*11
I
redevoeringen
Komt de crisis midden 1952
Een stroom van
SCHUMAN-PLAN GOEDGEKEURD
I
üs hjoed
to sizzen
Schouten (a.r.): Wil Minister Lieftinck weg
door Nederland
DE Tweede Kamer heeft het Schuman-
■"-^Plan met 626 stemmen aangenomen.
De eerste stap op de weg naar de federa-
lisatie van Europa is dus gezet. Als de
andere deelnemende landen tenminste ook
dit verdrag zullen ratificeren. Nederland
was de eerste die dit deed. Dat was op
zich zelf niet onaardig. In de wereldpers
en door de buitenlandse radiostations heeft
men kunnen lezen en horen, dat alleen de
communisten maar tegen hebben gestemd.
De heer Gerbrandy (a.r.), wiens bezwaren
wij vorige week reeds hebben opgesomd,
heeft dus niet tegen gestemd. Het heeft
echter niet veel gescheeld. Hij bleef van
mening, dat dit verdrag op papier wel
aardig was, maar dat het in de practjjk
prijsverhogend zou werken. Bovendien zal
Nederland er niet veel aan hebben, daar
wy op sociaal en economisch terrein niets
meer te leren hebben. Althans niet als wij
ons gaan vergelijken met andere deelne
mende landen.
No. 87
47e Jaargang
Vrijdag 9 Nov. 1951
I
I
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
DruKKerij Fa A.J.OSINGA
Bolsward
Uitgave
van
Buitenlands Overzicht
•EN
KAMEROVERZICHT
•d
F
EN
1.75
M i
Hwat hal Gabe Skroar
Bolswards Nieuwsblad
O’s
midden 1982
wordt verwacht.
I
Duitse
diplomaten
die
i
dll
r
ngen
zaak
een
tus-
wat
root-
a zo
overvallen en feitelijk op de wip tussen
Oost en West zou zitten met al de nade
len van dien voor andere landen en voor
delen alleen voor de Duitsers zelf. Voor
lopig betekent een voorstel op de agenda
der V. N. tot het onderzoek naar de mo
gelijkheid van vrije verkiezingen in Duits
land eigenlek niets meer dan een poging
van het Westen om eens achter het Ijze
ren Gorden in O.-Dultsland te kflken en
aan het licht te brengen dat daar toe
standen heersen, die vrije verkiezingen
ónmogelijk maken en dus eigenlijk om
Rusland aan de kaak te stellen. Het is
dus een onderdeel van een propagandis
tisch offensief tegen Rusland, een wapen
dat dit land zelf zo lang gehanteerd heeft.
Pact. vrezen, t.r?w zij een waarschuwing
aan Turkije gaven tegen de toetreding tot
het Pact. Ze kleedden die waarschuwing
nog in iets scherper vorm in dan die aan
Noorwegen en eisten ook een antwoord.
Men moet natuurlijk deze waarschuwing
niet als een blote formaliteit zien, de Rus
sen zien in het Atlantisch Pact, dat wfl
als zuiver defensief beschouwen, een om-
singelingspoging, waartegen zij zich ge
rechtigd achten te waarschuwen en waar
tegen zij, als zij zich sterk genoeg zouden
voelen ook zouden optreden. Deze waar
schuwingen zijn eigenlijk symptomen van
het feit, dat we de crisis naderen, die over
het algemeen
Miep
tada,
h(jn-
zal
noet
ofd-
lijkf
nke
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
I I’
■arte
a en
nuin,
Vette koe. Dezer d^en slachtte de heer
Wierda, slager te Heeg, een koe, die maar
eventjes 180 pond vet bevatte.
Flinke straf voor dierenmishandeling. Het
Gerechtshof te Den Haag veroordeelde een
72-jarige man uit Pijnacker tot 2 maanden
gevangenisstraf. Hem was dierenmishan
deling ten laste gelegd. Hij zou namelijk
in de maand Januari van dit jaar een reu
met een mes gestoken hebben, pogend het
dier te castreren.
Brouwerij werkt samen met burgemeester.
