11
Gabe Skroar
NEDERLAGEN VOOR
MINISTER LIEFTINCK
üs hjoed
to sizzen
wapens
Gemeenten hebben recht op eigen geld
door Nederland
No. 83
47e Jaargang
Vrijdag 26 Oct. 1951
B ohward
Hwat hat
Buitenlands Overzicht
Amerikaanse voorsprong inzake atomische
KAMEROVERZICHT
DL
st
t
slim
kriu-
□eten
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA
rte veile ceiieeteastlt. Tijden* te is
Zwidaz een miauwende kat de kerk van
Zuid-Scharwoude binnengelopen. Men ving
het dier in een collectezakje, waarvan een
diaken naderhand opmerkte, dat hij het
nog nooit zo vol had gehad.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
is sa
idzje
r nel
Tekenen, die er op wijzen
htf
is,
er
s-
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs i 10 cent per m.m.
Giro 87926
bied hebben de.se week werd de 18e
atoomexplosie uit Amerika, de 3e uit Rus
land (de laatste ook door de Amerikanen
geconstateerd) gemeld zou Moskou tot
het inzicht gebracht hebben, dat het Wes
ten de Russen thans zozeer vooruit is, dat
het ’t voordeligst voor de Sovjet-Unie zou
zijn in onderhandelingen te treden over een
werkelijke ontwapening. Het klinkt alles
wat heel optimistisch, maar inderdaad
hoort men deze veronderstellingen de laat
ste tijd in groeiend aantal en de aandelen
van wapenfabrieken enz. in de Ver. Sta
ten waren er zelfs deze week aanmerke
lijk lager door. Zou er iets waars in deze
geruchten zitten, dan ware dit wel een
groot succes voor de politiek van presi
dent Truman en zijn medewerkers en zou
dit de democratische partij bij de verkie
zingen in 1952 geen windeieren leggen.
For-
Bolswartls Nieuwsblad
D
Churchill maakt goede kans
Verlies van Labour.
ate
er
•en
je
een
arre
Jim
niet,
eten
net
dan
War
iel
ke
Angstig avontuur van Urker vissers. Het
convooi Nederlandse en Belgische vissers
vaartuigen, dat al vele dagen in Ostende
had gelegen om naar Argentinië te ver
trekken, is Dinsdag uitgevaren. Vrij kort
na het 'vertrek heeft zich ter hoogte van
Grevelingen een ernstig ongeluk voorge
daan: een der schepen is gezonken, geluk
kig zonder dat opvarenden om het leven
kwamen
Wy woene op in eilftn bliuwe,
Fier fan alle foroaring fandinne,
Ynpleats fan op ’e tiid lê.ns to driuwen,
Hweryn wy gjin héldfêst fine kinne.
Doe’t Adam spitte en Eva spoun
Hwer waerd it adeldom doe foun?
lyti
grea.
nel
it P.
iwen
noat
sus-
iar-
Jel-
srk-
ioat
Ja,
fel-
ïeit
1
3.
t de
imen
Lok-
Iroe-
r de
foar
?oed
Mar
ike
eje.
Ikt
l/t
i I.
srt.
eaf
en
de
:es
ie.
ave’
goed
i, de
kin
Ik
ris
en
Ik
is
l-
Deinst Rusland terug
iket
de
mar
.t in
Hie
lt
ie
m
rs
3t
3-
b
er
v-
ie
H,
rs
Ier
Dr.
in
ai
na
sil
au.
’de
iel
ir-
M-
Mar de tiid giet jimmer syn wei,
En rêsthaide docht hja net,
En wy driuwe op har weagen mei,
Oan’t hja ten kear oan wél üs set.
