DE MIDDENGROEP IN VERVAL
Martinytoer
üs hjoed
to sizzen
door Nederland
Fan de
Vergaande invloed op maatschappelijke
structuur.
DAT( de situaesje fan de beukerskoalle
net oan de easken fan” de Kommisje
foldocht blykt ek üt oare dingen. Aldér-
earst it tal bern, hwat oan de learkrêften
tabitroud wurdt. Hja binne fan oardiel dat
fjirtich bem foar ien learkrêft it maxi
mum wêze moat en foarsafier der help
sters binne, net mear as twelntich. Dat is
op himsels net ünbillik, allinnlch mei men
tiet forjltte, dat it karakter fan de beu-
kerskoallen yn de léste tsientallen jierren
(alhiel foroare is. Wiene yn it forline dlzze
skoallen biwaerskoallen, hwer’t de bem
Onder dak wiene en hwat boartsje en sjon
ge koene, nei de tjintwurdige opfettingen,
dy’t troch minsken as Fröbel, Montessori
en oaren, tige biynfloede binne, is de pe-
rioade fan 4 oant 6 jier fan greate bitsjut-
tlng foar de foarming fan de bem. It bi-
lang fan lytsere klassen en mear omtinken
om de yndlvldualiteit fan elts bem, komme
dérmei hoe langer hoe mear nel foaren.
Fan de 135 skoallen wiene 41 mei to grea
te klassen, dus boppe de fjirtich bem.
DE naar aanleiding van het wetsontwerp
tot herziening der belastingen in de
Staten-Generaal gevoerde strijd, had een
hogere inzët, dan de enkele honderden gul
dens Inkomstenbelasting, welke een aantal
inkomensklassen minder zullen hebben te
betalen. In wezen gaat deze strijd al
dus een publicatie van het Comité ter be
studering van Ordeningsvraagstukken
om het behoud van de middengroep in on
ze maatschappij en wie de plaats, welke
deze groep in onze maatschappelijke
orde heeft ingenomen in de achter ons
liggende tijden goed kent, beseft, dat het
hierbij uiteindelijk gaat om het behoud van
onze maatschappelijke orde.
No. 97
4fle Jaargang
Dinsdag 12 Dee. 1950
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OS INGA Bolsward
Laatste Berichten
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs
1.35 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent per m.m
Giro 87926
Hwat hat Gabe Skroar
J j
Bolswards Nieuwsblad
de J.
Op de boerderij
PIET.
sa
Tj. de J.
ACHESON IN CANADA.
Acheson heeft in de Senaatscommissie dui
delijk gemaakt, dat de V. S. beslist ge
kant zijn tegen verzoening door concessies.
Hij wilde dezelfde onwankelbare houding
handhaven tegen agressie in het Oosten
als In het Westen. Volgens Acheson zijn
thans 44 delegaties tegen en 16 voor op
neming van de Chinese communisten in de
V. N. De V. S. wensen opneming van de
Chinese communisten te voorkomen, doch
zullen geen veto hiertegen kunnen uitspre
ken, als het voorstel een meerderheid haalt.
Het veto-recht zou in deze zaak ook niet
gelden.
Attlee is te Ottawa aangekomen voor ds
eerste conferentie sedert de tweede we
reldoorlog tussen een Britse en een Cana-
dese minister-president.
Attlee heeft in een radiorede de hoop uit
gesproken dat de benoeming van een At
lantische opperbevelhebber spoedig bekend
gemaakt kan worden, en dat vrede en vrij
heid op geen andere wtfze dan door middel
van de V. N. mogen worden nagestreefd.
Het Gemenebest zal veel moeten bijdragen
tot deze idealen.
BERTHA NAAR HUIS.
Zoals hedenmorgen per radio werd mede
gedeeld is het beroep van Bertha Hertogh
haar „echtgenoot” te Singapore verwor
pen. Reeds vandaag kan ’t meisje naar Ne.
derland terugkeren.
Een goede daad
Xs kiemend zaad,
Dat soms in sober dagen,
Door zon gezoend,
Verborgen groent,
En stille vrucht gaat dragen.