De Brouwerij d’Oranjeboom en burgemees
ter H. M. Oldenhof van de gemeente Kam
pen hebbenopgericht „De Stadsherberg”
te Kampen, een vennootschap, die ten doel
heeft de exploitatie van hotels, koffiehui
zen, restaurants, buffetten en zalen. Van
het kapitaal ad f150.000 is f30.000 volge
stort in contanten. d’Oranjeboom, die tot
directrice van De Stadsherberg is benoemd
neemt deel voor f 25000 en burgemeester
Oldenhof voor f 5000.
Het oude lied.
Groot optimisme over het lot der Westerse
voorstellen heerst er over het algemeen
niet. Het was kort voor de hervatting der
wapenstilstandsonderhandelingen over Ko
rea de Russen van Amerikaanse zijde dui
delijk gemaakt, dat deze onderhandelingen
min of meer de toetssteen zouden vormen
voor de houding, welke de Russen in het
vervolg tegenover de niet-communistische
landen zouden aannemen.
Wie het verloop dezer onderhandelingen,
waarop de Russen achter de schermen alle
mogelijke invloed kunnen oefenen, tot nu
toe heeft gevolgd, zal moeten toegeven,
dat het diep teleurstellend is geweest.
Opnieuw wordt er van Noordelijke zijde op
zodanige wijze gechicaneerd, dat het wan
trouwen der niet-communistische landen,
die met communistische onderhandelen,
eer wordt versterkt dan weggenomen, m.
a. w. deze onderhandelinen bereiden een
gunstige sfeer voor overleg tussen West
en Oost voor.
Hoe zal men bijv, van absoluut afdoend
toezicht op de bewapening der communis
tische staten verzekerd kunnen zijn, ook
al aanvaarden deze staten dat op papier,
nu zij gesloten overeenkomsten zo dikwijls
saboteren. Deze kwestie is trouwens met
dictatoriaal geregeerde landen moeilijk op
te lossen omdat daar de contröle van het
eigen volk op zijn regering ontbreekt, wel
ke in democratische landen een garantie
vormt voor het nakomen van verdragen.
Wat het voorstel van het Westen, betref
fende een onderzoek naar de mogelijkheid
van vrije verkiezingen in geheel Duitsland
aangaat, de hereniging van Duitsland
vormt een der grootste kwesties tussen
West en Oost. Zolang Moskou vasthoudt
aan zijn Oostelijke blokvorming en zich
omringt van satellieten is het niet te ge
loven, dat de Russen zo’n Duitsland zul
len aanvaarden.
Ook zij spreken wel van een verenigd
Duitsland, maar zij bedoelen dan toch een
innerlijk zwak Duitsland, dat een speelbal
van Moskou zou worden. Het voorstel in
zake ontwapening en dat inzake Duits
land, moet men eigenlijk in verband met
elkaar zien, want slechts in een ontwa
pende wereld is een verenigd Duitsland
denkbaar. Immers een groot Duits rijk,
dat volkomen vrij en zelfstandig in zijn
beslissingen zou zijn en zich dus ook zou
mogen bewapenen, is naar beide zijden een
gevaar. De Russen en hun satellieten zou
den er een revanche-oorlog om de Oder
Neisse-grens te vernietigen van hebben
te vrezen en het Westen een Midden-Eu-
ropese staat die het herhaaldeiyk heeft
Generaal Eisenhower doet dat blijkbaar
ook, want hij heeft gezegd dat hij tegen
die tijd liever twintig parate divisies tot
zijn beschikking had dan zestig in opbouw.
De economische draagkracht van Europa
laat een sneller organisatie van zestig
divisies dan voor 1954 niet toe. De gene-
j raai zou voorlopig deze twintig divisies
„De bern,” sei Sjouk, „moatt’ springe en
dwaen,
Sa rom moat men ’t dy sloven jaen.”
