/M
I
jd
4ChLs-<^JiOLS
IN
Martinytoer
üs hjoed
to sizzen
door Nederland
Fan de
a.s.
No. 68
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OS IN GA - Bolsward
11
IBS
’SEN
1EBT”
A.S.
Hwat hat Gabe Skroar
Bolswards Nieuwsblad
Dinsdag 4 Sept. L'>»i
GEHEIME DIENST.
L
SDlonnage... zo oud als de wereld
m
Lk.
PYT.
:e de
t. Je
Tj. de J.
L
- uur.
- uur.
- uur.
com-
□t. te
Toek,
eiiyk-
slapen
aakte
’digde
rouw.
it ge-
laam
mdse
ihten
egde
Reeds de oudste geschiedenis spreekt ons van splonnage. De daden
Van die spionnen zyn soms roemrijk en heldhaftig, soms walgelijk
en verachtelijk. Niet alle spionnen kan men scheren over één kam.
dit duistere spel gespeeld en verscheidene
avontuurlijke en niet al te consciëntieuze
Nederlanders probeerden er een extraatje
mee te verdienen. Soms kwam het tot ge-
iy2 Millioen per dag voor luchtmacht. Het
luchtmachtplan is voor Nederland verhou
dingsgewijs een groots plan. In vier jaren
zal er meer dan een milliard voor worden
bestemd. Waarschijnlijk zal de steun van
Amerika en Canada het bedrag der Neder
landse bijdrage nog aanzienlijk overtreffen.
DE TOER FAN JORWERT!
(25 Aug. 1951).
Hy stie al sünt achthündert jler,
Neffens de Aide stoarje;
Doarps sealtekweitser foars en swier
Tsjüger fan Romaenske gloarje.
Fan wide omkriten sjoen, bikend.
Hy krige de pretinsje
Jorwerts toer, tsjerke-monumint.
De Aldste fan üs provinsje.
Canada koopt 450 ton boter in Nederland.
Onderhandelingen, die reeds enige tijd wor
den gevoerd, zullen er waarschijnlijk toe
leiden, dat Nederland yoor 15 November
450.000 kilo boter aan Canada zal leveren.
Deze leverantie betekent voor ons een wel
kome versterking van onze boterexport,
die intussen toch reeds bevredigend loopt.
Bovendien kan Canada voor Nederland een
nieuw afzetgebied worden. Tot nu toe heeft
Nederland nog geen boterexport van bete
kenis naar Canada gehad.
Voor ons plezier.Het Centraal Bureau
voor de Statistiek deelde mede, dat in 1950
in ons land voor f 97 millioen werd uitge
geven aan vermakelijkheden dat is bijna
tien gulden per inwoner.
Mooie opdracht voor fabriek in Drachten.
Na langdurige onderhandelingen is de fa
briek van duplicators Hadewé te Drachten
er in geslaagd een contract voor een om
vangrijke leverantie van duplicators aan
Amerika af te sluiten. Het betreft een be
stelling van stencilmachines ter waarde van
ongeveer één millioen gulden. Ook na leve
ring van het bepaalde kwantum zal de ex
port doorgang vinden.
Boer geraakte onder eigen wagen. Toen een
bejaarde boer uit Hoenderloo met zijn paard
en wagen in de nabijheid van zijn hoeve
reed, schrok het paard van een voorbijrij
dende auto, en deed een sprong. De oude
man viel door de schok van de bok en ge
raakte onder zijn met zakken graan bela
den wagen. Met zware inwendige kneuzin
gen werd hij opgenomen en naar een zie
kenhuis te Apeldoorn overgebracht. Daar
is hij overleden.
Noard-Westers hawwe om him beard,
Rein slp’Ie troch de muorren.
Hy sakke frjjhwat üt it lead,
Toskeind fan djippe skuorren.
Doe krlge’r ’t stegerpakje om,
Gjin muoite soe bisparre,
Dan koe dit sieraed fan doarpskom
Yn geve styl blwarre.
