DE SPANNING IN DE WERELD
BLEEF GROOT
KRIS KRAS door Nederland
KERSTFEESTVIERINGEN ALOM
SNITSERS SPILEN „EMIGRANTEN”
Kristlik Frysk Selskip
Alderwenst hftldde it Kr. Fr. Selskip ek
dit jier de Krystgearkomste wer yn Sealen
Schaaf to Ljouwert.
Wasmachine-oorlog
in Sneek
De Kerstboom viel om
47e Jaargang
No. !00
Vrijdag 28 Dec. 1951
Uitgave
Drukkerij Fa. A. J. OSINGA
B olsward
van
buitenlands jaaroverzicht
üs hjoed
to sizzen
Levensstandaard dient gehandhaafd
Een woord voor de wereld
i
mar
Ut it hert wei skreaun,
in slaeh yn de loft
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Hawar mannen fan de Krite, haldt moed, de
kop der foar.
Vetschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
Streven naar machtsevenwicht
brengt allerwege zware militaire lasten mee
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs i 10 cent oer m.m
Giro 87926
Hwat hat Gabe Skroar
Bolswards Nieuwsblad
van
irg.
voor
van
Kreb
O os
van
7.30
r.
van
leide
van
aast.
het 2e blad,
azen
van
in
stuwende kracht
verschillende
Kerstvvtjdlngen
In Bolsward werd ook dit jaar door diver
se jeugdverenigingen en vrouwenorgani
saties wijdingsavonden belegd. De Ned.
Ilerv. vrouwenvereniging nódigde hierbij
de ouden van dagen uit de gestichten uit,
hetgeen zeer op prijs werd gesteld.
Ook de N.C.V.B. aid. Bolsward en omstre
ken, meldt een stijlvolle samenkomst. On-
De kaarsjes zijn gedoofd. Misschien wor
den ze Oudejaarsavond nog eens ontsto
ken, dan is het voorgoed uit.
Kerstmis behoort weer tot het verleden.
Het is ons niet mogelf|k van alle Keist-
avonden en Kerstwffdingen een uitvoerig
verslag te geven. We zullen ons moeten
beperken en de zuiver kerkelijke vierin
gen onvermeld moeten laten, om slechts
stil te staan bij enkele hoogtepunten.
Youth for Christ.
Op de avond van de tweede Kerstdag werd
er in „Ons Gebouw” een Jouth for Christ
Rally gehouden.
Ook hiervoor was vrij grote belangstel
ling. Ds. Dickhout van de Hommerts ver
tolkte op gevoelvolle wijze het Kerstevan
gelie. De samenzang was enthousiast.
Kerstdeclamatorium.
Een der hoogtepunten was wel het Kerst
declamatorium, dat in de Geref. Kerk werd
uitgevoerd door het Chr. Gemengd Koor
(dir. de heer A. Kornslis van Oosterend)
de Chr. Reciteerclub „Nim it sa ’t is” met
medewerking van de Chr. Muziekvereni-
Hwa’t net donget,
Hwa’t net ponget.
maar.
Hem-
De Ald-boargemaster fan Boalsert, nou ear-
ste boarger fan Dokkum, hAldde in nijs-
gjirrige en soms mei koartswyl krüde
ynlieding oer „Aid granaten” (ftld-Dokku-
mers), dy’t foarfjochters wiene fan it
Frysk tsjin in hjoeddeiske „granaet”,
Mr. Sako R. Woïthers, ek ftld-Dokkumer
en nou kantonrjochter op ’t Hearrenfean,
dy’t it by de Friezen sa slim bidoarn hat.
Op de gearkomste, dy’t öfwiksele waerd
mei sang fan it Menamer kwartet ünder
lieding fan de hear O. Plat en dy’t ünder
lieding stie fan de hear P. van der Mark
fan Snits, waerd it slotwurd sprutsen troch
de hear E. B. Folkertsma.
der leiding van de presidente, mevr. Ver- I
hoeven. Gereciteerd werden liederen van
de calvinistische dichters Revius en de
Mérode.