En 'k haw har bern bigüke,
Dy sprongen om ’e stüke.
r de
i we
-iese
iaat,
zal
eden
le®
atoomgebied
de voorsprong hadden ingehaald, die de
Amerikanen nu hebben. Het is mogeljjk,
dat ook dit argument het Westen geïn
spireerd heeft nu nog eens een poging te
doen met de Russen tot overeenstemming
te komen en thans de kaarten op de con-
ferentietafel te leggen, hoewel de politieke
omstandigheden niet in alle opzichten
voordelig voor het Westen zijn, we wijzen
alleen maar op Egypte en Noord-Afrika,
waar het nu ook gist tegen het Franse
bewind. Een poging om neutraliteit van de
Oosterse en andere landen bij een eventu
eel door Rusland uitgelokt conflict met
het Westen te voorkomen, beoogt eigenlijk
het Amerikaanse voorstel op de agenda
van de huidige vergadering der Ver. Na
ties om een verenigd commando Ver. Na
ties te vormen. Als zich elders in de we
reld een nieuw conflict la Korea zou
voordoen, zou zo’n commando direct tot
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent oer m m,
Giro 87926
Minister Drw WW de S'.aten. Mi-
nister-presldeat Drass heeft het vonraewsi
om naar de Ver. Staten van Amerika te
gaan Indies hem een officiële uitnodiging
van president Truman voor zulk een be
zoek zal bereiken.
Bedrag van 5000 gulden voor Jorwerder
toren. Het torenfonds van Jorwerd is in
eens weer wat gespekt, doordat een on
bekende gever een bedrag van vijf duizend
gulden heeft geschonken. In totaal is er
nu al meer dan vijftien duizend gulden bij
een.
Grote plannen. De Nederlandse Maat
schappij voor de Walvisvaart zal een nieuw
fabrieksschip laten bouwen, dat een laad
vermogen van 26.500 ton zal hebben
tweemaal zoveel als de „Willem Barendsz”
van 13.500 ton en dat dit laatste schip
over enkele jaren zal vervangen. De
maatschappij zal daarvoor haar kapitaal
uitbreiden met 7% millioen gulden tot 15
millioen en heeft bovendien een contract
gesloten met de regering, waarin de re
gering een bepaald rendement van het ka
pitaal garandeert en in ruil daarvoor O.a.
een deel van de winst zal krijgen, als die
een bepaald percentage overtreft.
Aan het verkeerde adres. Bij een La-
rense makelaar zijn twee mannen komen
solliciteren, als particulier chauffeur, om
dat zij na lezing van een rechtbankverslag
waarin sprake was van Intrekking van ’t
rijbewijs, dachten dat de man hen wel kon
gebruiken, Zjj verwarden hem echter met
een andere makelaar, wiens naam toeval
lig met dezelfde letter begint.
Nu is minister Van den Brink een man,
die zich niet gauw onder de tafel laat
praten. Steeds zal hij trachten te overtui
gen, tot de communisten toe. Voor die po
ging was ook de heer Gerbrandy zeer ge
voelig. Hij sprak dat openlijk uit. Daarom
wilde hij dan ook nog eens nadenken over
het antwoord van Minister Van den Brink.
Een voorstel om de stemming een paar
dagen uit te stellen, werd echter verwor
pen. Een groot deel van zijn eigen fractie
was ook tegen.
Toen koos de oud-Minister-President de
middenweg: hjj verliet de Kamer.
Nu is niet altijd het zich onttrekken aan
een stemming de beste oplossing. In vroe
ger tijden is daar nog wel eens het een en
ander over te doen geweest. Natuurlijk
kunnen zich omstandigheden voordoen,
waarin men niet weet hoe te handelen.
Maar aan de andere kant zal een Kamer
lid party moeten kiezen. Met blanco-stem-
men kan men nu eenmaal niet regeren.
Principieel maakt het natuurlijk niets uit
of één man het doet of de hele Kamer.
Maar goed, de heer Gerbrandy verdween
schielijk achter het fraaie groene gordijn
onder grote hilariteit van de rest van de
Kamerleden.
Voor het zover was, had de Minister ech
ter een speech van drie uur geleverd. Uit
voerig somde hjj nog eens de voor- en
nadelen op van de integratie. Roerend
was hij het met de Kamer eens, die er op
had gewezen, dat men nu verder moet
gaan. En dat men de Gemeenschap voor
Kolen en Staal dus niet in de lucht mag
laten hangen. Dat de communisten tegen
waren, was niet te verwonderen. Zij zien
dit Verdrag nu eenmaal als ’n regelrechte
bedreiging van de wereldvrede. Dat het
gemaakt is om deze juist te handhaven,
zien zfl niet in.