Fiif slaggen liet hy de iere moam
Oer ’t slomjend doarpke driuwe,
De melkers seagen, 't lüd weistoarn,
It stienmassyf forskouwen.
In döf gedinder, ’t duorre in tel,
Lyk fan in fleanmasjine,
De ieuwenAlde toer lei del.
As hout- en stien-ruïne.
It lytse Jorwert mist syn kroan,
Mar is net fan 'e wize.
’t Plan kaem ré, elk fielde ’t oan:
„Ua toer moat wer forrize!”
Der sil om utens kollekteard.
De bannen üt 'e mouwen.
Dan kinn’ wy yn antike steat,
Doarpsweitser nij opbouwe.
Friezen, bisef jim eareplicht,
Rynsk streame ring de jeften,
De swierste trachten drage licht,
Mei taei-foriene krêften.
Brokstikken raemden ’t slachtershüs,
De klokken swier bilêste,
It hoantsje kipe üt ’t stienne grüs
Unwennich nei 't Noard-Westen.
De stegerpeallen wyld forspraet,
Buorren yn de tsjerke hage,
In treastleas byld yn ’e wiete skaed,
Fan de giel-reade dage.
ssing,
trok
gaan.
in de
Tini
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
AUGUSTUS 1951 is datearre in wichtich
stik, dat yn de kommende tsientallen
fan jierren gauris neamd wurde sil as it
bigjin fan de nije maetskiplike oarder.
Op dy datum dochs kaem yn it Ijocht in
üntwerp foar in Algemiene Maetrigel fan
Bistjür ta de ynstelling fan in Bidriuw-
sklp foar de LAnbou. It earste skiep is oer
de daem. De seis organisaesjes, dy’t de
algemiene bilangen fan boeren, tünders en
arbeiders omfiemje, binne it iens wurden
mei it oanfreegjen fan in Bidriuwsskip.
Op 1 Augustus 1951 is it tastjürd oan de
Sosiael-Ekonomyske Rie, it sintrale top-
orgaen foar de saken fan it maetskiplik
sosiael-ekonomyske libben fan de nije tiid.
De LAnbou is de earste, dy’t safier kommen
is, de oare bidriuwen binne jit net yn dit
stadium, hja sitte noch mei greate tokoar-
ten yn mentaliteit en feitelike forhAldin-
gen. De LAnbou-sektor hat lykwols ek hiel
hwat jierren wachtsje litten op dizze died.
Daliks nei de oarloch wie der al sizzen
fan, dat it wêze soe en it hat der doe ek
tichte by west. Mar der kaem in bilang-
ryk prinsipieel forskil tusken de minsken
en binammen yn FryslAn is men doe yn in
nuodlike posysje rekke. Gelokkich komt
men ek deroer hinne. Gelokkich bigjint men
yn to sjen dat de negative hAlding nea gjin
polityk wêze kin, dy’t bidyt. It boatsje fart
ek hjir wer fierder al is it sünder motor
en inkeld mei de fok omheech. Mar de tiid
hAldt gjin skoft. En men bigjint al wer
skerper to sjen, dat de LAnbou net mear
wachtsje kin mei de opbou fan syn sosiael-
Naamsverandering van Ministerie. Ingaan
de 15 September zal het departement van
minister Joekes niet meer heten het Mi
nisterie van Sociale zaken, maar het Mi
nisterie van Sociale Zaken en Volksgezond
heid.
(Jeften oan giro 179395 Boere-
lienbank Jorwert).
ip re-
at U
ging
want
Toen
loven
Per dag wordt van 1 Januari 1951 af an
derhalf millioen aan de luchtmacht be
steed. De opbouw van Soesterberg alleen
zal ongeveer vyf en twintig millioen gulden
kosten zonder materiële en exploitatiekos
ten.
12 uur.
