18
ROKEN, BRINKEN, SNOEPEN
of HUIZEN BOUWEN?
KRIS-KRAS door Nederland
Martinytoer
üs hjoed
to sizzen
Het kan voor hetzelfde geld
Een ieder drage zijn steentje bij
Fan de
Tornado teistert
Amerika
PRINS CARNAVAL
Mr Berger ereburger
van Venlo
In Holland
staat een huis
Atoomgeleerde dood
in sneeuw gevonden
Etna werkt
Dinsdag 4 Maart 1952
No. 18
48e Jaargang
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA Bolsward
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
v
Hwat hat Gabe Skroar
Bolswartls Nieuwsblad
PYT.
Tj. de J.
In een plechtige raadszitting heeft Vrij
dagmiddag burgemeester mr B. M. Berger,
oud-burgemeester van Bolsward, officieel
afscheid genomen als burgemeester van
Venlo. Kort tevoren had de raad besloten
het ere-burgerschap in te stellen en als
eerste ereburger werd de scheidende bur
gemeester benoemd, wegens zijn zeer bij
zondere verdiensten jegens gemeente en
burgerij. Hem werden de gouden ere-pen-
ning en de oorkonden daaraan verbonden
uitgereikt.
Namens het gemeentebestuur bracht loco-
burgemeester mr F. Haffmans dank voor
wat in een 30-jarige bestuursperiode bur
gemeester Berger voor de gemeente heeft
gedaan, waarbij hij vooral aandacht be
steedde aan de moeilijke na-oorlogse pe
riode van herstel en wederopbouw.
Een deputatie uit Bolsward, w.o. burge
meester J. G. S. Bruinsma, was hierbij
aanwezig.
bank te verlenen diensten moet betalen,
doch overigens naar menselijke bereke
ning een vrijwel evenredig bedrag aan
aangegroeide rente zult ontvangen.
Elke woning, die nu gebouwd kan
worden, brengt het ogenblik naderbij,
dat wjj ons weer vrijelijk kunnen vesti
gen of kunnen verhuizen, waar en
wanneer wij willen. U verricht dus een
daad van burgerzin, want U helpt be
halve U zelf of Uw familieleden in elk
geval duizenden medeburgers nog dit
jaar van het euvel der samenwoning
verlossen.
zonder enige formaliteit tegen 2% maal
de oorspronkelijke waarde worden Ingele
verd.
Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
Prins Carnaval!
Trompetgeschal.
Kleurig gedoste stoeten.
Joyeus entrée,
Wie springt er mee!
Wie gaat hem wild begroeten?
Prins Carnaval!
*t Gaat nooit te mal.
Weg met de droge kelen!
Het feest duurt voort
Tot de ochtend gloort.
Geen gast mag zich vervelen.
Prins Carnaval!
De bonte bal,
Wie kijkt er op een tientje?
Kijk, goud-getrest,
Daar die prinses,
Is dat ons buurvrouw Lientje?.
Prins Carnaval!
Spanning! Wie zal
Zich ’t excentriekst maskeren?
Het feestgebed
De mooiste zot
Ontvangt de hoogste ere.
Prins Carnaval!
Een machtig tal
Mensen, die ’t feest nooit zagen,
Maar ’t hele jaar
Toch voor elkaar
Eenzelfde masker dragen.
Er staan gelukkig wel meer dan
één. Maar er staan er niet genoeg.
Dat moet anders en dat kén anders.
Het hangt mede van U af of er ge
bouwd zal worden, de arbeiders werk
zullen vinden en de woningnood
wordt gelenigd. Aan een brochure,
die eerstdaags in verband met Natio
nale Wonlngbouwlenlng wordt ver
spreid, ontlenen we bijgaand artikel.
Verder zie men het in dit nummer
voorkomend manifest van het ge
meentebestuur.
Der is winlik mar ien ding, dat ik nou
noch op de „Provinciale Almanak van
Friesland" tsjin ha en dat is, dat hy net
op Nijjiersdei op de tafel lein hat fan de
hünderten minsken, dy’t net sünder him
kinne. Dan wie it biedwurk fan de Firma
dy’t dit wurk nou al dizze jierren ütjown
hat: ’t „Ark Jimmeroan Opskerpjend” yn
alle opsichten wier.
