DE GROTE DRIE TE WASHINGTON
<!ÓiLS-4th.aj,
ós hjoed
to sizzen
Krasse woorden van Schumacher
Het plan Pleven in het geding
door Nederland
Keg. Omroep Noord
No. 73
47e Jaargang
Vrijdag 21 Sept, 1951
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA - Bolsward
Buitenlands Overzicht
D® overeenkomst der Grote Drie te
Washington gesloten, aangaande W.-
Hwat hat Gabe Skroar
Bolswartls Nieuwsblad
I I
PYT.
De Am-
19.17-19.30.
19.30-19.45.
De andere kant.
De Amerikanen denken allicht over dit
alles wat anders, zij hebben het plan Ble
ven alleen geaccepteerd omdat zij wel in
zagen dat anders Frankrijk nooit zou toe
stemmen in de herbewapening van West-
Duitsland en zijn nu alleen maar begerig
het plan zo snel mogelijk door te voeren
opdat Eisenhower ook zo spoedig mogelijk
de meerdere troepen tot zijn beschikking
krijgt, waarom hij naar het heet heeft ge
vraagd. Niet alleen worden daarmee ech
ter Duitse bedoeld, waarvan naar verluidt,
de recrutering in Januari zal beginnen,
Ten slotte.
In het bijzonder de Amerikanen zullen er
niets voor voelen na hun succes te San
Francisco en midden in hun pogingen om
het Westerse blok steeds hechter te ma
ken. Zij blijken er ook steeds meer van
overtuigd te zijn, dat naast hun politieke
Verdeling der f 1000 beloning. De corps
leiding van de hoofdstedelijke politie heeft
B. en W. voorgesteld de beloning van
f1000, die was uitgeloofd voor aanwijzin
gen en opsporing van Piet Bruin, te ver
delen over drie personen. Ieder van deze
tipgevers heeft belangrijk materiaal ver
schaft, dat uiteindelijk tot de arrestatie
van de voortvluchtige jongeman heeft ge
leid. De politie verwacht, dat Bruin in
de loop van deze week aan de Nederlandse
justitie zal worden uitgeleverd.
Dinsdagmiddag heeft H. M. de Koningin in de
Ridderzaal te Den Haag de Staten-Generaal
geopend. H. M. tijdens het voorlezen van
de Troonrede.
Jongetje door melkauto overreden. Op de
Oude Dijk onder Pietersbierum geraakte
het 2%-jarig zoontje van de fam. O. van
den Bosch onder een melkauto, bestuurd
door de heer H. Groeneveld. Het jongetje
werd zodanig gewond, dat het naar het
ziekenhuis te Harlingen vervoerd moest
worden, waar het enige tijd later is over
leden.
Honden niet altijd dankbaar. Een ondank
bare hond, te water geraakt in de Nieuwe
Rijn te Leiden, heeft de man die hem uit
het water haalde, in het gezicht gebeten.
De redder moest naar het ziekenhuis.
BOALSERT OF LJOUWERT?
(Gysbert Japiksbitinking).
Friezen seagen har ropping klear,
Gysbert Japiks’ neitins (folks-ear)
Hjerstmis ien middei wije.
Kamen by de Martini gear,
Dér is de bfl.n fornjje,
Mar bitinkingsplak dizze kear
Wurdt Ljouwert, de „Harmonije”.
Famke! pronkjewiel fan 't fjild,
Dy forlit ik om gjin jild.
Het Duitse vraagstuk.
Dr. Adenauer had dan ook aanvankelijk
het plan het Oost-Dultse voorstel zonder
meer van de hand te wijzen, doch ook op
aandrang van kringen zijner eigen partij
stelde hij later zijn antwoord even uit.
Een deel zijner adviseurs achtte afwijzing
zonder meer onverstandig omdat ook dat
in de kaart der Russische propaganda zou
spelen en vele Duitsers voordeel zien in
een neutraal blijven.
Men was van oordeel, dat het beter was
voorwaarden te stellen, welke een eerlijke
verkiezing in Oost-Duitsland zouden waar
borgen. En zo is ’t dan ook geschied. Dr.
