n
IN SCHRAARD SPREEKT DE HISTORIE
f
JÖiLS-J&iCLS
Martinytoer
door Nederland
47e Jaargang
No. 46
Dinsdag 19 Juni 195!
■d
Streekblad voor West» en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA
B olsward
üs hjoed
to sizzen
Ned. Herv. Kerk geeft geheimen prijs
Weerpraatje
Fan de
s
t
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
en
ijn
>or
ers
ie.
I
It doarpke Skraerd
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs! 10 cent per m.m,
Giro 87926
JJET landelijke Schraard is reeds oud. Maar ondertussen ontgrendelden de luiders
Men behoeft geen historicus te zijn vin™,, ka
Hwat hat Gabe Skroar
Bolswards Nieuwsblad
SJ. REITSMA. t
Kivytshoarne
de J.
de
van
sore
3
3
t
l
Tj. de J.
Om dit artikel niet te rekken zullen we
hier niet over dit gedicht uitwijden, maar
het eens afzonderlijk bespreken.
3
9
Liften Is gevaarlek. In hotel „Spoorzicht”
te Leeuwarden logeerden een 24-jarige man
uit Venlo en een 24-jarig meisje uit Am
sterdam. Na him vertrek merkte een ka
mermeisje, dat de gasten beddegoed hadden
meegenomen. De eigenaar van het hotel
sprong in zijn auto en ging het tweetal
achterna. Hij had geluk, want juist de ge-
zochten hielden de auto aan om naar Gro
ningen te liften.
Vaderdag. Merkte U dat het Zondag Va
derdag was? Dat er vooraf geadverteerd
werd in de vorm van: geef hem een sigaar,
een das of een pet? Dat Pa ondertussen de
sigaar was, hem de das omgedaan werd
en hy in de pet gedrukt werd, merkte U
misschien niet, maar het is zo.
Forjit dochs nea, dat doarp mei d’ftlde
tsjerke,
Dy toer heech mei klimop omjown;
It hóf mei gréven fan üs ftlden,
In stikje fan üs Fryske groun.
Forjit dochs nea, dat doarp mei stoere
Friezen,
Dyn Heit en Mem ha dér har jown;
Hja wiene wrotters foar dyn llbben,
Bihftlders ek fan Aldfaers groun.
Forjit dochs nea, it leauwe fan dyn ftlden,
’t Bitr ouwen ek troch God har jown;
Har tsjüg’nis wie: Hy is de Hoeder
Fan folk en iftn, fan Aldfaers groun.
Nederlandse jeeps. Nadat Van Doorne’s
Automobiel- en Aanhangwagenfabriek te
Eindhoven reeds de snelle DAF-tanker voor
straaljagers en een artillerietrekker bouw
de, is een derde belangrijke serie-order van
militaire zijde verstrekt, namelijk jeeps.
Een flinke winst. De machinefabriek Gebr.
Stork te Hengelo behaalde een winstsaldo
van f 1.020.400 (v. j. f877.700).
Is leafde blyn?
Dat leau ik net, sel Pier.
Hoe wist ik dan
Hwerdat myn Aly wie?
I.
de deur en vingen het luiden weer sterk en
stijf aan, gedurende de voorzang, domi
nees voorrede en gedurende het gebed, tot
op het laatste vers van het zingen: „O,
God, die onze Vader bist”,enz.
De kerkvoogd is later veroordeeld om 50
goudguldens te betalen aan ’t Comptoir
der Domeinen (20 Dec. 1664).”
Ontrouwe „babysitter”. Een omstreeks 30-
jarige man, die Woensdagavond voor een
familie in de Theseusstraat oppaste, bleek
bij de thuiskomst van de bewoners verdwe
nen met een gouden armband van onge
veer f 700 waarde, die hij uit de woning
had gestolen. Reeds Donderdagmorgen had
de recherche van het bureau Overtoom de
ontrouwe oppas te pakken en werd de man
in de cel gezet. Ook de armband, die hfl al
had verkocht, kon worden achterhaald.
Forjit dochs nea, dat lytse aide doarpke,
Dat doarp, dat stie op Aldfaers groun;
Dat doarpke mei syn griene beammen,
Mei greid’ en bouian ek omjown.
