MASSALE PROTESTGEARKOMSTE
TO LJOUWERT
I
Martinytoer
door Nederland
Fan de
No. 92
47e
Dinsdag 27 Nov. 1951
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa A.J.OSINGA -
B o I s w a r d
üs hjoed
to sizzen
It wnrd
fan
it
Fryske
folk
It fatsoen fan
Fryske
it
folk
De frijheit fan it Fryske folk
1
I
Vet schijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
de hear S. F. van der Burg, féarts
op de Lemmer, alhiel ófkarra;
dat it net talitten fan de eed yn de
Fryske 'tael to koart docht oan de
rjochten fan dy tael;
Hwat hat Gabe Skroar
Bolswards Nieuwsblad
PYT.
5
B
s:';'
nen zijn te Baarn opgegraven bij werk
voor de bouw van een nieuwe villa.
R.
it
SKRIUWEN SULVER - SWIJEN GOUD?
Nel ’t Saeildn-aventür,
Lóget noch fül it fjür,
Men lit ’t der net by sitte.
In nuodlik slim krewei,
As Friezen hjoed de dei,
Jins stünpunt üt to mjitten.
Skriuwt immen üt it hert,
De tsjinners fan de wet
Lizze sült op alle slakken.
Hja hifkje wurd foar wurd,
To licht bifoun bitsjut:
Hja nimme jin to pakken.
Hawar, dat is har rjocht,
Mei mannich oar birjocht,
Kin 't somtyds hiel hwat Ijje,
Doopt men de pin yn 't slyk:
De Fryske polemyk
Moat blykber earder swfle.
Skriuwen yn ’t iepenbier,
Licht komt it noch sa fier,
Elk earber krante-fjochter,
Dy’t frij syn miening jowt,
Moat ier of let to Ljouwt
Forskine foar de rjochter.
Der nimt men siker oan,
Dat hja de „juste toan”
Har ropping better wisten.
O, o, dy Fryske tael,
Skielk neist in tribunael,
Apart foar journalisten.
31
De haedsaek sit djipper. Oft it in jiske-
man of in fé-arts oanbilanget, jowt gjin
ünderskie, mar wer hellet men yn de
goedichheit it rjocht wei om immen, dy’t
syn moers tael brükt, to bihanneljen as
„oud vuil” De greatste bilediging oan Mr.
Wolthers hat net Fedde Schurer plege,
mar Mr. Wolthers seis. It is gjin wünder
Hawwe de drama’s fan it taelünderwlis
yn Brussel noch neat to sizzen hawn?
Wit men wol op to kommen foar de kul-
tuer fan Nieuw-Guinea en net foar de
Fryske? Moat de boarterg mei de eed
in hillige saek net ris üt wêze? Moat in
j eed yn it Frysk óflein yn de foarm fan
Wrotten skreppen, ier en let,
Moaije praetsjes helpe net,
As men by in stevich kret,
Net in fikse kroader het.
It Fryske wurd.
De earste sprekker wie de hear E. B.
Folkertsma oer: „It wurd fan it Fryske
folk”. Wie dat artikel fan Schurer bile-
digjend? frege spr. Ik üntstriid dat en
hoopje it to biwizen. Wis, it artikel wie
net freonlik en net skreaun yn de tael fan
in „Predikbeurtenblaadje”. It wie fül en
skerp en bitiden wreed. Mar it wie oan
de oare kant skreaun mei forstên, mei
It fatsoen fan it folk.
Jan Tjittes Piebenga fierde hjimei it wurd
oer it fatsoen. As troch oaren ien ding fan
de Friezen forwachte wurdt, is dit dat hja
fatsoenlik wêze sille. Fatsoenlik bitsjut
dan, dat wy üs eigen tael as minderwear-
dich biskégje moatte. Litte wy it fyfte ge
bot fan earje dyn heit en dyn mem jilde,
dan binne wy ünfatsoenlik. As wy üs ge-
foel de romte jowe, dan binne wy ünfat-
Tael en sede binne ien. Tael is wjerbyld
fan de siele, Öfprintsel fan de geast. Stean
dan as Friezen, ropt sprekker üt, twein-
tich ieuwen sjogge op jimme del.
in Hollünske bilofte herhelle wurde?