Minister Van den Brink trok zich daarvan
niets aan. Hij kwam met een heel ander
argument aandragen, dat stellig zeer
steekhoudend moet zijn. Er is slechts de
keus, zo zeide hij, tussen deze organisatie
of een particulier kartel, dat oppermach
tig is. Maar ook voor dit argument was
Paul de Groot niet vatbaar, hoewel hfl zich
toch immer zo fel heeft gekeerd, tegen de
wapenfabrikanten. De Duitse Krupp is nu
niet oppermachtig meer, maar is opgeno
men in een gemeenschap.
Een enorme nachtelijke brand brak uit in de haven van Amsterdam aan
boord van de „Meerkerk” van de Ver. Ned. Scheepvaart Mij. Het schip
lag aan de Sumatrakade en is geladen met een grote hoeveelheid copra.
De brandweer bestreed het vuur met tientallen slangen vanaf de wal en
van de drijvende brandspuiten Jason” en „Walvis”.
De brandweer aan boord in actie.
Kleine oorzaken. In Den Haag vond een
echtpaar toen het thuiskwam de slaapka
mer brandende. De hond was In de rook
gestikt. De kamer brandde geheel uit. Oor
zaak: een zestienjarige dochter des huizes
had het electrisch strijkijzer vergeten.
De „Volendam” voor de sloop. Naar de
„New York Herald Tribune” meldt, is het
Nederlandse schip „Volendam” aan een
Italiaanse maatschappij voor de sloop ver
kocht. Tot het uit de vaart nemen van
het 15.434 BRT metende schip was reeds
enkele maanden geleden besloten.
Nederlandse boter naar W.-Dultsland. De
Westduitse autoriteiten hebben Dinsdag ’n
bedrag van 1.2 millioen dollar beschikbaar
gesteld voor de invoer van boter uit Ne
derland.
Tegen de tbc. Het nationaal fonds run-
dertuberculosebestrtjdlng heeft de toezeg
ging ontvangen, dat het een dezer dagen
f 6 millioen zal ontvangen uit de tegen-
waardering van de Marshall-hulp.
In de kraag gegrepen. De Nijmeegse po
litie heeft een arrestant bij de kraag ge
pakt en alleen de kraag in handen gehou
den: de rest van de jas verdween, met de
zich losrukkende arrestant er in.
De twee handen. In Den Haag is een da
me, toen zij in het donker de trap opging,
gevallen, omdat zij „twee handen op haar
hoofd voelde”. De politie vond geen sporen
van inbraak. Er werd ook niets vermist.
NW int ruim f 100.000 voor Twentena
ren. Twee duizend Twentse textielarbei
ders mogen straks, dank zij een geslaag
de actie van de Unlebonden bijna een ton
(om heel precies te zijn f97000) aan
achterstallig Duits loon verdelen.
Dagboek van de duivel. Naar wij verne
men verschijnt binnenkort onder de titel
„De duivel onder ons” (uit het dagboek
van Lucifer) een geruchtmakend boek. Het
dagboek van Lucifer, één der groten uit
het rijk van Satan. Dit boek is geschreven
door Ds. G. Toornvliet, studentenpredi
kant.
TAE laatste dagen is er een stroom van
■^redevoeringen over de wereld gegaan.