Een Fries edelman.
Wanneer wfl zo In vogelvlucht iets van
Schraard vertellen, zullen w(j zoveel moge
lijk de oude geschriften zelf laten spreken.
De „Friese oudheden” vertellen b.v. aldus:
„Schraard is een klein dorp, aan de vaart
van Franeker op Workum. Tot deeze plaats
behooren 13 stemmen, en weleer lag hier
eene State van Aylva, waarop woonde
Sjoerd Aylva, die benevens Tjerk Walta
van Tjerkwerd, Douwe Hiddema van Ping-
jum en Dooitse Bonga van Kimswerd, het
Friese leger voor Franeker gebood, toen,
in de jaare 1500, aldaar de jonge hertog
van Saxen belegerd werd”.
De Hertog van Saxen had Friesland n.l.
gekocht van Karel V, maar.moest het
zelf nog veroveren. Toen hij zich in Fra
neker vestigde, werd deze stad belegerd.
Het beleg verliep echter toen de „ünge-
tiid” naderde. De Friezen die de stad bele
gerden, hadden geen lang geduld en deser
teerden om thuis in de hooiing te gaan.
Het ketting, waaraan men de Hertog wil
de ophangen, had men anders al gereed.
Het werd later bewaard in het museum te
Dresden.
De genoemde Sjoerd Aylva kwam tragisch
aan zijn einde. De kroniek vertelt n.l. ver
der:
„In ’t jaar 1508 verdronk dezelve hier ter
plaatse in een hoogen watervloed, op den
26 Herfstmaand, den vierdag der beroem
de overwinning, weleer door de Friezen in
den jaare 1345 op de Hollanders, by Sta
voren, behaald. (De z.g. slag bij Warns.
Red.). Doch deeze vierdag, door de Saxen
afgeschaft zijnde, vielen onze wel Gods
dienstige doch bjjgeloovige Friezen in het
denkbeeld, dat hun die watervloed, om ’t
afschaffen van dat jaarfeest, als eene straf
fe ware overkomen, alwaarom zij van de
Saxen de vernieuwing van ’t zelve verzoch
ten en ook verkreegen.”
Loflied op Bacchus.
Nog een andere anecdote:
Voor aan de kop van een oud vervallen ge
stoelte in de kerk te Schraard, eertijds aan
het geslacht van de Aylva’s toebehoord
hebbende, las men deze zeldzame Latijnse
inscriptie:
„In patria Bacchus puerlll aetate
triumphum,
Ducit, et ex bederft ferta virente
gerit;
Nee portatur equis, fed onus ma-
tresque virique,
Dum fubeunt, late tympana rauca
sovant.
De meeste kerkgangers Zullen wel met veel
eerbied naar deze latijnse spreuk opgeke
ken, maar de voorgangers er om geglim
lacht hebben. Immers het ging hier over
de triomphtocht van Bacchus, de god van
de sterke drank.
Vertaald luidt het opschrift:
„In zjjn vaderland deed Bacchus zjjn
triomphtocht, toen hjj nog kind was
en hij droeg daarbij een krans van
groen klimop en hij werd niet ge
dragen door paarden maar terwfll
de moeders en de mannen, die last
op zich namen, klonken wjjd en zfld
de holle pauken.
fcrbout, docht it wiiste, dat komt üt alle
birekkens düdlik nei foaren. Wichtich is
dêrby, dat men it foer wint mei sa heech
müglik aeiwyt. Der sit och sa folie yn.
Hwant it ündersyk learde ek, dat fierwei
it greatste diel fan de bidriuwen to rjj
binne mei „zetmeel” en to kloek met ai-
wyt. Mear as sechtich fan de hündert joe
gen tofolle „zetmeel”. Yn hea en Fryske
kuil lizze de forhftldingen nou ienkear net
sa’t hja foar in melkekou wêze moatte.