Adenauer heeft nu als voorwaarde voor
medewerking aan verkiezingen in geheel
Duitsland gesteld dat de democratische
rechten in Oost-Duitsland zouden worden
hersteld en dr. Schumacher was het hier
mede eens. Adenauer verklaarde nog, dat
W.-Duitsland zich wel bij het Westelijk
Vei schijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
2 Arrestaties in Leeuwarden. Op last van
mr. dr. F. Hollander, officier van Justitie
te Leeuwarden, hebben rechercheurs van
de Rijksrecherche in de afgelopen nacht
twee personen gearresteerd, die er van
verdacht worden betrokken te zijn bij de
vermoedelijke malversaties in de Leeuwar
der strafgevangenis. De arrestanten zijn
een opzichter van de Rijksgebouwendienst
en een werkmeester van de timmerwerk
plaats, welke-laatste deel uitmaakt van
de afdeling Arbeid.
Met motor tegen paaltje gereden. Op het
eiland Noord Beveland is een motorrijder
tegen het vallen van de avond tegen een
betonnen paaltje aan de kant van de weg
gereden. De man werd op slag gedood.
Men vermoedt dat. hij tengevolge van de
vallende schemering en de neervallende
motregen het paaltje niet heeft gezien.
Goud smokkel. Drie koffers met dubbele
bodem, die tezamen ongeveer 23 kilogram
goud ter waarde van omstreeks f125.000
bevatten, vormden de buit van de Rotter
damse douane-ambtenaren, die Maandag
een vreemdelinge aanhielden, die met de
„Westerdam” uit de Ver. Staten was aan
gekomen. Door een gunstige speling van
het lot, slaagde de douane-recherche er
ook in, een Amerikaan te arresteren, die
de smokkelende dame van de boot had
willen halen en waarschijnlijk met haar
deel uitmaakt van een internationale
combinatie van goudsmokkelaars.
Krasse woorden.
Schumacher, de leider der Duitse sociaal
democraten zei platweg dat de Duitse sou-
vereiniteit wordt opgeknoopt aan ’t mili
taire plan Pleven en het economische plan
Schuman. Zoals in alle overdrijvingen, zit
ook in deze bewering wel een tikje waar
heid. Het plan Pleven en het plan
Schuman zijn Franse pogingen om de
onontbeerlijke Duitse medewerking aan de
Westerse defensie en economie te ontdoen
van de gevaren, welke een onbeperkte
Duitse beschikking over de eigen indu
striële en militaire krachten zoude mee
brengen. Tweemaal in een mensenleeftijd
zijn de Fransen slachtoffer geworden van
■de militaire kracht van Duitsland, welke
mede ontsproot aan de geweldige presta
ties van de Duitse industrie in het Roer-
~~bied. Geen wonder dus dat de Fransen
"n ook andere buren van Duitsland thans
in enigerlei vorm een garantie wensen te
ontvangen dat dit zich niet zal herhalen.
En die vorm Is een zeer zachte: een W.-
Europese samenwerking, waarin West-
Duitsland practlsch gelijkberechtigd zal
zijn. Al moge dan de leiding van het Eu
ropese leger voorbehouden blijven aan een
geallieerde generale staf. Ook dat heeft
een zeer verklaarbare reden. De splijting
van Duitsland is iedere Duitser een doorn
in het oog. Hoe licht zouden, wanneer er
een zelfstandig West-Duits leger op de
been mocht worden gebracht onder een
eigen generale staf, of wanneer in de lei
ding van het Europese leger de Duitsers
grote invloed hadden, deze strijdkrachten
door de Duitsers gebruikt kunnen worden
om hun ideaal, de eenheid van Duitsland,
te verwezenlijken? Voor dergelijke ge
dachten en gevoeligheden ontmoet men
ook bij de W.-Duitse socialisten echter
geen begrip, ook nu nog verwijt Schu
macher kanselier Adenauer dat hij de
kaart van het Duitse prestatievermogen
niet voldoende tegen het Westen heeft
uitgespeeld. Maar al heeft Adenauer dat
dan niet gedaan, Wilhelm H en Hitler de
den het zo afdoend, dat noch Frankrijk
noch Duitslands andere buren de Duitsers
ooit weer de gelegenheid daartoe wensen
te bieden en daarom wel met hen willen
samenwerken, maar niet zonder bepaalde
veiligheidsmaatregelen.