De gezamenlijke ringen van C.J.M.V. en
C.M.V. hielden in Ons gebouw eveneens
een vergadering dat aan het komende
Kerstfeest was gewijd. Naast een Kerst-
liturgie werd een inleiding over Joh. 3 16
gegeven door A. Zuiderhof, terwijl de afd.
Gaast een Kerstspel opvoerde. Jammer
dat men de lange pauzes met toneelwisse
ling niet benutte door hierin de declama
tie van Kerstliturgie te plaatsen, die nu
in het gedrang kwam.
Snoekenfestjjn In Vogeldorp. In het vo
gelpark Avifauna te Alphen aan de Rijn
zal het jaar besloten worden met een hen-
gelwedstrijd in de vijvers. Daartoe is eni
ge weken geleden 1000 kilogram snoek
uitgezet. Vele enthousiasten voor het
snoekhengelen hebben zich voor deze wed
strijd op morgen (Zaterdag) opgegeven.
Als de drank Is in de man. Een naar de
politie vermoedt, beschonken automobilist
heeft Maandagavond Breda en omgeving
onveilig gemaakt, waarvan twee personen
het slachtoffer zijn geworden. Omstreeks
10 uur reed de wegpiraat in Breda een 30-
jarige man aan, die met een zware her
senschudding in het ziekenhuis werd op-
verdrag is, dat de aanwezigheid van Ameri
kaanse troepen, maar dan niet meer als be
zettingstroepen, bij een speciaal verdrag ge
regeld kon worden, hetgeen dan ook is ge
schied. Amerika handhaaft er zijn troepen,
het wil geen militaire leegte scheppen.
De bedoeling van Amerika is duidelijk. Het
wil in ieder geval vermijden, dat Japan in de
communistische sfeer wordt getrokken. Als
sterkste land in Azië, niet numeriek, doch wel
dat productievermogen aangaat, moet het een
Westelijke tegenhanger vormen tegen de
sterke communistische krachten in Azië.
Bij de afgelopen Kerstfeestvieringen zijn
er weer heel wat brandjes geweest.
Het omvallen van een boom in Califomië
werd zelfs een ramp, die 41 personen
merendeels vrouwen en kinderen het
leven heeft gekost, terwijl 88 anderen
zware brandwonden opliepen.
Het gebeurde in het Colosseum te Tjjuna,
een Mexicaans stadje, vlak bij de Ameri
kaanse grens, waar 200 weeskinderen met
een groot aantal familieleden het Kerst
feest vierden. Er ontstond een paniek, en
door de onbeschrijfelijke verwarring ge
lukte het velen niet om tijdig naar buiten
te komen.
De ramp verergerde nog, door het feit, dat
de brandweer, die slechts over één motor-
spuit beschikte, machteloos moest toezien.
Er stond niet genoeg druk op het water,
en ook de brandladders konden niet ge
bruikt worden. De brandweerlieden, die t
gebouw trachtten binnen te dringen, wer
den tegengehouden door een gillende, zich
op de trappen verdringende menigte.
Mannen trachtten het vuur met bier te
doven, maar de vlammen werden steeds
heviger. Toen ging ook het electrische
licht uit en de rossige vuurgloed bood een
verschrikkelijk schouwspel.
Eisenhower opperbevelhebber. Het Ameri
kaanse ver-
dedigingsgebied in de Stille Oceaan heeft
hiermede vorm gekregen. Aan de opbouw
van dat gebied in Europa is dit jaar verder ge
werkt. Vorig jaar nog hebben de landen van
het Noordatlantisch pact generaal Eisenhower
benoemd tot opperbevelhebber van de Atlan
tische strijdmachten in Europa, of anders ge
zegd, tot organisator van de Europese verde
diging. Bij zijn taak wordt hij gesteund door
het zenden van vier extra Amerikaanse divi
sies naar Duitsland hetgeen de Europeanen
een hart onder de riem stak. Dit besluit van
de Amerikaanse regering wekte de veront
waardiging van de republikeinse oppositie,
welker woordvoerders Taft en Hoover de
Amerikaanse verdediging en het behoud van
de vrede wilden garanderen door een sterke
vloot en luchtmacht zonder zich te zeer te
binden door het stationeren van troepen in
20 Des. 1.1. haldde de Krite Boalsert fan it
Aid Selskip har bütengewoane gearkomste.