Droege gers kin der winlik net by mist
wurde. Docht men dat net, dan is der gjin
oare wei dan to folie kilo’s jaen en dêrmei
formuozzet men hiel hwat fiedingsstoffen
dy’t men dübeld en dwers jowt. Ek kaem
düdlik nei foaren, dat de kij mei in hege
produksje meastentiids oan de krapperein
kamen. Der wie gjin genoch rekken hftlden
mei it great forskil tusken de bihoefte fan
de dieren. De droege kjj en de ftldmelke
krigen hast allegearre tofolle. Op 86 pet.
fan de bidriuwen krigen dizze groepen sa-
wol tofolle aiwyt as tofolle „zetmeel”. De
tsjinst riedt dan ek mei klam oan it fuor-
jen mear yn oerienstemming to bringen
mei hwat de kij noadich hawwe en stiet
tige oan op mear ündersyk fan it eigen-
boude foer en „stalvoedercontróle”.
Wol is dat de léste tsien jier tige oanwoun
mar it is jit mar in bigjin. Jammer is it,
dat de greate plannen om yn Fryslftn in
eigen ynstitüt to bouwen, hwer’t al dizze
dingen ündersocht wurde kinne, yn it earst-
oan net trochgean kin. De kosten derfan
binne sa heech, dat it initiatyfeomité it
net oandoart. It sit nou op it deade punt.
Wol is de groun al koft, mar de yntsjinne
plannen branne der sa yn, dat de lju har
ren bikoarje.
Mei de stalvoedercontróle sjit it net folie
op. Dit wurdt noch in taetje sneed as ik
it goed sjoch. Dêryn is Denemarken üs
gans in rit yn it foar. En dochs lelt hjir
noch in hiel terrein braek, hwant it giet
op üs bidriuwen noch altyd op it gefoel óf.
en op de methoade, dy’t der ien kear yn
sit. Op dit punt hawwe wy gjin greate foar-
deringen makke. Der sit noch in hiel great
arbeidsfjild yn. En de tüke boer sil hjir
dochs ien kear oan bigjinne moatte, wol
er witte hwat hy docht en hwerom.
Forjit dochs nea, dat ftlde Fryske doarpke
It sté hwerop dyn widze stoun;
It wie foar dy it moaiste plak op ierde,
It moaiste sté op Fryske groun.
Kroniek.
Tot slot geven we nog een kroniekje van
Kanalisatie Nederrjjn en Lek. Het ligt in
de bedoeling met de kanalisatie van de Ne-
derrjjn en Lek te beginnen, omdat de land
bouw dringend behoefte heeft aan zoet wa
ter.
N£et als attractie. Het voorstel, door de
directie van Avifauna te Alphen aan de
Rijn gedaan om daar een Ambonnees dorp
in te richten, werd door de Haagse autori
teiten niet met grote instemming ontvan
gen, omdat men daar meent, dat men de
Ambonnezen niet mag gebruiken om als
attractie te dienen.
A L in pear kear haw ik hjir ütlitten, dat
it wurk fan de Rykslftnboukonsulint
en syn meiwurkers yn dizze hoeke, tige
op de praktyk fan it buorkjen ynsteld is.
Dat hja har tiid en energy net forgrieme
yn theoretyske fragen, mar dat hja de
dingen, dy’t foar de praktyk fan great bi-
lang binne, op it harspit nimme. Dit blykt
jitteris üt de publikaesje fan dizze tsjinst:
Undersikings en birekkens oangeande it
greidebidriuw yn dizze Südwesthoeke fan
Fryslftn. Foar alle boeren en bilangstellen-
den by de buorkerjj in goudmyntsje. De
wichtige fragen oangeande it tüke buorkjen
komme hjiryn op it aljemint en wurde
kreas ütpluze. Dat de Fryske boer hjir it
melken tige yn ’e gaten hftldt, sprekt wol
fanseis. It molkjild is de boame fan it
bistean. Dat hy derby alles docht om troch
béste kij en flink fuorjen in knappe rige
bussen oan ’e dyk to krijen, sil gjinien
frjemd talykje. Mar dat der aloan greate
forskillen bliuwe yn de financiële ütkom-
sten fan de bidriuwen, dat is minder ien-
fftldich. En dochs is dat sa. Hja buorkje
allegearre, mar it giet ek wakker üngelyk.