47e Jaargang
gen, dy’t foar de LAnbou nedich binne, li-
kemoch as de gemeenten by hiel hwat wet
ten selsbistjür hawwe, of better sein „me
debewind”. In great diel fan de wetten, dy’t
nou fan de Regearing en troch Ryksambt-
ners dien wurde, sille linkendewei troch it
LAnbouskip ütflerd of mei-ütfierd wurde.
Mar dan komt it wichtichste noch. Dit Or-
gaen sil ek hiel hwat dingen alhier selsstan-
nich, dus autonoom, regelje en ütfiere.
Hjir leit de greate opjefte fan dit Orgaen
foar de nije tiid. Seis dwaen, hwat men
seis kin. En dan sa, dat it wurk op de
gaedlikste en goedkeapste wize bart. En
dan sa, dat de minsken seis derby safolle
müglik bitrutsen wurde.
Yn it forline wie it tof olie sa by de boer,
dat er oer him en büten him hannele
waerd. Yn it LAnbouskip moat dit alhiel
foroarje en sil de boer seis de lije gripe
moatte. Der kriget er nou de kAns foar en
as hy seis wol, komt der gjinien oars oan
to pas. Mar dit giet net fan hoppen öf.
Earst moat de boer mei in bipaelde taek
sjen litte, dat hy de forantwurding drage
kin en wol, dat hy net allinnich de goede,
mar ek de tsjoede kanten foar syn rekken
nimt.
Earst moat bliken dwaen, dat hy derby it
algemien bilang foar eagen hAldt en net
oan it persoanlik of it groepsbilang in to
great plak takent. Dêrom sil de folsleine
tapassing fan dizze dingen tsientallen jier
ren freegje. En it sil better wêze it tempo
hwat to stadich as to rêd to nimmen,
hwant yn de BoerestAn libbet men net by
de wike en der is jit in djip wantrouwen
tsjinoer alles, hwat mei wetten en bisluten
forbAn hAldt. It yndividualisme is him tige
eigen en it stekt altyd wer de kop om
heech. Wy hoopje, dat de lju, dy’t oer
dizze dingen de léste bislissende ■wurden
sizze, in djippe en realistyske kennis haw
we fan it boere-aerd. Hwant der komt it
oan 'e ein op del. Dat bislist oer de wur-
king fan de P. B. O. En dy’t him deryn
forsint, sil fan dit stelsel gjin seine, mar
toloarstelling en forbittering rispje. En
dêrom: de hikke is iepen.mar der bliuwt
jit in bulte to dwaen, foar de skiep yn de
nije finne fredich rinne to weidzjen.
naar
goed I
Bertha’s huwelijk bljjft ongeldig. Het opper
ste gerechtshof in Singapore heeft het be
roep van Mansoer Adabi tegen de nietig
verklaring van diens huwelijk met Bertha
Hertogh afgewezen. In de uitspraak wordt
gezegd, dat het lagere Hof destijds het hu
welijk niet had behoeven nietig te verkla
ren om toch het meisje aan haar ouders
toe te wijzen.
Leraren M. O. wensen verbetering positie.
Volledige opheffing van de onder de Duitse
bezetting begonnen nivellering in de bezol
diging, integrale toekenning van de va-
cantietoeslag, verbetering van het maxi,
mum-pensioen, reis- en verblijfkostenver
goeding en afschaffing van de standplaat
senaftrek.
De Minister van
Wederopbouw en Volkshuisvesting schijnt
voornemens te zjjn de bouwstop voor uti-
liteitsdoeleinden in September a.s. op te
heffen.
It sprekwurd seit, en wierheit is ’t:
Neat giet der boppe frouljus list.
ekonomyske foarmen, sil er de kommende
jierren treast wêze. Men heart gauris de
klacht, dat FryslAn net it plak ynnimt,
hwat fan dizze foaroansteande provinsje
op LAnbougebiet forwachte wurde koe.