Om’t hja seis troch omstannichheden net
spylje koene, hiene hja it Snitser Frysk Toa-
niel mei „Emigranten” fan Abe Brouwef
komme litten. Der wie mar in lyts tal min-
sken opkommen. Wy freegje üs óf, is de tiid
net mear sa gaedlik? Haldt it bistjür ek to
folie fêst oan de idé fan in Krystutfiering
Soe it net saek wêze om ris in oare tiid üt to
sykjen? ’t Lést fan Okt. of bigjin Nov. byge-
lyks? Wy dogge mar in suggesty.
De Foarsitter, de hear H. Kingma spriek yn
syn iepeningswurd, dat de trouwe freonen
fan it Frysk en fan de Krite Boalsert altyd
komme. Nou dat mei sa wêze, mar de seal
moat tonei fol.
Nei de Foarsitter krige de hear Brouwer
noch efkes it wurd om üs it ien eni oar fan
it stik to sizzen.
ït stik hie yn ’e krante in tige minne krityk
mar dat lei neffens de hear Brouwer oan dé
kranteskriuwers. Hy hie it stik skreaun net
üt it forstan, mar üt it hert.
Hawar dér komme wy daliks op werom.
It muoit üs tige om Abe Brouwer, en ek om stik fan Brouwer sjen, desnoads sünder pro-
syn ploechje spylders, mar wy wolle earlik I
bliuwe. It spyljen wie matich en it heakke
hjir en
forwachte, better. Mooglik dat dy minsken hwerfoar in dreech stik op priemmen stiet,
harren yn in oar stik better ütlibje kinne.
En nou it stik.
Kaesong. De Russen stemden hiermee in en
op 10 Juli kwamen communisten
en geallieerden voor de eerste maal te Kae
song bijeen. De communisten poogden voort- den,
durend kwesties op de agenda te brengen,
die op een politieke regeling vooruitliepen,
zoals de 38ste breedtegraad als wapenstil-
standslinie en het terugtrekken der buiten
landse troepen. Op 26 Juli was men het
echter eens geworden over ’n agenda, die als
volgt luidde: 1. vaststelling van een militaire
demarcatielijn; 2. maatregelen voor een wa
penstilstand, zoals de contróle die beide par
tijen de zekerheid moet geven, dat de tegen
stander geen offensieven voorbereidt; 3. de
uitlevering der krijgsgevangenen; 4. aanbe
velingen aan de regeringen der belangheb
bende landen.
De besprekingen, die met de jaarwisseling
nog niet ten einde zijn, zijn enkele malen
onderbroken geweest door beide partijen om
te protesteren tegen schendingen van de neu
traliteit van Kaesong en zij moesten zelfs
halverwege naar Panmoendjon worden over
gebracht. Eind November had men overeen
stemming over het eerste punt bereikt: niet
de 38ste breedtegraad, maar de frontlinie zóu
als zuiver militaire bestandslijn fungeren. Bij
punt twee, de contróle, stuitte men opnieuw
op moeilijkheden, daar de communisten een
genomen én kort daarop werd in het ge
hucht Wagenberg 10 km van Breda, de
23-jarige A. D. B. door de auto van de
onverlaat op slag gedood.
Nederlandse missionarissen in China ge
vangen. De nieuwsdienst der V. S. heeft
deze week enige namen bekend gemaakt
van Nederlandse missionarissen, die in
China gevangen zitten, n.l. de paters P.
J. Huysmans, H. Hermans en H. Verhae-
ren.
Elfjarig meisje verbrand. Maandagmorgen
omstreeks zeven uur is brand uitgebroken
in de woning van de heer S. Jonkvorst in
het buitenkwartier te Zwartsluis. De
vlammen grepen zo snel om zich heen, dat
een 11-jarig dochtertje van de bewoner
niet meer kon worden gered.
Freule Sytzama overleden. De 15-jarige
freule Fïoen Sytzama, uit Brammen, die
Vrijdag j.l. met haar paard door een auto
werd aangereden, is, na nog te zijn geope
reerd, in het ziekenhuis te Zutphen aan
haar verwondingen overleden.