Een goede daad
Is zelfverraad,
Weerstaat fel hart en zinnen;
Van *t grove merk
Maakt het ook sterk,
Ons zelf te overwinnen.
Een goede daad,
Vaak eigen baat,
Een voorbedacht beramen.
Werd zonneklaar
*t Doel openbaar*
Menigeen zou zich schamen.
Een goede daad,
Men moet de naad
Van ’t kousje maar niet weten;
Berekening
Een daad een ding,
’t Best ’t „goede” te vergeten!
Een goede daad
Die zuiver slaat,
Gespeend aan zelfzucht parten.
’t Eigen ik buigt,
Schept diepste vreugd.
Schaarse adeldom des harten.
My rlnt mar alles tsjin,
’k Forlear myn slot oerdel;
Jan foun ’t en joech ’t my wer,
Sünt is myn hartsje wei.
De Generale
Kerk’in ver-
by Zeist bij-
VANDAAG BELANGRIJKE DAG.
Vandaag is het een belangrijke dag voor
de ontwikkeling in het Verre Oosten. Door
13, resp. 12 Aziatische landen, zullen n.l.
resoluties btf de V. N. worden ingediend
om het vuren op Korea te staken en de
toestand in het Verre Oosten onder de lou
pe te nemen, zodanig, dat de internationale
rust terug kan keren.
Ondertussen hebben de Ver. Staten hun
hoofdmacht teruggetrokken tot ten Z. van
de 38ste breedtegraad.
Een goede daad
Wordt vroeg of laat
Bedacht geëerd besproken.
Kleurt ’t leven grijs,
Heeft ’t kille ys
Om menig hart gebroken.
de oude boer te hebben willen bezoeken
en hem dood in de schuur te hebben ge
vonden. De beide mannen zjjn er echter
na de mededeling aan de buurman vandoor
gegaan. De politie heeft hen thans opge
spoord. Daar Van Hol er warmpjes bij zat,
werd roofmoord vermoed.
Zes mannen verdronken. Omstreeks 8 uur
is Vrijdagavond bij Beilen een auto door
een leuning van de brug over ’t Linthorst-
Homankanaal gereden, bij welk ongeluk
zes inzittenden verdronken.
Wonderkoe. Een koe te Etten heeft twee
kalveren ter wereld gebracht, waarvan er
één twee tongen heeft: één midden op de
rug, 20 cm. lang.
„Schijnbaar geen gemeenschappelijke dis-
cussie-basis”. Het Indonesische voorstel in
zake de overdracht van Nieuw-Guinea is
Vrijdagmiddag door de Nederlandse dele
gatie verworpen. Nederland heeft het ant
woord op het Indonesische voorstel Vrij
dagmiddag chrifteiyk overhandigd. Hier
uit is duidelijk geworden, dat Nederland
niet bereid is de souvereiniteit aan Indo
nesië over te dragen.
Nieuwe kerkorde aanvaard.
Synode der Ned. Hervormde
gadering op „Woudschoten”
een, heeft het ontwerp Nieuwe kerkorde
in eindlezing met 76 tegen 14 stemmen
aanvaard. De stemming over het ontwerp
kerkorde geschiedde bij een verdubbeld le
dental.
Reddende (armen vangen by brand vier
kinderen op. Bij een brand in de Gerard
Doustraat te Amsterdam heeft een 30-
jarige Indonesische vrouw Vrijdagavond
haar vier kinderen van twee hoog uit het
raam in de armen van enkele buren ge
gooid. Nadat de kinderen op deze wijze
één voor één waren gered, sprong de moe
dige vrouw zelf in een grote deken, die de
redders inmiddels hadden uitgespreid.
Het hele gezin bleef ongedeerd.
Oude boer met wond dood aangetroffen.
Te Hank-Dussen is de 78-jarige alleen
wonende boer J. van Hol door een buur
man met een ernstige hoofdwonde dood
in zijn schuur gevonden. Twee mannen, die
beweerden, veehandelaar te zijn, waren de
buurman komen waarschuwen. Zij zeiden
Dérfan wiene 23 neutrale, 0 Prot. Chr. en
9 R.K. Dlzze lésten komme It üngunatlchst
nei foaren, likernóch twa tredde fan it to-
tael. Ek op oare wize komt dit tokoart üt.