Nederlün hoecht net to twiveljen oan de
Fryske trou, as it de romte mar kriget.
Yn de bisettingsjierren hat Fryslün syn
trou mei bloed bisegele. De stjonkende
heechhertigens moat foroardiele wurde. It
natuerlike rjucht mei Frysl&n net ünthül-
den.
Oan it oerskeakeljen op in oare tael gea-
ne 2 of 3 generaesjes kapot. Wy hawwe
de hillige plicht op to kommen tsjin it ün-
rjocht, lyk as dat in lyts folk oandien
wurdt. As wy komme wolle ta in forienl-
ge Jerope, hawwe wy üs just to hoedzjen
foar it efterütsetten fan de lytse folken.
Mei in ovationeel applaus stimde de gear-
komste mei dizze wurden yn.
It Fryske gewisse hat sprutsen. Fryslün
hat tsjüge, net inkelde „hjitte hollen”,
hawwe dat dien, mar mear as twa tüzen
man üt alle hoeken fan Fryslün en der
büten wei: boeren, boargers, intellectuelen
dichters, skriuwers, wüldtsjers, klaikers,
stedtsjers, in bünt forskaet, mar allegear-
re ien yn datselde: har Fries wêzen en
it bilibjen fan dat aide wurd: „En twang,
fan hwa ek, stie er tsjin.” de J.
wurdt, as by in iepenbiere sitting it ger-
dyn fait as de Fryske parse forskynt, as
de glêzewasker oan ’e bütenkant fan it
paleis fan Justysje wol Frysk sprekke mei,
mar in tsjüge binnendoar de eed foar God
net. Hat men dan net yn de rekken, dat in
folk, hwaens tael men koeijeneart sociael
en cultureel nei de kelder giet? As der
mear omtinken jown wurdt foar in stik je
droechfallene mar üt in eachpunt fan na-
tuerbihaid, as foar in libjende tael, dy’t
faei is, stiet it der net sa bést foar. De I kruiwagen vol geweer- en revolverpatro-
Fries hat krekt deselde rjuchten as in Hol-
lannner, neat mear, neat minder.
Rattenbestrjjders vertellen U.De totale
directe schade, die de ratten jaarlijks in
ons land aanrichten, bedraagt nog altijd
ca f 36 millioen, d.i. 12 maal zoveel dan de
opbrengst van de Haak-In-actie. Alleen al
in het ambtsgebied van het Rijkstuinbouw-
consulentschap te Hoorn wordt deze scha
de bijvoorbeeld geschat op f 250.000 voor
de fruitteelt, f 55000 voor de groententeelt
en f 150.000 voor de bloembollenteelt. Deze
cijfers demonstreren reeds duidelijk de
noodzakelijkheid van de bestrijding van ’t
ongedierte op krachtdadige wijze aan te
pakken. Daarom zal ook dit jaar, n.l. van
14 tot 21 December, over het gehele land
een grootscheepse actie worden gevoerd
tot bestrijding van een der schadeljjkste
rattensoorten, n.l. de bruine rat.
Hoog bezoek. Friesland en Groningen
hebben de afgelopen dagen bezoek gehad
van Australië’s ambassadeur, de heer A.
Sterling, die overal zei, dat Australië nog
veel meer boeren, landarbeiders, geschool
de en ongeschoolde arbeidskrachten tracht
te krijgen.
Raar goedje.
dat hja folslein steane efter geast,
ynhüld en foarm fan it yn de pleit
forkearende kranteartikel fan Fed
de Schurer en dêrom elke foroardie-
ling mei klam öfwize;
dat it al of net talitten fan Frysk
taelgebrük yn ’e rjochtseale yn
Fryslün op dit stuit folslein ófhin-
get fan de persoanlike foarkar fan
de rjochtlike amtner;
dat it dêrom bigeart en easket in
wetlike taelregeling, hwerby’t oan
de Fryske tael deselde rjochten ta
kend wurde as oan de Rykstael;
en bislute dizze forklearring to
stjüren oan de minister fan Binnen-
lünske Saken, de minister fan
Justysje, de foarsitters fan de Ear
ste en Twadde Keamer fan de Stea-
ten-Generael, de Kommissaris fan
de Keninginne yn Fryslün en de
parse.”