Kassier zong In nachtmis. In de Kerst
nacht is ingebroken bjj de kassier van het
agentschap van de Centrale Coöp. Boeren
leenbank Eindhoven te Halfweg in de Hout-
rijkpolder. De dieven zjjn er met een buit
van bijna f 60.000 vandoor gegaan.
in Westelijke ogen doeltreffende contróle
niet wensten. Zij wilden de commissies niet
toestaan zich vrijelijk van de toestand achter
beide fronten op de hoogte te stellen en erop
toe te zien, dat geen van beide partijen mi
litair voordeel van het bestand zou trekken
of zijn tegenstander lagen zou proberen te
leggen.
Vrede met Japan. Al is in Korea nog geen
vrede bereikt, de kans op
uitbreiding van het geschil is toch aanzienlijk
verminderd, ondanks het feit, dat de Weste
lijke mogendheden een afzonderlijke vrede
met Japan getekend hebben. Sommigen
vreesden n.l. dat dit voor de Sowjetunie een
reden tot oorlog zou zijn. Het is bij heftig
mondeling verzet gebleven, hetgeen op de
vredesconferentie van San Francisco begin
September echter heel weinig iridruk heeft
gemaakt. Het verdrag met Japan is zeer
grootmoedig: beperking aan de industrie
wordt niet opgelegd, de onafhankeijkheid
yan het land wordt volledig hersteld, het
moet slechts afzien van de gebieden, die het
in de loop van de tijd veroverd had. Aan de
bewapening van Japan worden evenmin be
perkingen in de weg gelegd, de Japanse re
gering en het grootste deel van de bevolking
voelt echter weinig voor de krijgsdienst, maar
dat kan spoedig veranderen. Deze bepalingen
uit het verdrag stuitte echter op bezwaren
van de staten uit de Stille Oceaan, die het
Japanse mi.litairisme aan den lijve hadden
ondervonden en een wederopstanding ervan
vreesden. Hierin is voorzien door de pacten
van wederzijdse bijstand tussen Amerika en
de Phlippijnen en Amerika en Australië en
Nieuw-Zeeland. Een andere bepaling in het
onthief en generaal Ridgway tot opperbevel
hebber in Japan en Korea benoemde. Lang
hebben de echo’s van deze strijd doorgeklon
ken.
De militaire toestand werd tegen het voor
jaar echter geleidelijk beter. De communis
ten werden weer achter de 38ste breedte
graad gedrongen. Een strijd zonder einde
lag in het vooruitzicht. De opzet van Moskou
was mislukt, vooral waar de oorlog de com
munisten op zware verhezen kwam te staan
en door de druk ervan de Amerikaanse oor
logsindustrie snel opgebouwd werd om de
achterstand in te halen.
Dat pakt net, it hat gjin libben. De hear
Brouwer hat as skriuwer fan boeken en toa-
nielstikken in namme op to halden. Hwerom
dan mei sa’n stik op 'e planken to kommen?
It probleem dat Brouwer oansnien hat, leit
him hoegenamt net. Alteast it leit foar him
to heech. It wie in slach yn ’e loft. Fly hat it
wol barheide, mar net Jorarbeide, dér sit him
de oast. It stik hat net je dot, hwat it stim-
pelt ta in kunstwurk.
Nou kin de hear Brouwer wol sizze dat dit
stik üt it hert wei skreaun is, mar it hert
makket nou ienris nuvere ünlogyske spron
gen en sil der in kunstwurk üntstean dan kin
dat net oars, as under contróle fan it soune
logyske forstan, oars wurdt it in misbaksel.
Dus Brouwer: mear selskrityk.
Nou sil it de hear Brouwer gean as de measte
memmen fan soune bern. As der bygelyks ien
tjirmer by is, binne hja der it wiiste mei, om’t
just dat bern de measte soargen hawn hat.
Dat is dy mem to forjaen, mar de skriuwer
net, dy moat der foar oppasse. De minsken
binne foar ’t measte part ünfoldien nei hüs
gien; dat wie spitich. Hawar, letter better.