Dat is ek sa, mar dat is de frucht fan in
bipaelde wize fan dwaen. Ik sil dit Ald-
sear net wer ophelje, mar bin der wis fan,
dat dizze üngunstige situaesje handich oars
wêze sil, as wy hjirre mei yn de ploech
stappe. Dat kin nou better as eartiids,
hwant it plan fan de architect leit ré en
hat de ynstimming fan de seis greate or
ganisaesjes krige. Nou noch yn it gat
hingje, kin gjin mlnske mear forant-
wurdzje. Mei rancunes komt men nea fier
der. It is hjir it plak net de wiidweidige
publicaesjes kritysk to bisjen, mar wol kin
it tige syn nut hawwe, as wy bitinke, dat
de saek fan de F. B. O. foar in great diel
ófhingje sil fan de meiwurking fan de le
gere organen en de individuele leden. Dêr
om kin men der net foar wei en bring diz
ze dingen yn de ófdielings fan de lAn- en
tünbou-foriening en bisykje de wichtichste
dingen foar harren düdlik to meitsjen.
Noch al tofolle bilanghawwenden witte hjir
neat of in bytsje fan. Dat is nei twa kan
ten nuodlik.
Alderearst foar dizze minsken seis, dy’t
sünder tarieding meirinne moatte yn de
stringen sünder to witten hwer’t de reis
hinne giet. Mar ek foar it algemien wol-
wêzen is dit net goed, hwant dertroch kom-
me de üngelokken, de forkearde tapassin-
gen en it stille forset. It stiet nou
sa, dat it alle kans hat, dat de Minis
ter nei it advys fan de Sosiael-Ekonomys
ke Rie, it Bidriuwsskip foar de LAnbou,
ynstelle sil. Dat kin jit wol in jier duorje,
mar dat is gau om. En dan kriget dit Bi
driuwsskip in tryefAldige taek, net foar ef-
kes, mar foar fêst. In taek, dy’t him aloan
ütwreidzje sil en linkendewei alhiel it ka
rakter kriget fan publykrjuchterlik wurk-
jen.
Alderearst wurdt dit LAnbouskip it advys-
orgaen foar de Regearing. De Minister fan
LAnbou sil meidertiid net folie ündernimme
of it LAnbouskip wurdt frege, hwat hja
hjirfan tinke. Op it twadde plak wurdt dit
orgaen ynskeakele by de ütfiering fan din-
geleden door de Haarlemse rechtbank on
schuldig te zijn veroordeeld, na een voor
arrest van drie weken. De man, die goed
bekend staat, had daar zelf schuld aan,
doordat hy tot elke prijs naar huis wil
de.
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs i 10 cent per m.m.
Giro 87926
heimzinnige vuurgevechten aan de grens,
waar de Duitsers een prikkeldraadversper
ring onder stroom hadden opgericht en
waar gewapende handlangers klaar ston
den om de spion er veilig doorheen te hel
pen en de Duitse grenswacht op een af
stand te houden.
Grote opschudding bracht in die tijd het
proces-Edith Cavell tegen de Engelse ver
pleegster die Belgische krygsgevangenen
had helpen ontvluchten. De Duitsers wilden
„een voorbeeld stellen” maar ze hebben er
hun eigen zaak veel kwaad mee gedaan en
de geallieerden prachtig propaganda-mate-
riaal verschaft.
In Wereldoorlog n werd de geheime oorlog
met grote felheid gevoerd. Voor ons begon
het al toen mannen in Nederlandse unifor
men probeerden de Duitsers te helpen bij
het forceren van de bruggen. In die tijd
leidde de later vermoorde admiraal Canaris
de Duitse geheime dienst, speelde Schrei-
eder zyn „England-spiel”, werden geheime
agenten „gedropt”, kwamen door de radio
geheimzinnige boodschappen die wezen op
grote activiteit.
Naast de oorlog met de wapens is steeds
de geheime oorlog gevoerd. Vele wapen
feiten van dit duistere leger zyn mettertyd
bekend geworden.