It wie in wurd net Under, mar boppe peil.
Boppe it peil fan bilediging nammers. Sa’n
peil blstiet. Sjuch der de greate literatuer br&nwacht binne
mar op nei. Sjoch desneeds de skiednis fan skynsels.
de Nederlünske journalistyk. Mannnen as
Prof. Gerretson, dr. Abraham Kuyper,
Groen van Prinsterer, Bilderdijk, neam
mar op, kinne of koene skriuwe, stride,
net mei de penne, mar mei j it lancet. By
har is of wie gjin gestin, gjin gekrimme-
near, mar it brüken fan it hege wurd. As
hja bihannele wêze soene as Schurer bi-
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent oer m.m.
Giro 87926
Pater aangevallen door everzwijn. De
Franciscaner pater Fabius, uit Vlodrop
liep dezer dagen in het bos rustig zijn bre
vier te lezen, toen er een beest (hij dacht
dat het een hond was) op hem af kwam,
waaraan hij echter niet veel aandacht be
steedde. Plotseling werd hjj echter met
een dreigend gebrom achterover gewor
pen. Op de grond liggend realiseerde de
Franciscaner zich, dat hij de strijd moest
aafflrtffflen tegen een woedend everzwijn.
Overeind komen kon hij niet meer, maar
hij slaagde er in het dier met zijn benen
op een afstand te houden. Eindelijk trok
het dier af en de pater, die erg geschrok
ken was, vluchtte naar het klooster, zijn
kalotje op het strijdtoneel achterlatend.
Leraar krijgt van drie leerlingen pak slaag
Drie leerlingen van de ambachtsschool te
Borne, die kwaad waren op een leraar,
hebben hem op een donkere weg opge
wacht en een pak slaag toegediend. De
jongelui zijn door de rijkspolitie te Borne
opgespoord, waarna een hunner geruime
tijd op ’t bureau werd vastgehouden. Pro
cesverbaal werd opgemaakt.
Toch nog verdronken. Tussen Den Dun
gen en ’s-Hertogenbosch is een personen
auto in de Zuid-Willemsvaart gereden.
Aanvankelijk bleef het wagentje drijven en
kon de bstuurder de heer J. Borstlap uit
’s-Gravemoer, zich naar buiten werken tot
op de kap. Reddingspogingen, welke eerst
schenen te slagen (omstanders hebben de
man nog iets toegeworpen) faalden even
wel. Bij een poging, een toegeworpen voor
werp te grijpen, gleed de bestuurder van
de kap en verdween in het water. De wa
gen is tegen zes uur opgetakeld, maar het
slachtoffer heeft men niet direct kunnen
opdreggen.
Broodprijs wordt niet verhoogd. De brood
prijzen en de samenstelling van het brood
blijven ongewijzigd, aldus heeft een zegs
man van het ministerie van landbouw ver
klaard. Geruchten, als zou de regering het
voornemen hebben gehad een nieuwe sa
menstelling aan het brood te geven en de
subsidiepolitiek los te laten, blijken volko
men ongegrond te zijn.
Nieuwe veilinggebouwen te Harlingen ge
opend. De nieuwe veilingsgebouwen van
de Coöp. Fruit- en Groenteveiling „Harlin
gen en O.” te Harlingen zijn gereed geko
men. Het ligt in de bedoeling de gebouwen
de volgende week Woensdag officieel in
gebruik te nemen.
Verbinding Ameland-Friesland. Op Ame
land is gevormd een comité tot verbete
ring van de verbinding tussen Friesland
en Ameland, afgekort het comité „Fries
landAmeland”.
P.T.T.ers emigreerden. Dertig ambtena
ren van de PTT en hun gezinnen zijn met
de „Zuiderkruis” naar Zuid-Afrika geëmi
greerd om daar aan het werk te gaan bij
de telefoondienst.