J.
hervatting der wapenstilstands
besprekingen
Men zou hebben verwacht dat als de Rus
sen invloed op deze beslissing hadden, de
ze juist andersom zou zijn geweest; im
mers op hoe meer plaatsen het Westen in
militaire acties is gewikkeld, hoe beter
voor Moskou. De vraag is nu maar of de
Chinezen en N.-Koreanen buiten Rusland
om tot hun besluit om de mogelijkheid van
een wapenstilstand te onderzoeken zijn ge
komen, of dat Moskou vreest, dat als er
niet onderhandeld wordt de Amerikanen
hun militair optreden in Korea zo zullen
verscherpen dat Rusland zelf mede in het
conflict zal worden betrokken. Beide on
derstellingen pleiten niet voor de werke
lijke kracht van Rusland. Deze Russische
houding is ook geheel in strijd met het
antwoord dat Moskou kort geleden aan
Amerika gaf op een verzoek van Was
hington om haar bemiddeling te verlenen
voor een wapenstilstand in Korea, om er
ger te voorkomen. Dat antwoord was uit
dagend, vol van beschuldigingen aan Ame
rika over kwade trouw enz., hoewel de
Russen zich wel bereid verklaarden tot
nader overleg.
De meeste commentators in het Westen
leiden uit een en ander af dat de Russen
wel een grote mond hebben, maar meer en
meer terugdeinzen voor de mogelijkheid
werkelijk in conflict te raken met de Ver.
Staten en him bondgenoten. Daarbij zou
dan de snelle ontwikkeling der
atomische wapenen
in Amerika een rol hebben gespeeld. De
voorsprong, die de Ver. Staten op dit ge-
de En-
moeten
en eco-
E TIID.
Wy soene wol fêsthélde wolle,
It liet, dat wy hjoed heare;
Wy soene wol rêsthAlde wolle
Yn ’e tiid en dy keare.
Dat
fan
lolke-
a yn
Ook toevallig. De in Den Hoorn (Texel)
wonende vinder van een in België opge
laten wedstrijdballon heeft van de eige
naar, aan wie hij het bijbehorende kaartje
had teruggestuurd een foto van de kerk
van.Den Hoorn gekregen. Een familie
lid van de Belg had die deze zomer ge
maakt.
generaal Clark,
bij de Heilige Stoel. Het is voor het eerst
sinds 1870, dat Amerika bij ’t ook diplo
matiek belangrijke Vatlcaan officieel ver
tegenwoordigd zal zijn. De president Is
waarschijnlijk mede tot zijn besluit geko
men door de kloeke houding welke de ka
tholieke kerk ook in de satellietstaten te
genover het communisme aanneemt.
Truman stuurt ook in deze aan op samen
bundeling van alle anti-communistische
krachten. De senaat zal echter nadat ze
van reces teruggekeerd is de benoeming
moeten bekrachtigen. Intussen heeft Tru
man de benoeming zelf al uitgesteld om
dat generaal Clark als officier ook de
toestemming van het congres nodig heeft
een burgerlijk ambt te aanvaarden. Hier
mee is deze zaak op de lange baan ge-
gebracht, de president had waarschijnlijk
niet op zoveel verzet gerekend.
TWANNEER er thans, nu het tijdstip van
de algemene vergadering der Ver. Na
ties te Parijs nadert, stemmen opgaan, die
pleiten voor een reorganisatie van dit li
chaam, mag misschien de vraag gesteld
of de initiatiefnemers niet beter deden zich
zelf te herzien. Vooral de Russen hebben
critiek op de Ver. Naties en van hen ver
wacht men dan ook een scherpe aanval
op deze organisatie ter algemene verga
dering, waarbij zjj schijnen te hopen op de
bjjval van Nehroe, de premier van India,
die ook niet tevreden is over hetgeen de
V. N.. thans presteren. Gemeenschappe
lijke critiek hebben Rusland en India voor
al op het feit, dat communistisch China
buiten de Ver. Naties wordt gehouden en
de Russen hameren maar steeds op het
aambeeld dat de V. N. op het ogenblik
niet anders is dan een instrument van be
paalde machtsgroepen, waarmee zij na
tuurlijk bedoelen de Atlantische groep.
Deze klaagt echter op haar beurt, dat de
V. N. eigenlijk nog helemaal geen instru
ment voor handhaving van het recht is,
omdat ze door de Russische hantering van
het veto-recht machteloos is.