In de volgende artikelen willen we dan ook
nader belichten de activiteit van de Rus
sische geheime politie, de figuur van Mata
Hari, het lage verraad van Alfred Redl en
het patrottisme van „The Dark Invader”
Kaptan Leutnant Von Rintelen.
Koningin naar Orange? In het beroemde
Oudromeinse openluchttheater te Orange
(Z.-Frankryk) waar elk zomerseizoen door
de Comedie Frangaise en andere bekende
Franse toneelgezelschappen onder grote be
langstelling van heinde en ver voorstellin
gen worden gegeven, is men voornemens
het volgende jaar ook een Franse toneel
bewerking van Vondel’s „Joseph in Dothan”
te vertonen. Het ligt, naar werd mede
gedeeld in de bedoeling der initiatiefnemers,
Koningin Juliana en de prinsessen Beatrix
en Irene tot de bijwoning van de gala-pre-
mière uit te nodigen.
De militaire attaché’s, aan de buitenlandse
ambassades verbonden, hebben zich meest
al yverig met spionnage bezig gehouden.
Tydens het beruchte Dreyfus-proces bleek
dat de Duitse attaché Von Schwarzkoppen
in verbinding stond met de verrader Ester-
hazy. Vooral de Russische attaché’s sloof
den zich uit en deden dat dikwyis zo on
handig, dat ze in de gaten liepen. Meestal
kregen ze dan een wenk dat him verblijf
niet langer op prys werd gesteld en de oude
Keizer Franz Josef negeerde eens tydens
een receptie de Russische attaché zo dui-
deiyk, dat deze heer direct de consequentie
trok en naar huis ging om zijn koffers te
pakken.
Tydens Wereldoorlog I waren de neutrale
landen: Zwitserland, Spanje, Nederland en
de Scandinavische landen, ware broeines
ten van spionnage. Ook in ons land werd
Spionnage is bijna zo oud als de wereld.
In het allereerste geschiedboek van het
Oude Testament hebben de broeders van
Jozef het al kwaad te verantwoorden, wan
neer ze worden beschuldigd van spionnage
aan de grens. Mozes, die het volk Israël
door de woestyn leidde naar Palestina, ge
bruikte „verspieders” om dit „land van
melk en honing vloeiende” te verkennen
en bekend is het verhaal van het tweetal
dat terugkeerde met een enorme druiven
tros hangend aan een draagstok tussen hen
beiden. Mozes’ opvolger Jozua zendt z’n
spionnen naar Jericho, die daar projnpt
worden herkend en gered door een pros-
tituée, die hen, op belofte van lijfsbehoud,
langs een touw over de stadsmuur laat
ontvluchten.
Heel de geschiedenis door stuit men op de
daden van spionnen en geheime agenten.
Vooral de autoritaire vorsten gebruikten
zulke lieden niet alleen om te weten wat
er In andere rijken gebeurde, maar ook om
hun eigen ministers en generaals en zo
mogelyk de hele bevolking te bespionneren.
Een erg voorzichtige zorgde dan ook nog
voor een spionnenleger, dat toezicht hield
op de spionnenDaarby hadden de
meeste grootwaardigheidsbekleders nog een
privé-inlichtingendienst, zoals de gunste
linge van de Franse koning, Madame de
Pompadour.