Luxemburg vraagt Nederland» t.b.e.vrjj
vee. Luxemburgse bedrijven, die zich ver
binden hun door tuberculose aangetast vee
binnen 6 maanden te doen afslachten,
kunnen een zeker aantal gebruiksvee In
voeren. Doordat in Nederland de t.b.c.-
bestrjjding thans Intensief wordt aange
pakt, importeert Luxemburg meer zwart
bont gebruiksvee uit Nederland dan voor
heen.
’k Hearde fan Inkelen, skreaun en sein,
Us haedstêd hat mear rjochten,
Boalsert fynt men hwat to blhelnd!
Hwa dy’t dit 't earst bitochten?
Hwer is üs dichter hikke en teln,
Hwer hat syn geast 't klearst Ijochte?
Hat Boalsert dan it leadsje lein?
Der moat dochs fül tsjin fochten.
Nog een kwestie.
In de conferentie te Ottawa is ook de
kwestie der toelating van Griekenland en
Turkjje tot het Atlantisch Pact bespro
ken, enige kleine partners die zich niet
wensten te laten meeslepen in een con
flict dat om deze landen zou kunnen ont
staan, waren er tegen, de meeste gaven
hun verzet spoedig op, behalve Denemar
ken, voor welk land de conferentie 24 uur
werd geschorst om de afgevaardigden ge
legenheid te geven hun regering te Kopen
hagen te raadplegen. Het verzet schijnt
ons toe weinig zin te hebben. Griekenland
en Turkije nemen zulke belangrijke stra
tegische posities in dat als zij worden
aangevallen er toch een wereldoorlog zal
ontstaan, waarin geen land meer onzijdig
zal kunnen blijven. De Grote Drie stonden
eenstemmlng achter de toelating van deze
beide landen, welker aanwezigheid in het
Atlantisch pact de verdedigingsplannen
van het Middellandse Zeegebied volgens
hen zoude vereenvoudigen. Om soortgelijke
redenen zijn ze ook voorstander van een
door de Gasperi bepleite herziening van ’t
Italiaanse Vredesverdrag, dat het Italiaan
se leger nu beperkt tot 300.000 man. Al
dit koortsachtige geconfereer en gedelibe-
reer aan Westelijke zjjde, dat kennelijk
aantoont zoals Paul van Zeeland, de
Belgische voorzitter van de Noord Atlan
tische Raad ook te Ottawa zeide dat
het kritieke ogenblik nadert waarop over
vrede of oorlog zal worden beslist, werd
op grootscheepse wijze doorkruist door ’t
door Rusland geïnspireerde voor
stel van minister-president Grotewohl van
Oost-Duitsland aan W.-Duitsland om in
geheel Duitsland algemene vrije en gehei
me verkiezingen te houden voor een natio
nale vergadering, gevolgd door de sluiting
van een vredesverdrag met geheel Duits
land en terugtrekking van alle bezettings
troepen.
Men heeft hier kennelijk met een Russische
propagandamanoeuvre te doen. Werden er
immers werkelijk geheime verkiezingen in
geheel Duitsland gehouden, dan kregen de
communisten geen voet aan de grond, zou
dus Rusland zijn greep op Oost-Duitsland
verliezen en Polen en Tsjecho-Slowakije
een buur krijgen, welke hun weinig goed
gezind was. Dat kan de Russische bedoe
ling nooit zijn, het Oost-Duitse voorstel is
in de eerste plaats bedoeld in West-Duits-
land het verzet tegen een vredescontract
met het Westen aan te moedigen en de on-
derhandelingen er over op de lange baan
te schuiven.
als West-Duitsland het vredescontract ac
cepteert, maar ook van de leden staten
van het Atlantisch Pact zelf. Deze zaak
heeft echter ook een economische kant.