Ik wit, dat it de redaksje en de ütjower
seis ek tsjin de krün is, dat soks dit jier
net alhiel slagje koe, mar it moat wer sa
komme, dat it syn kostbere tsjinsten fuort
yn it nije jier oanbiede kin. Hwa, dy’t mei
Fryslén to krijen hat op hokfor gebiet
dan ek, kin hjir sünder? Hwat in bloedi-
gen wurk kin men jin bisparje troch ge-
brük to meitsjen fan it materiael hwat
hjir systematysk yn forwurke is. Sünt
forline jier is de meiwurking fan Drs
Kooiker, Econoom by it Ekonomysk-Tech-
nologysk Ynstitüt, skoan to merkbiten.
Dertroch binne de léste 40 blêdkanten fan
de Almanak foar mannichien de meast
kostbere. Hwat hjir byien brocht is, jowt
stof foar degelike stüdzje en is teffens
derfoar ünmisbere grounstof.
Dit sprekt party minsken folie mear oan
as de lange listen fan polderbistjüren en
wetterskipssaken, hoe needsaeklik dy foar
oaren ek wer wêze kinne. Ik soe se ek
net graech misse wolle, mar in great tal
minsken, dy’t by dit wettersteatswurk
gjin bisünder bilang hawwe, fine yn de
statistiken fan it E. T. I. F. folie mear
oer it libben fan folk en provinsje as yn
eardere ütjeften. Ik wol mar sizze, dat dit
diel krekt in bulte nije gebrükers lüke sil.
as hja mar witte hwat in kostlike boarne
Koningin zal Congres der V. S. toespre
ken. Tijdens haar bezoek aan de Ver
enigde Staten zal Koningin Juliana op 3
April het Congres toespreken. Dit werd
meegedeeld door het Amerikaanse ministe
rie van Buitenlandse Zaken, meldt A. P.
uit Washington.
Zwaar weer teistert verschillende delen
van de wereld. Vooral het oosten van
Amerika heeft er onder te lijden. In Fay-
ettavllle zijn een duizendtal mensen dak
loos ten gevolge van een tornado. Min
stens twee mensen werden gedood en ze
ker 150 gewond.
In Alabama zjjn enige tientallen mensen
van hun huis beroofd. Ook het oosten van
Canada heeft zwaar te lijden. Twee man
nen kwamen om het leven in een sneeuw
storm en 11 mensen worden vermist.
Vliegtuigen zoeken naar vissersschepen in
nood.
In Pennsylvania ligt de sneeuw 35 centi
meter hoog; In Maryland 20 centimeter.
Zelfs New York ligt onder een sneeuw
laag van vijf centimeter.
Het Libertyschlp „Rachael Jackson" was
in nood op de Atlantische Oceaan, onge
veer 800 kilometer uit de kust. De kapi
tein is gewond.
Het wonlngbouwprogramma moet
worden uitgevoerd.
maar of het kén, hangt mede van U af.
Mogelijk betekent voor U de aankoop van
een rentespaarbrief een tydelUk uitstellen
van een aanschaffing, die U graag zoudt
willen doen. Misschien zult U zich enige
tijd bepaalde dingen moeten ontzeggen.
Maar daar staat tegenover dat U hiermee,
zo al niet Uzelf, in elk geval Uw familie
leden, ja alle Nederlanders, die de zenuw
slopende gevolgen van woningnood en sa
menwoning ondervinden, een stapje nrfder
helpt tot de oplossing van dit voor hen,
voor ons allen zo nijpende probleem.
U kunt Uw eigen gemeente helpen
U kunt voorts de zekerheid hebben, dat
het bedrag, waarvoor U inschrijft geheel
ten goede komt aan de gemeente Uwer
keuze. Aan elke rentespaarbrief is nl. een
briefkaart bevestigd, waarop U desge
wenst kunt invullen, in welke gemeente
U wilt, dat het bedrag van de rentespaar
brief voor woningbouw zal worden aange
wend.
Huizen bouwen kost geld, veel geld.
