I e MINISTERS TEVREDEN OVER BEZOEK AAN FRIESLAND Pingjumer uitvoering uitbundig een succes Martinytoer Fan de Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland Drukkerij Fa A.J. OSINGA B o 1 s w a r d üs hjoed to sizzen K.F.S. richt open brief aan Min. Mulderije „De Meikoningin” ook te Bolsward? Zaak Schurer op 21 Februri voor het hof Ziekenfondsen scherp tegen voorgestelde bezuiniging Promotie Ds A. J. Visser te Loiigerhouw Hwat hat Gabe Skroar No. 12 48e Jaargang Dinsdag 12 Febr. 1952 Bolswards Nieuwsblad Otto Geerts (rechts), schepen der stad Bolsward (Foto Boersma) dering ig bal besloot deze stijlvolle Open brief Tenslotte noemen wy nog het feit, dat het Hoofdbestuur van het „Kristlik Frysk Sel- sklp zich in een open brief tot de Minister van Justitie, Mr H. Mulderije heeft gewend. Aan de inhoud van deze brief ontlenen wij het volgende: In de eerste plaats spreekt de brief van verwondering, gewekt door het feit, dat de Min. de Friese kwestie in het geheel niet (forfolch). De greate foardielen fan dit pyonlerswurk op it gebiet fan bettere rassen en produk- tiver sied brochten de bouboeren der ta om via har organisaesje, de N.A.K. de kwekers ek in bileanning takomme to litten. Dat wie in saek fan billikens mar ek fan eigen- bilang. Hwant soene dizze minsken dit wurk fuortsette, dan koe dit allinnich as hja op de iene of oare wize forgoeding kri- gen foar it moedsume sykjen en probear- jen mei hünderten njje krusingen of selek- sjes. Underskate ha lAn waerd derfoar brükt, al dizze lytse fjildtsjes moasten apart yn it each hAlden wurde, de opbring- sten wöegen en sekuer ündersocht op har eigensklppen, alles apart rispe en opburgen wurde, ja de ein is der fan wei. Sokke bi- driuwen hawwe folie heger kosten as in gewoan bidriuw en it is wol wier, dat hja de nije soarten foar in hegere prils for- keapje klnne, mar dat dekt de Onkosten lang net. Troch it systeem fan forgoedin- gen fan alle goedkard sied is der in greate forbettering yn komd en nou kinne de kwe kers, hwerfan de ütkomsten biwize, dat hja wichtich wurk levere ha, op in moaije yn- struijing rekkenje. Hwant it giet sa yn syn wurk: alle goedkard sied moat troch de N.A.K. kontroleard wurde en dan krlget de forbouwer de papieren en it leadtsje op de sekken. Sünder dizze dingen is dit sied praktysk net mear to forkeapjen. Mar as de N.A.K. dat docht, moat de forbouwer af te leggen. Die vrijheid komt op uit het christeljjk-historische beginsel. Wij verlangen naar de erkenning van het nationale recht van het Friese volk. Wij zijn er van overtuigd, dat een Nederlandse Minister van Justitie met ons de zijde van het Recht zal kiezen. En daarom staat het voor ons vast, dat U ons zult willen hel pen om tot een bevredigende oplossing te komen. Dat zal zeker zijn tot heil van het Friese volk, maar eveneens tot zegen voor de Nederlandse Staat. Naar wtf vernemen, zal de zaak tegen Fed- de Schurer, die by de behandeling door de Leeuwarder politierechter tot zoveel ru moer aanleiding gaf, in hoger beroep op Donderdag 21 Februari ’s middags om half drie voor het gerechtshof te Leeuwarden komen. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Boisward Telefoon 451 (K 5157) „Wtf zyn als Ministers zeer bevredigd over het resultaat der ge houden „hearing”. Bijzonder hebben wy gewaardeerd de openhar tigheid, waarmee een ieder zjjn. eigen opvatting heeft geopenbaard. Als gevolg hiervan is een dieper inzicht verkregen in aard en samenhang der onderscheidene vraagstukken en in de motieven, welke de Friese Beweging in haar schakeringen leiden. Daarbij is opnieuw duidelijk gebleken, dat van enig separatistisch streven geen sprake is”. Fries streven en Rechterlijke macht. Van de pers in Friesland heeft zich een zeker gevoel van onbehagen meester ge maakt als gevolg van de gebeurtenissen op en na de 16e November. Zoals bekend werden verschillende kranten niet toege laten op de zitting, waarin de zaak-Schu- rer werd behandeld, terwijl zich ook daar na gebeurtenissen hebben voorgedaan, waarover met enige verbittering wordt ge dacht. Men denke slechts aan de stoksla gen, die enkele journalisten opliepen. Eén van de journalisten raakte deze kwes tie voorzichtig aan, doch op dit punt wenste Minister Beel niet in te gaan. Bij de informatieve besprekingen is er voor gewaakt, dat de incidenten niet het on derwerp van het gesprek zouden uitmaken, teneinde zoals Minister Mulderije zeide, de zaak, waar het eigenlijk om gaat, niet te vertroebelen. In het algemeen werd van minlsterszyde de opmerking gemaakt, dat het gehele complex van vragen hierom trent, nog een onderwerp van bespreking uitmaakt. Minister Mulderije had niet de Indruk, dat het Friese streven te kort doet aan het verkeer met de rechterlijke macht. De Proefscholen en de R.O.N. Ten slotte kregen de journalisten gelegen heid enkele vragen aan Minister Rutten voor te leggen met betrekking tot de Frie se proefscholen en de Regionale Omroep. Wat de proefscholen betreft, merkte de Minister van Onderwas op, dat over het algemeen de resultaten zeer bevredigend zijn. Dit betekent evenwel niet, dat wij reeds in het stadium zfln aangekomen, dat aan instelling van proefscholen op ruime schaal uitbreiding zal worden gegeven. Echter houdt dit ook weer niet in, dat er géén uitbreiding zal worden gegeven. Het vormt een vraagstuk, dat door de deskun digen verder onder het oog zal worden ge zien. Sprekende over de regionale omroep, zeide de bewindsman, dat de Regering een af wachtende houding aanneemt omdat er thans binnen de kring der belanghebben den over deze materie van gedachten wordt gewisseld. Het komt de Regering als niet wenselijk voor, dat van bovenaf direct maatregelen zouden worden getroffen, om dat het zoeken van een oplossing in de eer ste plaats op de weg van de belanghebben den ligt. In de derde plaats willen we nog een enkel woord tot U richten over het gebruik van de Friese taal bfl de eedsaflegging, aldus vervolgt het schreven. wy betreuren het, dat IT by Uw antwoord het appèl op de godsdienstige gevoelens buiten beschou wing hebt- gelaten. Bezorgdheid vervult ons. Immers U schijnt niet te weten, dat voor vele Friezen de eigen taal ook is de taal ven hun persoonlijk godsdienstig le ven. zy roepen de naam van God Almach tig aan in de taal van hun moeder, in de taal van hun hart, in de taal van hun geloof. En juist van hen, die de eed waariyk niet als formaliteit opvatten, eisen wjj de vryheid om de eed in het Fries finen binne. FryslAn hat in man jierren lang yn syn formidden hawn, dy’t ek op wichtige risseltaten wize kin. Wy miene Prof. Dr J. C. Dorst üt Wageningen, dy’t as konsulint fan de Fryske Mij. op it kweekfjild fan Ingelom, gAns hwat birikt hat. Dorst wie de ierdappelkweker. Hoe- folle tüzenen krusingen hy kweekt hat, soe ik net sizze doare, mar dat stekt net nau. Syn earste sukses doe de „Alpha”, dyt nou goed 25 jier yn kultuer is en de léste Saskia”, dy’t fuort nel de oarloch yn ’e hannel kaem. Dêrtusken lizze 20 jier fan moedsum wrotten om hieltyd wer de boe- Sawn plompen mei trye balken Yn blau sAn Is it wapen fan ’t Aide FryslAn. in verband gebracht heeft met soortgeiyke in andere Europese landen. Wy werden verontrust, aldus het schryven, over Uwe opvatting omtrent de eenheid