Ons autopark. Het Centraal Bureau voor
de Statistiek heeft uitgerekend, dat het
aantal personenauto’s per 1000 inwoners
in ons land thans 15.3 bedraagt tegen
11.4 in 1939.
Geen uitkering. Minister Drees en Staats
secretaris Muntendam stellen, in overeen
stemming met de Ziekenfondsraad voor,
de uitkering by overlijden van verplicht-
verzekerden te laten vervallen.
Terug in het vaderland. Achttien Neder
landse vrijwilligers, die tijdens de oorlogs
handelingen in Korea werden gewond,
keerden per vliegtuig naar Nederland te
rug.
In protest.
It slotwurd waerd sprutsen fan Douwe
Tamminga, dy’t in koarte gearfetting
joech fan it sprutsene wurd, dat stjürd
wurde sil oan de ministers fan Binnen-
lünske Saken en Justysje, de foarsitters
fan de Keamers en de Commissaris fan ’e
Kertinginne en de neikommende ynhüld hie:
„De Friezen, op Freed 23 Novimber
1951 to Ljouwert gearroppen troch
alle organisaesjes fan de Fryske Bi-
weging, protestearje mei krêft tsjin
de mislediging harren oandien.
Hja forklearje:
dat hja de holding fan mr. S.
Wolthers, kantonrjochter op
Hearrenfean, yn de birjochting fan
werter krante in treflik foarbyld fan jown
troch de fraech to stellen, oft men mei It
hantearjen fan it juridysk wetsartikel
rjucht docht oan de dingen, hwer’t it om
giet. Hy die dat yn in rêstige en bihearske
foarm yn antwurd op in advocaet, dy’t de
saek bisljuchte achte mei in bipaeld artikel
fan de wet. Dizze disküsje is fan great
bilang. Kin de skreaune wet mechanysk
hantearre wurde sünder acht to slaen op
de djippere rjuchten fan folk en persoan.
De histoarje leart altyd wer, dat de Wet
in geve ütdrukking wêze moat fan it
rjuchtsbigryp fan de minsken sil it by-
drage ta greatere rjuchtfeardichheit en
rjuchtssekerheit.
Is dit net it gefal en hjir wie dat diskuta-
bel, dan makket de wet mear stikken as
hiel. Dan kriget it formeel gelyk en yn
wêzen fiele hünderten en tüzenen harren
biseard. It rjucht en de rjuchters moatte
ynpasd wurde yn it libben fan it folk,
hweründer hja wurkje, soene se derfan
forfremdzje, dan giet it net goed. Sa is der
folie mear.
It wie in great Hollünsk blêd dat sei: De
tael is de siel fan elk folk en keart men
dy tael fan har rjuchtlik plak, dan treft
men it folk yn har heechste besit.
Dat der dan reaksjes folgje moatte, is like
fanselssprekkend as dat it wetter wiet is.
It moaiste en béste is, dat dizze reaksjes
ek dan bihearske uteringen binne en de
greate protestgearkomsten yn Ljouwert
hawwe ek klear sjen litten, dat de lieding
dêrre dit ynseacr, der hoegde gjin polysje
by to kommen en de Kommissaris fan
polysje siet der like feilich as de Boarge-
master fan Ljouwert. Mar tsjügje mei yn
in demokratyske steat elts steatsboarger
en yn in weardige foarm protestearje like
goed. Ek is it in skoander ding, dat yn
Ljouwert helder op sein is, dat in grea
te oarsak fan bipaelde situaesjes to witen
is oan de Friezen seis. Harren eigen laks-
heit is allinnich oan harsels to witen. Der
lizze hünderten müglikheden iepen foar
elts, dy’t foar in eigen en weardich folks-
bistean wurkje wol. Dat hja net of net
heal binut wurde, mei men gjin frjemd
forwite, mar moat oantrünje ta forbette-
ring en aksje. Ik wit wol der binne foar
dizze sloppe hülding ek oarsaken büten de
minsken om. It üldere geslacht hat yn syn
jonge jierren nea de gelegenheit hawn,
eigen tael to learen, sa’t it heart. Hja
waerden yn dit opsicht ek alhiel forkeard
Rjuchten en plichten.