Wy wolle noch graech ris in nij, soun en geef
Ook dit jaar heeft de tegenstelling tussen Oost en West, tussen de
communistische en niet-communistische wereld, het ganse politieke
beeld beheerst. Tot nieuwe gewelddadige uitbarstingen is het niet
gekomen, zoals in Korea het vorige jaar, maar de vrede en rust zijn
weinig verder gekomen. Dit jaar geeft wel duidelijker dan het vorige
jaar een positievere politiek van het Westen in de af weer tegen het
communisme te zien. Het geheel is wat overzichtelijker geworden.
Geen vlees- of broodoorlog, doch een was-
machine-oorlog is thans In Sneek aan de
gang. Profiteurs: natuurlijk de huisvrou
wen.
De eigenaar van ’n parfumeriezaak kwam
dezer dagen op het idee om 20 machines
van een bepaald merk te verhuren. Dit na
men de plaatselijke installateurs niet.
De volgende dag verschenen advertenties
in de plaatselijke bladen, dat zij met 30
machines van hetzelfde merk zouden ko
men. Dat gaf de stoot tot de openlijke
strijd: advertenties met steeds lagere prij
zen.
De parfumerieman is inmiddels al gebom
bardeerd tot „parfumerie-koning” en de
electro-technische installateurs „loodgie
ters” genoemd.
De machines worden in bestelauto’s ge
haald en gebracht, geheel franco. De prij
zen liepen al terug van f 1.75 tot f 0.75
per 2 uur.
blematyk, as it mar soun is.
De hear Kingma wiisde yn it slotwurd op it
der noch wolris. Dat hiene wy oars j kommende Jubileum fan it 50-jierrich bistcan
ging „Oranje” (dir. de heer A. Feenstra
van IJlst) en J. J. C. Terpstra (orgel).
We verheugen ons er over dat deze vereni
gingen het uitvoeren van een deciamato-
rium blijkbaar tot een jaarlijks gebeuren
willen maken. Enige fouten, verleden jaar
gemaakt, werden thans gemeden. Dit wil
nog niet zeggen, dat wij thans in alles vol
daan zijn. Het programma, dat 40(!) uit
te voeren nummers vermeldde, liet ons b.v.
in 't onzekere, wie dit declamatorium had
samengesteld.
Vreesde de auteur na de opvoering van
„De Blide Stim” van Bernard Smilde van
verleden jaar misschien critiek? Of was
het bescheidenheid? Dat laatste zou prij-
zenswaardig zijn, hoewel dit geen reden
was (ook op het programma) onaange
kondigd te laten wie de dichters waren
van de gedeclameerde verzen. De auteur
van dit declamatorium heeft het aange
durfd de aanwezigen ruim twee uur lang
te boeien met het declameren van Bijbel
gedeelten en het laten horen van veelal
bekende liederen (vooral gezangen uit de
Ned. Herv. Nieuwe Bundel). Voorwaar
geen gemakkelijke opgave. Hiermede be
doelen we niet, dat Bijbelgedeelten en ge
zangverzen zich niet voor dit doel zouden
lenen, maar door het feit, dat ze bij het
aanwezige publiek veelal bekend waren,
miste dit declamatorium te veel het ele
ment van verrassing. Het vereiste van de
uitvoerenden dan ook grote overtuigings-
en zeggingskracht de aanwezigen te boeien
De declamatrices (in het programma niet
bij name genoemd, daarom door ons ook
maar niet nader aangeduid), slaagden
hierin over het algemeen beter dan de de
clamator.
Vooral deze laatste moet zich hoeden voor
de „tale Kanafins”. Men zegt nu eenmaal
niet meer van den keizer, den engel, enz.
Ook elders werd nog wel eens tegen de
uitspraak gezondigd, bijv, werkteugen, eut,
streukelen, leusteren, voor werktuigen
enz. Over het algemeen werd echter goed
gedeclameerd. Ook de vocale en muzikale
prestaties waren goed. Het koor boeide
vooral met het Herderswiegelied.
Het orgelspel was door gepraat in de kerk
vrijwel onverstaanbaar. Dit was jammer
en waarschijnlijk te wjjten aan een ver
keerde opvatting, n.l. dat dit orgelspel
einde 1ste deel de inleiding zou zfln tot
een pauze.
Beter was het geweest geheel de uitvoe
ring ononderbroken te laten.