Wy litte hjir fansels büten, de lju, dy’t
harren bidriuw net mei soarch bistjüre en
de boel op 'e rongen slepe litte. Sokken kin
men Iftns de wei fan in forstannich petear
dochs net birikke. Hja witte wol, dat it net
doocht, mar hja misse de seedlike krêft
om to dwaen, hwat har forstftn seit.
Né, it giet hjir om de boeren dy’t harren
tige op har bidriuw ütllzze en hiel wol re
den forstean. Under harren binne guont.
dy’t folie fé hftlde, oaren, dy’t fêst leauwe,
dat men fierder komt mei minder. Der
Tumult In de kerk.
Uit dezelfde eeuw is ons nog een aardige
anecdote bewaard. Het was de tijd, dat
overledenen nog de volgende dag werden
beluid. Dit gaf in 1661 aanleiding tot een
tumult in de kerk te Schraard.
We lezen in een geschrift:
„3 Nov. 1661 zendt Anne Simons, kerk
voogd te Schraard, des schoolmeestersjon-
gen naar Ds. N. Jeltema te Wons, die in
plaats van Ds. S. Mensonis zou preken,
met verzoek om thuis te blijven, daar hij
die dag zijn vrouw beluid wilde hebben.
Ds. Jeltema antwoordde te zullen komen,
omdat het lulden wel, maar de kerkdienst
niet kon worden uitgesteld. Toch gaf de
kerkvoogd aan enige ingezetenen order om
het luiden te beginnen en voort te varen.
De dorpsrechter deed o.a. mee. Ds. Jelte
ma verbood het, toen hij in de kerk kwam
en bood aan de preek een kwartier eerder
te zullen eindigen, maar de kerkvoogd zei:
Doorgaan, ik sta voor alles, wat er van
komt.
Toen de luiders een weinig rustten, gingen
de schoolmeesters van Wons en Schraard
het „gaerluid” lulden op last van Ds. Jel
tema (d.i. het luiden voor de kerkdienst.
Red.).
Toen werd een vers of zeven, acht uit de
Bijbel gelezen. Dominee stond toen voor de
torendeur om disorde te beletten. Na het
voorlezen schotelde hfl de toendeur onder
en boven toe en ging op zijn plaats zitten.
De gemeente begon te zingen uit Ps. 9.
Nog vier pokkenpatiënten In behandeling.
In Tilburg zijn thans nog vier pokkenpa
tiënten in een speciale barak onder behan
deling. Enkelen van hen zullen zeer binnen
kort als hersteld kunnen worden ontsla
gen.
Het Fries op de school. Een commissie
van de afd. Friesland van de Ned. Ver. van
Chr. Mulo-scholen heeft in een rapport zich
uitgesproken voor de wenselijkheid van het
invoeren van de Friese taal op de ulo-scho-
len in onze provincie.
om dat reeds te kunnen vermoeden. Jam
mer is echter, dat men zo weinig weet van
de eigen geschiedenis. Zelfs wftt er bekend
is, blijkt bij de eigen dorpsgenoten nog
vaak onbekend te zijn.
Nu de Ned. Herv. Kerk te Schraard wordt
gerestaureerd, is dit voor ons een welko
me aanleiding eens iets over dit dorp te
schrijven. Weten de Schraarders bijv, wel
dat er eens een aanvoerder in het beleg
tegen Franeker in him dorp woonde en een
Fries bruiloftslied nog ouder dan die
van Gysbert Japicx gewijd is aan een
bruidspaar, waarvan de bruid in Schraard
woonde, óf dat er een eens groot tumult
in de kerk was, Wegens een ruzie tussen
de kerkvoogd en de dominee van Wons?
Een tsamensprekinghe
Van twee boersche persoonen
WOUTIR ende TIALLE,
Beschrijvende den Bruiloftstoet
Edelen ende Hoochgheleerden
MARCO ft LYCKLAMA,
Der beyder Rechten Doctore ende Profes-
der selvigen in den universiteyt to
Franeker
Ende
Der Edele ende welghemanierde luffrou
PERCK VAN GOSLINGA
haer residentie houdende in den Dorpe
Schraard.