Hoeveel
Honderden millioenen, ja meer dan 500 mil-
lioen zullen er nodig zijn om het aantal
woningen te financieren, dat in één jaar
in verband met de beschikbare arbeids
krachten, het verkrijgbare materiaal en
rekening houdende met de tijdsomstandig
heden gebouwd kan worden. En dan spre
ken wij alleen maar over bouwkosten en
niet over de grond, straataanleg, riolering
enz.
Maar toch nog altijd minder dan in 1950
in Nederland aan tabaksrook de lucht in
ging (f 586.000.000) en zelfs 150 millloen
minder dan er in datzelfde Jaar aan alco
holische dranken en suikerhoudende arti
kelen werd uitgegeven (f646.000.000).
Aan die 500 550 millioen, die er ten min
ste per jaar nodig zijn, ontbreekt echter
nog een behoorlijk bedrag en om dit ont
brekende aan te vullen worden er Natio
nale Leningen voor Woningbouw uitge
schreven. Voor elke fll millioen die op
deze wijze bij elkaar gebracht wordt, kun
nen weer 1000 woningen meer worden ge
bouwd, want het geld, dat de Bank voor
Nederlandse Gemeenten op de leningen
ontvangt, komt aan de gemeenten ten
goede, die het voor de woningbouw zullen
kunnen besteden.
U begrijpt, dat voor geleend geld ren
te vergoed wordt, aangezien dit geld
op zijn beurt weer rente (nl. uit de
huren van de te bouwen woningen)
opbrengt.
In het'onderhavige geval kan men aan
de Bank voor Nederlandse gemeenten
lenen in de vorm van een rentespaar
brief, die in twee soorten, nl. van
1100.en f25.— beschikbaar wordt
gesteld.
Wat is zo’n rentespaarbrief eigenlijk Het
is een waardepapier, dat jaar-op-jaar in
waarde groeit en waarvoor U b.v. na 19
jaar meer dan het dubbele kunt terugont
vangen, om nauwkeurig te zijn, op 1 April
1971 kunt f210.incasseren voor elke
gestorte f100.
Wilt U Uw rentespaarbrief nog langer
laten groeien, dan kunt op 1 October
1974 zelfs f250.voor elke door U ge
kochte rentespaarbrief van f100.ont
vangen. Voor de rentespaarbrieven van
f 25.ontvangt U evenredige bedragen
terug. In 1971 dus f52.50 in 1974 f62.50.
Mocht U eerder het door U ter beschik
king gestelde geld willen opnemen, dan is
ook dat mogelijk, maar vanzelfsprekend is
het dan niet zoveel aangegroeid.
Op 1 October 1958 kunt U Uw rentespaar
brief tegen een koers van 125 inwis
selen, op 1 Mei 1963 tegen 150 en op
1 April 1967 tegen 180
Dat betekent dus, dat U op de hiervoor
genoemde data voor elke gestorte honderd
gulden resp. f 25.f 50.of f 80.méér
terug kunt ontvangen.
Mochten er omstandigheden zijn, die U
noodzaken vóór 1 October 1958 of tussen
de hierboven genoemde data over het geld
te beschikken, dan is ook hiervoor een
oplossing. In dit geval zult U de rente
spaarbrief bU een bank kunnen aanbieden,
die hem voor U zal verkopen, waarbij U
een kleine vergoeding voor de door de
fan witten hjir streamt. It is fansels net
moogllk elk jier de dingen to forntjen, dy’t
safolle wurk freegje, dat hja om de tsien
jier byinoarbrocht wurde.
Mannich ding fan 1947 bliuwt ek yn dizze
almanak stean, mar dêmeist binne hiel
hwat bilangrike sifers troch de ntJste yn-
nomd en dertroch folie mear weardefol
wurden. Tige ynteressant en ynstruktyf
binne de n}jste blfolkingssifers oer de
Fryske gemeenten. Der sit hwat yn, soe
Buziau sizze. Dy kin men net misse as
men plannen makket foar dit en foar dat.
Dy bipale hiel hwat oare dingen en kinne
al to enthousiaste minsken ta neitinken
bringe. De fraech, hwat kin en net kin,
bliuwt fan oergreat bilang en alle dagen
wurdt dizze steld oan magistraten en
riedsleden, alle wiken moatte hja bislisse
oer dingen, hwerby de reedlike takomst-
forwachtingen in greate rol spylje. Mar
ek yn mannich oar ding moat men dizze
Almanak oangripe, byhwannear men praet
of pleitet foar bipaelde forlangens en for-
oaringen. Hoe stiet it mei de feiten? Hoe
sit it mei it tal fan dit en fan dat?