van het Nederlandse volk. Want naar Uw mening zou die eenheid met name beleefd worden in de eerbied voor de justitie en de met rechtsmacht beklede staatsorganen. Derhalve zou van het Friese volk mogen worden verwacht, dat het zich in het of ficiële verkeer van de Nederlandse taal zal bedienen. Wy zyn van mening, dat Uw standpunt zeer waarschyniyk berust op een betreurenswaardig misverstand, dat zich vooral openbaart in het standpunt, dat wy in de Staat der Nederlanden slechts te maken zouden hebben met één volk en één taal, wy willen met nadruk wijzen op de pretentie der Friezen, dat zy een apart volk zyn in het verband van de Neder landse Staat. En dat volk gebruikt tot op heden nog steeds zyn eigen taal, wy me nen dan ook, dat er een tweetal redenen zyn om het Fries als voertaal by de rechts pleging te erkennen. Allereerst toch heeft de Friese taal een eigen idioom, dat aanzieniyk verschilt van dat der Nederlandse taal. Vervolgens echter kan het nlet-toelaten boppe de keurderskosten in lyts bidrachje jaen foar it kwekersfüns. Hoe heech dat is, wurdt troch de N.A.K. fêststeld en de Minister fan LAnbou moat dit earst goed harre. It jier, hweroer it léste forslach giet, 1949, wie dit foar de néten en de earte en beantsjes, 30 sinten de 100 kilo. Foar flaechs, dus foar lynsied, wie dit f2.75 de 100 ko., omdat flaechs folie minder sied levert. Alle jierren wit men krekt hoefolle sied fan in bipaeld soart goedkard is en op groun dêrfan wurdt de kwekersforgoeding dan fêststeld. Ik haw hjir foar my lizzen de folslelne list fan ütkearingen oer it jier 1949 en it is de muoite wurdich ris to sjen, hoe’t de meast fortünlike en meast bikwa- me lju op dit terrein, wei kamen. Lit üs earst ris by Piter Hylkema sjen. Foarsa- fier ik wit, binne de ündersteane soarten fan him. Ik set der fuort de forgoeding by: Urania-winterkoam Expres-hjouwer Mame-hjouwer Servo-earte Unica-earte Formosa-flaechs Hollandia-flaechs Percello-flaechs Meiinoar yn 1949 ren to helpen oan goede en altyd wer bet tere soarten. Ek yn flaechs hat Dr Dorst in boppeslach makke en sa’t er seis tor telde op in wünderlike manear. Hy wie hjir noch mar krekt yn funksje, doe’t er op in simmerdei by in boer troch it flaeks roun to sykjen. Hy forwündere him oer ‘de forskillen yn de planten en naem op it lést in moaye flaechsplant mei nel syn kweekfjild. It sied dêrfan siedde hy dér üt en der naem er dan de béste wer üt. Nei acht jier selektearjen brocht hy dit sied yn de hannel ünder de namme: „Concurrent” en nei inkelde jierren waerd dit ras roun- om de baes. Yn 1938 wie fan alle flaechs yn üs lAn 94 Concurrent. De léste jier ren komt Hylkema him wer mear op ’e side en is dit ras sakke oant 66 mar jit fierwei it meast forboude ras. Ek syn kwe kersforgoeding lycht der net om. Hjir is syn listke: Alpha: ierdappel f 9639.58. Furore: ierd- appel: f8403.40. Orion: ierdappel f402.13. Saskia: ierdappel: f 1525.63 en dan foar syn flaechsras: de Concuurent f38503.62. Ek Prof. Dorst komt oer de f50.000.dit jier. Mar hwat soe de hiele NederlAnske LAnbou en binammen üs hiele folk net tankje oan dizze mannen dy’t de opbreng sten fan de gewassen stikken foarüt brocht hawwe. Neist üs forneamde fokkers, mei men dizze kwekers fan setters en sied wol tige tankber wêze foar har ünmisbere en kostbere wurksumheit. „Age quod agis’ Dóch hwat jo dogge mei hert en siel, dóch it goed, dan sil de frucht net ütbiluwe. Fan sokke mannen kinne wy allegearre jit in bulte leare, net It minst dé jongerein, liket my ta. Tj de J. f 4361.83 f 2263.62 f 20087.13 f 4414.28 f 2570.16 f 15968.61 f 500.