DE LANGSTE DAG NADERT.
Zomerse dagen blijven nog uit.
Het natte en koude voorjaar.
TAEZE week bereikt de zon al weer haar
hoogtepunt om daarna langzaam maar
zeker, iedere dag weer enkele minuten
korter boven de horizon te vertoeven.
Alvorens hierop verder vooruit te lopen,
willen wij eerst nog even een korte terug-
blik werpen op het achter ons liggende
voorjaar.
Dit dan genomen over de maanden Maart,
April en Mei en niet zoals de kalender-
indeling pleegt te doen, van 21 Maart tot
21 Juni. De gemiddelde temperatuur te De
Bilt verkregen door uurlijkse waarnemin
gen bedroeg over deze drie lentemaanden
7.7 tegen 8.6 gr. C. normaal. Hieruit blijkt
dat het voorjaar van 1951 0.9 gr. C. TE
KOUD is geweest. Over de laatste 10 ja-
ren was alleen het voorjaar van 1941 kou
der, n.l. met een gemiddelde van 7.0 gr. C.
De gemiddelde maximumtemperatuur bleef
in De Bilt 1.6 en de gemiddelde minimum
temperatuur 0.5 gr. C. onder normaal.
Dat deze laatste afwijking niet zo groot
was, blijkt ook uit het aantal vorstda-
gen, dat in De Bilt 17 (normaal 16) be
droeg. In de Meimaand bijv, werd in De
Bilt in het geheel geen nachtvorst waar
genomen. Elders vroor het plaatselijk licht
op 1 en op 30 Mei. Al was het voorjaar
te koud, n.l. Maart 1.0, April 1.2 en Mei
0.6 gr. (te koud) toch lag het totale aan
tal uren waarop in De Bilt de zon scheen
nog boven normaal, n.l. 523 uren (normaal
501 uren). Op slechts 11 tegen normaal
eveneens 11 dagen scheen de zon niet.
De hoeveelheid regen was dit voorjaar
abnormaal groot; op enkele stations voor
namelijk in de noordelijke helft van ons
land vielen gerekend over de laatste
100 jaren bijne record hoeveelheden. In
De Bilt viel totaal 216 mm tegen nor
maal 150 mm. In Groningen zelfs 225 en
in Midden-Friesland 246 mm. Vooral de
maanden Maart en April waren zeer nat.
Mei bracht alleen in Limburg en Gronin
gen grote hoeveelheden van ca. 80 tot 90
mm. Toch was Mei een groeizame maand
zodat men in de land- en tuinbouw, waarin
men in Maart en April door het koude
en zeer natte weer ver achterop was ge
raakt, weer op de werkzaamheden kon in
lopen. In De Bilt regende het dit voor
jaar op totaal 56 dagen tegen 47 dagen
normaal.
Veel goede woorden kunnen wfl dit jaar
voor het LENTE-selzoen dan ook niet vin
den. Laten wij hopen, dat de zomer het
dit jaar beter doet. Zoals zich de eerste
10 dagen van Juni hebben gedragen, n.l.
droog en zeer zonnig, zal het menig vroeg
vacantieganger welgevallig zijn geweest,
ook al bleef de temperatuur nog vrij laag.
Opvallend is het tot op heden, dat de tem
peratuur nog maar steeds niet de zomerse
waarde van 25 gr. C. kan bereiken of
overschrijden. Op 25 April werd er op en
kele stations een zomerse dag gemeten
(max. boven de 25 gr. C.), maar nadien
heeft het kwik deze waarde nog niet weer
kunnen bereiken. Al waren deze eerste 10
dagen van Juni dan ook droog en zonnig,
toch konden zij nog niet in de schaduw
staan van die van verleden jaar, toen er
zelfs enkele tropische dagen voorkwamen
(max. boven de 30 gr. O.).
Inmiddels nadert de langste dag (21 Juni)
al weer. Wanneer wij de Sterrengids van
1951 er even op naslaan, dan zien wij dat
de zon op 22 Juni ’s morgens 6 uur 25 min.
in haar zomerpunt staat. Na dit tijdstip
gaat zij ons weer verlaten, al zullen wfl
daar de eerste weken, vooral ’s avonds nog
niet veel van merken. Na drie weken bijv,
komt zfl ’b morgens al 17 min. later op,
terwfll zfl ’s avonds nog maar 10 minuten
eerder ondergaat.