Zowel vanuit Parijs, dat nu tijdelijk het
centrum der Ver. Naties is, omdat er de
algemene vergadering van de Ver. Naties
wordt gehouden, als uit Washington, waar
Truman over de hoofden van het Ameri
kaanse volk heen, zich tot Rusland richt
te. Terwijl wij dit schrijven staat de rede
van president Truman nog niet tot onze
beschikking, maar er is zoveel van uit
gelekt, dat we weten dat ze fof dat de
Amerikanen in de algemene vergadering
der V. N. zullen voorstellen een plan
zal omvatten tot telling der wapenen bij
de grote mogendheden, ter inleiding van
een plan tot beperking der bewapening
met een strenge contröle; voorts een voor
stel in geheel Duitsland een onderzoek in
te stellen vanwege de V. N. naar de mo
gelijkheid er vrije verkiezingen te houden
om dan tot hereniging van het Duitse rjjk
te komen en misschien iets over de wa
penstilstand in Korea. Truman zou minder
voelen voor een directe ontmoeting tussen
hem zelf, Stalin, Churchill en Pleven,
welke door de Franse president Auriol in
zijn rede tot de algemene vergadering der
Ver. Naties werd bepleit. Men mag zich
afvragen of de Amerikaanse president zelf
eigenlijk veel heeft gevoeld voor het ge
hele plan van een nieuw vredes-offensief
van het Westen. Tot betrekkelijk kort ge
leden stond de officiële Amerikaanse po
litiek nog afwijzend tegenover plannen 't
gesprek reeds nu met Moskou te hervat
ten. Maar een aantal belangrijke bladen in
Amerika, waaronder die de financiële
wereld vertegenwoordigen, meenden dat
het evenwicht in de krachten der beide
partijen thans voldoende benaderd was om
het initiatief van de Ver. Staten te doen
uitgaan, zonder dat dit hun prestige te
kort zou doen. Bovendien wist men dat
Churchill en Frankrijk voor nieuwe be
sprekingen met Rusland waren, zodat het
Amerikaanse ministerie van buitenlandse i
zaken blijkbaar besloten heeft, dan maar
het initiatief aan zich te trekken. Al ver
wacht het er niet veel van, het kan in
ieder geval een antwoord zijn op de Rus
sische propaganda, dat alleen Moskou de
vrede wil en het Westen en speciaal de
Ver. Staten slechts tot oorlog ophitsen.
De Duitse kwestie.
Hoe zou Rusland genoegen nemen met
een vrij verenigd Duitsland, als het nu
reeds doodsbenauwd is voor een nauwe
samenwerking tussen W.-Duitsland alleen
en het Westen? Het laat de Oost-Duitse
regering aan de W.-Duitse de meest ver
leidelijke aanbiedingen doen om die samen
werking te voorkomen.
De regering-Adenauer gaat intussen haar
gang met de voorbereiding om W.-Duits-
land te doen opnemen in de W.-Europese
samenwerking en is zelfs teleurgesteld nu
het Westen vóór de algemene vergadering
der V. N. te Parijs bijeenkwam, geen voor
lopige overeenkomst met haar tekende.
De W.-Duitsers voelen zich n.l. niet op
hun gemak nu van Washington uit voor
stellen tot besprekingen aan Rusland zijn
gedaan waarbij Duitsland een der onder
werpen zal zijn. Zij vrezen het kind van
de rekening te worden als West en Oost
het eens worden, waardoor Duitsland mis
schien in de positie zou komen, die velen
het aan het einde van de oorlog hadden
toegedacht, maar waaraan het door de te
genstellingen tussen West en Oost en de
bekwame en brutale wijze waarop de W.-
tegenstellingen I verzet moeten besluiten en zou de lei-
i hebben uitgebuit is ontsnapt. Overigens I ding daarbij kunnen worden opgedragen
Kom hier zitten.
Zo kan men de heer Schouten beslist re
kenen tot de goede Kamerleden. Met Prof.
Romme en de heer Oud (v.v.d.) behoort
hij ongetwijfeld tot de besten. Hij is ook
een oude rot in de Kamer. Maar zijn groot
ste kracht ligt misschien wel in zijn slag
vaardigheid. Men waagt het niet hem in
de rede te vallen, daar zulk een poging
onbarmhartig wordt afgestraft.
Minister Lieftinck wilde het echter probe
ren. Toen de heer Schouten zeide wel eens
te willen kijken in de correspondentie tus
sen de Nederlandse Bank en het Ministerie
van Financiën, zeide de Minister: „Als U
hier komt zitten, hebt U de gelegenheid."
Daarbij wees hij met een groots gebaar
op de Regeringstafel alsof hij wilde zeg
gen: dan moet U eerst Minister worden.
Maar de heer Schouten vroeg daar bot bo
ven op: „Betekent dit, dat Minister Lief
tinck weg wil?”
Daarmee schoot hij in de roos, want de
geruchten over zijn heengaan zijn nog
steeds niet verstomd, al zal hg zjjn tijd
nog wel uitzitten.