— f 11934.48 f 62100.11 Extremisme by de Friese Beweging? N.a.v. het meermalen gehoorde verwijt als zou met de Friese Beweging vanwege haar extremistische instelling niet te pra ten zijn, werd de vraag gesteld: Hebt U by Uw besprekingen met de vertegenwoor digers der Friese Beweging ook de indruk gekregen, dat zy geleid worden door rede- lyke motieven? Antwoord van Minister Beel: „Wanneer dit niet zo was, zouden wy het gesprek niet hebben voortgezet.” Abonnementsprijs 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs: 12 cent per m.m Giro 87926 Proefschrift over Patriarch Nike phoros’ aandeel In de Byzantynse beeldenstryd. Naar wy vernemen hoopt Woensdagmid dag 27 Februari a.s. aan de Ryks Univer- siteit te Groningen op het proefschrift „Nikephoros und der Bilderstreit, eine Untersuchung über die Stellung des Kon- stantinopeler Patriarchen Nikephoros in- nerhalb der ikonoklastischen Wirren”, te promoveren tot doctor in de Godgeleerd heid drs A. J. Visser, predikant van de Ned. Herv. Gemeente te Schettens en Lon- gerhouw. Ds Visser werd 25 Mei 1918 te Molkwerum geboren. Na de lagere school heeft de pro movendus geen middelbare schoolopleiding genoten, doch bekwaamde zich door zelf studie, alleen in het laatste jaar met en kele privélessen voor het staatsexamen, dat in 1937 met goed gevolg werd afge legd. Daarna studeerde hy eerst een jaar Let teren en Wysbegeerte aan de Gemeente lijke Universiteit te Amsterdam en ver volgens van 19381941 theologie aan de Ryks Universiteit te Groningen. Nadat cand. Visser in 1942 door het Pro vinciaal Kerkbestuur van Friesland was toegelaten tot de Evangeliebediening in de Ned. Herv. Kerk, was hy eerst enige tijd werkzaam als hulpprediker te Beilen en te Nieuw-Buinen. 16 September 1945 ver bond Cand. Visser zich, na vooraf te zyn bevestigd door prof, dr Th. L. Haytjema van Groningen aan zyn eerste gemeente Bierum (classis Applngedam). 18 Juni 1948 verwisselde Ds Visser deze gemeente met die van Schettens en Longerhouw, waar die als genodigde de voorstelling iplimenteerde na afloop net grote succes en over- van waar- hêt gemeentebestuur van Bols- voorzien van De Federatie „Verenigde Maatschappy Zie kenfondsen heeft zich in een open brief aan de leden van de Eerste en Tweede Kamer fel gekeerd tegen het advies van de So- ciaal-Economische Raad aan de minister van Sociale Zaken over de premievaststel- ling voor de ziekenfondsen en de mogeiyk- heden tot bezuiniging. In het byzonder keert de Federatie zich tegen het voorstel, om het bezoek aan de huisartsen af te remmen door de patiënten voor het eerste bezoek iets te laten betalen. Het advies van de S.E.R. wordt „ondeskun dig” en „onuitvoerbaar” genoemd. De Federatie „Verenigde Maatschappy Ziekenfondsen” omvat. 58 ziekenfondsen en vertegenwoordigt bijna de helft (45 pro cent) van de 7.3 millioen ziekenfondsverze kerden in ons land. Afremmen van het be zoek aan de huisarts, aldus de Federatie, is een zaak, die allereerst de volksgezond heid raakt. Vóór alles zou dus moeten wor den onderzocht of een dusdanige rem toe laatbaar mag worden geacht uit een oog punt van volksgezondheid. Daar komt nog by, dat het in de huis-art- senpraktijk bijna nooit mogeiyk is te be palen, welke gevallen tot een „eerste” be handeling moeten worden gerekend. van het Fries by de rechtspraak niet an ders gevoeld worden dan als een discrimi natie van de taal van ons volk. De Friese beweging vraagt niet anders van U, dan een erkenning van het natuuriyk recht van de Friese mens en het Friese volk. Zy wil laten gelden de grondrechten van dit volk. Zij vraagt niet meer en niet minder dan haar eigen fries-nationaal recht. Zo begon Dr L. J. M. Beel, Minister van Binnenlandse Zaken, Vrydag j.l. zyn ver klaring tegenover de pers. Hy sprak mede namens zyn collega’s van Justitie, Mr H. Mulderye, en van Onderwys, Kunsten en Wetenschappen, Dr F. J. Rutten, die ver gezeld van Dr M. J. Prinsen, secr.