Nu het Amerikaanse Congres op de eco
nomische hulp aan W.-Europa heeft be
zuinigd, vallen de militaire lasten welke
deze landen op zich namen, heel moeilijk
te dragen. Op de conferentie van de Noord
Atlantische Raad te Ottawa, waar ook een
viertal Nederlandse ministers aanwezig is
bewijs hoe belangrijk zij werd geacht
is daarover een hartig woordje ge
sproken. Naar verluidt terwijl wif dit
schrijven is er nog geen communiqué over
de beraadslagingen verschenen zullen
de Ver. Staten nu voor 700 millioen dol
lars militaire orders bjj de industrie hun
ner Europese bondgenoten plaatsen, waar
door in ieder geval hun positie iets ge-
makkelifker wordt gemaakt. Tenminste
als nu ook de kleine landen, maar in die
orders delen, er waren ter conferentie nog
al klachten hunnerzijds over achterstelling
bij de grote partners. Om alles is het jam
mer, dat Marshall, de Amerikaanse minis
ter van defensie, om zuiver persoonlijke
redenen is afgetreden. Hij was ook de va
der van het Marshallplan, even goed thuis
op militair als economisch gebied en goed
op de hoogte van de toestand in Europa.
Zijn opvolger Lovett moge misschien even
bekwaam zijn, zo veel inzicht als zijn 70-
jarige voorganger, zoveel gezag en daar
door zoveel mogelijkheden om Amerikaan
se en Europese verlangens met elkaar te
verzoenen mag men nauwelijks van hem
verwachten.
verdedigingspact moest aansluiten. Het is
natuurlijk practlsch ónmogelijk dat Grote
wohl aan de gestelde voorwaarden vol
doet. Een herenigd Duitsland zou overi
gens bij de huidige stand van zaken bete
kenen dat het Westen voortdurend werd
bedreigd met de mogelijkheid van een
Dults-Russische samenwerking en om de
ze te voorkomen, zou moeten toegeven aan
allerlei overdreven Duitse eisen; de Duit
sers zouden ook niet aarzelen jegens de
andere, dus de Russische zijde afdreigpo-
litiek toe te passen en zo zou Duitsland
weer tot een zeer machtige positie in Eu
ropa komen.
Misschien zullen ook de Fransen dit in
zien;. Want het Oost-Duitse voorstel is
stellig ook bedoeld om onder hen aarze
ling te wekken. Ook in Frankrijk zijn niet
alleen de communisten tegen de besluiten
van Washington inzake W.-Duitsland, ook
de Gaullisten zijn het en tal van andere
groeperingen aarzelen. Ook zij die geloven
dat de huidige Amerikaanse politiek te
radicaal en kortaf jegens Rusland is en
de spanning tot het uiterste doet stijgen
en aan alle mogelijkheid tot een gesprek
met Moskou een eind maakt. De schijn,
dat zo’n gesprek mogelijk zou zijn, wenst
dan Moskou te wekken door Grotewohls
voorstel en de proefballon dat de Russen
opnieuw een bijeenkomst van de Grote Vier
wensen om over het Duitse vraagstuk te
praten. Maar de mislukte Parjjse confe
rentie met haar eindeloze debatten ligt
nog te vers in het geheugen om de Grote
Drie op een dergeltjke Russische wens te
doen ingaan.
188 M.
Né, Friezen, hjir jildt gjin biswier!
’t Rjocht is net oan to üntwinen,
Al is 't nea fêstlein op pepier,
Morael sprekt it troch ’t forline,
't Fielen foar üs tael-pionier
Sil yn syn stéd noait kwine.
Lit de bitinking takomm’ jier
To Boalsert wer pleats fine.
activiteit ook hun militaire (de Russen
steeds meer ontzag inboezemt. De Ame
rikaanse legerleiding schijnt nu n.l, zover
te zijn, dat zij ook over atoomwapenen be
schikt die met vernietigende uitwerking
tegen oprukkende legers kunnen worden
gebruikt, de atoombommen waarover men
tot nu toe alleen sprak, zjjn eigenlijk
slechts geschikt voor het vernietigen van
vaste doelen. Stemmen zijn reeds weer in
Amerika opgegaan om de nieuwe wapenen
ook in Korea te gebruiken, maar de Ame
rikaanse legerleiding zal dergelijke gehei
men in een oorlog van het tweede plan
stellig niet prijsgeven.