Maandagmiddag heeft H. M. de Koningin in Deventer een bezoek ge
bracht aan het Rijksopleidingscentrum voor Landbouwhuishoudonderwijs
„Rollecate”. Opname tijdens de rondgang door de tuinen van
het centrum. Links H. M. de Koningin.
j Twee Ijjken ontdekt in Larense tuin. In
de tuin achter een villa aan de Rijksweg
bij Laren zijn Maandag de stoffelijke res
ten gevonden van twee mensen, die in de
oorlog om het leven zijn gekomen. Om
trent de identiteit van de slachtoffers be
stond eerst geen zekerheid, maar het ver
moeden bleek juist, dat ’t twee Joodse on
derduikers zijn, de Duitse gebroeders
Hom, die in het begin van de oorlog in
de villa een schuilplaats hadden gevonden.
De politie veronderstelt, dat de beide on
derduikers in ’42 zijn vermoord en daarna
in een kuil achter de villa zijn begraven.
Vastrecht met 25 pet. omhoog? Het plan
van minister Van den Brink tot herzie
ning van de electriciteitstarieven omvat
o.a. een verhoging van ’t vastrechttarief
met 25 procent, zo verneemt Het Vrije
Volk. Het ligt evenwel in de bedoeling een
beperkt deel van het huishoudelijk gebruik
I vooralsnog buiten de tariefsverhoging te
houden.
Alweer? Men vreest instorting van de
eeuwenoude Werenfriedtoren te Eist,
waarvan dagelijks stukken steen neerval
len.
Egypte,
waar de Engelsen direct na de opzegging
door Kaïro van de Engels-Egyptische ver
dragen, zeer krachtig zijn opgetreden, hun
troepen in de Kanaalzöne hebben versterkt
en practisch het bewind in deze zöne in
handen hebben genomen op zo afdoende
wijze, dat het Egyptische leger, dat aan
de overzijde van het Kanaal nog altijd
gemobiliseerd is tegen Israël, eigenlijk af
gesneden is van zijn bases, alle aanvoer
voor dat leger moet door het door de En
gelsen beheerste gebied. De Egyptische
regering dreigt al een klacht bij de Vei
ligheidsraad tegen dit Engelse optreden te
zullen indienen, op zijn beurt heeft het be
stuur van de Soedan een beroep op de Ver.
Naties aangekondigd om het land onder
beheer van dat lichaam te nemen, zo lang
het volk niet rijp gacht wordt voor zelf
bestuur, om te voorkomen dat Egypte zich
van het bewind er over meester maakt.
Ook dit zijn echter kwesties waarin de
Ver. Naties machteloos zullen zijn, daar
voor speelt dit gebied een te belangrijke
rol in de machtsverhoudingen tussen
West en Oost. Het Westen kan in de hui
dige situatie de beheersing van het Suez-
kanaal niet opgeven, ook Amerika ziet dat
wel in en schaarde zich dus volledig ach
ter de Engelse actie. Maar deze toestand
kan niet lang Voortduren, de verhouding
tussen het Westen en het Midden-Oosten
zou daardoor steeds slechter worden, Ame
rika heeft dan ook verklaard, dat de po
gingen om Egypte in het Midden-Oosten
op te nemen zullen worden voortgezet. We
blijven nieuwsgierig of bij deze pogingen
de Soedan van Amerikaanse zijde niet als
lokaas zal worden gehanteerd om Egypte
de zijde van het Westen te doen kiezen.
De verplaatsing van Engelse troepen naar
de Suez-zöne betekent intussen een ver
zwakking van het militaire vermogen der
Atlantische landen in de omgeving van
West-Europa, welke tot een steeds sneller
tempo van de bewapening der West-Euro-
pese landen- en van de onderhandelingen
over de West-Duitse herbewapening aan
spoort.
Het opmerkelijke van de huidige ontwik
keling in de wereldpolitiek is, dat nu de
Atlantische landen in het Midden-Oosten
in een wespennest zitten, de Chinezen en
Noord-Koreanen toch hebben toegestemd
in de
In stoet van 40 voor de rechter. Een apar
te zitting moest de politierechter te Roer
mond Dinsdag wijden aan de berechting
van een veertigtal personen, die, „sterk
onder de Invloed”, rijwielen, motor- en an
dere voertuigen hadden bestuurd. Hun toe
stand was zodanig geweftt, dat zij niet
meer tot het houden van de juiste koers
in staat moesten worden geacht. Het re
gende geldstraffen van f30 tot f50 en
gevangenisstraffen van vijf tot veertien
dagen. Aan drie personen werd de be
voegdheid om motorrijtuigen te besturen
ontzegd.