Napoleon voerde de efficiëncy van zyn ge
heime dienst zo hoog mogeiyk op. Eerst
stond ze onder leiding van Fouché, de voor
malige priester, die tydens de Revolutie
één der felste terroristen was. Maar
Fouché viel in ongenade toen hy op eigen
houtje, met de befaamde speculant Ouvrard
met Engeland ging onderhandelen en werd
vervangen door Savary. Savary deed het
zo mogeiyk nog beter dan Fouché, maar
tydens zyn bewind bleek hoe zelfs de best-
ingelichte geheime dienst kan falen. Een
lichteiyk getikte generaal die in particu
liere inrichting verbleef wist er uit te
komen, zag kans het bevel over Parijs over
te nemen en zelfs de grote Savary achter
de tralies te zetten. Enkele uren was deze
maniak heer over Pary's. Napoleon, ver in
Rusland, brieste toen hy gewaar werd hoe
wankel in werkeiykheid zyn gezag was en
zette Savary af. Ook Napoleons potdichte
spionnage-systeem vermocht zyn dictatuur
niet te redden
jy te
Twee vissers verdronken. Om kwart over
zes Donderdagavond is een roeibootje, be
mand met een sportvisser en een jongen
voor de haven van Staveren verongelukt.
De visser heeft getracht de roeiboot binnen
te brengen toen slecht weer naderde. Wind
vlagen hebben dat verhinderd. Het bootje
sloeg om en de twee inzittenden geraakten
te water. Men heeft hen daarna niet meer
gezien, zodat aangenomen wordt, dat zy
zyn verdronken. De slachtoffers zyn de
heer K. en de jongen R. uit Koudum.
By het melken door de bliksem gedood. Ty
dens ’n hevig onweer, dat Donderdagavond
korte tyd boven Winterswijk en omgeving
woedde, werd de 60-jarige echtgenote van
de landbouwer B. Bruntink in de buurt
schap Henxel by het melken door de blik
sem getroffen en gedood. Ook drie koeien,
die zich in de onmiddellyke nabijheid van
het slachtoffer bevonden, werden door het
hemelvuur gedood.
Bouwstop opgeheven?
Onveilig verkeer. De onveiligheid van het
verkeer neemt in ons land onrustbarend
toe. Ten gevolge van verkeersongevallen
zyn er in het afgelopen jaar 16 pet. meer
slachtoffers gevallen dan in 1949. Het to
tale aantal wegongevallen is in die periode
toegenomen met 22 pet., aldus verkeers-
experts.
Een duur avondje. Een Amsterdammer
was een avond „uit” geweest. Hy was de
stad ingetrokken, waar hy een vrouw ont
moette, met wie hy naar een nachtclub
is gegaan. Daar maakte hy kennis met an
dere lieden. Toen het feest afgelopen was
miste de man f3500.
Geen gebrek aan koffie. Nederland kan
weer koffie van Brazilië kopen en deze be
talen met Engelse ponden mits ons land
de koffie uitsluitend voor binnenlands ge
bruik houdt. Door dit besluit is de Neder
landse koffie-voorziening verzekerd. Er is
evenwel een einde gekomen aan de moge-
lykheid om met koffie dollars te verdie
nen.
75 militairen naar Korea. Begin October
zal wederom een Nederlands aanvullings-
detachement, ter sterkte van ongeveer 75
man, per schip uit Rotterdam naar Korea
vertrekken. Onder deze nieuwe vrywilligers
bevinden zich zowel oud-militairen als jon
gemannen, die nimmer in militaire dienst
waren en die te Schoonhoven een speciale
opleiding ontvingen. Zuster Koopman, die
onlangs met een transport gewonden uit
Korea naar Nederland terugkeerde, heeft
zich voor uitzending aangemeld en zal bin
nenkort opnieuw naar Korea vertrekken.
Onschuldige liet zich drie weken insluiten.
Een 66-jarige handelaar in tweedehands-
goederen te Zaandam biykt veertien dagen
Het was kermis. Op de kermis te Steen-
wyk is een man flauw gevallen toen hy een
artist op punaises zag dansen. Een clown
moest hem bybrengen.
Arsenicum in water en voedsel. In het
bassin van het rotsverblyf der zes zeeleeu
wen in het Tilburgse dierenpark heeft zich
op 17 en 18 Augustus j.l. een vergiftigings-
drama afgespeeld, dat aan drie kostbare
mannerobben (dikkere nek en plompere
romp en indien volwassen driemaal zo groot
als een zeeleeuw) het leven heeft gekost.