It 2e Keamerlid, de hear J. H. Scheps, bi
hannele as tredde sprekker de rjuchten en
plichten fan Friezen en net-Friezen.
Fryslün is diel fan Nederlün. De leden
fan it parlemint hawwe de plicht om op
to kommen, ek foar dit diel fan Nederlün.
Alles hwat yn sprekker Hollanner is, alles
hwat yn him Nederlanner is, alles hwat
yn him demokratysk is, is troch hwat der
barde, slim biledige.
Binne de autoriteiten dan gek wurden?
Net de slaggen yn letterlike sin, mar de
slaggen, tabrocht yn geastlik opsicht kom
me it fülste oan. Hjir barde hwat barde
mei de Sudeten Dütskers, mei de Ieren
yn Dublin, mei de Flamingen yn har striid
tsjin it centralisear jende Brussel.
geast en net sünder humor en boartlikheit. De Friezen geane de wei fan de Bretons,
---de Basken en de ynwenners fan Catalona.
It slaen fan plysjes en it spuitsjen fan de
mar bigeliedende for-
Elf handgranaten en een
greatbrocht en learden, dat as hja by de
foaroansteande lju kamen, harren „net
jes” üt to drukken en dat wie dan heal
of hiel „Hollünsk”. Eigen tael wie „boersk
of boerich” en hearde men net to brüken
tsjin master, dümny of pastoar. Dat wie
„ünfatsoenlik” en de Fryske memmen
hawwe trochstrings gjin wurd faker yn ’e
müle tsjin de bern as ditte: En nou goed
fatsoenlik wêze hear.
Dêr binne de measte ülderen by opbrocht
en dat is der sa mar net üt. Lêstendeis tor
telde üs Pastoar, dy’t yn dizzen in foar
byld is fan rom bigryp, dat hy by in pear
minsken west wie, om nei in sike to freeg-
jen. De dochter hie him doe sein: „Vader
is nu wel weer aardig, maar van nacht
heeft hij de hele tijd gedweild!”
Gean der mar oanstean. De stakker, dy’t
de hiele nacht dwylde fan ’e koarts, kaem
hjir wol yn in frjemd Ijocht to stean. Mar
fansels, tsjin Pastoar moat men „fatsoen
lik” prate!
Dit soarte fan dingen sit üs heech, dit
jowt oan de ienfüldige man of frou, dra
ger fan in ülde kultuer en bisitter fan in
eigen tael mei riik idioom en swietlüdige
klank, in totael forkeard bigryp fan de
dingen. Hy fielt him minderweardich, om
dat er yn dit opsicht alhiel forkeard op
brocht is. En it is de fraech, hokfor min
sken hawwe him dit stimpel aloan wer
op drukt, krekt sa lang, oant er it seis
mient
De ryksarchivaris fan Fryslün sei in pear
wiken lyn, doe’t er fan dizze reboelje noch
alhiel gjin sprake wie: „It liket my in ien
füldige plicht fan eltse net-Fries (sa as
hy) dy’t hjir syn wurkterrein hat, om PO-
SITYF to stean foar de eigen kultuer fan
it Fryske folk. Mei passiviteit kinne wy
net ta!”
Ik bin it mei dit wurd alhiel iens, mar
hoe folie mear klam krijt dit foar de eigen
Friezen oer,
Dêrom is it gjin gelegenheitswurd om to
wizen op de greate gearkomste fan Woans-
deitojoun, dus moam, hwer’t Fedde Schu
rer sprekke sil oer de grounslaggen fan
Fryslüns eigen folkslibben. De beide kri-
ten yn Boalsert dogge in birop op alle-
gearre dizze sprekker en syn arguminten
ris to biharkjen. Hja kinne dan mei mear
kennis fan saken in eigen oardiel foarmje.
In eigen en forantwurd oardiel, mei min
der kin in man fan standing dochs net ta.