-gene- raal van het departement van Binnenland- tense Zaken, gezameniyk een bezoek aan Friesland hebben gebracht. Vanaf Woensdagavond tot en met Vrydag- mlddag hebben zy zich byna zonder onder breking met het Friese vraagstuk bezig gehouden. Nadat zyne Excellentie, minister Beel, bovenstaande woorden had gesproken, ver volgde hy: „Nader beraad in de kring der Regering nopens de besproken onderwer pen dient thans te volgen. Een voortgezet overleg met Gedeputeerde Staten zal no dig zyn, terwyi met name op concrete punten, naarmate de Regering dit wense- ïyk zal achten, ook met andere instanties contact zal worden opgenomen. Met veel belangstelling wordt van de zyde der Re gering voorts de behandeling van het de- centralisatie-rapport in de Zomerzitting der Provinciale Staten tegemoet gezien. By de besprekingen heeft men er naar ge streefd vooral de specifiek Friese onder werpen aan een nadere beschouwing te onderwerpen. Hoewel inderdaad gesproken is over kwesties als het Fries in de recht zaal en de Friese eed, is men niet inge gaan op de incidenten rond de 16e Novem ber. Fan dizze bidragen wurdt 10 ynhAlden foar it kwekersfüns seis, mar dan bliuwt der dochs mear as f50.000.foar Hylke ma oer. Hwat dit krekt foar sa’n kwekers- bidriuw bitsjut, kin men sa mar net sizze, hwant men hat gjin idé fan de ütjeften, mar dat it in fikse ynstruijing is en in wolkomme oanfolling yn de ponge, dat stiet wol fêst. It is ek in sterke oantrün om mei it wurk troch to gean, al kin elk wol bigripe, dat it hoe langer hoe swierder wurdt om altyd noch bettere soarten to krijen. Graech bring ik hjir in eare-salüt oan dizze tüke Grinzer bouboer, dy’t sünder in wittenskiplike oplieding, op in deagewoane buorkerij sokke prachtige risseltaten birikt hat troch syn greate ambysje, syn geduld en üthAlden. Foar eltse jonge bouboer in Ijochtsjend foarbyld. Mar net allinnich Grins hat sokke trefllke foarbylden, al wol ik harren de eare graech jaen, dat dêrre de earsten en bésten to ziet, plotseling verschijnt Sybrant met jdgewaande Aggo en nu blijkt het be- van Gerrold, daar hij de bewusteloze de ring ontstolen heeft en deze slechts zij de goede zorgen van zijn vriend pen der stad Bolsward. Deze Otto Geerts, uiteraard een Vetkoper, bezit twee dochters, Tieda en Bauk, die beiden in de liefde een voorkeur blijken te hebben voor Schier- inger jongelingen, resp. voor Aggo en Sy brant. Dit begrijpelijkerwijs tot grote ergernis van hun vader die Gerrold (een Vetkoper) voor Tieda bestemd heeft. Het eerste bedrijf geeft een uitbeelding van het uitroepen van de jaarlijkse schutterskoning, hetgeen Aggo blijkt te zijn. Midden in het feest komt de Heraut van de edele protestaat Juw Jongema de jongelieden oproepen tot de strijd tegen de Hollanders. Zowel Aggo, Sybrant als Gerrold tekenen en trekken ten strijde, de laatste echter met kwade bedoelingen. In het tweede bedrijf brengt Gerrold het ge zin Otto Geerts op de hoogte van het sneu velen van Aggo. Hij zegt Aggo in zijn laatste ure te hebben bijgestaan en van hem de op dracht te hebben gekregen Tieda te groeten, haar de ring terug te geven en te trachten Uitgave van Donderdag j.l. vond te Pingjum de première plaats van de operette „De Meikoningin”. De groots opgezette reclame die de voorstel lingen tot in de wijde omtrek bekendheid had gegeven, had de zaal De Vries doen vol