Elts bern moat 1.3 M’. flier of 8.6 M». 10-
kaelynhéld ta syn blskikklng ha. Hjiroan
foldogge de lytse helt, hwant 60 fan de
135 klnne yn dizzen net melkomme. Oan
de easken fan goede fentilaesje blike 47
skoallen net to foldwaen. Hjirby seit de
kommisje, dat it harren neat gjin ny docht
hwant 82 fan de 135 skoallen binne net
as skoallen boud, mar as hwat oars. Loka
len fan it Nut, eardere pakhuzen, wenhu-
zen, konsistoarjekeamers, gymnastiekloka
len, café’s, öfkarde legere skoallen, in skil-
derswurkpleats, in üld tsjerkje, in stik
fan in kleaster en in Aide naeiskoalle. Ja,
en nou foldogge dlzze oplossingen al lang
net mear oan de moderne easken. Fansels
net, allinnlch moat men'mei de skuldfrage
in bytsje foarsichtich wéze, hwant dizze
skoallen binne meast frucht fan partiku-
lier initiatyf, towyl de oerheit der neat
foar oer hie.
In ding, hwer’t wy graech yn melstlmme
is de saek fan de t.b.c.forklearring. Hast
alle skoallen hawwe foar de learkrêften
sa’n biwiis frege en it muoit my, dat de
skoalle fan it Gasthüs hjir to pronk set
wurdt as de iennichste skoalle hwer’t hja
alhiel gjin biwiis hiene. Ik nim graech oan,
dat nei it kollektive ündersyk dit ek yn
oarder komd is, mar dit hie net sa wéze
mochten. Wy witte hoe fatael soks foar
lytse bem wéze kin. En dan komme wy
oan de sinteraesje, de saek hwer’t hast al
dizze tokoarten üt fuortkomd binne en jit
bistean. Sjoch, doe’t men allinnlch in plak
socht om de bem to biwarjen, koe in fam-
ke of in pear fammen, dy’t hwat mei bern
ophiene, soks skoan waemimme. De lea-
nen fan de famkes wiene destiids it nea-
men ek hast net wurdich. Yn dy tlld koe
men mei in tüzen goune jiers al in doarps-
biwaerskoalle en mei in pear tüzen in
greatere skoalle bitelje. Hjir yn de stéd
hat yn it earstoan in hiele keppel dona
teurs harren bydrage jown foar de beuker
skoalle. Ien dérfan wie it St. Anthony
Gasthüs. Yn de rin fan de jierren binne
de donateurs stik foar stik fordwoun en
bleau it Gasthüs mei de lésten sitten.
De R.K. Beukerskoalle hat tsientallen
jierren dreaun op de leafdadlchhelt fan de
parochje, via it Earmblstjür, yn de let-
D B GOEDE DAAD.
De waarde van onze daden wordt door
hun motief bepaald en zij ontlenen hun
adeldom aan onze belangeloosheid.
La Bruyère.
tere jierren hawwe hja ek stipe krige fan
it Gasthüs en sünt ien jier docht de ge
meente ek in sint yn it ponkje (f5 per
learling). Mar lyk as op de measte plak
ken kinne de lésten fan modem beuker-
ünderwiis, nei de easken fan de tiid,
net droegen wurde. Wol men tawjjde en
bifoege learkrêften dan kin men net mear
mei leanen ta, sa’t dy nou oan de meas-
ten jown wurde. Fan de Haden fan de
Beukerskoallen en hjir binne de 12 Suster-
skoallen büten rekkene, omdat hja per-
soanlik gjin salaris krtfe, wiene 65 fan de
121 ünder de f 100.yn de moanne, fier
der 35 tusken de f100 en de f150 en 22
der boppe. De oare learkrêften, dy’t gjin
Haed wiene, stiene fansels jit leger.
Mear as hündert fan de 131 bleauwen ün
der de f 100.yn de moanne. By de help
sters wie de greatste helt ünder de f40.
yn de moanne, allinnlch yn Boalsert en in
oar plak kaem men der boppe.