Trein greep dorsmachine. Op een onbe
waakte overweg tussen Coevorden en Em
men, onder de gemeente Dalen, is Dins
dagochtend een diesel-electrische trein in
volle vaart op een aanhangwagen van een
dorsmachine gereden. De aanhangwagen
werd versplinterd; de trein liep aan de
voorzijde schade op, terwijl voorts een aan
tal ruiten brak. Persoonlijke ongelukken
deden zich niet voor. Het ongeluk was te
wijten aan de dichte mist. De trein zette
de reis met vertraging voort.
Bekend auteur overleden. Maandagavond
is op „De Pauwhof” te Wassenaar plot
seling overleden de letterkundige Maurits
Esser, die schreef onder de schuilnaam
Gerard van Eckeren. Maurits Esser werd
op 29 November 1876 te Haarlem gebo
ren, bezocht het gymnasium en ging in
18:18 in de boekhandel en de uitgeverij.
Vijf en twintig jaar is Van Eckeren uit- j
gever geweest, directeur van de Hollan- I
diadrukkerij te Baam. De bekende serie
„Uren metwas een van zijn initia- I
daarmee eens.
De heer Beeminck (c.h.) had minder suc
ces. De regering wenste het percentage
van acht het aandeel dus in de Rijks-
belastingen, dat ten goede tkomt aan het
Gemeentefonds te verhogen tot 10.3 pet.
Oorspronkelijk was het de bedoeling, dat
dit zelfs op 11.7 pet. zou worden gebracht.
Men is daarvan afgestapt, omdat onze mi
litaire inspanning dit ónmogelijk maakt.
Een groot deel van de Kamer vond dit
percentage eigenlijk te laag. Minister Llef-
tinek bestreed dit. Hij rekende uit, dat de
gemeenten 135 pet. krijgen van de uitke
ringen in het jaar 1939. Bovendien is het
niet uitgesloten, dat zij zelfs iets meer
krijgen. Ook zal er nog gereserveerd kun
nen worden voor moeilijker jaren. Want
met dit principe ging de Kamer accoord,
al verzette hij zich hevig tegen het niet
vrijgeven van de f280 millioen, want dat
was niet afgesproken. De bewindsman was
van mening, dat de gemeenten wel aardig
rond kunnen komen. Het amendement
Beerninck wilde dit percentage van 10.3
op 11.2 brengen. Deze poging strandde om
dat h{j slechts Werd gesteund door de a.r.,
v.v.d. en s.g.p., terwijl van zijn eigen frac
tie hem nog drie personen in de kou lieten
staan: de heren Tilanus en Krol en jvr.
Wttewael van Stoetwegen.
Onbegrijpelijk was dit niet, daar de Minis
ter het „onaanvaardbaar” over dit voor
stel had uitgesproken. Dat betekende dus:
als het wordt aangenomen, treed ik af.
Nu ziet men steeds bü dergelijke situaties,
dat de wd en een deel der chu zich daar
van niet veel aantrekken. En deze beide
partijen steunen toch dit kabinet. Zij heb
ben er in ieder geval een Minister aan ge
leverd. Het is dus een kabinet op een bre
de basis. Maar als het er op aankomt,
wordt het slechts gesteund door de kvp
en de socialisten. Van die brede basis blijft
op den duur dus niet zo heel veel over. Een
kwestie, die bij de volgende Kabinetsfor
matie nog wel eens een rol zal spelen.
Overigens schiet de Kamer maar slecht op
met haar werkzaamheden. Alweer heeft zij
een week rust. Onbegrijpelijk is dit niet,
maar wel te betreuren. Een reden voor de
trage gang van zaken is ongetwijfeld het
feit, dat de problemen zo ingewikkeld zijn.