stromen met een juist daardoor hoge ver wachtingen koesterend publiek. Hoewel aan vankelijk te merken was dat dit laatste de medewerkenden als een zekere last op de schouders drukte, spoedig speelden zij zich hier volkomen onderuit en kon men dank baar constateren, dat alle beloften ingelost en de verwachtingen zelfs overtroffen wer den. Het stuk speelt te Bolsward ten tijde van de twisten tussen de „Schieringers” (volkspar tij) en de „Verkopers” (partij der voorna- menjin het laatst der 13e eeuw. Het eerste en aerde bedrijf nemen ons, met een tijds verschil van één jaar, mede naar het plein voor de Broerekerk, terwijl het tweede be drijf speelt ten huize van Otto Geerts, sche- haar gunst te winnen. Hierna dringt de volksmenigte de woning van Otto Geerts binnen met de onheilsmare van de dood van Juw Jongema. Dit bedrijf wordt besloten met een prachtig slotkoor „Wee ons”, waar in het volk zijn oang gemoed lucht. Het derde bedrijf brengt de ontknoping. Tieda wordt als „Meikoningin” gekroond en meet zich een koning kiezen, hetgeen zij weigert, daar zij Aggo niet vergeten kan. Doch de dooi drog Aggo dank w Sybrant het leven hield. Het stuk eindigt dan met de hereniging van Aggo en Tieda, thans onder vaderlijke goedkeuring, en de uitwij zing van de veracntelijke Gerrold. Het was begrijpelijk dat de solistische pres taties niet het peil van die van het koor kon den halen, daarvoor was de keuze op een klein dorp te gering. Toch waren zij zonder uitzondering aanvaardbaar. Alle rollen af zonderlijk te bespreken zou te veel ruimte vergen, doch voor enkele moet een uitzonde ring gemaakt. Zo was, dunkt ons, de rol van Otto Geerts (H. Hoitsma) het sterkst be zet, deze speler acteert goed en bezit een mooie lyrische stem. Onmiddellijk hierna dient genoemd te worden Foockel, zijn vrouw (A. v. d. Zeede Jong), wier spel en zang eveneens in goede harmonie waren. Sybrant (G. Kuipers) was in de eerste plaats acteur en zijn spel was uitstekend, met voor treffelijke momenten zelfs. Bauk (A. Per- sonius’) veroverde aller harten met haar mooie natuurstem, doch haar spel zal rus tiger dienen te worden om boeiend en aan vaardbaar te zijn. Het koor, wij zeiden het reeds, was bijzonder goed en haar zang, voor al in de slotkoren van het eerste en tweede bedrijf, was van een dergelijke schoonheid dat velen hun ontroering niet meester waren. Werkelijk een uitzonderlijke prestatie voor een koor dat zijn tweede verjaardag nog vie ren moet. De begeleiding was betrouwbaar en muzikaal. Ook voor de regie, een veeleisende taak bij een operette, niets dan lof. De rijke costumering en de prachtige décors wisten de sfeer uitstekend te treffen en hielden het oog voortdurend geboeid. Zo werd deze avond een triomf voor de zangver eniging. „Nieuwe klanken” en haar direc teur Phons Smits gaven een indrukwek kend bewijs van hetgeen met dilettanten onder bekwame leiding bereikt kan wor den. Burgemeester J. G. S. Bruinsma van Bols ward, bijwoonde, complimenteerde het bestuur met h< j handigde de presidente als blijk dering van I w ward, een prachtige, ingelijste foto van het Gemeentehuis van Bolsward, voorzien van een vererende opdracht. Hij gaf als zijn voornemen te kennen, al zijn invloed te zullen aanwenden, ten einde te bewerkstel ligen dat „Nieuwe klanken” een uitnodi ging zal ontvangen „De Meikoningin” ook in Bolsward te willen uitvoeren. Een voornemen, dat door de aanwezigen en thousiast ontvangen werd en waarop de presidente antwoordde een eventuele uit nodiging gaarne in overweging te zullen nemen. Een g avond. van

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1952 | | pagina 1