De Kommisje stelt dan ek fêst, dat it beu-
keründerwiis yn Fryslén lang net oan de
easken foldocht. Ek hja jowt derby oan,
dat de smelle finansjele basis de wichtlch-
ste oarsaek is dérfan en yn ien sintsje Ut
hja ek blike respekt to hawwen foar it
wurk fan harren, dy’t ündanks dit alles
har hjlrfoar set hawwe. Mar in oplossing
kin allinnlch komme as de wettelike for-
sjenning, dy’t foar de doar stiet, de kos
ten dérfan omslacht oer alle ynwenners.
In globale blrekken leart, dat it foar Boal
sert om in bldrach giet fan f50.000 jiers.
Dérfan bringt de gemeente f 2000.op en
it oare soe dan troch Gasthüs en R.K. pa
rochje opbrocht wurde moatte. Nou ha-
war, men hoecht my net to leauwen, mar
dizze film giet net troch. Dérom moat sa
gau moogllk de publlke kas, troch de ntfe
wet, dit swiersllend sklpke bysprlnge, oare
forsüpt It.
Maar ook politiek is dat het geval. De
middengroep is de draagster van de de
mocratie. De arbeiderspartijen beseffen
zeer wel, dat juist het bestaan van de mid
dengroep is, dat hun greep naar absolute
macht in de weg staat.”
Deze laatste bewering laten we geheel
voor rekening van het „Comité ter bestu
dering van de Ordeningsvraagstukken”,
in welks betoog we veel kunnen onder
schrijven, maar waarvan we toch geloven
dat ze (ziende door een gekleurde bril)
niet vrij is van generaliseren. In elk ge
val boet de bewering van het comité voor
ons aan waarde in als het de objectiviteit
terzijde stelt en politiek gif tracht te zui
gen uit de situatie van de middengroep in
onze maatschappij, die dit zal wel nie
mand ontkennen voor verval dient te
worden behoed.
PRESIDENT OVERWEEGT AFKONDI
GING VAN NOODTOESTAND.
De Amerikaanse Minister van Defensie
George C. Marshall verklaarde Zaterdag,
dat „de president ernstig overweegt de na
tionale noodtoestand af te kondigen.”
De minister zeide dit tegen journalisten
nadat hij met de stafchefs en de senaats
commissie voor de toewijzingen had gecon
fereerd over een versnelde goedkeuring van
de aanvullende achttien millioen dollar
voor de strijdkrachten.
Sommige senatoren waren van oordeel dat
een afkondiging van een nationale nood
toestand als voorloper zou moeten worden
beschouwd van een mobilisatie.
Gisteravond zeide Marshall in een te New
York gehouden redevoering, dat het volk
voor een „gedeeltelijke mobilisatie” staat,
doch waarschuwde tegelijkertijd tegen een
een te abrupte gang van zaken.
wordt een steriele samenleving. Het indi
vidu, dat in een dergelijke samenleving
leeft, staat anders tegenover haar proble
men. Hij wordt van nature een ontevredene,
aldus het bovengenoemd comité, dat ten
slotte betoogt:
„Cultureel en economisch is een samenle
ving zonder middengroep zelfs anders dan
de samenleving, die wij hebben gekend.
Terwijl de winter nog niet is begonnen is het bij de lammetjes
alweer lente.
van boer de Hoop in de omgeving van Schoonhoven
zijn reeds lammetjes geboren.
Na de oorlog is de middengroep in uiterst
moeilijke positie gekomen. De inkomsten
van hen, die tot deze groep behoren, zijn
als regel niet gestegen overeenkomstig de
kosten van levensonderhoud. De progres
sie der belastingen berooft hen bovendien
van een belangrijk deel van hun bruto-in-
komsten.
Te weinig wordt beseft, dat men hier ge
confronteerd wordt met een ontwikke
lingsgang, welke door bepaalde groepen
wordt verlangd en die er toe leidt, dat de
middengroep wordt teruggebracht tot de
groep der bezitlozen. Bij een voortduren
van deze ontwikkeling gedurende nog een
tien tot twintig jaren, zou de middengroep
onzer samenleving verdwenen zijn. Het
economisch leven zou zich automatisch in
een richting van socialisatie ontwikkelen.