Tuinbouw krijgt de 5 pct. Het College van
Rflksbemiddelaars heeft het dispensatie-
verzoek voor ontheffing van de beschikking
„Bijslag op lonen en salarissen” voor de
tuinbouw afgewezen.
Ex-P.O.D.-hoofd houdt zijn straf. Het
Haagse gerechtshof heeft geen verandering
gebracht in de straf, waartoe de 46-jarige
T. E„ voormalig hoofd van de POD te Rot
terdam, wegens verduistering van grote
geldsbedragen was veroordeeld. De straf
bleef zoals zij was opgelegd door de Rotter
damse rechtbank: zes maanden gevangenis
straf voorwaardelijk, met een proeftijd van
één jaar. De procureur-generaal had een
proeftijd van drie jaar geëist.
„Breeveertien” weer thuis. Donderdagmid
dag is het jacht „Breeveertien”, dat Zon
dagmorgen met drie adspirant-wereldreizi-
gers aan boord uit de haven van LTmuiden
was vertrokken, teruggekeerd, nadat het
op de Noordzee ter hoogte van Hoek van
Holland door een Zuidwesterstorm was
overvallen. Zondagmorgen, toen het jacht
uit LTmuiden vertrok, was het mooi weer,
maar windstil. De heren hebben toen ge
probeerd te zeilen in de richting van Oost
ende, hun eerste aanlegplaats. Daarin zijn
zfl niet geslaagd. Dinsdagmorgen is men
in een hevige Zuidwesterstorm voor anker
gegaan en is men blijven liggen tot het
weer was veranderd. Later is men naar
IJmuiden teruggezeild.
Meer mannen bij Philips In Drachten. Phi
lips in Drachten heeft via het Arbeidsbu
reau veertig mannelijke werknemers ge
vraagd voor de vervaardiging van onder
delen. De arbeiders zullen gedurende drie
tot zes maanden in Eindhoven worden op
geleid.
Militaire vergissing. Officieel werd mede
gedeeld, dat het opblazen van enige meters
tramrails in de Ubbergseweg te Nijmegen
'n gevolg was van een militaire oefening,
waarbij buisjes met springstof, die in het
water moesten worden gegooid, op die weg
terecht kwamen.
Schraard, zoals we dat nasloegen in de
Stads- en Dorpskroniek van Friesland.
17 Maart 1704. Gedeputeerden schrijven
de admiraliteit aan om 2 fregatten tot be
veiliging der kusten te equiperen. Roerige
dagen te Schraard over het invorderen der
schatting, zodat de klok wordt geklept en
assistenten met deurwaarder worden mis
handeld.
Ook te Exmorra klept de klok en raakt
men aan het hollen. Vrouwen springen in
menigte te scheep en dreigen de assisten
ten met stenen.
15 Juli 1738. Het dorp Schraard, als sta
pelplaats van hooiuitvoer, die vooral na
1720 zeer toenam, bloeit.
5 Nov. 1762. Verkoop der pastorielanaen
van Allingawier, Exmorra, Idsegahuizum,
Piaam, Longerhou, Schettens en Schraard.
4 Oct. 1770. Ten huize van Doeke Claa-
ses, hospes te Schraard, aanbesteed het
maken van een gedeelte nieuw kapwerk
op de Zuidkant van de kerk aldaar en ver
koop van 10 roede oude leien.
(Thans Is dit gedeelte met pannen bedekt,
alleen de Noordkant is nog bedekt met
leien. Waarschijnlijk zijn deze dus ouder
dan 1770. Red.).
14 Jan. 1857. Aanbesteed het aanleggen
van de grintweg Schraard-Longerhou.
5 April 1860. Verschenen: Drietal leer
redenen van Ds. I. A. P. Ris te Schraard.