Men komt der net mear mei as men sokke
dingen yn it algemien biweart of stelt.
Men freget biwizen! As men mient sizze
to kinnen, dat Fryslén lang net syn gerak
kriget op it terrein fan de akademysk-
ünderleine lju, dan moat men mei feiten
komme. Wolnou, de Almanak jowt dizze
foar 1947 en wy wachtsje mei greate
spanning op de kommende sifers. Fryslén
komt noch net oan de 3 pet. en it soe 11-
kernöch 5 pet. wêze moatte as it lyk op-
gie mei it bifolkingstal. Boppedat docht
bliken, dat allinnich foar dümny en féarts
it sifer boppe de 5 pet. lelt, foar alle oare
akademyske biroppen blluwe de Friezen
ünder it billike tal. Wolle jo witte, hoe’t
it stiet mei ien fan de 45 gemeenten op it
gebiet fan it birop, dan kinne jo krekt
fine hoefolle minsken yn de LAnbou, yn
de yndustry of yn in oare tüke fan bi-
stean plak fine. Sykje jo om de fordie-
ling fan bou en greide. Wolle jo graech
witte, hoefolle kij, hynders, bargen of
skiep yn eltse gemeente hélden wurde, de
Almanak jowt de léste sifers dêroer. En
binne jo nijsgjirrlch hoefolle Grifformear-
den, Roomsken, Herfoarmden yn dizze of
in oare hoeke sitte, jo fine it yn de Al
manak.
briefje, dat U van Uw recht op aflos
sing op genoemde datum gebruik wilt ma
ken.
Op 1 October 1974 kan de rentespaarbrief
Het woord is aan U!
Hebt U een goede woning dat is een
gelukwens waard. Laat het U dan ook
een rentespaarbrief in de Nationale Le
ningen voor de wederopbouw 1952 waard
zijn. Hebt U géén woning of bent U slecht
gehuisvest, dan betekent het kopen van
een rentespaarbrief een stap nader tot de
vervulling van Uw wensen.
Zoals U elders in dit blad leest is de Raad
van de Gemeente Bolsward (en zeker ook
van omliggende gemeenten!) warm, zo
niet enthousiast voor deze lening.
In de komende dagen zal het komen tot
grote actie. Bereid ook U zich daarop voor.
By jild, by oansjen, hege steat,
Is alles, seis de deugd, mar neat.
De Noorse atoomgeleerde Per Werensklold
die sinds enige tijd vermist werd, is dood
onder de sneeuw gevonden. Spelende kin
deren ontdekten hem een paar meter van
een stille weg in Drondheim. Zijn ver
dwijning was ‘aanvankelijk in verband ge
bracht met de Zweedse splonnagezaak,
maar dit werd onmlddelltjk door de poli
tie en zijn collega’s tegengesproken.
De Etna heeft in de nacht van Zaterdag
op Zondag vier maal gebeefd. De bevol
king van het dorp Catania rende in pa
niek naar bulten en begon angstig te bid
den. Ongeveer tachtig huizen z(jn tot dus
ver onbewoonbaar, vele honderden zjjn be
schadigd; de kerkgevel scheurde open.
Na de twee maanden durende erupties van
verleden jaar was de Etna tot dusver rus
tig gebleven.
Geen papleren-rompslomp
Bij het kopen van een rentespaarbrief be
hoeft U geen administratieve formaliteiten
te vervullen. De rentespaarbrieven, die
niet op naam worden gesteld, worden U
zonder meer na betaling van het hier
voor verschuldigde overhandigd.
Alleen als U de rentespaarbrieven op de
daarvoor gestelde data (1 October 1958,
1 Mei 1963, 1 April 1967 of 1 April 1971)
wilt verzilveren, moet U drie maanden vóór
deze data Uw stuk bij een der nog nader
de vermelden banken deponeren met een
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs t 12 cent per m.m
Giro 87926
Niet zo safe als de bank. Een notabel
ingezetene van Winschoten, correspondent
van het bijkantoor Winschoten van de
Nederlandse Bank, werd aangehouden on
der verdenking meer dan f 10.000 te heb
ben verduisterd.
f5000 kousen gestolen. Voor de tweede
maal is in twee maanden t(jds ingebro
ken in de grosslerderU van de heer van
Kuijk aan de markt te Veenendaal. De
bult bestond uit f 5000 inkoopwaarde van
nylonkousen en sokken. De vorige maal
werd voor f4000 aan dezelfde goederen
ontvreemd.