Het gehele vraagstuk van de maatschappe
lijke opgang zou een totaal ander aspect
gaan vertonen.
Er zfln weinig landen, waar de midden
groep een zo grote rol heeft gespeeld en
waar de sociale klasseverschillen zo gering
waren als juist in ons land. Er heeft in
ons land een voortdurende vernieuwing
der leidende klassen plaats gevonden Deze
Vernieuwing, die een groot deel van onze
economische kracht heeft uitgemaakt, be
rustte juist op de middengroep. Voor de
oorlog bestond voor ieder, op welke plaats
op de maatschappelijke ladder hij ook
stond, de kans om zich omhoog te werken.
De hogere klassen en de gezeten burgerij
hadden in ons land geen monopolisatie. De
overgang van de ene naar de andere klas,
se voltrok zich in vele gevallen in een en
kele generatie en men vraagt zich af, of
er nog aanleiding was om over klassen
te spreken. De weg omhoog liep via de
besparingen, het zich vormen van een klein
bezit.
Hierin zijn thans fundamentele verande
ringen gekomen. Er komen steeds groter
scheuren in onze sociale structuur en het
begrip klasse, dat vroeger slechts een po
litieke leuze was, begint nu in de beteke
nis van gesloten groep een realiteit te
Worden. De overgang naar de collectieve
maatschappij betekent het einde van de
opgang en gaat een ieder binden aan de
klasse, waarin hij is geboren. Terwijl vroe
ger de ondernemer zijn bedrijf door zui
nigheid groot kon maken, is deze weg
thans voor hem gesloten.
De fiscus eist een zo groot deel der in
komsten op, dat van belangrijke besparin
gen, zoals die nodig zijn om een bedrijf op
te bouwen, geen sprake kan zijn. De klei
ne onderneming van vandaag is gedoemd
een kleine onderneming te blijven. De ver
geleken bU voor de oorlog zo typisch ver
anderde houding der middenstanders spruit
voor een goed deel daaruit voort, dat het
besef omhoog te kunnen komen, verloren
is gegaan en dat men geketend aan een
bepaald milieu het er maar zo goed mo-
geiy'k van wil nemen. Terwijl vroeger het
element uitbreiding het bedrijfsleven be
heerste, heeft dit thans voor het element
stabilisatie plaats gemaakt.
De middengroep van deze maatschappij was
geen vastomlijnde groep zy was tegelijk
doorgangshuis en reservoir. In vele geval
len gaat deze doorstroming thans een ein
de nemen. Men kan van de arbeider ver
wachten, dat hU voor de toekomst zorgt;
men kan niet van hem verlangen, dat hy
zulks èn collectief èn individueel doet. Zo
zijn kinderen of kleinkinderen de universi-
teit bereiken, missen z(j de maatschappe
lijke onafhankelijkheid, die hun plaats ty
peerde. Zy worden het intellectuele prole
tariaat, de dragers der ontevredenheid.
Zal de middengroep haar regelmatige voe
ding gaan missen, ook ztj die zich daartoe
thans rekenen, zyn niet meer in staat de
bevruchtende werking op de maatschappij
uit te oefenen. Enerzijds vernietigt de
voortdurende daling van de geldswaarde
juist de besparingen van de middengroep
en brengt haar terug tot een klasse van
betere loontrekkers, anderzijds brengt de
egalisatie der inkomens door onvoldoende
loonaanpassing en door progressieve belas
tingen en retributies hen in de onmoge
lijkheid de vroegere besparingen voort te
zetten. Reeds zijn wij zover gekomen, dat,
Indien men kon kijken op de borden van
Arbeiders en van hen, die tot de midden
groep behoren, men een verbijsterend ver
schil zou kunnen waarnemen. De arbeider,
niet gebonden aan milieu, niet gedwongen
een zekere maatschappelijke stand op te
houden, leeft beter dan menig intellec
tueel.