De Kamer had veel plezier in dit voorval.
Minister Lieftinck niet het minst, maar
hg vond het toch maar beter om niet ver
der te interumperen.
ook voldoende achten, mits Amerika ze
voorzag van de nieuwste wapenen, waar
onder atomische, nu deze geschikt geble
ken zgn voor tactisch gebruik, dus tegen
oprukkende legers en niet alleen voor
bombardementen van steden enz.
Dit „kleinere” plan van Eisenhower zou
ook beter passen by de economische en
financiële mogeiykheden der W.-Europese
landen, waarover allicht ook de conferentie
zal handelen, welke onze minister-presi
dent dr. Drees over enige maanden in
Washington met president Truman zal
hebben. Dit plan, om met een betrekkeigk
zeer geringe, maar formidabel gewapende
strijdmacht eventueel de Russische solda
tenmassa’s tegemoet te treden, is uiter
aard maar een tydeiyke voorziening en
zou zyn betekenis verliezen, als de Rus
sen op
Lening overtekend. Het bedrag van 10
millioen gulden, dat voor de Amsterdamse
woningbouw is bestemd, is reeds over
schreden, sinds de eerste stap van de in
schrijving voor de premielening. Hierdoor
kunnen in de hoofdstad 1000 woningen
meer worden gebouwd.
Toezicht Credletwezen.
Deze week besprak de Kamer een heel
moeiiyk wetsontwerp, n.l. het toezicht op
het Credietwezen. Minister Lieftinck heeft
een noodregeling omgezet in een wetsont
werp, waarin wordt bepaald, dat de Ne
derlandse Bank kan beslissen hoeveel cre-
diet en aan welke objecten een particu
liere bank mag geven. Zo’n wetsontwerp
achtte hg nodig om een goed monetair be
leid te kunnen voeren. Door de omvang
van de credieten te bepalen, kan hg o.a.
toezicht houden op de investeringen door
het bedrijfsleven. En dat is één der pun
ten uit het regeringsprogram.
De consumptie en de investeringen zouden
beperkt moeten worden. Er is omtrent dit
wetsontwerp veel te doen geweest. Men
had bezwaar tegen de positie van de Ne
derlandse Bank, die een staatsinstelling is
geworden. En men vreesde, dat hierdoor
heel het bankwezen gesocialiseerd zou
worden. Tydens de schrifteiyke en monde
linge voorbereiding heeft de Minister al
heel wat water in de wyn moeten doen.
Zóveel, dat hij tegemoet kwam aan de
eisen der k.v.p. Nu verklaarde de heer
Janssen tenminste, dat hg geen grote be
zwaren meer had tegen dit ontwerp. Wel
had hg enkele amendementen in petto. Het
belangrijkste was, dat de werkingsduur
bekort moest worden tot drie jaar. Daar
ook de socialisten voor dit ontwerp zullen
stemmen, is de zaak dus beklonken.
De heer Schouten (a.r.) verklaarde zich
echter vierkant tegen. Hij zag de noodzaak
en de urgentie van dit geval niet in. Bo
vendien beroept de Minister zich op om
standigheden, welke hg zelf heeft ge
maakt. zyn financieel beleid deugde niet.
Het waren moeiiyke, technische debatten,
die werden gevoerd. Voor een leek is deze
aangelegenheid moeilik te begrypen. Om
haar werkeiyk te kunnen doorgronden,
moet men econoom zyn. Ta.1 van eminente
afgevaardigden voerden echter het woord.
Dat maakt het debat alty’d levendig.
Het radloliedje. In Den Haag heeft de
vrouw van een kastelein een cafébezoeker
van diens snor ontdaan, toen door de radio
een liedje over snorren klonk. De man
die eer. paar schrammetjes aan de bo
venlip opliep heeft aangifte van mis
handeling gedaan.
was er dezer dagen weer een nieuw be- aan een bepaalde regionale groep dus b.v.
wijs hoezeer de Russen een verdere ver- j aan de Atlantische. Een Russisch veto zou
sterking van het Westen en het Atlantisch men daarmee ook trachten te omzeilen.