De heer Kornelis dirigeerde soepel en ele
gant. Waarom bij de samenzang ook niet
het publiek gedirigeerd?
Wellicht was er dan met meer overtuiging
gezongen. De medewerking van „Oranje”
was waardevol, ook bij het slotnummer.
Jn het Verre Oosten was eind vorig jaar
een nieuwe dreiging ontstaan, toen de
Chinese communisten zich in de strijd in
Korea mengden, nadat de verbonden legers
onder generaal MacArthur de grens van
Mantsjoerije dicht waren genaderd. Een
snelle terugtocht van de geallieerden was het
gevolg, de communisten namen Seoel, de
hoofdstad van Zuid-Korea weer in en zij
drongen tot ver over de 38ste breedtegraad
door, doch hun offensieven bloedden dood
door de technische overmacht en de grotere
vuurkracht van de verbonden legers. De ge
allieerde hoop op een snelle overwinning,
die voor het grijpen scheen te liggen, was
echter door de Chinese actie in rook vervlo
gen. MacArthur, die het vorige jaar al enkele
malen door eigenmachtig optreden zijn rege
ring te Washington moeilijkheden had be
zorgd, drong aan op tegenmaatregelen te
gen Chinees grondgebied, o.a. 't bombarde
ren van Chinese bases in Mantsjoerije, en
hierin werd hij gesteund door een groot deel
van de Amerikaanse republikeinse partij, die
in de oppositie is. Washington schrok terug
voor de gevolgen. Een openlijke oorlog met
China, met Rusland wellicht, wilde men ver
mijden. De oorlog moest tot Korea beperkt
blijven, een afrekening met het communis
me, zoals MacArthur voor de geest zweefde,
had niet de steun van de regering, die haar
politiek van afweer tegen het communisme
bouwde op een krachtig Europa. Op Europa
en niet op Azië lag de meeste nadruk.
MacAthur exit. Deze strijd tussen de rege
ring en MacArthur be
reikte zijn hoogtepunt, toen president Tru
man MacArthur op 11 April van zijn functie
Kerstfeesten
Door de verschillende Zondagsscholen
werd onder grote belangstelling ook nu
weer het Kerstfeest gevierd voor een tal
rijke jeugd. De Zondagsschoolver. „Samu-
ël” en de Vrijz. Zondagsschoolver. hiel
den hun Kerstfeest beide in de Broere-
kerk. Het fanelbord deed het goed.
Op 23 Juni kwam het Russische woord, dat
een regeling van het geschil in Korea moge
lijk was en dat als eerste stap besprekingen
moesten worden geopend over een staken van
het vuren en een wapenstilstand, die zou
voorzien in een wederzijds terugtrekken van
de 38ste breedtegraad. De Amerikanen wa
ren wat huiverig in een val te lopen en wezen
er op, dat eventuële besprekingen slechts een
militair karakter konden dragen. Was de
wapenstilstand eenmaal getekend, dan kon
den de politieke problemen aan de orde ko
men.
(Voor het vervolg van dit Buitenlands
jaaroverzicht zie men het 2e blad,
le kolom).
Trein greep lege auto. Bjj Zwaagwesteln-
de is Zaterdagavond een personenauto
door een trein op de buffers genomen, 300
meter meegesleurd en totaal vernield. Ge
lukkig was er niemand meer in de auto,
zodat er geen persoonlijke ongelukken te
betreuren zijn. De trein had ongeveer twee
uur vertraging.
Niet de bedoeling. Ambachtsscholieren
te Kampen zijn geverbaliseerd, omdat zij
in hun schooltijd stukjes metaal fabriceer-
waarmee zij automaten leeghaal
den.
Spoorwegdiefstal opgelost. De spoorweg-
recherche en de centrale Amsterdamse re
cherche hebben de diefstal, waarbij drie
balen wollen costuumstof, ter waarde van
f27000 uit een Belgische trein werden ge
stolen, opgelost. Men vond het eerste
spoor toen bleek, dat in de hoofdstad ge
leurd werd met coupons costuumstof. In
een schuilplaats uit de bezettingstijd vond
men vrijwel de gehele partij stof terug.
Er zijn in deze zaak drie arrestaties ver
richt.