Waarom een Rentespaarbrief?
Het staat vast, dat geld, dat U bij zich
draagt of gemakkeljjk voor het grijpen
hebt, eerder, sneller en gemakkeljjker
wordt uitgegeven dan wanneer U het „be
legd" heeft en dus van een geldswaardig
papier afstand moet doen om over het
geld te beschikken.
Het kopen van een rentespaarbrief is daar
om in de eerste plats een „rem” voor
Uzelf. Maar voorts kunnen zich tal van
omstandigheden voordoen, waarbU het een
daad van wijs beleid is indien U geld, dat
U niet op korte termijn denkt nodig te
hebben, in rentespaarbrieven omzet. Niet
alleen omdat U, als U b.v. jonge kinderen
hebt (misschien wel een pasgborene) hem
of haar op latere leeftijd voor studiedoel
einden of als huwelijksgeschenk een bedrag
ter hand zult kunnen stellen. Maar ook,
omdat U, als U momenteel in de kracht
van Uw leven bent, tegen de tijd, dat U
gaat rusten en U inkomsten zullen ver
minderen, over een appeltje voor de dorst
zult willen beschikken, een appeltje, dat
heel wat groter zal ztJn, dan het pitje, dat
U nu zaait.
En evenzeer als U aan Uw kind, dat in het
huwelijksbootje stapt of zich wellicht gaat
verloven, een rentespaarbrief als ge
schenk aanbiedt, een geschenk, dat niet
alleen van blijvende waarde is, doch met
de jaren een steeds sneller groeiend bezit
zal zijn.
Zo zouden er nog meer voorbeelden te
noemen z{fn.
De tweede vlieg die U met deze éne klap
slaat is dat U er aan meehelpt dat Uw
kinderen, dat de toekomstige generatie
de ellende van de huidige woningmlsère
bespaard blijft.
Twee lijken aangespoeld. Tijdens de he
vige stormen, die begin Januari de Noord
zee teisterden, ging de Nederlandse kust
vaarder Seaham aan de Engelse Oostkust
ten onder. BU deze ramp verloren drie
opvarenden het leven. Het stoffelUk over
schot van de kok van de Seaham is
Woensdag op het strand bU paal 2 ten
zuiden van Den Helder, aangespoeld. Ook
op het strand bij Schoor! spoelde het
De wegomlegglng bU Harlingen. In het
kader der werkloosheldsbestrUding is door
de regering een bedrag van 2 millioen gul
den aan Friesland toegewezen. Dit be
drag zal hoofdzakelUk worden besteed aan
de voltooiing van de grondwerken van de
wegomleggingen bU Heerenveen en Har
lingen. Aan de wegomlegglng bU Harlin
gen (vanaf de Zulderzeedtjk ten Zuiden
van Harlingen langs naar de Midlumerweg
even achter Midlum) zullen waarschijn
lijk nog deze zomer de werkzaamheden
reeds worden hervat.
Minister Boel zag „WJJ leven vrij". Minis
ter Beel, vergezeld van alle commissaris
sen van de Koningin die daartoe speci
aal naar Den Haag waren gekomen, heeft
in het gebouw van de regeringsvoorlich-
stoffelUk overschot van een man aan. Ver-
moedelUk betreft het hier eveneens een
slachtoffer van de ramp met de „Sea
ham",
Gasvergiftiging. Dezer dagen is de 77-
jarige H. D., alleen wonende in een hofje
aan de Willem m-straat te Loosduinen,
door gasvergiftiging om het leven geko
men. Door een defect aan de leiding was
het gas uitgestroomd. De buren, die de
oude man Donderdag misten en een gas
lucht roken, alarmeerden de politie.
