der de pet foar lichte.
Ik haw dy Haegse menear sein, dat it Re-
gear nea better dwaen koe as dizze echt-
libjende dingen mei in subsydzje it libben
hwat maklikerto melts jen, Kwant de sin
ten, dy’t it hiele folk, via Minister Lleftinck
opbringt, koene wol hwat mear fordield
wurde, sadat it plattelén ek in part krige.
Men kin dus net oars slzze, as dat leden,
diriginten en lieders in skoander stik wurk
dogge mei dizze tüke fan folkskultuer to
forsoargjen.
Dochs komme as fansels ek oare gedach
ten by jin op. De léste tsien jier is it op it
plattelén géns rommer wurden, hwat it ma
teriële oangiet. Godtank! Gjinien kin bi-
lang hawwe by in ütrüpele plattelén en wy
wolle hoopje, dat de tiid fan de tritlger
jierren nea wer komt. Mar sille wy in soun
en libben plattelén hélde en de lju nei al-
legearre op in greate bult nei de stêdden
Indonesiërs de gedachte van een condo
minium of een internationale voogdijschap.
Over dat condominium is de laatste dagen
heel wat te doen geweest. Dit moeilijke
woord wil niet anders betekenen dan een
gemeenschappelijke souvereiniteit van twee
of meer staten over één gebiedsdeel. Deze
2 staten zouden dan moeten zyn Australië
en Nederland. Het is een bekend feit, dat
de Verenigde Staten van Amerika voor dit
denkbeeld zeer warm lopen. Terecht wordt
daar Nieuw Guinea beschouwd als een
eiland van strategisch belang. En strate
gische punten heeft Amerika nodig na het
vele falen in haar Verre Oosten-politiek.
Een groot voordeel van zulk een condomi
nium is, dat de grenzen zullen wegvallen.
Dat het Australische en het Nederlandse
deel één geheel zullen worden. Wellicht één
bolwerk tegen het opdringend, communis
me, daarby niet vergetend de bevolking
te helpen.