Tj. ae J.
in forwyt is fan hjoed de dei. it is fan
ieuwen. Melis Stoke neamde yn de 13de
leu de Friezen al rebellen, „onschamel
Friese diet volk)”, Jacob van Maerland
üs it „felle en kwade volk”.
De skiednis fan 20 ieuwen freget üs sim
pele trou. Dogge wy der neffens, dan bin
ne wy ünfatsoenlik, bot en rüch en rau,
of lyk as in Frünske kronykskriuwer it
seit net bjuster op ’e hichte mei hovelin
gen en eallju’s libben.
Al ieuwen stean twa libbenshüldingen
tsjinelkoar oer, de stedskultuer tsjinoer
de germaenske frtfheitstradysje fan de
Fryske boer.
Ien ding forjit men. Mei al de forwiten
oer üs ünfatsoenlikens, is men seis ün
fatsoenlik, sa gau men üs it rjucht ünt-
nimme wol, to wêzen lyk as wy binne. It
giet üs lykwols net om de Fryske minske,
mar om de karakterfolle minske, om de
keardel, dy’t trou stiet tsjinoer syn folk. I
dy’t it der desneeds foar oer hat om der-
foar to lijen. De Fryske beweging praet
net oer deugden, mar oer de Ondeugden fan
it eigen folk. Lokkich foroaret der hwat
yn Fryslün, mar dat is ek heech nedich.
Yn de kommende heale ieu fait de bislis-
sing. Sünder Frysk bliuwt Fryslün net.
Eén week gezamenlijke bouwvakvacantle.
Volgend jaar zal één week van de vacantie
van de bouwvakarbeiders over het gehele
land hetzelfde zijn en dus niet verspreid
worden genoten. Er zal echter mogelijk
heid van dispensatie bestaan. Dit deelde de
voorzitter van de Bond van Christelijke
Schilderspatroons mede op de vorige week
te Utrecht gehouden vergadering.
Schietpartij op de daken. Op het dak van
een huizenblok in Amsterdam-Zuid heeft
een agent van politie een wilde jacht ge
maakt op drie looddieven, die hjj van de
straat af had zien opereren. Eenmaal op
het dak achtervolgde hij de dieven en loste
op hen zes schoten, waardoor een hunner
staan bleef en kon worden gearresteerd.
De beide anderen konden even later wor
den gegrepen. Het drietal, dat een aantal
repen lood van het dak had verwijderd, is
opgesloten.
Reisje kost 32 ton meer. De reis van de
„Willem Ruys” zal 32000 gulden meer
kosten dan het geval was voor de recente
verhoging van de bunkerprijzen in het ster-
linggebied. Dit komt neer op een bedrag
van ruim 200.000 gulden per jaar voor dit
schip alleen. Hiertegenover staat geen en
kele compensatie.
TT docht de léste wiken wol bliken, dat
A de minsken allegearre in eigen aerd en
in eigen tinkmethoade hawwe. Dat blykt
üt de brieven, dy’t wy krigen, dat blykt
ek üt de tüzenen petearen, dy’t oer dit
aktuele barren rounom hülden binne en
hwerfan de ein noch net to sjen is.
Geandewei komt üt de rüzige drokte, dy’t
by mannichien it heldere ynsjoch opkear-
soenlik. As wy opkomme foar eigen, dar j de, in byld nei foaren fan de opfettings,
binne wy ünfatsoenlik. Tink net dat it i dy’t oer de forhülding: Friezen en net-
-'"-“i Friezen. Fryske tael en Nederlünske Ryks
tael, kultuer, ünderwiis, opfieding en al
sa mear, bisteane. As men nou mar sa
wiis is, fan beide kanten, om de hurde en
sensationele middels büten gebrük to stel
len, dan kin der op mannich terrein in
fruchtber debat bigoun wurde oer de din
gen, dy’t üs allegearre reitsje. Hwant dat
der mannich probleem leit op dizze terrei
nen, dat stiet fêst. Dat men der net komt
mei forwiten en stikelstekken, dat is ek
grif wier. Men sil de arguminten oer en
wer hifkje moatte en bisykje mekoarren
to oertsjügjen.