Berichten dat de wapenstllstandsonder-
handellngen weer zullen worden hervat,
zouden er op kunnen wijzen, dat Rusland
tracht een indruk van tegemoetkomend
heid te wekken ter wille van een ontmoe
ting der Grote Vier over het Duitse pro
bleem.
In 't geschil PerziëEngeland weinig ver
andering, de Amerikanen gaven blijk van
him solidariteit met Engeland door te wei
geren Mossadeqs ultimatum aan Londen
door te geven.
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per m.m.
Giro 87926
Duitsland, heeft de politiek welke de Ver.
Staten ten opzichte van Rusland voeren
nog eens scherp afgetekend.
Ieder gebied, dat buiten de huidige Russi
sche invloedssfeer valt, moet binnen het
Westelijke blok worden gebracht al kost
’t dan concessies van de Westelijke gealli
eerden, en meedoen aan de Westerse de
fensie.
Bij de overeenkomst van Washington is
bepaald, dat er met W.-Duitsland een vre
descontract zal worden gesloten, dat al
leen geen „vredesverdrag” genoemd wordt
omdat de Grote Drie het sluiten daarvan
alleen mogeljjk achten met een eventueel
weer verenigd Duitsland. Dit z.g. vredes
contract dan voorziet in een vrijwel alge
hele onafhankelijkheid van West-Duits
land zowel op binnenlands als buitenlands
gebied. De bezettingstroepen worden, als
in Japan, defensiestrijdkrachten, doch het
belangrijkste punt blijft de Duitse bijdrage
tot de Westelijke defensie. De Grote Drie
zijn overeengekomen, dat dit in het kader
van een Europees leger moet gebeuren.
Namens Frankrijk verklaarde minister
Schuman, dat Frankrijk buiten het Atlan
tische verband slechts troepen zal handha
ven voor de behartiging van zijn over
zeese belangen, waardoor de Duitsers zich
niet achtergesteld kunnen voelen, dat zij
slechts via het Europese leger het hunne
tot de verdediging van het Westen en van
hun eigen land kunnen bijdragen. Al mo
gen de staatslieden, die thans de verant
woordelijkheid voor de politiek van W.-
Dultsland dragen en met name kanselier
dr. Adenauer het plan acceptabel achten,
er is in W.-Duitsland vrij veel verzet te
gen, zowel van socialistische als nationa
listische zijde. Zij voeren aan dat met de
opneming van Duitse troepen in het Euro
pese leger het Franse plan Pleven
W.-Duitsland geen gelijkberechtigdheid
met de andere deelnemende landen krijgt
omdat het geen andere troepen dan de
Duitse onderdelen van het Europese leger
op de been mag houden en de leiding van
het Europese leger aan een geallieerde
generale staf wordt voorbehouden.
Pot met goudstukken gevonden. Arbei
ders hebben in de gemeente Doornspijk 'n
porseleinen kan met geldstukken gevon
den, daterende uit de 16e eeuw. Op de 82
geldstukken, waaronder 25 gouden, komen
beeltenissen van regeringspersonen uit die
tijd voor, o.a. van Karei de Vijfde en Phi
lips de Tweede.
Iedere blinde een hond. De achterstand
in de africhting van blindengeleidehonden
is ingelopen: geen blinde hoeft nu in Ne
derland meer lang op een geleidehond te
wachten, deelt de Stichting voor Blinden
geleidehonden mede.
Hoe zit dat? Het -Eerste Kamerlid de
heer Algra (a.r.) heeft de ministers van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen en
van Justitie gevraagd een onderzoek te
doen instellen naar de oorzaken van het
instorten van de kerktoren van Jorwerd
(Fr.) en de resultaten van dit onderzoek
te laten publiceren.
Geen Zuiderzee-spoorweg. In de begroting
van verkeer en waterstaat wordt meege
deeld, dat de aanleg van de Zuiderzee-
spoorweg niet doorgaat.