Militair gedood te Leeuwarden. Twee
militaire auto’s van de vliegbasis Leeu
warden, zUn VrUdagmlddag op de Harlln-
ger straatweg in de nabUheid van het
vliegveld met elkaar In botsing gekomen
toen de ene auto een vrachtwagen
een andere wilde passeren, terwUl er juist
uit de andere richting een militaire per
sonenwagen naderde. De drie Inzittenden
van de personenwagen werden zwaar ge
wond; één van hen, de 81-jarige sergeant-
majoor P. de Valk uit Soestdulnen Is en
kele ogenblikken later overleden. De ove
rige twee zijn naar het ziekenhuis ge
bracht.
Dit jier giet de hurddraverU om de Twad-
de Keamersetels wer oan. Wolle jo witte,
hoefolle stimmen op eltse partU yn 1948
ütbrocht binne, jo kinne alwer yn ien kear
in folslein oerslcht per gemeente yn de
Almanak fine.
Al dizze kostbere en tige wichtige sifers
meitsje dizze aide Almanak foar eltse
wurker op it lepenbiere terrein fan it lib
ben ta in ryk bislt. Dy’t him leart to bro
ken, kin der net mear sünder, hwant alle
minsken op de tsientallen libbensgebieten,
dy’t hjir in funksje of in taek hawwe,
steane hjir systematysk oardene, yn. Hiel
it bünte libben en it weeldrige organisa-
toarysk stribjen fynt hjir syn krekte do-
kumentaesje. Op de earste blêdkant fine
wy de oankundiging, dat it de 296ste jier-
gong is, dy’t nou oanbean wurdt. Men kin
it hast net leauwe, sa aid al en sa „up to
date” teffens. It mist my net, dat de for-
nijing, dy’t de Almanak ündergien hat,
sil him hünderten nUe gebrükers oplever-
je. Gjin sakeman en gjin organisaesje-bi-
stjürder kin dit wurk misse. Hünderten
adressen en ynformaesjes fynt hy hjir by-
mekoar. It stribjen troch nije gebrüken de
Almanak jit mear folslein to meitsjen
komt dit jier bysünder üt yn de „Kroniek
over 1951 en it Beknopt Sociaal-Econo-
misch overzicht óver de jaren 1950 en
1951”.
Dit is tige biheind fan opset west en it
wol üs foarkomme, dat binammen de kro-
nyk hwat al to koart kriemt. Mar it bliuwt
jimmer in toer om to skiftsjen tusken mear
en minder bilangryk. It is hjir lykwols
it plak net om oer oanfollingen to praten.
De redaksje docht in birop op alle lêzers
sokke dingen oan har mei to dielen en hja
seit ta der graech rekken mei to hélden.
Wy hoopje dat dizze hertlike oanprizing
fan üs Provinslale Almanak mannichien
der ta bringe sil om him oan tügjen. Hja
Bille der it hiele jier in great gemak en
in perfekte riedsman oan ha. Der bin ik
wis fan. Oan redaksje en ütjower myn
oprjuchte lokwinsken. Hja hawwe in hüd
fol wurk op in treflike wize ta in goed
ein brocht. De Provinciale Almanak van
Friesland 1952 is ütjown by Fa. A. J.
Osinga to Boalsert en rounom yn de boek-
hannel to krijen. Prils: f5.ynboun.
Ettelijke tienduizenden gezinnen in Nederland hunkeren al jaren
naar een eigen, vertrouwde woning. Honderdduizenden jonge men
sen zien reeds jaren tevergeefs naar de dag uit, waarop ze kunnen
trouwen en een eigen huishouding opzetten.
Maar waar al die honderdduizenden ook zoeken nergens in Ne
derland komen ze een bordje „te huur” tegen.
Zeker, in de meeste plaatsen zien zjj dat men druk bezig Is met
bouwen van huizen en in 1951 zjjn er zelfs 58000 gereed gekomen.
Acht en vijftig duizend, een heel getal en als ze allemaal op één
plek bjj elkaar stonden, zouden ze een stad als Utrecht vormen.
Om al die mensen, die dringend een woning nodig hebben en dat
z(jn ook de verloofde paren die willen trouwen een huisje te
geven, zal er tien jaren lang elk jaar zo’n stad gebouwd moeten
worden. Het was maar om U even een Indruk te geven wat er
direct nodig In.