Zo liggen er bijv, te wachten: het Schu-
man-plan, crediet-contröle, uitvoeringsor
ganisatie van de sociale verzekering en
talloze andere wetsontwerpen, welke niet
in een handomdraai te bekijken zijn. Dat
remt natuurlijk de werkzaamheden. Een
schriftelijk overleg met een Minister is
voor de commissie van voorbereiding niet
voldoende. Er moet meestal ook nog een
mondeling onderhoud komen, tussen vier
muren. Dat vergt allemaal tijd. En er zijn
maar honderd Kamerleden. Dit is ook al
een reden om dit aantal uit te breiden. De
wetsontwerpen van de Regering dienaan
gaande zullen wel niet zo heel lang meer
uitblijven. Hoe de grote fracties op deze
kwestie zullen reageren, wordt echter
steeds onduidelijker.
Op het moment zijn de gemoederen in de
Ver. Staten nogal bewogen door de be
noeming door de president van een Ameri
kaans ambassadeur, de protestant
Gister toog Engeland ter stembus. De uit
slag is pas definitief over enkele da
gen bekend, maar na de telling van de
helft der stemmen kwam men tot het re
sultaat, dat Labour reeds 12 zetels verloor.
Van de 323 toegewezen zetels verwierf
Labour (Attlee) er 175 en de conserva
tieven (Churchill) 145. Dit .betrof de tel
ling in de grote steden, waar Labour over
weegt. Procentsgewtjs verwierf Labour
momenteel 50 pet. en de Conservatieven
48 pet. der stemmen.
„Uren met
tleven
Vrouw wurgt Iiaar man. Tijdens een ech
telijke twist in het bijzijn van enige kin
deren, heeft de 53-jarige mevrouw A. v.
d. B.-K. (moeder van twaalf kinderen)
te Mierlo-Hout op de grens van Helmond
Maandagavond haar 51-jarige echtgenoot
die beschonken thuis kwam, door wurging
van het leven beroofd
Geen beslissing.
Zoals te verwachten was, hebben de Ver.
Naties, of liever haar orgaan, de Veilig
heidsraad, ook weer geen beslissing kun
nen nemen in het Brits-Perzische oliege-
schil. Een Britse resolutie, die, ware ze
aangenomen, toch door een Russisch veto
zou zijn getroffen, kon geen meerderheid
vinden en besloten werd de bespreking op
te schorten tot het Internationaal Ge
rechtshof te Den Haag heeft vastgesteld
of dit geschil een binnenlandse aangele
genheid van Perzië is, dan wel een inter
nationale aangelegenheid.
Daarmede is de zaak op de lange baan
geschoven. Natuurlijk zit men achter de
schermen niet stil en wordt getracht langs
diplomatieke weg een oplossing te vinden,
doch de Perzen blijven op hun stuk staan
en willen alleen nog maar praten over de
schadeloosstelling welke ze aan
gelsIraanse oliemaatschappij
uitbetalen; slechts de financiële
nomische nood welke voor Perzië uit het
stilliggen der petroleumproductie voort
vloeit, biedt Engeland nog een kans
wat minder kaal af te komen en daarop
speculeert het dan ook nog.
Geheel anders staan de zaken in
Maak de druk niet te groot. De Nederl.
ambassadeur in de Ver. Staten, dr. J. H.
van Roijen, heeft te New York op een con
gres verklaard, dat de sociale vrede in Ne
derland ernstig gevaar loopt door het da
len van de levensstandaard.
Minister Staf een geducht schutter. De
ministers S. L. Mansholt en ir. C. Staf
hebben Zaterdag j.l. op Texel deelgenomen
aan een jachtpartij. Vooral onze minister
van Oorlog toonde zich een geducht schut
ter. De buit bestond uit hazen, fazanten,
konijnen en houtsnippen, in totaal bijne
honderd stuks wild.
Confectiefabriek gaat sluiten. De confec
tiefabriek N.V. Bugo te Amsterdam zal
Zaterdag a.s. haar ateliers sluiten en het
gehele fabriekspersoneel, 85 vrouwen en
ca. 16 mannen, ontslaan. De hiertoe ver
eiste vergunning van het gewestelijk ar
beidsbureau is verkregen.
TVTINISTER Lieftlnck en met hem
-L’-1- Minister Van Maarsseveen heeft
een pijnlijke nederlaag geleden in de Twee
de Kamer. Op meer dan één punt heeft
hij moeten toegeven aan de wensen van
de Kamerleden. Dit gebeurde op ondub
belzinnige wijze. Want als een amende
ment wordt aangenomen met 78 tegen nul
stemmen, een amendement dat de Minis
ter helemaal niet zinde, dan mag men
spreken van een nederlaag. Het ging nog
steeds om de financiële verhouding tussen
Rijk en Gemeenten.