Het verval van de middengroep zal op on
ze maatschappelijke structuur een vergaan
de Invloed hebben. Een maatschappij waar
in de kans op vooruitgang ontbreekt,
Arbeider gedood in liftkoker. In de nacht t
van Donderdag op Vrijdag is bij de papier
fabriek van Van Gelder Zonen te Wormer
de 38-jarige arbeider C. Molenaar uit De
Rjjp met zjjn hoofd tussen de liftvloer en
de liftkoker bekneld geraakt. Het slacht
offer overleed onmiddellijk. De oorzaak van
het ongeval is nog niet bekend.
Vijfduizend soldaten moeten langer In In
donesië blijven. De regering heeft Vrijdag
by de Tweede Kamer ’n voorstel ingediend
om het mogeiyk te maken, dat ten hoogste
5000 Nederlandse soldaten tot 1 April 1951
in Indonesië blijven i.p.v. tot 1 Januari.
Hiertoe is een verlenging nodig van de Wet
van 4 Augustus 1947, waardoor uitzending
van dienstplichtigen bulten Europa moge-
iyk werd.
Gouden ringen. In ons land wordt er per
jaar ongeveer 600 kilogram goud verbruikt
om trouw- en verlovingsringen te maken. -
Een nieuw rusthuis voor ouden van dagen
te Sneek. Naar wfl vernemen, zyn er bij
de woningstichting „Patrimonium” plan
nen gerezen, tot de stichting van een rust
huis voor Ouden van Dagen te Sneek. Aan
een architect werd opdracht gegeven, tot
het maken van een project waar plaats is
voor de huisvesting van 60 A 70 perso
nen.
Door eigen halsdoek gewurgd. Zaterdag
middag omstreeks half één heeft zich op
de Staatsmyn Emma een zeer ongewoon
ongeluk met dodeiyke afloop voorgedaan.
Toen daar de ongehuwde 20-jarige post-
sleper R. G. Marcus uit Treebeek met een
draaiboormachine een gat in de kool aan
het boren was, werd zyn loshangende hals
doek door de boorstang gegrepen, ten ge
volge waarvan hy werd gewurgd.
Koningin en Prins naar Zuid-Afrika? De
Ned. Herv. kerk in Zuid-Afrika heeft de
regering verzocht koningin Juliana en prins
Bernhard uit te nodigen ter gelegenheid
van de Van Riebeeckherdenking in 1952.
De Karei Doorman in Spaanse haven. Het
Nederlandse smaldeel, bestaande uit de Ka
rei Doorman, de De Bitter en twee duik
boten, is Vrydag de haven van Valencia
binnengelopen, (Met Sinterklaas aan
boord?) Voor de eerste maal sedert 1936
doen eenheden van de Nederlandse oorlogs
vloot een Spaanse haven aan.
Teil kokend water omgetrokken. Toen de
kinderen van de familie F. Boels te Vos-
seberg, gemeente Onstwedde, in de kamer
speelden, trok het 2-jarig dochtertje in een
onbewaakt ogenblik een teil met kokend
water om, waardoor het kind zeer ernstige
brandwonden opliep. Het is naar het zie
kenhuis te Groningen vervoerd, waar het
aan de bekomen verwondingen is overle
den.
Weer twee doden in te water gereden auto.
Zaterdagmorgen is de 40-jarige aannemer
H. J. Wolting uit Dalen (Dr.) vermoede-
iyk door gladheid van de weg en dichte
mist, by Zwinderen met zyn auto in de
Verlengde Hoogeveense Vaart gereden,
waarby hy zelf en zyn boekhouder ver
dronken.
Nederlandse vakarbeiders naar Zweden?
Biykens mededeling van een der directeu
ren van de Svenska Kullagerfibrieken te
Gothenburg is aan de Zweedse overheid
vergunning gevraagd honderd gespeciali
seerde vakarbeiders uit Nederland te laten
overkomen om hen in de bedryven te Go
thenburg te werk te stellen.
Gezond Friesland. In de week van 26 No
vember t.m. 2 December kwamen in Fries
land 9 gevallen van besmetteiyke ziekte
voor, waarby 7 roodvonk en 1 diphterie.
Voor het gehele land waren deze gevallen
resp. 227, 143 en 55.