Hwat mis is, moat oan kant en hwat goed
is, moat forsterke wurde. Hwant de saek
is net of der in journalist is, dy’t him al
as net to büten gien is, de saek is ek net,
of der ien of twa, of tsien polysjemannen
west binne, dy’t de rjuchte mjitte net hül-
de koene, dizze dingen sille fan de for-
antwurdlike autoriteiten wol ütsocht wur
de. Wy libje yn in rjuchtsteat en derfoar
binne op it lést de apparaten fan it publi-
ke rjucht. Mar deroer giet it net mear.
Dat binne mar tafallige bütenkanten, wy
moatte gean nei de oarsaken fan dit tre-
lit, dan kin der eat goeds üt groetje.
Drs. Anne Wadman hat der yn de Ljou-
hannele is, hiene hja tn abonnemint nim- j as tt Fryske folk him misledige fielt, as
me kinnen nei de rjochter ta. it natuerlikste rjucht him ünthülden
It hege wurd is fjür, Ijochtglüns, hat in
keninklike macht, sjit fan boppe del. It
wurdt beme üt grammoedichheit, mar üt
grammoedichheit üt oertsjüging. It hege
wurd kin en mei hünje, hünje oer de dea
hinne. Tink oan de üld-testamentyske pro
feten, dy’t ek it hege wurd hantearren. In
Jesaja hüne in Nebucadnezar, mar waerd
net foar de rjuchter helle fanwege biledi
ging fan „het staatshoofd van een be
vriende mogendheid”. Nebucadnezar fiel-
de him net iens biledige, hy bleau lizzen
yn majesteit. Yn sa’n sfear, de sfear fan
it hege wurd fait alle bilediging wei. Yn i
de saek Schurer hat men de dingen om-
keard. It artikel is oanklage, mar yn wier-
heit klage it seis oan. It is skreaun fan
immen dy’t stie yn it ambt fan de frij
heit. lykwols is dizze protestgearkomste
nedich.
Alderearst tsjin in Fryske folk seis. Om’t
it Fryske folk talit, dat it trape wurdt,
om’t it net selsbiwust ia, him forbrekt foar
de earste de béste busconductrice. Wy nea-
me üs frije Friezen, mar meitsje üs seis
lakeien. Dat dizze gearkomste nedich is,
is alderearst üs eigen skuld. Sjoch, hwat
hjir fait to learen. Steane wy efter it hege
Wurd dat sprutsen is, dan moatte wy trou
wêze oan dat wurd. Lit it dan brünne yn
üs, net as in striefjür.
(ittOPPEN TA TSJINST”, dat is sei de
"JA. foarsitter, de heer P. van der Mark,
fan Snits, de iennlchste rjochtfeardiging
fan üs birop op it Fryske folk.
Dat birop is nedich. De mjitte is mear
as fol. Hjir moat füle krityk komme, al
derearst op de healens en sloppens fan
it eigen folk. Wy moatte wrakselje om
üs bistean, mei holle, hert en hün. De
dea wankt oer de kultuer fan it Westen en
it ülde Bibelwurd is wier: Op it paed fan
de gerjochtichheit is it libben.
Ljouwert, né Fryslün hat syn protestgearkomste hawn. Twa kear
hat in seal mei tüzen minsken fül en hertstochtelik protestearre
tsjin it ünrjucht dat Fryslün en it Fryske folk yn ’e léste dagen
oandien is. Der foelen gjin klappen, der wie gjin plysje, gjin spuit
It hoegde ek net. „Wy kinne üs fatsoen wol hülde,” sei foarsitter
v. d. Mark, „der sil it net oan lizze."
Sa wie it en sa waerd it in weardich protest. Hjir spriek de stim
en it gewisse fan it Fryske folk. Hjir waerd tsjüge op in heech
plan. Hjir wiene gjin reboeljemakkers gear, mar Fryske soannen
en dochters yn ’e pleit foar hwat ien fan de heechste libbens-
wearden is, in soun en geef en ünbidrige folkslibben.