10. Aug. 1898. Verschenen bij K. Falke-
na te Boisward: „Wereldvrede, een ernstig
woord aan het geheele Nederlandsche volk
bfl de a.s. huldigingsfeesten”, door J. Kui
per, H. der Sch. te Schraard.
Is dit hoewel interessant toch vrij
prozaïsch, het dorp Schraard is ook be
zongen.
De thans overleden boer-dlchter Sj. Reit-
sma van Kievitshorne schreef enkele we
ken voor zijn heengaan speciaal voor ons
blad, een vers over Schraard, dat we
uit piëteit destijds achtergehouden
thans hiernaast laten afdrukken. Me dunkt,
vele Schraarders zullen het uitknippen en
bewaren.
Over de restauratie zelf leze men elders in
dit blad.
Oud Fries Bruiloftslied.
Van 1609 dateert een der oudste Friese
Bruiloftsliederen. Gysbert Japicx was toen
nog maar 6 jaar, waarschijnlijk heeft hij
dit vers later evenwel gelezen, daar zijn
Fryske Tsjerne er overeenkomst mee ver
toont.
De titel luidt:
Diellssen uitverkoren. Wim Dielissen is
als zesde renner gecontracteerd voor de
Nederlandsce ploeg die aan de Tour de
France zal deelnemen. De andere vijf con
tractanten zjjn: Wout Wagtmans, Henk
Faanhof, Harry Schoenmakers, Hans Dek
kers en Gerrit Voorting.
binne, dy’t miene, dat flink foer keapjen
jit altyd üt kin en oaren, dy’t mei in
bytsje ta geane, omdat it harren by dizze
prizen gjin foardiel taliket.
Nou docht it my neat gjin nfl, dat dizze
forskillen yn opfettings der binne, mar it
docht my wol hwat nuver oan, dat men fan
wearskanten by dizze biwearingen stean
bliuwt en net ris wissichheit siket.
Hwant ien fan beiden kin mar wier wêze
en net beide tagelyk. Nim nou de foer-
kwesje mar ris. Hwat is it béste? It Iftn
sa to bibuorkjen, dat men fan eigen pleats
safolle mooglik kuil, hea en droege gers
yn ’e skuorre kriget en derfoar de noadi-
ge middels brükt, of is it better neist hea
genóch biten en hwat krêftfoer to keap
jen? Hwat kostet trochstrings it eigen-
woune foer? De foarljochtingstsjinst hat
dit foar üs neigien en wol op in fiks oantal
bidriuwen. De ütkomsten derfan wiene yn
’48-’49 sa: Hea f 51.43 de 1000 kg; kuil
f 19.63 en droege gers f 153.20.
Dat wol sizze yn maklike sifers: it hea in
stür, de kuil twa sinten en it droege gers
trlje stüren. Forline jier wie it efkes heger
hwat hea en kuil oangie, mar binammen it
droege gers kaem op 17 st. Hoe't men it
nou ek nlmt en hwa men ek keapet, near-
ne kin men foer krije, hwat yn wearde
denmei gelyk stiet foar dyselde sinten. Yn
biten kaem it hast twa kear sa heech en
yn krêftfoer jit djürder. As foarbyld na
men hja in kou fan gemiddelde swierte en
mei in goede molkjefte, in nijmelke kou
dus. Joech men dy hea en biten mei koe
ken, dan koste it rantsoen f2.88 deis. Mar
fuorre men har mei hea, kuil en 5 kilo
droege gers, dan krige se net minder fie
dingsstoffen en dan koste dat mar fl.77.
Dat makke eltse del in forksil fan mear as
in goune op elke kou. It liket der in bulte
op, dat it by de tsjinstwurdige priisforhftl-
dingen in ding fan great bilang is it tal
kij sa great to meitsjen, dat hja mei eigen
foer in hiel ein hinne harren rédde kinne.
Ek droege gers, al is it net goedkeap, is
dochs folie skikliker as oankoft foer. De
foarütsichten twinge üs lan om jit mear
as oare jierren alle omtinken to jaen oan
eigen frucht fan eigen Iftn, mar al wie dat
net sa, it bidriuw freget itselde. Alhiel
sünder sil men binammen op fokbidriuwen
net kinne, mar dy’t it oergreate diel seis