Waarschynlyk moedwillig vergiftigd met
arsenicum, moesten drie mannerobben in
nauweiyks 36 uur levenloos uit de vyver
worden gevist. Het voorval, dat voor het
dierenpark een schadepost van ca. f 6000
betekent, heeft ernstige bezorgdheid ge
wekt in de kringen der dierentuinbezitters
in Nederland, temeer daar men over de
motieven, die tot de vergiftiging hebben
geleid, nog volkomen in het duister tast.
Vissen In soorten. Te Amersfoort wordt
van 1 tot 10 September een tentoonstel
ling gehouden van vissen uit alle wereld
delen, georganiseerd door de Amersfoortse
Vereniging van Aquariumhouders.
Duif verdiende de kost. De Dordtenaar M.
Soeteman heeft met een duif in het bonds-
concours St. Quentin een personenauto, 'n
bromfiets en een fiets gewonnen.
Ook briketten duurder. Ingaande 1 Sep
tember zullen in aansluiting op de re
cente pryswyzlging voor steenkolen de
pryzen voor bruinkoolbriketten met 70 ct.
per eenheid van 100 kg. worden verhoogd.
Deze prijsverhoging is noodzakeiyk in ver
band met een sterke prysstyging van de
Duitse import.
Huishoudzeep. Nadat er korte tyd geleden
door het duurder worden der grondstoffen
voor alle zeepsoorten een prysverhoging
moest worden afgekondigd, kan thans de
verheugende mededeling worden gedaan,
dat althans voor verschillende soorten huis
houdzeep binnenkort een prysverlaging te
verwachten valt.
In de Engelse film „The Informer” die
speelt tijdens de troebelen in Ierland, komt
de aanbrenger by de commanderende
Britse officier zyn verradersloon halen. De
Engelsman telt de bankbiljetten uit, legt ze
op tafel en schuift ze hem met zyn rotting
toe een gebaar dat duidelyk tekent
de verachting van de krygsman voor de
spion.
Toch, zoals er spionnen zyn die de levens
van honderdduizenden op hun geweten
hebben, zyn er anderen die de levens van
tallozen hebben gered.
De motieven, die leiden tot dit duistere
beroep, verschillen evenzeer als de persoon-
lykheid. Men vindt onder de spionnen ob
scure elementen: beroepsavonturiers, psy
chopaten, misdadigers, prostituees, de
kleine aanbrengers als kellners, portiers en
concierges, de ambtenaren en officieren
die, hetzy terwille van vuil gewin, hetzij
omdat ze door chantage werden gedwon
gen, hun vaderland verraden.
Maar daartegenover staan velen die han
delden uit pure vaderlandsliefde, militairen
en burgers die de zwaarste beproevingen
dapper doorstonden aan het geheime front.
Mensen die wisten dat geen gezant of con
sul te hunnen bate zou interveniëren, dat
hun eigen regering hen zou moeten ver
loochenen, wanneer hun werkzaamheden
werden ontdekt. De beste voorbeelden
daarvan vormden wel de illegaal strydende
Nederlanders, die by zonderheden over ver
sterkingen en troepenverplaatsingen door
seinden naar Engeland.
Maar de mensen die zich, om welke redenen
dan ook, geven aan dit werk, zyn geen
mensen van twaalf in het dozyn en de ge
schiedenis van sommigen der meest-promi-
nenten is dan ook wel waard aan de ver
getelheid te worden ontrukt.
zijn
jven.
De recente „verdwijningen” van
atoomgeleerden en diplomaten, de
hoogverraad-processen in verschillen
de landen, hebben opnieuw de aan
dacht gevestigd op de machinaties
van de machten achter de schermen,
die, gehuld in het duister der ge
heimzinnigheid, stryden om het bezit
van staats- en militaire geheimen.
In een serie artikelen in dit blad
willen wy enkele van de meest sen
sationele spionnage-zaken uit het
verleden belichten.