Verleden week hebben we reeds geschre
ven, dat de gemeenten recht hebben op ’t
geld uit het gemeentefonds, hetwelk
wordt gevormd door een percentage van
de opbrengst der Rijksbelastingen. Dat
was een heel belangrijke kwestie. Gedu
rende de jaren 1948, 1949 en 1950 waren
de belastingen hoger dan oorspronkelijk
was geraamd. Acht procent der belastin
gen moest vloeien in het Gemeentefonds.
Nu wilde Minister Lieftinck niet erkennen,
dat de gemeenten van deze „meevaller”
moesten profiteren. Hij hield het geld ach
ter om het te reserveren voor de „magere”
jaren. Zou de belastingopbrengst dus eens
tegenvallen, dan konden de gemeenten
toch hun vaste uitkering krijgen. Dit klonk
heel redelijk. Maar de Kamer stelde zich
terecht op het standpunt, dat de regering
zo niet mocht redeneren.
Minister Lieftinck kén niet over alle op
brengsten van de Rijksbelastingen be
schikken. Wettelijk is vastgesteld, dat het
percèntage nu 10.3 pet. hetwelk ten
goede komt aan het Gemeentefonds, geen
rijksgeld, maar gemeentegeld is. De ge
meenten hebben dus een eigen belasting
gebied. Niet in de vorm van uitgebreide
gemeentelijke belastingen, want die zijn
bijna allemaal opgeheven,maar door het
vastgestelde percentage in de belastingen.
Dë heer Oud (vvd) diende een' amendement
in om vooral dit laatste goed vast te leg
gen. Ook daar wilde de Minister niet aan,
maar weer moest hij buigen voor de wil
van de Kamer. Dat zij de kwestie zo hoog
opnam, was te begrijpen.
De Minister had namelijk ongeveer f 280
millioen gereserveerd. Nu de Kamer op
het standpunt stond, dat het geld aan de
gemeenten behoorde, moest er dus iets met
dit bedrag worden gedaan. Een amende
ment Algera (a.r.) werd verworpen. Een
poging van de heer Hofstra (arb.) had
het succes dat wy hierboven weergaven
(78-0). Er werd vastgesteld, dat de ge
meenten dit geld gestort krijgen op
geblokkeerde rekening. Zij mogen er dus
niet aankomen, althans niet zonder toe
stemming van de Ministers van Finan
ciën en Binnenlandse Zaken. Dat is lo
gisch. Zou men ineens f 280 millioen in
de circulatie brengen, dan is de kans groot,
dat het monetaire evenwicht wordtver
stoord. En dan zijn we nog verder van
huls. In principe werd echter vastgelegd,
dat de Minister in de afgelopen jaren fout
heeft gehandeld. Heel de Kamer was het
Crediet en kolen. De volgende week zal
in de Tweede Kamer het wetsontwerp toe
zicht credietwezen in behandeling worden
genomen alsmede een interpellatie over de
verhoging der brandstoffenprijzen.
Frank doet het goed. Bij de heer F. Spruijt
te Almelo, voorheen te Boisward, is de
frambozenpluk nog steeds in volle gang.
En geen laatkomers, schrijft hij, de pro
ductie duurt al van Augustus af, aldus
het Parool.
Verwachte orders blijven uit. Blijkens ge
gevens van het Gewestelijk Arbeidsbureau
te Nijmegen neemt de slapte in de schoen
industrie nog geenszins af. De bestellin
gen, die in het najaar werden verwacht,
zijn niet in die mate toegenomen als men
had gedacht. Het aantal werklozen in de
schoenindustrie blijft nog gelijk aan dat
van de vorige maanden
Werkeloosheidswet Juli 1952 in werking.
De Werkeloosheidswet zal op 1 Juli 1952
in werking treden, zo heeft de regering
besloten. Over een aantal uitvoerings
maatregelen zal nog het advies van de
Sociaal-Economische Raad worden ge
vraagd