Kinderverlamming in de Graafschap. Bij
een kindje van tien maanden van de fa
milie W. te Kenenburg bij Hengelo (G.)
is een geval van kinderverlamming gecon
stateerd. De kleine is in het zeikenhuis te
Doetinchem opgenomen.
Tiisdel 25 Sep timber:
19.1720. Fryske ütstjürlng.
Stimmen üt eigen formidden.
„Snypsnaren”, in koartswi-
lich programma fan Cor de Jong,
sang; Pyt Postma, guitaar; W. Kos
ter, bas; Theo Scheepstra, accordeon
en piano. Tusken de bidriuwen troch
in skets fan Dr. W. Kok üt de bondel
„Koarstekoeke”.
19.45-20.00. „It wurd is oan ’e jongerein”
Fryske studinten prate oer Fryske
studinten.
Meisje gewond met dolk. De 20-jarige P.
uit Steenwtjkerwold heeft in het dorpje
Ens zjjn vroegere verloofde, de 20-jarige
S. Fokkens uit Groningen, met een dolk
aangevallen. De jongen wachtte ’t meisje
met zjjn dolk gewapend op en toen zij
passeerde, stak hij naar haar gezicht. Op
het hulpgeroep kwamen omwonenden toe
gesneld, die het meisje verder bescherm
den. Met een wond in het gezicht werd
zij in een ziekenhuis te Kampen opgeno
men.
46000 kg boter weggesmokkeld,
bulancedienst van de Inspectie Invoer
rechten en Accijnzen te Maastricht is een
frauduleuze boteruitvoer naar Beleië op
het spoor gekomen, die in een klein jaar
tyds 46000 kg heeft bedragen. In een auto
bus, die iedere morgen een aantal Neder
landse textielarbeiders naar Verviers ver
voerde, werden regelmatig kleine partijen
natuurboter over de grens gebracht.
Prins Bernhard bezocht tabakstentoonstel
ling. Prins Bernhard heeft Woensdag
middag een bezoek gebracht aan de ten
toonstelling van tabak, die ter gelegenheid
van het wereldcongres voor tabak in het
Koninklijk Instituut voor de Tropen te
Amsterdam wordt gehouden.
Ook katoen daalt in prijs. De omslag in
de textielindustrie doet zich thans ook in
Twente geducht voelen. In tegenstelling
met Brabant, waar de textielindustrie wol
als voornaamste grondstof heeft, draait
Twente grotendeels op katoen en al is de
katoenprijs niet zo enorm gestegen als
met wol het geval was, toch ramen ex
perts het verlies, dat tegen de huidige
prijzen op de katoenvoorraden geleden
wordt, op niet minder dan vijf en twintig
millioen gulden.
Haringvisser» doen grote vangsten. De
haringvisseri) doet de laatste dagen re-
cordvangsten. Dinsdag werden in de afslag
te IJmuiden 5000 kisten aangevoerd. Bo
vendien kwamen die dag nog 9 trawlers
binnen met een gezamenlijke vangst van
17000 kisten. -
Ondernemende Schevenlnger. Maandag
middag is de Sch. 177 „Noordzee” na een
voorspoedige reis op Curasao aangeko
men. Het vaartuig bracht drieduizend kg
vis mee, welke men onderweg had gevan
gen. De gezagvoerder, schipper Blok,
deelde mee, dat hij verwachtte voorlopig
een jaar in de West te blijven.
Patrijs met drie poten. Een jager uit Ven-
ray was ten hoogste verwonderd, toen hjj
een patrijs schoot en tot de ontdekking
kwam dat zfln slachtoffer inplaats van met
2. poten met 3 poten het leven door was
gegaan. Het betekende een extra kluifje
aan zjjn avondmaaltijd.
Zilvermijn ontdekt. Veertig zilveren lepels,
drie vorken en een mes kwamen te voor
schijn uit een afvoerputje van een goot
steen te Barneveld, nadat de vrouw des
huizes toen zij twee theelepeltjes tijdens
de afwas in de gootsteen had laten val-
len, haar man. vroeg of deze het putje
even wilde doorzoeken. Men had al die
t tjjd raven van het zoekmaken verdacht.
